Më ®Çu I. TÝnh cÊp thiÕt cña dù ¸n
tải về 1.3 Mb.
|
§¬n vÞ: DT: 1000 ha; NS: T¹/ha; SL: 1000 tÊn
Nguån: Sè liÖu thèng kª vµ ®iÒu tra B¶ng 23: DiÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n lîng c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy trªn ®Êt n¬ng rÉy n¨m 2005 §¬n vÞ: DT: 1000 ha; NS: T¹/ha; SL: 1000 tÊn
Nguån: Sè liÖu thèng kª vµ ®iÒu tra 2.4. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt ®Êt n¬ng rÉy n¨m 2005 Trong 2 n¨m qua, do thÞ trêng biÕn ®éng nhiÒu nªn gi¸ mét sè n«ng s¶n ®· thay ®æi, kÐo theo hiÖu qu¶ s¶n xuÊt mét sè c©y trång trªn ®Êt n¬ng rÉy thay ®æi. Trong c¸c s¶n phÈm c©y trång trªn ®Êt n¬ng rÉy cã thÓ thÊy râ gi¸ mÝa vµ s¾n t¨ng cao, do s¶n phÈm s¾n kh« dÔ tiªu thô vµ gi¸ ®êng t¨ng. Sau d©y lµ thu nhËp cña n«ng hé (kh«ng tÝnh c«ng vµo chi phÝ) cña mét sè s¶n phÈm c©y trång trªn ®Êt n¬ng rÉy n¨m 2005. - Ng«: 4,1 triÖu ®ång/ha. - S¾n: 3,5 triÖu ®ång/ha. - §Ëu t¬ng: 3,7 triÖu ®ång/ha. - L¹c: 3,5 triÖu ®ång/ha.
Nãi ®Õn ®Êt n¬ng rÉy lµ nãi ®Õn ®Êt dèc, v× vËy nh÷ng tiÕn bé KHKT hiÖn ®ang ¸p dông trªn ®Êt n¬ng rÉy suy cho cïng lµ nh÷ng biÖn ph¸p nh»m sö dông hiÖu qu¶ ®Êt dèc, h¹n chÕ xãi mßn röa tr«i. Qua thùc tÕ ®iÒu tra, vïng TDMNBB ®· ¸p dông mét sè tiÕn bé KHKT chÝnh trong canh t¸c n¬ng rÉy sau ®©y:
Thuéc nhãm biÖn ph¸p nµy cã kü thuËt lµm ruéng bËc thang vµ n¬ng cè ®Þnh. - Lµm ruéng bËc thang chÝnh lµ biÖn ph¸p lµm gi¶m ®é dèc ®Þa h×nh, tõ ®ã h¹n chÕ tèc ®é dßng ch¶y bÒ mÆt vµ h¹n chÕ tèc ®é dßng ch¶y bÒ mÆt vµ h¹n chÕ ®îc xãi mßn röa tr«i. HiÖn nay, vïng TDMNBB cã c¸c lo¹i ruéng bËc thang sau: + Ruéng bËc thang trång lóa níc (®· ®Ò cËp chi tiÕt ë môc chuyÓn ®æi ®Êt n¬ng rÉy): Lo¹i ruéng bËc thang nµy ph¶i g¾n liÒn víi nguån níc. Cã thÓ nãi ®©y lµ h×nh thøc sö dông ®Êt dèc hiÖu qu¶ nhÊt. Nã còng thÓ hiÖn tr×nh ®é cao cña kiÕn thøc b¶n ®Þa trong lÜnh vùc khÝ tîng, thuû v¨n, trong kü thuËt kiÕn t¹o n¬ng rÉy. + Ruéng bËc thang trång mµu: §Æc ®iÓm cña ruéng bËc thang lo¹i nµy lµ kh«ng g¾n víi nguån níc. C¸c c©y trång hµng n¨m nh lóa n¬ng, ng«, ®Ëu ®ç ®îc gieo trång trªn bÒ mÆt ruéng bËc thang. Nhê bÒ mÆt ruéng bËc thang ®é dèc thÊp chØ 1 – 3o nªn h¹n chÕ ®îc rÊt nhiÒu hiÖn tîng xãi mßn röa tr«i. Qua kÕt qu¶ thùc hiÖn m« h×nh dù ¸n EU ë TuÇn Gi¸o cho thÊy: Trång lóa, ng« trªn ®Êt ruéng bËc thang cho n¨ng suÊt cao h¬n 40 – 50% so víi ®èi chøng. H¬n n÷a nÕu kÕt hîp víi vËt liÖu che phñ th× cã thÓ trång ®îc 2 vô/n¨m.
