CHƯƠng II: TỔng quan về ĐẦu tư quốc tế Khái niệm và đặc điểm của đầu tư quốc tế
tải về 0.91 Mb.
|
|
3.4. Tác động của FDI 3.4.1. Mô hình đánh giá tác động chung của FDI Lý thuyết về lợi ích của đầu tư nước ngoài của Mac Dougall, sau đó được M.C. Kemp phát triển thêm lên sử dụng sản lượng cận biên của vốn đầu tư làm công cụ chính, các tác giả đã chỉ ra rằng sự tăng vốn FDI vừa làm tăng tổng sản lượng đầu ra vừa phân phối lại thu nhập giữa nhà đầu tư và người lao động. Mô hình này dựa trên giả thuyết sản lượng cận biên có xu hướng giảm dần khi vốn đầu tư tăng lên. Các tác giả chỉ giới hạn ở việc nghiên cứu việc đầu tư giữa 2 nước trong đó có một nước là nước công nghiệp phát triển và một nước là nước đang phát triển với giả thuyết không có sự trao đổi vốn giữa 2 nước này với một nước thứ ba. 3.4.2. Tác động của FDI đối với nước chủ đầu tư 3.4.2.1. Tác động tích cực - Bành trướng sức mạnh về kinh tế và nâng cao uy tín chính trị trên trường quốc tế. - Sử dụng lợi thế của nơi tiếp nhận vốn giảm chi phí, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và
- Mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, khắc phục tình trạng lão hoá sản phẩm. - Tìm kiếm các nguồn cung cấp nguyên, nhiên liệu ổn định 34
- Đổi mới cơ cấu sản phẩm, áp dụng công nghệ mới, nâng cao năng lực cạnh tranh. 3.4.2.2. Tác động tiêu cực - Quản lý vốn và công nghệ - Sự ổn định của đồng tiền - Cán cân thanh toán quốc tế - Việc làm và lao động trong nước 3.4.3. Tác động của FDI đối với nước nhận đầu tư 3.4.3.1. Tác động tích cực Góp phần bổ sung một lượng vốn lớn cho đầu tư phát triển Theo lý thuyết "cái vòng luẩn quẩn" và "cú huých" từ bên ngoài của Samuelson, đa số các nước đang phát triển đều thiếu vốn, thu nhập thấp chỉ đủ để người dân sống ở mức tối thiểu, do đó khả năng tích lũy vốn hạn chế. Thực tiễn trên thế giới cho thấy các nước muốn đạt tốc độ tăng trưởng cao phải đầu tư ít nhất 20% GDP vào việc tạo vốn. Trong khi đó các nước nông nghiệp nghèo nhất chỉ có thể tiết kiệm được 5% GDP. Và phần lớn trong số tiền tiết kiệm nhỏ bé trên phải dùng cung cấp nhà cửa và các công cụ giản đơn cho dân số đang tăng lên. Phần dành cho phát triển rất ít. Bên cạnh đó các nước đang phát triển còn gặp phải những khó khăn khác như dân trí thấp, tài nguyên thiên nhiên khan hiếm, kỹ thuật lạc hậu, ... Chính vì vậy các nước đang phát triển ngày càng khó khăn và cứ vướng mãi vào cái vòng luẩn quẩn (xem hình 1.1). Để có thể bứt ra khỏi cái vòng luẩn quẩn trên, theo Samuelson các nước đang phát triển cần có huých từ bên ngoài thông qua việc thu hút ĐTNN. Thu nhập bình quân thấp Năng suất thấp Tiết kiệm và đầu tư ít 35 Khả năng tích lũy vốn kém Hình 1.1: Vòng luẩn quẩn của sự kém phát triển Tóm lại, trong thời kỳ đầu mới phát triển, trình độ kinh tế của các nước đang phát triển thấp, GDP và GDP tính theo đầu người thấp vì vậy khả năng tích lũy vốn trong nội bộ nền kinh tế rất hạn chế. Bên cạnh đó, ở nhiều nước tâm lý chung của dân chúng là chưa yên tâm bỏ vốn đầu tư tiến hành sản xuất, kinh doanh do cơ chế huy động vốn chưa rõ ràng, chưa phù hợp. Trong khi đó nhu cầu vốn đầu tư để phát triển nhằm rút ngắn khoảng cách với các nước công nghiệp phát triển lại rất lớn. ĐTNN, với vai trò là một nguồn vốn bổ sung từ bên ngoài, giúp các nước kể trên giải được bài toán thiếu vốn đầu tư và dần thoát ra khỏi vòng luẩn quẩn. Trong các nguồn vốn nước ngoài thì nguồn vốn FDI được đánh giá là rất quan trọng đối với nhiều nước. FDI chiếm một tỷ trọng đáng kể trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội của các nước đang và kém phát triển. Trong giai đoạn 1998-2003, FDI thường xuyên chiếm khoảng 10% tổng vốn đầu tư cho tài sản cố định ở các nước đang và kém phát triển (xem bảng 1.1). Có những nước FDI vào chiếm trên 30% thậm chí 50% tổng vốn đầu tư cho tài sản cố định hàng năm, ví dụ như Sudan, Angola, Gambia, Nigeria, Bolivia, Arrmenia, Kazakhstan, Tajikistan, Singapore, ... ở Việt Nam trong giai đoạn 1992-1997, FDI vào trung bình chiếm 34,5% tổng vốn đầu tư cho tài sản cố định hàng năm, trong những năm gần đây tỷ lệ này đã giảm nhưng vẫn trên 10%. Bảng 1.1: Tỷ lệ giữa vốn FDI vào và tổng vốn đầu tư cho tài sản cố định ở các nước đang phát triển phân theo châu lục (%) Khu vực 1992-1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 (trung bình hàng năm) 36      
Các nước đang phát triển 7,9 12,3 14,7 14,9 13,1 9,9 10,0 Châu Phi 6,5 8,3 11,6 8,8 20,7 12,3 13,9 Châu Mỹ La Tinh và Caribê 10,1 17,4 25,6 21,1 19,8 14,9 11,2 Châu á và Thái Bình Dương 7,4 10,6 11,3 13,3 10,2 8,3 9,3 Trung và Đông Âu 6,9 15,2 19,3 18,3 15,4 16,8 9,5 Nguồn: WIR 2004
400
350 300 250 200 150 100 50
0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Tổng vốn ĐTNN vào các nước đang phát triển FDI vào các nước đang phát triển Hình 1.2: FDI trong tổng các dòng vốn ĐTNN vào các nước đang phát triển (triệu USD) Nguồn: WIR 2004 Ngoài ý nghĩa bổ sung một lượng vốn đáng kể cho đầu tư phát triển kinh tế,
37
(cơ sở hạ tầng, các công trình phúc lợi xã hội, ...). Nguồn vốn này cũng góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả các nguồn vốn trong nước. Vốn trong dân được kích thích đưa vào sản xuất, kinh doanh. Các doanh nghiệp Nhà nước phải tăng cường đầu tư và chú ý đến hiệu quả đầu tư trong điều kiện phải cạnh tranh với các doanh nghiệp có vốn FDI. Các doanh nghiệp có vốn FDI tạo ra các liên kết với các công ty trong nước nhận đầu tư thông qua các mối quan hệ cung cấp dịch vụ, nguyên vật liệu, gia công. Qua đó FDI thúc đẩy đầu tư trong nước phát triển, gắn kết các công ty trong nước với thị trường thế giới. Nhờ vậy, các tiềm năng trong nước được khai thác với hiệu quả cao. Có được các công nghệ phù hợp, đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước Bên cạnh việc thiếu vốn để phát triển, các nước đang phát triển còn có nhu
Công nghệ thông
28%
Hóa chất 19%
Sản xuất vật liệu mới
9% tin
27% Dược phẩm 5% Công nghiệp thực phẩm Sản xuất ô tô 3% 9%
Hình 1.3: Phân bổ các hợp đồng chuyển giao công nghệ thông qua FDI vào các nước đang phát triển theo ngành, lĩnh vực giai đoạn 1980-1996 Nguồn: WIR 2004 FDI không chỉ mang lại công nghệ cho các nước thông qua con đường chuyển giao từ nước ngoài vào mà còn bằng cách xây dựng các cơ sở nghiên cứu và phát triển, đào tạo cho đội ngũ lao động ở nước chủ nhà để phục vụ cho các dự án đầu tư. Chi phí cho nghiên cứu và phát triển của các chi nhánh nước ngoài chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí cho nghiên cứu và phát triển ở nhiều nước đang phát triển. Ví dụ trong những năm 1990 tỷ trọng này của các chi nhánh nước ngoài ở Hungary, Singapore và Đài Loan là trên 50%.[58, tr. 412], [60, tr. 19] Như vậy FDI giúp các 39                                 
nước đang phát triển học hỏi, từ đó phát triển được khả năng công nghệ của chính mình. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tích cực Những thập kỷ đầu sau Chiến tranh thế giới lần thứ hai, FDI vào các nước
FDI góp phần tích cực vào các cân đối lớn của nền kinh tế Các dự án FDI góp phần ổn định kinh tế vĩ mô của các nước đang phát triển.
