Hai Số Phận

người đẹp duy nhất ở Boston đó sao? Mớ tóc vàng mượt, những nét thanh tú
và hình dáng thon thả của chị được người ta quý chuộng kể cả ở trong thành
phố chị chưa đến bao giờ. Chị lại ngắm mình trong gương: trên mặt chưa
thấy có một nét gì khác thường, ít ai có thể tin được rằng chị vừa làm mẹ của
một đứa trẻ rất bụ bẫm. Cảm ơn Chúa, đúng là nó bụ bẫm thật đấy, Anne
nghĩ bụng.
Chị ăn một bữa trưa nhẹ ngon miệng rồi chuẩn bị để tiếp những người
khách sẽ đến thăm vào buổi chiều do cô thư ký riêng đã sắp xếp. Những ai
được phép đến thăm trong mấy ngày đầu này đều phải là người trong gia đình
hoặc là thuộc những gia đình quyền quý nhất. Còn những người khác sẽ chỉ
được trả lời là chị chưa sẵn sàng tiếp. Nhưng Boston lại là một trong những
thành phố ở Mỹ mà ai nấy đều biết rõ thân phận của mình cả rồi, nên cũng
không loại trừ trường hợp sẽ có người không mời mà đến.
Căn phòng chị nằm một mình ở đây vẫn còn đủ chỗ để kê thêm được đến
năm chiếc giường nữa giá như người ta không đem hoa đến bầy cắm la liệt
khắp nơi. Ai chợt đi qua nhìn vào nếu không thấy người đàn bà ngồi trên
giường sẽ có thể tưởng như đây là một phòng triển lãm nhỏ về nghệ thuật
trồng vườn. Anne bật đèn điện lên. Với chị, cái đó còn mới lạ. Richard và chị
vẫn còn chờ cho bên họ nhà Cabot cùng lắp thì mới dùng. Với lại, ở Boston,
ánh sáng bằng cảm ứng điện từ chưa được phổ biến lắm.
Người đầu tiên đến thăm Anne là bà Thomas Lowell Kane, mẹ chồng chị.
Từ khi ông chồng chết năm ngoái, bà là người chủ đứng đầu cả gia đình. Bà
đã có cái tuổi cuối trung niên nhưng đi đứng còn rất điệu bộ và thanh thoát.
Bà mặc chiếc áo thả xuống rất dài khiến không ai có thể trông thấy gót chân
bà được. Người duy nhất trông thấy gót chân của bà thì nay đã chết rồi. Bà
luôn luôn có thân hình mỏng mảnh. Theo bà thì tất cả những phụ nữ béo mập
đều do ăn uống tồi, thậm chí không biết ăn uống. Hiện nay bà là người nhiều
tuổi nhất của họ nhà Lowell còn sống, và cũng là nhiều tuổi nhất cả bên họ
nhà Kane nữa. Cho nên người đầu tiên đến đây thăm không thể ai khác ngoài
bà. Vả lại, chính bà là người đã thu xếp Anne với Richard gặp nhau, chứ ai

vào đó nữa? Đối với bà Kane, tình yêu chả có nghĩa gì lắm.
Bà chỉ ưng có ba thứ trên đời là tiền của, địa vị và uy tín. Tất nhiên, tình
yêu cũng là tốt, nhưng bà cho rằng nó không phải là một thứ hàng hóa lâu
bền. Chỉ có ba thứ trên mới lâu bền được. Bà hôn vào trán cô con dâu với
một vẻ tán thưởng. Anne bấm vào một cái nút trên tường và có tiếng vè vè
nhỏ vang lên. Tiếng đó khiến bà Kane ngạc nhiên. Bà không tin là điện lại có
thể dùng để gọi như thế được. Cô y tá xuất hiện cùng với đứa bé thừa tự. Bà
Kane nhìn nó một lúc, tỏ vẻ hài lòng rồi bảo bế đi.
“Khá lắm, Anne,” bà nói, làm như cô con dâu của bà vừa được cái giải đi
ngựa. “Mọi người đều rất tự hào về con.”
Mấy phút sau, bà Edward Cabot là mẹ đẻ của Anne cũng đến. Cũng như
bà Kane, bà góa chồng sớm. Bề ngoài hai bà không khác nhau mấy, nhìn từ
xa người ta có thể lẫn hai bà với nhau. Tuy nhiên bà tỏ ra quan tâm nhiều hơn
bà Kane đến đứa cháu ngoại của mình và cả với con gái nữa. Lát sau họ mới
để ý đến những bó hoa gửi đến mừng.
“Nhà Jackson thật là quý hóa quá,” bà Cabot lẩm bẩm nói.
Bà Kane thì chỉ nhìn qua loa mấy bông hoa rồi để ý đến những tấm thiếp
có tên người gửi. Bà khẽ lẩm nhẩm những tên đó để nhớ: nhà Adam, nhà
Lawrence, nhà Lodge, nhà Higginson. Cả hai bà không ai nói năng gì về
những tên mà mình không biết. Họ đều đã quá cái tuổi muốn biết về bất cứ gì
mới hay bất cứ ai mới. Hai bà cùng ra về, cùng rất hài lòng: vậy là một đứa
con thừa tự đã ra đời, và mới trông cũng đã thấy thỏa mãn được rồi. Cả hai bà
đều cho là nghĩa vụ cuối cùng đối với gia đình như thế là đã được thực hiện
rất mĩ mãn, và từ nay trở đi mọi người có thể yên tâm vui vẻ.
Nhưng cả hai bà đều nhầm.
Trong cả buổi chiều, các bạn thân của Anne và Richard kéo đến với đủ
các quà mừng bằng vàng bằng bạc và những lời chúc tụng nhiệt tình.
Lúc chồng chị đến sau giờ làm việc thì Anne đã có phần rất mệt mỏi. Trưa
nay, lần đầu tiên trong đời, Richard đã uống sâm banh trong bữa ăn. Ông già

