Đầu tư nước ngoài vào Nam Phi

2. QUAN HỆ VỚI CÁC TỔ CHỨC QUỐC TẾ VÀ KHU VỰC

Từ khi ANC lên cầm quyền, Nam Phí tích cực tham gia giải quyết một số xung đột ở khu vực và tăng cường vai trò nước lớn trong Cộng đồng Phát triển Miền Nam Châu Phi (SADC), đồng thời tăng cường với Châu á, đặc biệt với các nước ASEAN. Nam Phi chú trọng quan hệ với các nước Châu Phi, tranh thủ các nước lớn, đặc biệt là Mỹ, Nhật Bản, EU) Nga, Trung Quốc và Ấn Độ nhằm thu hút vốn, đầu tư, khoa học kỹ thuật và mở rộng kinh tế đối ngoại. Cùng với Nigeria, Senega Libi và Algeri, Nam Phi đưa ra Chương trình đối tác mới vì sự phát triển châu Phi NEPAD

CHƯƠNG IV. QUAN HỆ KINH TẾ THƯƠNG MẠI VÀ
ĐẦU TƯ VỚI VIỆT NAM

Tháng 10/1999, cơ quan Thương vụ của Việt Nam tại Nam Phi đã được thành lập nhằm thúc đẩy hơn nữa trao đổi thương mại song phương. Hai nước đã.ký Hiệp định thương mại tháng 4/2000, thỏa thuận dành cho nhau quy chế tối huệ quốc (MFN) trong buôn bán hai chiều.

Trong những năm gần đây, doanh nghiệp hai nước đã tích cực tiến hành thăm dò khảo sát lẫn nhau để tìm cơ hội hợp tác kinh doanh. Các hội chợ triển lãm quốc tế tổ chức Ở Nam Phi, trong đó lớn nhất là hộI chợ quốc tế Saitex, bước đầu đã thu hút được các doanh nghiệp Việt Nam tham dự. Từ đó doanh nghiệp hai bên đã đi đến nhiều hệ dòng buôn bán có hiệu quả.

Hiện Nam Phi là bạn hàng lớn nhất của Việt Nam Ở Châu Phi. Buôn bán hai chiều tăng trưởng đáng kể trong thập kỷ 90. Đặc biệt xuất khẩu từ Việt Nam sang Nam Phi tăng nhanh từ 1,2 triệu USD năm 1992 lên đến 30,4 triệu USD năm 200 1 . Từ năm 1998 đến 2001 , Việt Nam luôn xuất siêu sang Nam Phi với giá trị lớn. Tuy nhiên, trong các năm 2002, 2003, kim ngạch xuất khẩu của Việt nam sang Nam Phi có sự suy giảm so vớI năm 2001, chủ yếu do giám sát xuất khẩu gạo.

Mặt hàng buôn bán giữa Việt Nam và Nam Phi tương đốI phong phú về chủng loạI:

Về xuất khẩu: các mặt hàng quan trọng nhất là gạo, giày dép, than, sản phẩm dựa, hàng dệt may… Trong đó gạo là mặt hàng thường xuyên chiếm tỉ trọng cao nhất, khoảng 50-60% giá trị xuất khẩu. Cần lưu ý là gạo xuất khẩu vào Nam Phi phần lớn để tái xuất sang các nước châu Phi khác trong khốI SADC và một số nước Tây Phi. Mấy năm gần đây, Việt Nam cũng bắt đầu xuất khẩu sang Nam Phi các sản phẩm điện – điện tử, dụng cụ cơ khí, đồ gia dụng, hàng thủ công mỹ nghệ, đồ gỗ.v.v.

