Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu

3.2. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu

Víi xu thÕ khu vùc ho¸, toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ vµ tiÕn tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam vµo qu¸ tr×nh nµy, cïng víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin ®ang ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu míi rÊt cao ®èi víi ®éi ngò c¸n bé th­¬ng m¹i. KiÕn thøc vÒ qu¶n lý kinh tÕ nãi chung, qu¶n lý th­¬ng m¹i nãi riªng ë tÇm vÜ m« vµ vi m« cña ®éi ngò c¸n bé kinh tÕ ViÖt Nam ®ang cã sù hÉng hôt vµ cã ®é chªnh lÖch rÊt lín so víi ngay c¶ c¸c n­íc trong khu vùc. ChÝnh do sù yÕu kÐm nµy ®· ®Èy ViÖt Nam vµo t×nh tr¹ng bÊt lîi trong c¸c cuéc ®µm ph¸n, ký kÕt c¸c hîp ®ång th­¬ng m¹i vµ kinh tÕ víi c¸c ®èi t¸c giÇu kinh nghiÖm nh­ EU, ®ã còng lµ mét trë ng¹i rÊt lín cho ViÖt Nam khi tham gia vµo AFTA, APEC vµ s¾p tíi lµ WTO.

ViÖc n©ng cao tr×nh ®é cña c¸n bé th­¬ng m¹i lµ c«ng chøc nhµ n­íc thuéc tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ, cßn viÖc n©ng cao tr×nh ®é cña c¸c c¸n bé th­¬ng m¹i, c¸n bé kü thuËt vµ c«ng nh©n kü thuËt lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp thuéc tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp. T¹i thêi ®iÓm nµy do cã h¹n chÕ vÒ kinh phÝ vµ nhËn thøc nªn c¸c doanh nghiÖp ch­a coi träng c«ng t¸c ®µo t¹o n©ng cao n¨ng lùc c¸n bé qu¶n lý, c¸n bé th­¬ng m¹i, c¸n bé kü thuËt vµ c«ng nh©n kü thuËt. ChÝnh v× vËy, Nhµ n­íc cÇn ph¶i hç trî c¸c doanh nghiÖp trong c«ng t¸c nµy.

* VÒ phÝa Nhµ n­íc:

- Nhµ n­íc cÇn chó träng tæ chøc c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o chuyªn s©u vÒ th­¬ng m¹i cho c¸n bé l·nh ®¹o vµ chuyªn viªn cña c¸c c«ng ty th­¬ng m¹i cã tham gia vµo mËu dÞch quèc tÕ. CÇn cã chÝnh s¸ch vµ chÕ ®é båi d­ìng, ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i vµ tuyÓn chän l¹i c¸n bé th­¬ng m¹i mét c¸ch chÆt chÏ vµ nghiªm tóc c¶ vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc, n¨ng lùc chuyªn m«n vµ tr×nh ®é ngo¹i ng÷, am hiÓu c¶ v¨n ho¸ cña tõng d©n téc. Hµng n¨m, Nhµ n­íc nªn cö c¸n bé sang häc tËp, nghiªn cøu t¹i EU. Cã nh­ vËy sÏ thuËn lîi rÊt nhiÒu cho phÝa ViÖt Nam trong viÖc ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu, hîp t¸c kinh doanh, liªn doanh víi c¸c b¹n hµng EU nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang EU ph¸t triÓn kh«ng ngõng.

- Bªn c¹nh viÖc n©ng cao tr×nh ®é cña c¸n bé th­¬ng m¹i, Nhµ n­íc cÇn ph¶i t¨ng c­êng tæ chøc c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o chuyªn s©u vÒ kü thuËt cho c¸c c¸n bé kü thuËt vµ c«ng nh©n kü thuËt. §éi ngò c¸n bé vµ c«ng nh©n kü thuËt cña ViÖt Nam cßn thiÕu, tr×nh ®é cßn yÕu vµ ch­a ®ång ®Òu mµ ®©y thùc sù lµ yÕu tè quan träng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao, ®¸p øng tèt thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng vµ tho¶ m·n c¸c tiªu chuÈn vÒ chÊt l­îng, vÖ sinh thùc phÈm vµ b¶o vÖ m«i tr­êng cña EU. §ång thêi, ®Ó ®­a nh÷ng s¶n phÈm nµy ®Õn ®­îc víi ng­êi tiªu dïng EU th× cÇn ph¶i cã mét ®éi ngò c¸n bé th­¬ng m¹i giái. ChÝnh v× thÕ cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng bæ sung vµ n©ng cao n¨ng lùc c¸n bé kü thuËt, c«ng nh©n kü thuËt vµ c¸n bé th­¬ng m¹i lµ mét nh©n tè gãp phÇn kh«ng nhá trong viÖc t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng EU.