Amos Kerbes với cả Câu lạc bộ Somerset đều ép nên Richard không sau từ
chối được. Vợ anh thấy như anh đỡ cứng nhắc hơn mọi khi. Bệ vệ trong bộ
áo đen dài với chiếc quần kẻ sọc, người anh cao hơn với mái tóc đen rẽ ngôi
giữa bóng mượt dưới ánh đèn điện. Ít người đoán đúng được tuổi anh chỉ mới
ba mươi ba. Đối với anh, còn trẻ tuổi hay không chả bao giờ là chuyện quan
trọng, mà cái chất của con người mới là đáng kể. Một lần nữa, William
Lowell Kane lại bị bê ra để xem xét kỹ lưỡng, chẳng khác nào như người bố
điểm lại việc thu chi cuối ngày ở ngân hàng vậy. Mọi thứ có vẻ đâu ra đấy.
Đứa bé có đủ hai chân, hai tay, mười ngón tay, mười ngón chân. Richard
không thấy có gì ở đứa bé để sau này khiến anh phải phiền lòng. Thế là
William lại được bế đi.
“Đêm qua anh đã điện cho ông hiệu trưởng trường St. Paul. William sẽ
được nhận vào đó tháng chín năm 1918.”
Anne không nói gì. Rõ ràng là Richard đã bắt đầu tính đến sự nghiệp của
William rồi.
“Thế rồi, em yêu quý, hôm qua em đã bình thường được rồi chứ?” anh
hỏi. Suốt ba mươi ba tuổi đời, anh chưa hề nằm ở bệnh viện một ngày nào.
“Vâng… không… em nghĩ thế,” vợ anh ngần ngừ trả lời, cố nén không tỏ
ra muốn khóc vì chị biết chồng sẽ không bằng lòng như vậy.
Nhưng câu trả lời như thế thì Richard cũng không hiểu như thế nào được.
Anh hôn má vợ rồi bước ra xe ngựa trở về ngôi nhà của gia đình ở Quảng
trường Louisburg. Bây giờ, với nhân viên phục vụ và người làm trong nhà,
với đứa bé và cô bảo mẫu, thế là trong nhà có tất cả chín miệng ăn. Richard
không phải nghĩ ngợi gì về chuyện đó.
William Lowell Kane được ban phước và được mang tên bố đã đặt cho tại
nhà thờ lớn St. Paul của Tân giáo, với sự có mặt của tất cả những ai ở Boston
có liên quan và một số ít không liên quan. Giám mục William Lawrence làm
lễ. J. P. Morgan và Alan Lloyd, hai vị chủ ngân hàng có thế lực, cùng với
Milly Preston, người bạn thân nhất của Anne, được chọn làm cha mẹ đỡ đầu.

Đức giám mục vẩy nước thánh lên đầu William. Thằng bé không có phản
ứng gì. Hình như nó đã có cái máu của lớp người coi khinh thiên hạ rồi. Anne
cảm ơn Chúa, coi như Người đã ghi vào sổ những thành tích của đình Kane
từ đời này sang đời khác, cảm ơn Chúa đã cho anh đứa con trai để anh trao lại
gia tài cho nó. Tuy nhiên, anh cũng nghĩ, có lẽ có thêm đứa con trai nữa thì
chắc chắn hơn. Đang quỳ làm lễ, anh liếc nhìn sang vợ, và trong bụng lấy làm
hài lòng.