+ Nh÷ng n¬i kh«ng cã ®iÒu kiÖn xÕp têng ®¸ th× cã thÓ trång c©y ph©n xanh theo b¨ng vµ theo ®êng ®ång møc. B¨ng c©y xanh phæ biÕn nhÊt lµ c©y hä ®Ëu nh ®Ëu TriÒu Tiªn, Ên §é, cèt khÝ, keo dËu, keo Philippin, trong ®ã c©y cèt khÝ hay ®îc sö dông nhÊt. KÕt qu¶ nghiªn cøu m« h×nh cña ViÖn N«ng ho¸ thæ nhìng vµ ViÖn Khoa Häc kü thuËt l©m nghiÖp cho thÊy trång b¨ng xanh lîng ®Êt bÞ röa tr«i gi¶m 50 – 60% so víi ®èi chøng, lîng vi sinh vËt cao h¬n 30 – 40 lÇn, vi khuÈn cè ®Þnh ®¹m cao 20 – 25 lÇn ®é ph× ®Êt, nhÊt lµ hµm läng mïn, ®¹m ®Òu cao h¬n so víi ®èi chøng. C¸c thÝ nghiÖm ®Òu cho thÊy, n¨ng suÊt n¨m ®Çu thÊp h¬n so víi ®èi chøng do diÖn tÝch gi¶m ®Ó trång b¨ng xanh, nhng tõ n¨m thø 2 n¨ng suÊt æn ®Þnh vµ cao h¬n so víi ®èi chøng. - Nh÷ng yÕu tè h¹n chÕ cña x©y dùng ruéng bËc thang vµ n¬ng cè ®Þnh + §Ó lµm ruéng bËc thang th× tÇng ®Êt ph¶i trªn 70 – 80 cm. §èi víi ®Êt n¬ng rÉy th× kh«ng ph¶i ®Þa bµn nµo còng ®¶m b¶o yªu cÇu nµy. + §èi víi ruéng bËc thang trång lóa níc th× ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ph¶i cã nguån níc ®Ó cã thÓ dÉn níc vµo ruéng b»ng kªnh hoÆc b»ng èng nhùa PVC. + ViÖc x©y dùng ruéng bËc thang ®ßi hái sè vèn ban ®Çu kh¸ lín (15 – 20 triÖu ®ång/ha), viÖc nhµ níc hç trî 5 triÖu ®ång/ha lµ mét ®éng lùc tÝch cùc nhng kh«ng ph¶i hé nµo còng cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn. + X©y dùng ruéng bËc thang vµ n¬ng cè ®Þnh sÏ lµm gi¶m diÖn tÝch canh t¸c. §èi víi n¬ng cè ®Þnh, diÖn tÝch canh t¸c sÏ gi¶m 15 – 25%. §èi víi x©y dùng ruéng bËc thang cã c¸c chØ tiªu tuú thuéc vµo ®é dèc ®Þa h×nh nh sau:
Ngêi d©n dÔ dµng nhËn ra diÖn tÝch canh t¸c bÞ gi¶m h¬n lµ thÊy ®îc t¸c h¹i cña xãi mßn röa tr«i.