FDI đối với cung cầu hàng hóa trong nước. Trong giai đoạn đầu mới phát triển, do trình độ phát triển thấp, công nghệ, máy móc thiết bị lạc hậu, thiếu vốn... 40
FDI đối với xuất nhập khẩu. Không chỉ đáp ứng nhu cầu nội địa, FDI ngày càng hướng mạnh vào xuất khẩu. Nguồn ngoại tệ đáng kể từ xuất khẩu đã giúp các nước đang phát triển cải thiện cán cân thương mại. Do nhu cầu hàng hóa trong nước được đáp ứng tốt hơn và có nguồn ngoại tệ từ xuất khẩu mà nhập khẩu cũng thay đổi theo hướng tích cực. Cơ cấu nhập khẩu thay đổi mạnh, tỷ trọng hàng máy móc thiết bị, công cụ sản xuất tăng. FDI còn có những tác động tích cực đến cán cân vãng lai và cán cân thanh toán nói chung. Ngoài nguồn thu từ xuất khẩu, các nguồn thu khác trong cán cân vãng lai cũng chịu ảnh hưởng dây chuyền từ hoạt động FDI. Các dịch vụ phục vụ các nhà đầu tư thu ngoại tệ được mở rộng và phát triển. Khách quốc tế đến các nước đang phát triển với mục đích tìm hiểu cơ hội đầu tư tăng lên, dịch vụ du lịch, khách sạn, vận chuyển hàng không, … cũng theo đó mà phát triển. Mặc dù ảnh hưởng của FDI đến cán cân thanh toán còn là vấn đề tranh cãi, do quan điểm cho rằng nguồn lợi nhuận chuyển ra nước ngoài dần sẽ lớn và có tác động bất lợi, nhưng về lâu dài FDI vẫn có ảnh hưởng tích cực cho cán cân thanh toán nói chung. Nguồn thu từ xuất khẩu và từ các dịch vụ thu ngoại tệ sẽ ngày càng tăng, còn nhu cầu nhập khẩu sẽ ổn định. FDI đối với tăng trưởng GDP và thu ngân sách Nhà nước. FDI giúp các nước tăng GDP. ở nhiều nước đang phát triển, tốc độ tăng trưởng của khu vực có vốn FDI thường cao hơn tốc độ tăng trưởng của khu vực kinh tế có vốn trong nước, chính vì 41
Mở rộng thị trường xuất khẩu và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường thế giới Vai trò này của FDI thể hiện rất rõ nét ở các nước áp dụng chính sách thu hút
Bảng 1.2 : Tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu của các chi nhánh nước ngoài trong tổng kim ngạch xuất khẩu của một số nước đang phát triển Nước Năm Tỷ trọng (%) Nước Năm Tỷ trọng (%) Argentinac 1995 14 Boliviac 1995 11 42     
Каталог: download -> version version -> Nhật Bản Đất nước mặt trời mọc (Phần 1) Lịch sử Nhật Bản version -> CÁc hàm thông dụng các hàm tóan học (math & trig) version -> ĐỀ CƯƠng kt hoc ky 1 khốI 10 2013-2014 version -> BÊn thắng cuộC – chưƠng III: ĐÁnh tư SẢN version -> Nhà Tây Sơn version -> United States of America Hợp chúng quốc Hoa Kỳ version -> Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á tiếng Anh: Association of Southeast Asia Nations, viết tắt là asean version -> BÊn thắng cuộC – chưƠng IX: XÉ RÀO version -> TIÊu chuẩn qui đỊnh sử DỤng phụ gia trong thực phẩM 28tcn 156: 2000 Qui định sử dụng phụ gia thực phẩm trong chế biến thuỷ sản tải về 0.91 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|