PHẦN HAI

CHƯƠNG 
5
Wladek Koskiewicz lớn rất chậm. Bà mẹ nuôi dần hiểu ra rằng sức khỏe
của nó có nhiều vấn đề. Nó mắc đủ các chứng bệnh của trẻ đang lớn và mắc
cả những bệnh mà trẻ khác không có, lây lung tung cả sang mọi người trong
gia đình Koskiewicz. Tuy thế Helena vẫn đối xử với nó như chính mình đẻ
ra. Chị cũng bênh vực nó rất ghê mỗi khi Jasio bực mình đổ tội cho ma quỷ
đã đưa thằng bé Wladek vào túp nhà nhỏ bé này của họ. Còn Florentyna thì
săn sóc nó như ruột thịt. Ngay từ lúc đầu mới trông thấy nó cô bé đã rất thích.
Cô có một nỗi lo sợ kín đáo trong lòng, nghĩ mình là đứa con gái nghèo xác
của một người chuyên đi bẫy thú, sau này lớn lên sẽ chẳng ai thèm lấy, và
như thế thì sẽ chẳng có con được. Thế là cô coi Wladek như con mình vậy.
Chú em trai lớn, tức chú bé thợ săn đã đem Wladek về, cũng thích thằng bé
nhưng vì sợ bố nên không dám tỏ ra mặt. Thằng bé đang chập chững tập đi
trông rất hay. Dù sao đến tháng Giêng tới chú bé thợ săn sẽ phải bỏ học để
lên làm việc ở trang trại của Nam tước rồi. Bố chú đã bảo trẻ con là chuyện
để cho đàn bà lo. Ba đứa em nhỏ, Stefan, Josef và Jan, chả đứa nào để ý gì
đến Wladek. Còn Sophia là nhỏ nhất trong nhà thì chỉ biết cứ ôm lấy thằng bé
là thích rồi. Có điều cả hai bố mẹ đều không tính đến là về nhiều mặt thằng
bé rất khác với những đứa con trong nhà. Khác cả về hình thức và tính nết.
Những đứa con nhà Koskiewicz thì đứa nào cũng cao lớn, to xương, tóc vàng
và mắt xám, trừ có Florentyna không kể. Còn Wladek thì lùn, tóc đen và mắt
lại rất xanh. Con nhà Koskiewicz thì chả đứa nào thiết đến chuyện đi học và
nếu có thì cứ lớn lên một chút là thôi. Nhưng Wladek thì khác hẳn, tuy nó
chậm biết đi nhưng mới mười tám tháng nó đã biết nói. Lên ba tuổi nó đã đọc
được chữ nhưng mặc quần áo thì chưa biết. Lên năm tuổi nó đã biết viết

nhưng vẫn còn đái dầm. Người bố thì thất vọng, nhưng người mẹ lại tự hào.
Bốn năm đầu của nó chỉ luôn luôn quặt quẹo, và nếu như không được Helena
với Florentyna chăm sóc tử tế thì nó đã chẳng sống được. Nó mặc chiếc áo vá
hàng trăm mảnh, đi chân đất, và suốt ngày chỉ biết lủi thủi quấn lấy chân mẹ.
Lúc Florentyna ở trường về thì nó lại chuyển sang quấn lấy chị cho đến tận
lúc đi ngủ. Mỗi khi chia thức ăn ra làm chín suất, Florentyna thường sẻ một
nửa phần của mình cho Wladek. Khi nào nó ốm đau cô để cho nó cả phần
mình. Wladek mặc những quần áo cô khâu cho nó, hát những bài hát cô dạy
nó, và cùng chơi những đồ chơi người ta cho cô bé.
Florentyna phải đi học xa gần hết ngày nên từ lúc bé Wladek đã muốn
cùng đi với chị. Đến khi được phép là chú nắm chặt lấy tay chị đi suốt chín
dặm đường qua các rừng cây và vườn tược để đến Slonim theo học.
Wladek thích trường học ngay từ ngày đầu. Ở đây, chú coi như được thoát
khỏi túp nhà lụp xụp đã sống từ bé. Đến trường học cũng là lần đầu tiên trong
đời chú hiểu được rằng phần phía Đông của Ba Lan bị nước Nga chiếm đóng.
Chú biết được rằng tiếng mẹ đẻ Ba Lan chỉ được nói riêng với nhau trong
nhà, còn ở trường thì phải dùng tiếng Nga. Chú cảm thấy có một niềm tự hào
gì đó như các trẻ em khác trong trường về tiếng mẹ đẻ của mình. Wladek
cũng rất ngạc nhiên thấy thầy giáo Kotowski coi chú như người lớn, khác với
thái độ của bố ở nhà. Mặc dầu là bé nhất trong lớp nhưng chẳng bao lâu chú
đã học giỏi hơn tất cả về các môn, chỉ trừ có người chú là không lớn hơn
được mà thôi. Người chú quá nhỏ bé nên mọi người không đánh giá được hết
những khả năng của chú. Trẻ em bao giờ cũng hình dung phải thật to lớn mới
là giỏi. Năm tuổi, Wladek đứng đầu tất cả các môn ở trong lớp.
Tối đến, trở về túp nhà gỗ, trong khi những đứa khác hoặc chăm sóc
những cây hoa tím nở thơm trong vườn hoặc đi hái dâu, chẻ củi, bắt thỏ và
khâu quần áo thì Wladek chỉ cặm cụi đọc sách, đọc hết sách của mình lại đọc
sang những cuốn sách của các anh các chị. Dần dần Helena Koskiewicz hiểu
ra rằng trước đây khi chú bé thợ săn không mang về cho bà ba con thỏ mà lại
mang về thằng bé này, thì đúng là số phận đã an bài như vậy rồi. Wladek đã