- Nh÷ng tiÕn bé KHKT vÒ gièng c©y trång trªn ®Êt n¬ng rÉy næi bËt nhÊt ph¶i kÓ ®Õn gièng ng«. ChÝnh cuéc c¸ch m¹ng vÒ gièng ng« ®· lµm cho ®êi sèng ®ång bµo c¸c d©n téc ®îc c¶i thiÖn râ rÖt. C¸c gièng ng« phæ biÕn trong vïng lµ LVN10, CP999. P11, B9698, CP888, B9681, P60, B9747, CP989, HQ2000. Vïng T©y B¾c, ®Æc biÖt lµ S¬n La trë thµnh vïng s¶n xuÊt ng« hµng ho¸ víi s¶n lîng ng« riªng cña S¬n La trªn ®Êt n¬ng rÉy lµ 150.000 tÊn. HiÖn nay, tû träng gièng ng« lai ë vïng T©y B¾c kho¶ng 75%, S¬n La kho¶ng 95% trªn tæng diÖn tÝch. Vïng Trung T©m vµ §«ng B¾c tû lÖ ng« lai chØ ®¹t kho¶ng 50 – 55 %. ë c¸c vïng s©u vïng xa thêng dïng c¸c gièng ng« thô phÊn tù do nh Q2, CV1, TSB2. - VÒ gièng l¹c cã n¨ng suÊt cao, chÊt lîng tèt nh L14, MD7, Sen lai 75/23 vµ l¹c ®á B¾c Giang chiÕm 55% tæng diÖn tÝch. - Gièng ®Ëu t¬ng: C¸c gièng míi ng¾n ngµy, n¨ng suÊt cao phï hîp víi vô xu©n vµ hÌ thu chÝn trªn 80% diÖn tÝch nh DT84, DT98, DN42, §T12, §T93, AK03, AK06… - VÒ gièng lóa n¬ng: Nh ®· nªu ë phÇn trªn, ViÖn Khoa häc kü thuËt n«ng nghiÖp ViÖt Nam vµ ViÖn B¶o vÖ thùc vËt ®· kh¶o nghiÖm thµnh c«ng nhiÒu gièng lóa n¬ng n¨ng suÊt cao tõ IRRI vµ c¸c níc. §ã lµ c¸c gièng LC 88 – 66, LC 90 – 5, LC 93 – 1, LN 93 – 2, LN 93 – 4.... Tuy nhiªn, c¸c gièng nµy cha phæ cËp réng r·i do nguån gièng cã h¹n vµ nhiÒu n¬i do tËp qu¸n canh t¸c mµ c¸c hé cha chÊp nhËn gièng míi.
Nh phÇn ®Çu ®· nªu, thêi gian bá ho¸ phôc håi thêng ®îc ngêi d©n bá ho¸ tù nhiªn hoÆc b»ng trång s¾n lu gèc 2 – 3 n¨m. Tuy nhiªn, nÕu thêi gian nµy ®îc trång b»ng c©y hä ®Ëu th× tÝnh chÊt ®Êt ®îc c¶i thiÖn tèt h¬n. Lîng xãi mßn b»ng 10 – 15% so víi ®èi chøng, lîng vi sinh vËt gÊp 30 – 50 lÇn, vi khuÈn cè ®Þnh ®¹m cao h¬n 20 – 25 lÇn, thêi gian bá ho¸ ®îc rót ng¾n h¬n so víi bá ho¸ tù nhiªn. - Xen canh gèi vô: §Êt n¬ng rÉy ®a sè chØ trång ®îc 1 vô/n¨m. Tuy nhiªn, ë mét sè ®Þa bµn thuéc S¬n La do ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai vµ tiÓu khÝ hËu cho phÐp cã thÓ trång xen hoÆc trång gèi 2 vô/n¨m víi c«ng thøc sau: Ng« xu©n hÌ + Ng« thu hoÆc Ng« xu©n hÌ + Gèi l¹c, ®Ëu t¬ng ë c¸c ®Þa bµn trång s¾n cßn ¸p dông m« h×nh: s¾n xen l¹c cho hiÖu qu¶ kinh tÕ cao vµ cã t¸c dông b¶o vÖ vµ c¶i t¹o ®Êt.