Về nhập khẩu: Việt Nam nhập từ Nam Phi các loạI hóa chất, sắt thép, máy móc thiết bị, bông sợI, xơ nhân tạo, hạt nhựa… trong đó quan trọng nhất là nhập hóa chất và sắt thép. Riêng năm 1997, Việt Nam nhập từ Nam Phi dây chuyền sản xuất đường trị giá gần 9,5 triệu USD làm cho kim ngạch nhập khẩu trong năm từ Nam Phi tăng đột biến

Tuy nhiên, xuất khẩu của Việt Nam sang Nam Phi còn gặp một số vấn đề cần giảI quyết như sau:

- Các mặt hàng Việt Nam xuất khẩu chủ yếu dướI dạng thô nên rất khó tạo nên đột biến về kim ngạch xuất khẩu. Ví dụ Việt Nam xuất khẩu cà phê tương đối ổn định vào thị trường Nam Phi. nhưng vẫn chiếm thị phần khiêm tốn trong tổng số kim ngạch nhập khẩu mặt hàng này. Lý do tỷ trọng nhập khẩu cà phê phần lớn của Nam Phỉ là cà phê thành phẩm.

- Nam Phi là thị trường còn mới đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Các doanh nghiệp còn hiểu biết rất hạn chế đối với thị trường này. Hơn nữa sự xa xôi, cách trở về mặt địa lý tạo tâm lý ngại ngùng đối với việc tổ chức các chuyến đi khảo sát thị trường.

- Cơ cấu xuất khẩu hàng Việt Nam chưa phủ họp với cơ cấu nhập khẩu của Nam Phi

• 
  Nam Phi nhập khâu chủ yếu dạng hàng hóa thay vì đạn nguyên
  

• 
  Các mặt hàng nhập khẩu từ Việt Nam chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong cơ cấu hàng nhập khẩu Nam Phi. Ví dụ Nam Phi nhập khẩu giầy dép là 0,79%, may mặc 0,56%, nông sản 1,04%, thủ công mỹ nghệ 0,62%, đồ gỗ 0,61%... từ Việt Nam trên tổng phần trăm kim ngạch nhập khẩu.
  

Ấn Độ, trong đó Trung Quốc và Thái Lan có cơ cấu xuất khẩu tương đốI phù hợp với cơ cấu nhập khẩu của Nam Phi. Ngoài các mặt hàng xuất khẩu giống Việt Nam như hàng may mặc và giầy dép, Trung Quốc xuất khẩu chủ yếu hàng hoá tiêu dùng. Thái Lan xuất khẩu hơn 300 triệu USD hai mặt hàng gạo đồ và phụ tùng xe ôm. Ngoài ra phải kể đến lực lượng Hoa kiều và Ấn kiều khá đông lại Nam Phi. Họ là đầu mối quan trọng trong việc thúc đẩy hàng xuất khẩu vào thị trường Nam Phi. Họ xây dựng nhà máy sản xuất hàng may mặc và giầy dép... tại Nam Phi, tạo nên ưu thế lớn đối với hàng nhập khẩu như hàng Việt Nam do không phải chịu thuế nhập khẩu và cước tàu... Ngoài ra các nước như Indonesia, Pakistan. Thổ Nhĩ Kỳ, Bangiadesh... cũng là các nước xuất khẩu cạnh tranh đối với hàng xuất khẩu Việt Nam. Hiện nay đa số hàng Việt Nam xuất khẩu qua thị trường Nam Phi vẫn thông qua các nước thứ ba hoặc chi phối bởi các công ty đa quốc gia.

- Việt Nam chưa khai thác được một số mặt hàng tiềm năng bao gồm:

• 
  Đồ nhựa (chiếm 2,52% kim ngạch nhập khẩu của Nam Phi)
  
• 
  Cao su và sản phẩm cao su (chiếm l,37%) kim ngạch nhập khẩu của Nam Phi)
  
• 
  Thủ công mỹ nghệ hơn mài, đồ gốm...) thuốc y tế (thuốc sốt rét và các loại kháng sinh...) (chiếm 2,25% kim ngạch nhập khẩu của Nam Phi)
  
• 
  Sợi tổng hợp (chiếm 1,37% kim ngạch nhập khẩu của Nam Phi)
  
• 
  Hàng thực phẩm (đồ hộp, mỹ ăn liền...)
  
• 
  Đồ gỗ (bàn ghế ngoài trời...)