bắt đầu hỏi bà những câu mà bà không trả lời được. Bà biết là sẽ có lúc mình
không biết đối phó với tình thế ra sao. Bà vẫn tin chắc là số phận đã được
định như vậy thì chẳng có gì đáng phải ngạc nhiên nữa.
Vào một buổi tối mùa thu năm 1911 đã diễn ra bước ngoặt trong cuộc đời
Wladek. Lúc đó gia đình đã vừa ăn xong bữa tối có món súp củ cải với thịt
băm, Jasio Koskiewicz đang ngồi ngáy bên bếp lửa, Helena đang khâu vá và
bọn trẻ còn đang chơi. Wladek đang ngồi đọc sách dưới chân mẹ. Stefan với
Josef đang tranh nhau mấy quả thông mới sơn màu, bỗng có tiếng gõ cửa rất
to. Mọi người nín lặng. Với gia đình Koskiewicz thì tiếng gõ cửa là chuyện
rất lạ, vì túp nhà gỗ này của họ cách xa làng Slonim đến chín dặm đường mà
ở đây lên trang trại của Nam tước cũng mất đến vài ba dặm, chẳng có khách
nào đến đây thăm bao giờ. Nếu có ai đó thì họ cũng chỉ biết mời một chén
rượu dâu và ngồi nghe bọn trẻ làm ầm ĩ lên mà thôi. Cả nhà nhìn ra phía cửa
mà trong bụng rất nghi hoặc. Mọi người lặng yên chờ xem có tiếng gõ cửa
lần nữa không. Có tiếng gõ thật, và lần này to hơn. Jasio mắt nhắm mắt mở
đứng dậy bước ra và từ từ mở cửa. Trông thấy người đứng đó, ai nấy đều cúi
đầu chào. Chỉ có Wladek là không chào, và chú cứ trừng trừng nhìn lên một
con người to lớn, có dáng vẻ oai vệ, quý tộc khoác chiếc áo lông gấu to xù
đến chật cả nhà. Chú thấy bố nhìn người đó với con mắt rất sợ hãi. Nhưng rồi
một nụ cười thân mật đã đánh tan nỗi sợ ấy, và bố chú mời Nam tước vào bên
trong. Không ai nói câu gì. Nam tước chưa bao giờ đến thăm họ như thế này
nên có nói cũng không ai biết nói câu gì được.
Wladek bỏ cuốn sách của chú xuống, đứng dậy và bước đến bên người lạ
mặt. Chú giơ tay ra bắt mà bố chú không kịp ngăn lại.
“Kính chào ông,” Wladek nói.
Nam tước nắm lấy tay chú và hai người nhìn nhau. Lúc Nam tước bỏ tay
ra, Wladek nhìn thấy cổ tay ông có một vòng bạc rất đẹp và có chữ trên đó
mà chú không biết là gì.
“Cháu là Wladek hả?”

“Thưa ông vâng,” chú đáp, giọng không tỏ ra ngạc nhiên chút nào khi thấy
Nam tước biết tên chú.
“Chính là vì cháu mà ta đến gặp bố cháu đây,” Nam tước nói.
Wladek cứ đứng đó nhìn lên Nam tước. Người cha ra hiệu cho bọn trẻ con
ra ngoài. Thế là hai đứa con gái nhún chân hơi quỳ xuống, bốn đứa con trai
cúi gập người rồi cả sáu đứa lặng lẽ rút lên trên gác kho.
Wladek vẫn đứng lại đó và cũng không ai bảo chú phải làm gì khác.
“Koskiewicz,” Nam tước lên tiếng. Ông vẫn đứng đó vì không thấy ai mời
mình ngồi. Anh chàng Jasio không mời ông ta ngồi xuống ghế vì hai lẽ: một
là anh ta quá sợ, và hai là anh ta nghĩ rằng Nam tước đến là để khiển trách
điều gì đó. “Ta muốn nhờ anh giúp cho một việc.”
“Bất cứ việc gì, thưa ngài, bất cứ việc gì,” người cha đáp, trong bụng nghĩ
không biết mình có thể giúp cho ông ta được cái gì, vì cái gì mà ông ấy chẳng
có nhiều gấp trăm lần mình nghĩ rồi?
Nam tước nói tiếp:
“Thằng con ta, Leon, hiện nay đã sáu tuổi và nó đang có hai ông thầy dạy
riêng trong lâu đài. Một ông thầy là người Ba Lan của ta, còn một ông là
người Đức. Họ bảo ta là thằng Leon học khá nhưng nó không có ai để ganh
đua, vì vậy nó có thắng thì chỉ là thắng nó thôi. Ông Koskiewicz ở trường
làng có cho ta biết chỉ có mỗi thằng Wladek là đứa có thể ganh đua với Leon
được thôi, mà Leon thì nó rất cần người như vậy. Do đó ta đến đây hỏi xem
anh có thể cho thằng con anh bỏ trường làng mà về với Leon và những ông
thầy của nó ở lâu đài không.”
Wladek vẫn cứ đứng nhìn Nam tước. Trước mắt chú hiện ra một hình ảnh
tuyệt vời với bao nhiêu thứ ăn uống sách vở và thầy giáo hơn ông
Koskiewicz nhiều. Chú liếc nhìn mẹ. Mẹ chú lại nhìn Nam tước, vừa ngạc
nhiên vừa buồn. Bố chú quay sang nhìn mẹ.
Cái giây phút im lặng nhìn nhau ấy chú tưởng như dài không biết bao
nhiêu mà kể. Anh chàng Jasio nhìn xuống chân Nam tước nói với một giọng