Víi viÖc cµy bõa vµ gieo cÊy theo ®êng ®ång møc sÏ t¹o bËc thang dÇn theo thêi gian, ®©y lµ biÖn ph¸p kh¸ phæ biÕn ®îc ngêi d©n ¸p dông v× dÔ lµm, kh«ng tèn kÐm. - M« h×nh canh t¸cn«ng l©m kÕt hîp (SALT + VAC) §©y lµ m« h×nh sö dông ®Êt dèc bÒn v÷ng, hiÖu qu¶ (SALT1, SALT2, SALT3, SALT 4). §Æc diÓm cña m« h×nh nh sau: ë ®Ønh vµ sên cao ®îc trång rõng hçn loµi: Th«ng + keo + tr¸m…, sên thÊp ®îc trång c¸c lo¹i c©y l©u n¨m (c©y ¨n qu¶, chÌ) xen víi c¸c c©y b¨ng xanh. PhÇn ch©n dèc lµ c¸c c©y hµng n¨m vµ c¸c ao th¶ c¸. §Æc biÖt, mét sè m« h×nh cßn lµm bÓ treo trªn c¸c sên cao ®Ó chøa níc tõ c¸c dßng ch¶y trªn mÆt trong mïa ma, gi¶m t¸c ®éng cña ma, tõ ®ã gi¶m xãi mßn. iv. NhËn xÐt vÒ t×nh h×nh sö dông ®Êt n¬ng rÉy
PhÇn thø ba Quy ho¹ch sö dông ®Êt n¬ng rÉy vïng trung du miÒn nói b¾c bé I. Quan ®iÓm quy ho¹ch 1. Quy ho¹ch sö dông ®Êt n¬ng rÉy ph¶i phï hîp víi chiÕn lîc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, phï hîp víi chiÕn lîc ph¸t triÓn cña ngµnh hµng cña toµn vïng TDMNBB vµ cña tõng ®Þa ph¬ng, gãp phÇn vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n. 2. Quy ho¹ch ph¶i dùa trªn nh÷ng c¬ së nh©n réng nh÷ng m« h×nh sö dông ®Êt n¬ng rÉy hiÖu qu¶ vÒ kinh tÕ, xÉ héi vµ m«i trêng. 3. Ph¬ng ¸n quy ho¹ch ®Êt n¬ng rÉy ph¶i phï hîp víi tr×nh ®é vµ tËp qu¸n canh t¸c cña céng ®ång c¸c d©n téc vïng cao. §ång thêi, ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt. 4. Tõ nay ®Õn n¨m 2010 vµ 2020 canh t¸c n¬ng rÉy vÉn gi÷ vai trß quan träng trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, nhÊt lµ ë c¸c tØnh cã tû träng ®Êt n¬ng rÉy lín. V× vËy, quy ho¹ch sö dông ®Êt n¬ng rÉy ph¶i t¹o sù chuyÓn ®æi m¹nh mÏ tõ s¶n xuÊt tù cung tù cÊp sang s¶n xuÊt hµng ho¸, ®Æc biÖt lµ c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ ®Æc thï mang tÝnh vïng miÒn do c¸c lîi thÕ vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn mang l¹i. 5. Quy ho¹ch sö dông ®Êt n¬ng rÉy theo híng gi¶m dÇn nh÷ng m©u thuÉn trong s¶n xuÊt n¬ng rÉy hiÖn nay gi÷a nhu cÇu vËt chÊt vµ b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i, gi÷a canh t¸c b¶n ®Þa truyÒn thèng vµ c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt, tiÕn dÇn tíi mét nÒn s¶n xuÊt mang tÝnh æn ®Þnh, bÒn v÷ng. 6. Quy ho¹ch sö dông ®Êt n¬ng rÉy ph¶i gãp phÇn h×nh thµnh c¸c vïng chuyªn canh hµng ho¸ tËp trung nh vïng chÌ, vïng c©y ¨n qu¶, vïng ng«, vïng c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy v.v… II. Nh÷ng c¨n cø cña ph¬ng ¸n quy ho¹ch
Trong nh÷ng n¨m qua, §¶ng, ChÝnh phñ vµ c¸c ®Þa ph¬ng ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng TDMNBB, trong ®ã cã nhiÒu v¨n b¶n ph¸p lý lµm c¨n cø cho quy ho¹ch n«ng nghiÖp - n«ng th«n nãi chung, quy ho¹ch sö dông ®Êt n¬ng rÉy nãi riªng. - NghÞ quyÕt sè 37-NQ/TW ngµy 01/7/2004 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ ph¬ng híng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ ®¶m b¶o Quèc phßng An ninh vïng Trung du MiÒn nói B¾c Bé ®Õn n¨m 2010. - QuyÕt ®Þnh sè 79/2005/Q§-TTg ngµy 15/4/2005 