- Nhµ n­íc còng cÇn tæ chøc c¸c líp huÊn luyÖn, ®µo t¹o nh»m n©ng cao kiÕn thøc kinh doanh vµ tr×nh ®é qu¶n lý cho ®éi ngò c¸c nhµ qu¶n lý vµ chØ ®¹o kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp chuyªn xuÊt khÈu hµng sang EU. Më c¸c kho¸ thuyÕt tr×nh giíi thiÖu c¸c th«ng tin míi nhÊt vÒ chÕ ®é, chÝnh s¸ch, thÓ lÖ liªn quan ®Õn kinh doanh th­¬ng m¹i còng nh­ c¸c h­íng dÉn vÒ nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng, marketing, kü thuËt ®µm ph¸n… Tæ chøc c¸c héi nghÞ, héi th¶o víi phÝa Liªn Minh Ch©u ¢u ®Ó trao ®æi häc tËp kinh nghiÖm víi giíi kinh doanh EU.

* VÒ phÝa doanh nghiÖp:

N¨ng lùc c¸n bé vµ c«ng nh©n kü thuËt trong mçi doanh nghiÖp lµ nh©n tè quan träng vµ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong viÖc n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng EU. C¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé vµ c«ng nh©n kü thuËt, ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng, nhËy bÐn, häc hái,v.v... Tõng doanh nghiÖp ph¶i dµnh mét kho¶n kinh phÝ nhÊt ®Þnh cho ho¹t ®éng nµy vµ ph¶i biÕt tËn dông c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o c¸n bé, c«ng nh©n kü thuËt cña ChÝnh phñ ®Ó cö c¸n bé cña m×nh tham gia. C¸c doanh nghiÖp ph¶i quan t©m ®µo t¹o c¶ c¸n bé qu¶n lý, c¸n bé kü thuËt, c¸n bé th­¬ng m¹i vµ c«ng nh©n kü thuËt, kh«ng nh÷ng ®µo t¹o l¹i ®èi víi nh÷ng c¸n bé vµ c«ng nh©n kü thuËt ®· qua ®µo t¹o nh­ng tr×nh ®é cßn h¹n chÕ mµ ph¶i ®µo t¹o chuyªn s©u cho nh÷ng c¸n bé vµ c«ng nh©n kü thuËt trÎ cã n¨ng lùc ®Ó cã mét ®éi ngò c¸n bé giái vµ c«ng nh©n kü thuËt lµnh nghÒ. §èi víi c¸n bé th­¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ chó träng n©ng cao nghiÖp vô chuyªn m«n mµ ph¶i n©ng cao c¶ tr×nh ®é ngo¹i ng÷ v× ngo¹i ng÷ kÐm sÏ rÊt khã thµnh c«ng trong ®µm ph¸n vµ th­êng bÞ ë thÕ bÊt lîi trong giao dÞch kinh doanh.

C¸c doanh nghiÖp ph¶i th­êng xuyªn kiÓm tra tr×nh ®é c¸n bé vµ c«ng nh©n kü thuËt cña m×nh ®Ó cã nh÷ng ph­¬ng h­íng ®µo t¹o thÝch hîp: §èi víi nh÷ng c¸n bé vµ c«ng nh©n kü thuËt n¨ng lùc cßn kÐm th× ph¶i ®µo t¹o l¹i, ®èi víi nh÷ng c¸n bé vµ c«ng nh©n kü thuËt trÎ cã n¨ng lùc th× ph¶i ®µo t¹o chuyªn s©u,v.v... Ngoµi viÖc tù lo kinh phÝ ®µo t¹o, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i t¨ng c­êng xin hç trî tõ ChÝnh phñ vµ xin tµi trî tõ c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc.

Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ®Èy m¹nh sù th©m nhËp hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng EU. Sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng nµy g¾n liÒn víi sù chuyÓn biÕn kinh tÕ cña hai bªn. TriÓn väng cña nã phô thuéc vµo ®­êng lèi, chÝnh s¸ch t¹o sù l«i cuèn c¸c doanh nghiÖp EU vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam vµ nh÷ng ®Þnh h­íng dµi h¹n trong chÝnh s¸ch thÞ tr­êng, nh÷ng ph­¬ng s¸ch cô thÓ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th©m nhËp thÞ tr­êng EU.

Ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang EU sÏ ph¸t triÓn m¹nh vµ cã nh÷ng b­íc tiÕn v­ît bËc trong thÕ kû XXI v× ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN, APEC vµ ®ang trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n gia nhËp WTO. H¬n thÕ n÷a Bé luËt th­¬ng m¹i ®Çu tiªn cña ViÖt Nam cã hiÖu lùc tõ 1/1/1998 ®· gãp phÇn t¹o ra hµnh lang ph¸p lý cÇn thiÕt cho c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i, ®¶m b¶o lîi Ých cho c¸c nhµ kinh doanh trong vµ ngoµi n­íc. ChÝnh phñ ViÖt Nam còng ®ang hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam. Ngoµi ra, HiÖp ®Þnh khung vÒ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam vµ EU ®ang cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc tíi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam-EU. Nh÷ng b­íc tiÕn nµy ®· ®Æt ViÖt Nam vµo vÞ thÕ míi trong quan hÖ hîp t¸c víi EU - ®èi t¸c kinh tÕ quan träng cña ViÖt Nam.

Ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang EU ®ang chuyÓn sang mét thêi kú míi g¾n liÒn víi nh÷ng chuyÓn biÕn kinh tÕ cña hai phÝa. TriÓn väng cña ho¹t ®éng nµy sÏ phô thuéc vµo chÝnh s¸ch hîp t¸c kinh tÕ - th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam víi EU. EU ®·, ®ang vµ sÏ ®Èy m¹nh h¬n n÷a ho¹t ®éng hîp t¸c th­¬ng m¹i víi ViÖt Nam, më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu cho hµng cña ta. Bªn c¹nh ®ã, nh÷ng thµnh qu¶ b­íc ®Çu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ sÏ cho phÐp ViÖt Nam t¨ng nhanh kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng EU. HiÖn nay, ChÝnh phñ ViÖt Nam vµ Uû Ban Ch©u ¢u (EC) ®ang cã nh÷ng cè g¾ng ®Ó xÝch l¹i gÇn nhau h¬n. Sù hîp t¸c, gióp ®ì lÉn nhau sÏ t¹o ®µ cho viÖc ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng EU, t¹o cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng nµy vµ EU sÏ lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu quan träng nhÊt cña ViÖt Nam trong t­¬ng lai.

Tµi liÖu tham kh¶o

2. Gi¸o tr×nh LÞch sö c¸c häc thuyÕt kinh tÕ, Nhµ suÊt b¶n Gi¸o dôc.

3. “Lý luËn vµ thùc tiÔn th­¬ng m¹i quèc tÕ”, Nhµ suÊt b¶n thèng kª, Hµ Néi 1994.

4. HÖ thèng ­u ®·i ThuÕ quan Phæ cËp (GSP) cña Liªn HiÖp Ch©u ¢u, NXB Tµi ChÝnh, Hµ Néi- th¸ng 12/1999.

5. 
   ViÖt Nam thêi më cöa.
   
6. 
   Nh÷ng th¸ch thøc ph¸t triÓn ë Ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng.
   

8. “Thùc tr¹ng Ch©u ¢u”

9. H­íng dÉn b­íc vµo thÞ tr­êng quèc tÕ.

10. B¸o c¸o “§Þnh h­íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu vµ c¸c biÖn ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu”, Bé Th­¬ng m¹i, n¨m 1999.

11. B¸o c¸o t×nh h×nh th­¬ng m¹i n¨m 1997 - 2000, Bé Th­¬ng m¹i.

12. Chuyªn san sè 5 n¨m 1999 - 2000 “ViÖt Nam - Liªn Minh Ch©u ¢u tiÕn tíi ®èi t¸c toµn diÖn v× ph¸t triÓn” cña TuÇn b¸o Quèc tÕ, Bé Ngo¹i Giao.

13. T¹p chÝ Nghiªn cøu Ch©u ¢u .

14. T¹p chÝ Th­¬ng m¹i c¸c sè n¨m 1997 - 2000.

15. T¹p chÝ Nghiªn cøu Quèc tÕ sè 27 n¨m 1998.

16. T¹p chÝ Nghiªn cøu lý luËn sè 12/99, sè 2/2000.

17. T¹p chÝ Ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng sè 1/98; 1,2,3/99; 3,4/2000.

18. T¹p chÝ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi sè 1,2,4,5/2000; 1,2,4,5/99.

19. T¹p chÝ Nghiªn cøu kinh tÕ sè 2,5&6,789/2000; 2/2001.

20. T¹p chÝ kinh tÕ vµ dù b¸o sè 43,44/2001.

21. B¸o ®Çu t­ c¸c sè n¨m 1997 - 2000.

22. B¸o Th­¬ng m¹i c¸c sè n¨m 1997 - 2000

23. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn xuÊt nhËp khÈu thêi kú 2001-2010, Bé TM.

24. Chuyªn san “ViÖt Nam vµ Liªn Minh Ch©u ¢u h­íng tíi t­¬ng lai”, Hµ Néi ngµy 16/6/2000, Häc ViÖn Quan hÖ Quèc tÕ - Bé Ngo¹i Giao

Trang
Lêi nãi ®Çu 1

I- Mét sè lý thuyÕt vÒ th­¬ng m¹i quèc tÕ 3

II- B¶n chÊt vµ c¸c h×nh thøc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 7

1. Kh¸i niÖm 7

2. TÝnh tÊt yÕu 8

3. C¸c h×nh thøc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 10

4. §iÒu kiÖn ra ®êi cña mét tæ chøc kinh tÕ khu vùc 11

5. §iÒu kiÖn quèc gia muèn tham gia cã hiÖu qu¶ vµo c¸c khèi kinh tÕ khu vùc 12

6. T¸c ®éng cña c¸c khoÝo kinh tÕ khu vùc trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi 12

III- C¨n cø lý luËn vµ thùc tiÔn cña chÝnh s¸ch quèc gia vÒ ngo¹i th­¬ng 13

1. C¨n cø lý luËn cña chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng quèc gia 13

2. Mét sè khÝa c¹nh thùc tiÔn cÇn xem xÐt khi ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng 16

3. ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam trong xu h­íng tù do ho¸ th­¬ng m¹i 19
Ch­¬ng II- Nghiªn cøu vÒ thÞ tr­êng eu 25

I- Liªn minh Ch©u ¢u (EU) 25

1. Vµi nÐt vÒ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña Liªn Minh Ch©u ¢u 25

2. Vai trß kinh tÕ cña EU trªn tr­êng quèc tÕ 28

3. ChiÕn l­îc míi cña EU ®èi víi Ch©u ¸ 29

II- §Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng EU 30

1. TËp qu¸n, thÞ hiÕu tiªu dïng vµ kªnh ph©n phèi 30

2. C¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ quyÒn lîi ng­êi tiªu dïng cña EU 33

3. ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i chung cña EU 34

4. T×nh h×nh nhËp khÈu cña EU trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y 36

III- Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khi xuÊt khÈu hµng sang thÞ tr­êng EU 39

1. Nh÷ng thuËn lîi 39

2. Nh÷ng khã kh¨n 40
Ch­¬ng III- Kh¶ n¨ng th©m nhËp hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng EU 42

I- Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng EU 42

1. Giai ®o¹n tr­íc n¨m 1990 42

2. Giai ®o¹n tõ n¨m 1990 ®Õn nay 44

II- TriÓn väng hµng ho¸ cña ViÖt Nam th©m nhËp vµo thÞ tr­êng EU 61

1. Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng tíi kh¶ n¨ng xuÊt khÈuhh cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng EU 61

2. §¸nh gi¸ triÓn väng ph¸t triÓn xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng EU 66

3. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam tr­íc c¸c ®èi thñ tiÒm tµng 68

I- §Þnh h­íng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng EU 70

1. §Þnh h­íng ph¸t triÓn mÆt hµng xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng EU 70

2. §Þnh h­íng ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu trong khèi EU 75

II- Gi¶i ph¸p 80

1. Gi¶i ph¸p vÒ phÝa Nhµ n­íc 80

2.Gi¶i ph¸p vÒ phÝa doanh nghiÖp 84

3. Gi¶i ph¸p kh¸c 91

KÕt luËn
Tµi liÖu tham kh¶o

PHô LôC
1. Quy chÕ nnhËp khÈu chung cña eu hiÖn nay

TÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn EU bao gåm ¸o, BØ, ®an m¹ch, phÇn Lan, Ph¸p, §øc, Hy L¹p, Italia, Ai Len, Lux¨mbua, Hµ Lan, Bå §µo Nha, T©y Ban Nha, Thuþ §iÓn vµ Anh ®Òu ¸p dông chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i chung ®èi víi c¸c n­íc thø ba.

EU ®· cã ®Þnh chÕ nhËp khÈu tù do. Nãi chung, kh«ng cã kiÓm so¸t ngo¹i hèi ®èi víi viÖc thanh to¸n hµng nhËp khÈu vµ c¸c n­íc EU kh«ng yªu cÇu hµng nhËp khÈu vµo ®©y ph¶i cã giÊy phÐp nhËp khÈu, ngo¹i trõ mét sè mÆt hµng nh¹y c¶m nh­: hµng n«ng s¶n, thuèc l¸, vò khÝ...vµ c¸c s¶n phÈm bÞ h¹n chÕ sè l­îng vµ gi¸m s¸t. Mét sè n­íc EU yªu cÇu c¸c mÆt hµng nhËp khÈu nhÊt ®Þnh tõ mét vµi n­íc ph¶i cã giÊy phÐp nhËp khÈu.Tuy nhiªn, khi yªu cÇu giÊy phÐp th× c¸c giÊy phÐp nµy th­êng ®­îc ph¸t hµnh tù do.