khàn khàn.
“Chúng tôi rất lấy làm vinh dự, thưa ngài.”
Nam tước nhìn sang Helena Koskiewicz có ý hỏi.
“Đức mẹ đồng trinh không cho phép tôi làm gì ngăn cản cháu bé,” chị khẽ
nói, “tuy nhiên chỉ có Đức mẹ mới biết được xa nó thì tôi đau khổ thế nào.”
“Nhưng bà Koskiewicz ơi, cháu nó sẽ về nhà thăm bà luôn đấy mà.”
“Vâng, thưa ngài. Tôi rất mong được như vậy.” Chị định nói thêm điều gì
đó nhưng lại thôi.
Nam tước mỉm cười.
“Tốt. Thế là xong. Vậy sáng mai vào lúc bảy giờ thì cho thằng bé đến lâu
đài. Trong năm học, Wladek sẽ ở lại với chúng tôi, rồi đến Giáng sinh thì nó
trở về nhà với gia đình.”
Wladek bỗng bật khóc.
“Im đi con,” người bố nói.
“Con không đi đâu,” Wladek nói cứng, tuy trong bụng chú thật sự muốn
đi.
“Im đi con,” người bố lại nói, lần này to tiếng hơn.
“Tại sao không?” Nam tước hỏi, giọng thương cảm.
“Cháu không bao giờ xa Florcia được, không bao giờ”
“Đó là con gái lớn của chúng tôi, thưa ngài,” người cha nói chen vào.
“Ngài đừng bận tâm đến chuyện đó, thưa ngài. Thằng bé sẽ bảo sao làm vậy
thôi.”
Không ai nói gì, Nam tước suy nghĩ một lát.
Wladek vẫn sụt sùi khóc.
“Cháu gái bao nhiêu tuổi?” Nam tước hỏi.
“Mười bốn,” người cha đáp.
“Cháu làm bếp được không?” Nam tước hỏi và yên tâm thấy Helena có vẻ

như đã bình tĩnh hơn.
“Ồ thưa có, ngài Nam tước,” chị đáp. “Florcia có thể nấu nướng được,
khâu vá được, và nó có thể…”
“Tốt, tốt, thế thì cho cả nó đến nữa. Vậy đến bảy giờ sáng mai ta sẽ chờ cả
hai cháu.”
Ngài Nam tước đi ra cửa và nhìn lại mỉm cười với Wladek. Wladek cười
lại.
Thế là Wladek đã thắng trong cuộc mặc cả đầu tiên. Mẹ chú ôm chặt lấy
chú. Chú nhìn theo cánh cửa đóng lại và nghe mẹ thì thầm:
“A, con bé nhỏ của mẹ, rồi con sẽ thành ra thế nào đây?”
Wladek sốt ruột muốn biết xem thế nào.
Helena Koskiewicz bỏ ra cả buổi tối để gói ghém đồ đạc cho Wladek và
Florentyna, làm như gói ghém cho cả nhà vậy. Đến sáng, cả nhà đứng ở trước
cửa nhìn theo hai chị em lên đường đến lâu đài, mỗi người ôm một gói giấy
trong tay. Florentyna, cao lớn và duyên dáng, vừa đi vừa nhìn lại, khóc và
vẫy tay mãi.
Nhưng Wladek, lùn bé và vụng dại, không hề quay cổ lại lấy một lần.
Florentyna nắm chặt tay em suốt dọc đường đến lâu đài của Nam tước. Vai
trò của hai người bây giờ đã đảo ngược lại. Từ ngày hôm nay trở đi chị sẽ
phụ thuộc vào em.
Hai chị em đến trước một cánh cửa bằng gỗ sồi rất to và khẽ gõ lên cửa.
Một người rất oai vệ mặc bộ chế phục thêu màu xanh đã đón sẵn ở đó. Hai
chị em đã từng trông thấy những người lính mặc quân phục màu xám đứng
gác ở thị trấn gần biên giới Nga - Ba Lan và nghĩ rằng họ cũng đã oai vệ lắm
rồi, nhưng chưa bao giờ thấy ai mặc bộ quần áo của người hầu mà lại có vẻ
lộng lẫy và quan trọng như ông này.
Trong hành lang có tấm thảm rất dày. Wladek nhìn những hoa văn xanh
đỏ rất đẹp, nghĩ bụng không biết mình có phải tụt giày ra không, nhưng đã
bước lên thảm rồi chú mới ngạc nhiên thấy bước chân mình không có tiếng gì