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ ban hµnh ch¬ng tr×nh hµnh ®éng cña ChÝnh phñ thùc hiÖn NghÞ quyÕt sè37-NQ/TW trªn. - NghÞ quyÕt sè 06 - NQ/T¦ ngµy 10/11/1998 cña Bé chÝnh trÞ vÒ mét sè vÊn ®Ò ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. - N§ 03-N§/CP ngµy 02/2/2000 cña ChÝnh phñ vÒ kinh tÕ trang tr¹i. - QuyÕt ®Þnh sè 432/2000/Q§ - NHNNI ngµy 22/9/2000 cña Thèng ®èc ng©n hµng Nhµ níc vÒ chÝnh s¸ch tÝn dông ng©n hµng ®èi víi kinh tÕ trang tr¹i. - QuyÕt dÞnh sè 225/1999/Q§ - TTg ngµy 10/12/1999 cña Thñ Tèng chÝnh phñ vÒ viÖc phª duyÖt ch¬ng tr×nh gièng c©y trång vËt nu«i vµ gièng c©y l©m nghiÖp thêi kú 2000 - 2005. - QuyÕt ®Þnh sè 43/1999/Q§ - TTg ngµy 10/3/1999 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt chÌ ®Õn n¨m 2005 - 2010. - QuyÕt ®Þnh sè 182/ 1999/Q§ - TTg ngµy 3/9/1999 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ viÖc phª duyÖt ®Ò ¸n ph¸t triÓn rau, qu¶ vµ hoa, c©y c¶nh thêi kú 1999 - 2010. - QuyÕt ®Þnh sè 135/1998/Q§ - TTg ngµy 31/7/1998 cña Thñ tíng ChÝnh phñ phª duyÖt ch¬ng tr×nh kinh tÕ x· héi c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n miÒn nói vµ vïng s©u vïng xa - C¸c ch¬ng tr×nh vÒ l©m nghiÖp nh QuyÕt ®Þnh 661/Q§- TTg cña Thñ Tíng ChÝnh Phñ vµ dù ¸n 5 triÖu ha rõng. - QuyÕt ®Þnh sè 186/2001/Q§ - TTg, ngµy 7/12/2001 cña Thñ Tíng ChÝnh Phñ vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi 6 tØnh ®Æc biÖt khã kh¨n miÒn nói phÝa B¾c. - QuyÕt ®Þnh sè 68/2002/Q§ - TTg, ngµy 4/6/2002 cña Thñ Tíng ChÝnh Phñ vÒ triÓn khai NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø 5 Ban chÊp hµnh Trung ¦¬ng §¶ng Kho¸ IX vÒ c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp – n«ng th«n. - QuyÕt ®Þnh sè 190/2003/Q§ - TTg ngµy, 16/9/2003 cña Thñ Tíng ChÝnh Phñ vÒ chÝnh s¸ch di d©n, thùc hiÖn quy ho¹ch, bè trÝ d©n c giai ®o¹n 2003 – 2010. - QuyÕt ®Þnh sè 134/2004/Q§-TTg, ngµy 20/7/2004 cña Thñ Tíng ChÝnh Phñ vÒ mét sè chÝnh s¸ch hç trî ®Êt s¶n xuÊt, ®Êt ë, nhµ ë vµ níc sinh ho¹t cho ®ång vµo d©n téc thiÓu sè nghÌo, ®êi sèng khã kh¨n. - C¸c ph¬ng ¸n rµ so¸t n«ng nghiÖp, n«ng th«n cña c¸c tØnh vïng TDMNBB. 2. C¨n cø vµo c¸c ph¬ng ¸n quy ho¹ch vµ c¸c m« h×nh ®· cã trªn ®Þa bµn - Quy ho¹ch chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp c¶ níc. - C¸c dù ¸n quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh hµng nh chÌ, c©y ¨n qu¶, ng« ®Ëu t¬ng, ch¨n nu«i… trªn ®Þa bµn. - Ph¬ng ¸n quy ho¹ch giao th«ng, thuû lîi cña vïng vµ c¸c tØnh. - C¸c ph¬ng ¸n an ninh l¬ng thùc cña vïng vµ c¸c tØnh. - Ph¬ng ¸n ®æi míi vµ s¾p xÕp l¹i c¸c n«ng trêng quèc doanh. - Dù ¸n di d©n T§C c¸c c«ng tr×nh thuû ®iÖn: S¬n La, Huæi Qu¶ng, B¶n Ch¾t, Na Hang (Tuyªn Quang). - C¸c ch¬ng tr×nh, QuyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ trªn ®Þa bµn vïng TDMNBB, ®Æc biÖt lµ c¸c quyÕt ®Þnh Q§ 661/Q§ - TTg, Q§ 68/2002/Q§ - TTg, Q§ 134/2004/ Q§ - TTg, Q§ 74/2005/ Q§ - TTg. - C¸c m« h×nh chuyÓn ®æi vµ sö dông hiÖu qu¶ trªn ®Êt n¬ng rÉy ®· ®îc thùc hiÖn vµ tæng kÕt trong thùc tÕ.
C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vïng TDMNBB cho thÊy : - TÝnh ®Æc thï cña ®iÒu kiÖn khÝ hËu, ®Þa h×nh vµ ®Êt ®ai ®· t¹o cho vïng TDMNBB cã lîi thÕ ®Ó ph¸t triÓn mét tËp ®oµn c©y trång, vËt nu«i ®éc ®¸o nh chÌ shan, c©y ¨n qu¶ nguån gèc «n ®íi, ¸ nhiÖt ®íi vµ nhiÖt ®íi, c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy vµ ch¨n nu«i ®¹i gia sóc. Ph¬ng ¸n quy ho¹ch sö dông ®Êt n¬ng rÉy ph¶i c¨n cø vµo lîi thÕ nµy cña vïng ®Ó ph¸t triÓn nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ cã tÝnh c¹nh tranh cao.
Thùc tÕ, mçi s¶n phÈm trªn ®Êt n¬ng rÉy chØ chiÕm mét tû lÖ nhÊt ®Þnh trong toµn bé cña s¶n phÈm trªn ®Þa bµn (ng« chiÕm tû lÖ lín nhÊt 36%) nªn thÞ trêng cña c¸c s¶n phÈm trªn ®Êt n¬ng rÉy n»m trong kªnh thÞ trêng chung cña mçi ngµnh hµng trong toµn vïng. 4.1. ThÞ trêng c¸c s¶n phÈm c©y l©u n¨m ®îc chuyÓn ®æi tõ ®Êt n¬ng rÉy - VÒ c©y ¨n qu¶ Theo thèng kª cña FAO th× b×nh qu©n tiªu thô qu¶ cña ViÖt Nam lµ 40 kg/ngêi/n¨m, chØ b»ng 59% møc b×nh qu©n cña thÕ giíi (70 kg/ngêi/n¨m). Møc sèng cµng t¨ng th× nhu cÇu sö dông qu¶ cµng t¨ng. Nh vËy, thÞ trêng qu¶ trong níc vÉn cßn rÊt lín. §èi víi vïng TDMNBB th× ngoµi tiªu thô néi vïng, thÞ trêng qu¶ sÏ lµ vïng ®ång b»ng s«ng Hång víi c¸c ®« thÞ lín lµ Hµ Néi, H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh, H¶i D¬ng … VÒ xuÊt khÈu, theo íc tÝnh cña ViÖn Nghiªn cøu C©y ¨n qu¶ miÒn Nam th× lîng xuÊt khÈu cña níc ta hiÖn nay chØ ®¹t 6-10% tæng s¶n lîng, trong ®ã chñ yÕu xuÊt sang Ch©u ¸ (82%), Ch©u ¢u (11,8%) vµ Ch©u Mü (5,2%). Trung Quèc lµ mét thÞ trêng lín cña c©y ¨n qu¶ ViÖt Nam, nhng hiÖn nay, viÖc xuÊt qu¶ vµo Trung Quèc rÊt khã kh¨n do níc nµy ®· gia nhËp WTO vµ ¸p dông tiªu chuÈn hµng ho¸ ch©u ¢u. H¬n n÷a, gi÷a Trung Quèc vµ Th¸i Lan ®· dì bá thuÕ quan mËu dÞch, ®©y thùc sù lµ mét th¸ch thøc cho viÖc s¶n xuÊt qu¶ cña ViÖt Nam, ®ßi hái ngµnh s¶n xuÊt qu¶ cña c¶ níc ph¶i n©ng cao chÊt lîng, ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm, h¹ gi¸ thµnh ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng khu vùc vµ thÕ giíi. VÒ chÕ biÕn, theo Tæng