nữa. Rồi hai chị em được dẫn đến phòng ngủ ở hành lang phía Tây. Hai chị
em, mỗi người một phòng riêng. Như thế này không biết có ngủ được không
ít ra cũng có một cửa thông hai phòng với nhau, nên hai chị em không sợ phải
cách biệt nhau lắm. Thực ra nhiều đêm hai chị em cùng ngủ với nhau trên
một giường.
Bỏ đồ đạc xuống rồi, Florentyna được đưa vào bếp, còn Wladek thì đến
một phòng giải trí ở phía Nam lâu đài để gặp con trai Nam tước. Leon là một
cậu con trai cao lớn xinh đẹp, tính tình dễ thương nên vừa gặp Wladek đã xua
tan ngay thái độ hung hăng chú đã chuẩn bị từ trước, trái lại tỏ ra ngạc nhiên
một cách thoải mái. Leon vốn là một đứa trẻ cô đơn, chẳng có ai mà chơi, trừ
có mỗi bà bảo mẫu của cậu ta. Là một người đàn bà, Li-tu-a-ni rất tận tụy làm
vú em cho cậu và săn sóc cậu từ khi mẹ chết sớm. Bây giờ có người làm bạn
mới ở trong rừng ra khiến cậu rất thích, ít ra thì hai bạn cũng được coi như
ngang hàng với nhau.
Leon lập tức dẫn Wladek đi xem quanh lâu đài, mất hết cả buổi sáng.
Wladek không thể ngờ được là lâu đài to rộng đến thế, bàn ghế đồ đạc vô
cùng nhiều và ở phòng nào cũng có thảm. Leon hỏi cảm tưởng thì chú chỉ nói
là cũng thấy thú vị. Dù sao chú cũng nghĩ mình đáng được đến ở lâu đài này
lắm chứ. Cậu con trai Nam tước giải thích cho chú rằng phần chủ yếu của tòa
nhà này được xây dựa theo kiểu Gôtích, làm như Wladek đã rất hiểu như thế
nào là Gôtích rồi. Wladek gật đầu. Sau đó Leon đưa anh bạn mới của mình
xuống tầng hầm rộng mông mênh đầy những hàng chai rượu vang để lâu năm
phủ kín bụi với mạng nhện. Wladek thích nhất là phòng ăn to và rộng có
những chiếc cột lớn cửa vòm cuốn, mặt sàn trang trí các màu cờ quạt. Chung
quanh tường treo các loại đầu thú. Leon chỉ cho Wladek đó là những hươu
nai với hổ báo lang sói đủ các loại. Ở cuối phòng treo tấm huy hiệu lộng lẫy
của Nam tước, đặt dưới một bộ sừng hươu thật to. Dòng chữ làm phương
châm cho gia đình Rosnovski viết: Thành công chỉ đến với người dũng cảm.
Sau bữa ăn trưa mà Wladek chỉ ăn được rất ít vì chú chưa làm chủ được
dao với dĩa, chú được đi gặp hai ông thầy. Hai ông thầy này tỏ ra không lấy

gì làm nhiệt tình với chú lắm. Đến tối, chú trèo lên nằm ở chiếc giường dài
nhất chú chưa từng thấy bao giờ và kể lại cho chị Florentyna nghe tất cả
những cuộc phiêu lưu ban ngày của chú. Florentyna chỉ biết há mồm trợn mắt
mà nghe chú kể lại một cách rất ly kỳ, nhất là khi cô nghe chú kể đến chuyện
dao dĩa lúc ăn.
Lớp học bắt đầu vào bảy giờ đúng, trước lúc ăn sáng, rồi sau đó tiếp tục
cho hết ngày, chỉ thỉnh thoảng nghỉ một quãng để ăn. Thời kỳ đầu, rõ ràng
Leon vượt xa Wladek, nhưng rồi Wladek học rất kiên trì nên chỉ mấy tuần
sau khoảng cách giữa hai người đã thu hẹp dần. Quan hệ vừa thân mật vừa
ganh đua lẫn nhau cứ thế phát triển. Hai ông thầy Đức và Ba Lan thấy rất khó
có thể coi hai người học trò đó là bình đẳng với nhau được, vì một đằng là
con Nam tước và một đằng là con anh thợ săn. Mặc dầu như vậy họ vẫn phải
miễn cưỡng thừa nhận với Nam tước là ông giáo Kotowski đã chọn đúng
người để ganh đua với Leon. Tuy thế, Wladek chẳng bao giờ lo ngại về thái
độ của các ông thầy đối với mình, vì Leon đối xử với chú rất bình đẳng.
Ngài Nam tước cho biết là ngài hài lòng với việc hai đứa trẻ học tập tiến
bộ, và thỉnh thoảng cũng thưởng cho Wladek quần áo với đồ chơi. Lúc đầu
Wladek thấy xa cách và nể sợ đối với Nam tước nhưng rồi dần dần chú thấy
rất tôn trọng. Đến kỳ được nghỉ lễ Giáng sinh trở về túp nhà trong rừng với
bố mẹ, Wladek cảm thấy buồn vì phải xa Leon.
Chú buồn cũng là phải. Mặc dầu khi mới về chú rất sung sướng được gặp
lại mẹ, nhưng quãng thời gian ba tháng chú được ở trong lâu đài đã khiến cho
chú cảm thấy nhà mình nghèo khổ quá đỗi, điều trước kia chú không hiểu
được. Những ngày nghỉ ở nhà đâm ra quá dài. Wladek thấy ở trong căn nhà
lụp xụp của mình ngột ngạt quá, ăn uống chẳng có gì mà lại ăn bốc, không
những thế còn phải chia ra làm chín suất nữa. Ở lâu đài làm gì có thế. Sau hai
tuần ở nhà, Wladek nóng ruột muốn trở lại với Leon và Nam tước.
Chiều chiều chú lại đi bộ mấy dặm đến trước tòa lâu đài và ngồi bên ngoài
ngắm nhìn những bức tường cao chung quanh trang trại. Florentyna chỉ sống
với những người hầu hạ trong bếp thôi nên coi việc về nhà là rất bình thường,

nhưng cô không hiểu được tại sao căn nhà này không còn gần gũi đối với
Wladek nữa. Ông thợ săn bây giờ không biết đối xử với con như thế nào, ông
thấy nó ăn mặc đàng hoàng, nói năng đâu ra đấy, và nói đến những cái xem
ra ông không hiểu được và cũng không muốn hiểu. Thằng bé hình như cả
ngày chẳng làm gì mà chỉ thấy ngồi đọc sách. Ông nghĩ không biết rồi nó sẽ
trở thành thứ gì nếu như nó không biết cầm chiếc rìu bổ củi hoặc đặt chiếc
bẫy thỏ. Rồi nó làm thế nào để kiếm sống một cách lương thiện được? Chính
người bố cũng cầu mong cho ngày nghỉ chóng qua đi.
Helena thì lại lấy làm tự hào về Wladek và lúc đầu chị không dám nghĩ là
giữa nó với những đứa con khác của chị đã có một khoảng ngăn cách. Nhưng
rồi điều đó cuối cùng cũng lộ rõ, vì có một buổi tối lúc bọn trẻ chơi đánh trận
với nhau thì Stefan và Franck đóng vai tướng ở phía quân bên kia đã từ chối
không nhận Wladek vào phe của chúng.
“Tại sao lại cứ gạt em ra thế?” Wladek hỏi. “Cho em chơi đánh trận với
chứ?”
“Vì mày không phải là người của chúng tao,” Stefan nói.
“Mày không thật sự là em chúng tao.” Chúng im lặng một lúc rồi Franck
nói tiếp. “Josef không bao giờ muốn có mày ở đây. Chỉ có mẹ là đứng về
phía mày thôi.”
Wladek đứng lặng yên và nhìn một lượt tất cả đám trẻ chung quanh, tìm
xem Florentyna ở đâu.
“Franck nói thế nghĩa là thế nào? Em không phải là em của chị sao?” Chú
hỏi.
Thế là Wladek được giảng giải về chuyện chú ra đời như thế nào, và chú
hiểu tại sao mình cứ bị để riêng ra với các anh các chị. Bây giờ, mặc dầu chú
không muốn tỏ ra một thái độ gì để cho mẹ phải buồn, Wladek vẫn ngầm cảm
thấy hài lòng khi biết rằng mình chẳng có gì liên quan đến dòng máu của
người thợ săn xấu tính kia, mà chú xuất thân từ một dòng dõi vô danh nào đó,
rất có thể chứa đựng một tinh thần tạo nên mọi thứ khác hay hơn.