C«ng ty Rau qu¶ ViÖt Nam, lîng qu¶ chÕ biÕn hiÖn chØ chiÕm 5-7%, tËp trung chñ yÕu vµo c¸c s¶n phÈm døa, xoµi, ch«m ch«m, nh·n, chuèi, m·ng cÇu, cam, ®u ®ñ … Vïng TDMNBB hiÖn chØ cã nh÷ng c¬ së chÕ biÕn thñ c«ng víi s¶n lîng rÊt thÊp. Theo b¸o c¸o vÒ ph¸t triÓn c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ chÝnh ®Õn n¨m 2010, vïng TDMNBB sÏ lµ mét trong nh÷ng vïng cung cÊp nguyªn liÖu qu¶ cho c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn c©y c«ng nghiÖp ®îc bè trÝ t¹i Lµo Cai, S¬n La, L¹ng S¬n, Phó Thä, Hµ Néi, Th¸i B×nh, B¾c Giang, Nam §Þnh vµ H¶i Phßng. - VÒ s¶n phÈm chÌ Theo dù ¸n ®iÒu chØnh quy ho¹ch s¶n xuÊt chÌ c¶ níc th× møc tiªu thô chÌ ë ViÖt Nam lµ 0,36 kg/ngêi/n¨m (cña thÕ giíi lµ 0,50 kg). Dù b¸o møc tiªu thô trong níc sÏ t¨ng 4-5%/n¨m. Nh vËy, tæng møc néi tiªu sÏ kho¶ng 45-50 ngµn tÊn vµo n¨m 2010, gÊp h¬n 1,6 lÇn hiÖn nay. Víi thÞ trêng ngoµi níc, hiÖn nay 80% s¶n lîng chÌ cña ta dïng cho xuÊt khÈu. Theo Héi ®ång chÌ thÕ giíi (ITC), nhu cÇu chÌ thÕ giíi giai ®o¹n 2005-2010 t¨ng 2,3%/n¨m, trong ®ã c¸c níc CIS (céng ®ång c¸c quèc gia ®éc lËp) t¨ng 2,4%/n¨m. HiÖn nay, nhu cÇu chÌ thÕ giíi lµ 2,1 triÖu tÊn. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thÞ phÇn xuÊt khÈu chÌ cña ta ë khu vùc Trung §«ng gi¶m m¹nh do chiÕn tranh. Tuy nhiªn, ta ®ang më réng mét sè thÞ trêng tiÒm n¨ng lµ Nga, Mü vµ c¸c níc §«ng ¢u. XuÊt khÈu chÌ dù b¸o sÏ t¨ng 2,5%/n¨m trong nh÷ng n¨m tíi. Riªng c¸c níc xuÊt khÈu lín nh Trung Quèc, Ên §é, Indonesia, Xri Lanka vµ Kenya chiÕm 85% thÞ phÇn. Nh vËy, thÞ phÇn xuÊt khÈu cña ta trªn thÞ trêng chÌ thÕ giíi cßn rÊt nhá bÐ, c¬ héi xuÊt khÈu chÌ cña ta cßn rÊt lín. 4.2. ThÞ trêng c¸c s¶n phÈm c©y ng¾n ngµy trªn ®Êt n¬ng rÉy - Ng« Dù b¸o thÞ trêng tiªu thô ng« vïng TDMNBB ®Õn n¨m 2010 vµo kho¶ng 1,3 triÖu tÊn /n¨m, trong ®ã nhu cÇu cho ngêi vµ ch¨n nu«i néi vïng 900 ngµn tÊn/n¨m, nhu cÇu cho chÕ biÕn 400 ngµn tÊn/n¨m. Trong ph¬ng ¸n ph¸t triÓn ng« vïng TDMNBB th× chñ tr¬ng t¨ng diÖn tÝch ng« ë diÖn tÝch ®Êt 1 vô lóa vµ ®Êt mµu phiªng b·i, gi¶m ng« trªn ®Êt n¬ng rÉy. - §Ëu t¬ng Theo dù ¸n ®iÒu tra, bæ sung s¶n xuÊt, chÕ biÕn ng«, ®Ëu t¬ng vïng TDMNBB , thÞ trêng tiªu thô ®Ëu t¬ng cña vïng ®Õn n¨m 2010 chñ yÕu lµm thùc phÈm cho ngêi vµ thøc ¨n ch¨n nu«i néi vïng, cung cÊp cho c«ng nghiÖp Ðp dÇu vµ chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc ë c¸c tØnh phÝa B¾c. Dù b¸o ®Õn n¨m 2010, tæng c¸c nhu cÇu nµy kho¶ng 500-600 ngµn tÊn/n¨m, gÊp trªn 2,5 lÇn hiÖn nay. Nh vËy, thÞ trêng ®Ëu t¬ng cßn rÊt lín. §Êt n¬ng rÉy lµ mét trong nh÷ng ch©n ®Êt thÝch hîp vµo viÖc më réng diÖn tÝch trång ®Ëu t¬ng. 5. C¸c tiÕn bé vÒ khoa häc c«ng nghÖ - VÒ gièng c©y trång §Õn nay, c¸c c¬ quan vµ c¸c ViÖn nghiªn cøu ®· chän t¹o vµ nhËp néi ®îc mét tËp ®oµn c©y trång, vËt nu«i cho n¨ng suÊt cao, phï hîp víi nhiÒu vïng sinh th¸i kh¸c nhau nh c©y ¨n qu¶ nguån gèc «n ®íi, ¸ nhiÖt ®íi, c¸c gièng chÌ, ng«, ®Ëu t¬ng n¨ng suÊt, chÊt lîng cao, c¸c gièng bß s÷a, bß thÞt cho s¶n lîng s÷a, thÞt cao. HiÖn nay, c¸c ch¬ng tr×nh gièng vËt nu«i, c©y trång ®ang ®îc chó träng ë tÊt c¶ c¸c tØnh trong vïng. - VÒ khoa häc c«ng nghÖ trªn ®Êt dèc HiÖn nay, cã nhiÒu m« h×nh sö dông ®Êt dèc cã hiÖu qu¶ ®îc c¸c c¬ quan tæ chøc trong vµ ngoµi níc ¸p dông trong vïng TDMNBB. Ngoµi ra, cã nhiÒu ch¬ng tr×nh, ®Ò tµi nghiªn cøu vÒ ®Êt dèc trong c¸c lÜnh vùc : Thuû lîi, l©m nghiÖp, chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, kü thuËt canh t¸c v.v… 6. VÒ quy tr×nh kü thuËt HÇu hÕt mçi lo¹i c©y trång, vËt nu«i ®Òu cã quy tr×nh kü thuËt ®îc ban hµnh tõ Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT. Nh÷ng quy tr×nh nµy lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng nghiªn cøu vµ kh¶o nghiÖm thùc tÕ trªn ®Þa bµn. 7. Nh÷ng nguyªn lý cña ph¬ng ph¸p chèng xãi mßn, röa tr«i B¶n chÊt cña canh t¸c n¬ng rÉy lµ gieo trång c©y hµng n¨m trªn ®Êt dèc, nªn nãi ®Õn ®Êt n¬ng rÉy còng cã nghÜa lµ nãi ®Õn hiÖn tîng xãi mßn, röa tr«i – mét hiÖn tîng phæ qu¸t cña ®Êt dèc, lµm tho¸i ho¸ m«i trêng ®Êt vµ sÏ vÉn tån t¹i trong t¬ng lai. Khoa häc nghiªn cøu vÒ xãi mßn x¸c ®Þnh cêng ®é cña xãi mßn phô thuéc vµo 3 t¸c nh©n sau :
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||