Đến hôm hết hạn nghỉ ở nhà, Wladek phấn khởi lên đường trở lại tòa lâu
đài. Leon vui vẻ hoan nghênh chú, vì vắng Wladek, những ngày lễ Giáng
sinh của cậu ta ở lâu đài cũng chẳng có gì vui thú. Từ đó trở đi, hai người rất
gắn bó với nhau, không sao rời nhau được. Đến kỳ nghỉ hè, Leon xin với bố
để cho Wladek ở lại lâu đài. Nam tước đồng ý, vì chính ông cũng đã bắt đầu
thấy quý Wladek. Wladek rất vui mừng và chỉ còn trở lại túp nhà của người
thợ săn một lần trong đời nữa mà thôi.
Mỗi khi hết giờ học trong lớp, Wladek và Leon dành những giờ còn lại
vào các trò chơi. Cái trò hai người thích nhất là thứ trò trốn tìm, vì tòa lâu đài
có bảy mươi hai phòng, và rất ít khả năng đã trốn ở chỗ nào một lần rồi thì
lần sau lại ở chỗ đó. Chỗ Wladek thích trốn nhất là ở những căn hầm dưới lâu
đài. Ở đây có những căn hầm chỉ có một tia sáng nhỏ từ khe tường tít bên
trên rọi xuống mà muốn tìm đường ra chung quanh cũng phải thắp nến lên
mới thấy được. Wladek không hiểu những căn hầm ấy dùng để làm gì mà chú
cũng chưa hề thấy ai trong số những người hầu nhắc đến, vì từ xưa đến nay
không ai nhớ được nó đã dùng để làm gì.
Wladek biết rằng mình có bình đẳng với Leon thì chỉ là trong lớp học mà
thôi, còn khi đã chơi thì chẳng thế nào đua với anh bạn kia được, trừ có đánh
cờ. Con sông Shchara chảy quanh trang trại cũng là một nơi cho họ ra chơi.
Mùa xuân họ câu cá, mùa hè họ bơi lội còn đến mùa đông khi mặt sông đóng
băng thì họ đeo ván trượt bằng gỗ vào chân rồi đuổi nhau trên băng, trong khi
đó Florentyna ngồi trên bờ nhìn xuống nhắc họ phải cẩn thận vì mặt băng rất
mỏng có thể vỡ. Wladek không bao giờ để ý đến lời dặn của cô nên bị ngã
luôn. Leon thì lên nhanh chóng và khỏe mạnh. Cậu ta chạy hay bơi đều giỏi
và hình như chả bao giờ biết mệt hay ốm đau gì. Lần đầu tiên Wladek hiểu ra
rằng cao lớn khỏe mạnh là rất quan trọng. Dù chạy, hay bơi, hay trượt băng,
chú biết là không bao giờ mình có thể theo kịp Leon được. Tệ hơn nữa, trong
khi cái rốn ở bụng Leon phải để ý mới thấy được thì ở Wladek nó lại lồi ra
một cách thô bỉ ở giữa cái bụng béo tròn. Wladek thường ngồi nhiều giờ
trong căn phòng riêng của mình, ngắm nhìn cơ thể mình trong gương và tự

hỏi tại sao mình chỉ có một bên vú trong khi tất cả những đứa khác mà chú
biết thì hễ cởi trần ra là đứa nào cũng có cả hai bên vú rất cân đối. Đôi khi
chú nằm trên giường không ngủ được, lấy ngón tay mân mê lên ngực rồi lấy
làm tủi thân khóc cả ra gối. Chú ngủ thiếp đi và cầu nguyện đến sáng hôm
tỉnh dậy mọi thứ sẽ đổi khác. Những lời cầu nguyện của chú không bao giờ
được đáp ứng. Mỗi đêm Wladek dành ra một lúc để tập luyện thân thể. Chú
làm thật kín không cho ai biết, kể cả Florentyna. Chú quyết tâm tìm cách nào
đó để cho mình có vẻ cao hơn lên. Chú tự treo đầu chân đầu tay vào một
thanh xà trong phòng ngủ, hy vọng như vậy người chú sẽ dài ra được. Nhưng
Leon thì có ngủ cũng vẫn cứ lớn lên như thường. Wladek buộc phải thừa
nhận rằng suốt đời mình vẫn sẽ cứ thấp hơn con trai Nam tước một đầu, và
muốn làm thế nào cũng không thể có thêm được một bên vú nữa. Chẳng phải
do Leon mà Wladek thấy ghét cái thân hình của mình. Vả lại Leon cũng chỉ
có Wladek là bạn gần gũi với mình nên cậu ta rất quý và chẳng bao giờ có ý
kiến gì về hình thức của bạn mình hết.
Nam tước Rosnovski cũng ngày càng tỏ ra ưa thích chú bé tóc đen rất bạo
dạn này, vì chú cũng lại là người thay thế cho đứa em trai của Leon chết thê
thảm cùng với bà Nam tước khi bà sinh đẻ.
Hai cậu cùng được ăn tối với Nam tước trong căn phòng lớn có ốp đá
chung quanh. Những ngọn nến thắp lên lúc đó chiếu lung linh vào những
chiếc đầu thú treo trên tường thành những bóng hình ghê sợ.
Kẻ hầu người hạ nhẹ nhàng đi lại không có tiếng chân và tay bưng những
đĩa vàng khay bạc trên có thịt cá với rượu và hoa quả, thỉnh thoảng có những
món lạ mà Wladek rất thích. Rồi sau đó, lúc trời đã tối hẳn, Nam tước cho
những người đứng hầu rút lui và ông kể lại cho hai cậu bé nghe những
chuyện về lịch sử Ba Lan, lại cho hai cậu được nhấp một chút rượu vodka của
vùng Danzig. Wladek thường đòi ông kể cho nghe về chuyện Tadeusz

tải về 2.37 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn: