Nhóm giải pháp đối với hệ thống ngân hàng NHTM

Hoạt động với tư cách là người đi vay và người cho vay, NHTM đóng một vai trò quan trọng trong việc thu hút các lượng vốn nhàn rỗi từ dân cư rồi phân bổ cho các dự án đi vay từ phía các tổ chức, cá nhân, chủ yếu là các doanh nghiệp. Mặc dù đã có thị trường chứng khoán , song đa số các doanh ngiệp Việt Nam đều tìm đến các NHTM khi có vướng mắc về vốn. Điều này càng làm tăng thêm ý nghĩa của sự tồn tại hệ thống NHTM bởi NHTM chi phối hầu như toàn bộ lượng vốn vận động của nền kinh tế nên mọi sự sai sót tác động tiêu cực đến NHTM sẽ rất dễ gây tổn thương cho hệ thống tiền tệ nói riêng cũng như toàn bộ hoạt động ngoại thương nói chung. Có rất nhiều giải pháp để nâng cao hoạt động của NHTM, song trong khuôn khổ của bài viết, người viết sẽ đề cập đến một số giải pháp xuất phát từ những bất cập trong thực tế và đã ảnh hưởng không nhỏ đến tỷ giá hối đoái cũng như ngoại thương Việt Nam.

*Xóa bỏ dần tình trạng nợ xấu trong hệ thống các NHTM: Nợ xấu luôn là vấn đề nan giải của các NHTM, đối với hệ thống NHTM Việt Nam. Ngay tại thời điểm này, nợ xấu đang ăn mòn dần khả năng cho vay của NHTM. Tình trạng vốn cho vay không quay vòng lại ngân hàng sau một thời gian quy định như lúc này nếu kéo dài sẽ khiến các ngân hàng buộc phải thu hẹp phạm vi cho vay, hiệu quả kinh doanh giảm dần, lợi nhuận dự tính chuyển thành chi phí dự tính và kết quả là nếu không được sự trợ giúp từ phía NHNN, các NHTM này sẽ phá sản, thị trường tiền tệ bị tê liệt, hoạt động xuất nhập khẩu cũng sẽ bị đông cứng.

Tuy nhiên thực tế thật trớ chêu khi 90% khoản nợ xấu của hệ thống NHTM hiện nay có sự góp mặt của các “con nợ” là các doanh nghiệp nhà nước, nợ trung và dài hạn chiếm đến 30% trong đó nhiều nhất là nợ xấu trong đầu tư xây dựng cơ bản ⁽²⁸⁾. Sở dĩ xuất hiện tình trạng như vậy là do đa số các doanh nghiệp nhà nước vay vốn với lượng lớn nhưng làm ăn không hiệu quả. Thái độ “cả nể” và phân biệt đối xử giữa doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp nhà nước vẫn còn đeo bám hoạt động của các NHTM hay chính xác hơn là những nhân viên hoạt động trong hệ thống ngân hàng này. Họ cho rằng nếu các doanh nghiệp nhà nước không trả nợ được cho họ thì bản thân nhà nước sẽ đứng ra bù đắp thiệt hại cho ngân hàng. Đây là một quan điểm hết sức sai lầm mà Nhật Bản đã từng vấp phải trong cuộc khủng hoảng 97-98. Các NHTM tại Nhật Bản theo chủ trương khuyến khích đầu tư của nhà nước đã ra sức cho các doanh nghiệp vay, thậm chí NHNN Nhật Bản còn ủng hộ cho quan điểm này bằng cách giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc xuống còn 0%, hậu quả là nợ xấu liên tiếp xuất hiện. Khi các NHTM Nhật Bản tìm đến giải pháp hạn chế cho vay, NHNN tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc thì tình trạng tăng giá đồng Yên, xuất khẩu sụt giảm, nhập siêu leo thang đã vượt ngoài tầm kiểm soát của quốc gia này. Cộng thêm với nạn đầu cơ ồ ạt trên thị trường chứng khoán, kinh tế Nhật Bản lâm vào tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng, hệ thống ngân hàng gần như đổ vỡ hoàn toàn và phải mất 5 năm các NHTM của Nhật Bản mới vượt qua sóng gió. Với bài học từ Nhật Bản, các NHTM nên giảm tỷ lệ nợ xấu bằng cách kiên quyết không cho các dự án không khả thi, những dự án không có thế chấp hoặc thế chấp ở mức thấp vay; công bằng hơn khi xem xét các dự án đi vay thuộc khu vực tư nhân. Tránh tình trạng móc ngoặc tự ý cho vay bừa bãi của các nhân viên bằng cách tăng cường công tác kiểm tra giám sát hoạt động các nhân viên và có chế độ thưởng, phạt nghiêm khắc. Làm được điều này chính là đã tạo ra một môi trường thuận lợi cho tỷ giá phát huy vai trò thúc đẩy ngoại thương của mình.

*Chủ động tìm kiếm thị trường vay và cho vay, đa dạng hóa các loại hình dịch vụ kinh doanh: Do NHTM là một tổ chức hoạt động vì mục đích lợi nhuận, nếu coi NHTM như một doanh nghiệp kinh doanh thì NHTM cũng cần phải quảng bá cho dịch vụ của nó. Điều đó đồng nghĩa với việc để tồn tại, các NHTM phải chủ động hơn trong việc tìm kiếm khách hàng, lối hoạt động xưa cũ ngồi chờ khách hàng sẽ bị thay thế bởi các chiến lược thu hút tiền gửi, tạo tiền vay. Bên cạnh đó, để đảm bảo an toàn toàn bộ hệ thống ngân hàng, kiểm soát được những vận động của tỷ giá, các NHTM nên thực hiện đa dạng hóa thị trường kinh doanh, có nghĩa là không chỉ tiến hành quan hệ vay và cho vay với những người cư trú mà việc vay và cho vay này còn được mở rộng, xúc tiến đối với các cá nhân, tổ chức nước ngoài không cư trú tại Việt Nam. Nếu giải pháp này được thực thi thì tài khoản tiền gửi ngoại tệ của các NHTM sẽ được đa dạng hóa, giảm bớt sự phụ thuộc vào một số đồng tiền chủ chốt. Mặt khác, các tài khoản tiền gửi ngoại quốc có thể sẽ là cứu cánh cho NHTM trong nước khi gặp khó khăn về vốn hoặc chịu sức ép rút vốn hàng loạt từ những người cư trú.

Đa dạng hóa các loại hình dịch vụ kinh doanh cũng được xem là một công cụ hữu hiệu trong việc nâng cao khả năng cạng tranh của các NHTM, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu khi tham gia vay vốn hoặc kinh doanh, chuyển đổi ngoại tệ. Hơn nửa năm trở lại đây, cạnh tranh giữa các NHTM đặc biệt là các NHTM cổ phần diễn ra rất gay gắt, lãi suất nhận tiền gửi liên tiếp tăng lên trong khi đó lại suất cho vay lại liên tiếp được giảm xuống để thu hút các khoản cho vay. Việc làm này đã khiến lợi nhuận kinh doanh các NHTM sụt giảm do chênh lệch giữa lãi suất vay và cho vay bị thu hẹp, gây nguy cơ phá sản một số ngân hàng. Song nếu các NHTM tiến hành đa dạng hóa các loại hình kinh doanh, có dịch vụ chăm sóc khách hàng truyền thống, biếu-tặng quà nhân dịp lễ tết... thì chắc chắn số khách hàng tìm đến sẽ càng đông, cuộc chạy đua về lãi suất khi ấy sẽ không còn là bài toán không lời giải.

Năm 2003 là năm chứng kiến sự kiện hàng loạt NHTM tiến hành áp dụng phương thức thanh toán điện tử song vấn đề an ninh ngân hàng vẫn bị coi nhẹ. Và thế là nạn nhân đầu tiên của những vụ tấn công trên mạng xuất hiện: Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu (ACB). Tin tặc đã sử dụng công cụ giải mã mật khẩu để đột nhập vào hệ thống danh sách khách hàng, lấy thông tin về một số cá nhân có tài khoản tại ngân hàng và sau đó là hành động tung tin thất thiệt được lập tức triển khai đến các khách hàng này. Sóng gió nổi lên, sự đồn thổi đã khiến rất nhiều người dân đến ACB rút tiền, ACB đã phải cầu cứu đến sự trợ giúp của NHNN để giải quyết tình huống khó khăn này. Một cách khách quan, tên hacker tấn công vào hệ thống mạng ACB vẫn còn rất nhân đạo. Ở một số nước, tin tặc tấn công còn làm đảo lộn toàn bộ tài khoản tiền gửi và tiền vay, các giữ liệu quan trọng bị đánh cắp thậm chí còn bị xóa sạch. Trong tình cảnh các NHTM VN hiện nay chỉ mới tìm đến công cụ bảo mật bằng các loại khóa mật khẩu hay mật khẩu gồm 8 ký tự thì việc bị tấn công tất yếu xảy ra. Tin tặc sẽ sử dụng công cụ lấy cắp mật khẩu cũng như bẻ khóa mật khẩu tải miễn phí từ các trang web như http://www.fc.net./phrack/under/misc.html hoặc http://globalkos.org/files.html sau đó giải mã mật khẩu và đột nhập ⁽⁹⁾. Vì vậy các NHTM nên sử dụng hệ thống phát hiện đột nhập IDS (Instruction detection system) và thay thế mật khẩu 8 ký tự giản đơn bằng mã vân tay hoặc mã từ.

Nếu việc triển khai an ninh mạng trong hệ thống NHTM được thực hiện như trên thì chắc chắn các doanh nghiệp sẽ an tâm hơn, phấn khích hơn khi tham gia hoạt động ngoại thương.

*Đảm bảo tính công bằng trong việc hỗ trợ tín dụng xuất- nhập khẩu đối với các doanh nghiệp ngoại quốc doanh: Hiện nay, các doanh nghiệp xuất-nhập khẩu ngoại quốc doanh vẫn đang trong tình cảnh bị phân biệt đối xử. Hầu hết các khoản vay để mở rộng hoạt động sản xuất thúc đẩy xuất khẩu của các doanh nghiệp này đều được huy động từ bạn bè, người thân, bởi các khoản cho vay từ phía NHTM rất khó tiếp cận, đa số các NHTM đều có đôi chút phân biệt giữa doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân. Vì thế nên đôi khi các doanh nghiệp ngoại quốc doanh phải trả cho các chủ nợ phi chính thức khoản lãi suất cao hơn lãi suất ngân hàng từ 3 đến 6 lần. Điều này vừa tác động xấu đến các doanh nghiệp xuất nhập khẩu vừa gây thiệt hại lớn cho toàn bộ nền kinh tế.

* Tất cả các giải pháp trên sẽ không thể thực hiện được nếu không có một đội ngũ nhân viên giàu kinh nghiêm, có trình độ cao. Do đó NHTM một mặt phải thường xuyên tổ chức các lớp đào tạo, nâng cao trình độ cán bộ công nhân viên mặt khác lại phải có những chế độ đãi ngộ hợp lý để mọi hoạt động của nhân viên sẽ không thể gây tổn hại đến lợi ích của bản thân NHTM nói riêng cũng như lợi ích của hoạt động thương mại quốc tế nói chung.

Thông tin là yếu tố vô cùng quan trọng, đối với hoạt động ngoại thương Việt Nam, thông tin chính là thứ bảo bối giúp các doanh nghiệp cạnh tranh và cạnh tranh được trên trường quốc tế. Thế nhưng thông tin về hoạt động xuất-nhập khẩu cũng như tỷ giá hiện nay lại rất manh mún, chủ yếu được quy tụ từ báo chí. Các trung tâm thông tin hỗ trợ việc quản lý tỷ giá và xuất nhập khẩu còn thiếu, dẫn đến tình trạng tìm hiểu các thông tin chi tiết về thị trường các quốc gia khác như thông tin về luật pháp, biến động tiền tệ, tâm lý người tiêu dùng...vẫn còn rất khó khăn. Bên cạnh đó, hệ thống thương vụ của Việt Nam tại các quốc gia trong công tác cung cấp thông tin thị trường và định chế thương mại chính tại thị trường các quốc gia ấy lại hoạt động chưa mấy hiệu quả. Điều này đã khiến hoạt động ngoại thương Việt Nam, đặc biệt là hoạt động xuất nhập khẩu phải trả giá khá đắt. Điển hình là tháng 5 năm 2003, một lô hàng gốm sứ từ Việt Nam xuất khẩu sang Ả rập Xê – út đã bị trả về với lý do lô hàng không thích hợp tiêu thụ trên thị trường này. Số là nhà sản xuất Việt Nam đã in hình đức Phật Di Lặc lên trên hàng hóa của mình, hình ảnh “thoải mái” của đức Phật trên những chiếc lọ nếu ở thị trường Việt Nam là biểu tượng của sự vui vẻ thì trên thị trường xứ đạo Hồi này, đó lại là một điều “sỉ nhục”. Doanh nghiệp xuất khẩu lô hàng này đã mất thị trường Ả rập Xê-út và tai hại hơn nếu chúng ta không thiết lập ngay ngân hàng thông tin như đã đề cập thì sẽ còn rất nhiều doanh nghiệp nữa lâm vào tình cảnh này.

Các ngân hàng thông tin có thể được xây dựng bởi các chính các doanh nghiệp xuất nhập khẩu với sự hỗ trợ tài chính của nhà nước, nhưng tốt hơn cả là nhà nước nên đứng ra thành lập ngân hàng thông tin, sau đó sẽ thu lệ phí từ các doanh nghiệp sử dụng nó.

* Hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận thị trường thế giới:

Bản thân các doanh nghiệp đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ hiếm khi có thể tự quảng bá trên thị trường thế giới do đó sự hỗ trợ của nhà nước trong việc giúp đỡ các doanh nghiệp này tham gia hội chợ, triển lãm nước ngoài là một điều hết sức cần thiết. Đến nay, Nhà nước cũng đã hỗ trợ một phần tài chính cho một số doanh nghiệp trong việc tham gia triển lãm và hội trợ quốc tế, song biện pháp này cần được mở rộng về cả phạm vi và hình thức hỗ trợ như khấu trừ một phần thuế thu nhập doanh nghiệp theo một tỷ lệ nhất định với chi phí tham dự hội chợ, triển lãm nước ngoài hoặc hỗ trợ thêm một phần tài chính nếu doanh nghiệp ký kết được hợp đồng cho sản phẩm mới, thị trường mới.

Buôn lậu, gian lận thương mại là những hành vi gây tổn hại nghiêm trọng đến hoạt động ngoại thương Việt Nam. Chúng làm xáo trộn thị trường trong nước, kìm hãm phát triển xuất khẩu, hủy hoại năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam và cuối cùng, gây sụt giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế. Thế nhưng ngay tại thời điểm này, hoạt động buôn lậu vẫn liên tiếp diễn ra, hàng lậu vẫn tiếp tục trôi nổi tại thị trường trong nước, gian lận thương mại không giảm, điển hình là một số doanh nghiệp sản xuất thép đã nhập khẩu dây thép song lại khai báo là lõi que hàn khiến thuế nhập khẩu giảm từ 40% xuống còn 5%, gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế. Do đó để từng bước đẩy lùi buôn lậu, gian lận thương mại, chúng ta có thể tiến hành biện pháp chủ yếu sau:

• 
  Tăng cường thêm lực lượng kiểm soát sự ra vào các luồng hàng hóa trên lãnh thổ Việt Nam.
  
• 
  Trang bị thêm hệ thống tia chiếu phát hiện hàng lậu, thường xuyên đào tạo nâng cao nghiệp vụ và thanh lọc đội ngũ chống buôn lậu, gian lận thương mại.
  
• 
  Đảm bảo sự phối hợp đồng giữa các cơ quan trong việc quản lý, triển khai kế hoạch thực hiện nhằm hạn chế tình trạng buôn lậu, gian lận hiện nay.
  

Mặc dù đã có những nỗ lực lớn trong thời gian qua song thủ tục hải quan vẫn còn gây nhiều phiền phức cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Do đó một số giải pháp sau cần được cân nhắc:

• 
  Đơn giản hóa trong việc thủ tục mở tờ khai hải quan, ví dụ giám đốc hoặc phó giám đốc có thể ủy quyền cho cán bộ ký tờ khai
  
• 
  Nghiên cứu hình thành việc mở tờ khai một lần đối với lô hàng lớn xuất, nhập nhiều lần.
  
• 
  Tiến hành thống nhất hệ thống mã số hàng hóa quốc tế với hệ thống mã số thuế xuất nhập khẩu của Việt Nam, nhằm làm giảm bớt tình trạng xử lý tương đối tùy tiện của một số cán bộ hải quan. Ví dụ một mặt hàng hóa chất khi được coi là một loại nguyên liệu sẽ chịu mức thuế nhập khẩu thấp hơn hẳn so với thuế nhập khẩu nếu coi mặt hàng này là một loại hàng tiêu dùng.
  

Bên cạnh đó, việc VCCI... không làm việc trong ngày cuối tuần cũng gây thiệt hại không nhỏ cho các doanh nghiệp. “Có những hôm chúng tôi cần có giấy xác nhận ngay trong ngày thứ bảy, nhưng đáng tiếc là văn phòng của VCCI lại không làm việc vào ngày này. Như vậy, chúng tôi lại phải chờ đợi đến thứ hai tuần sau” - giám đốc một công ty thủy sản ở TP HCM phản ánh. Với việc chờ đợi này, các doanh nghiệp có thể sẽ phải gánh chịu một khoản chi phí lớn do xuất hàng chậm ngày. Trong một cuộc gặp với Thủ tướng Chính phủ, ông Lê Văn Quang, Giám đốc Công ty Minh Phú (Cà Mau) cũng đã cho biết, C/O nộp trước 10h sáng mới nhận trong ngày, nộp sau thời gian này, ngày hôm sau mới được nhận. Theo tính toán từ Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương, cách làm việc này có thể gây cho doanh nghiệp xuất khẩu thiệt hại khoảng 850.000 đồng cho một lô hàng trị giá 250.000 USD nếu xuất hàng chậm mất 1 ngày ⁽⁵³⁾.

* Cải cách thủ tục mua hóa đơn thuế giá trị gia tăng đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu: Các thủ tục mua hóa đơn, các yêu cầu về giấy tờ cần có để mua hóa đơn thuế tại Việt Nam hiện nay đã tiêu tốn rất nhiều sinh lực của các doanh nghiệp. Quy định đặt ra chỉ có lợi cho vấn đề quản lý mà không hề nghĩ đến những tình trạng nhiêu khê mà các doanh nghiệp sẽ gặp phải. Thông tư của Bộ Tài Chính 120/2002/TT-BTC (ban hành tháng 12/2002) quy định về việc để mua và sử dụng hóa đơn, doanh nghiệp cần có sơ đồ trụ sở, hợp đồng thuê nhà có xác nhận của UBND phường sở tại... và nhất là phải đích thân giám đốc mang theo chứng minh thư mới được mua hóa đơn. Điều này đã khiến một số giám đốc trong chuyến đi công tác nước ngoài phải vội vàng quay về chỉ để “mua hóa đơn”, chưa hết, để đổi được hóa đơn cũ đã hết hạn, ông Nguyễn Khắc Phụng, giám đốc công ty tư vấn kinh doanh Hà Nội phải chuẩn bị tới 12 loại giấy tờ khác nhau, đồng thời cán bộ thuế yêu cầu đích thân ông phải đi đổi... Chính những sự phiền nhiễu không đáng có này đã khiến một số doanh nghiệp rơi vào tình trạng bế tắc, ở cơ quan quản lý nào, doanh nghiệp cũng bị gây khó rễ. Do đó, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu sẽ không thể nâng cao hiệu quả kinh doanh, tập trung vào sản xuất chừng nào mà sức lực của họ vẫn bị chi phối bởi các thủ tục nhũng nhiễu như trong việc mua hóa đơn kể trên.

Hạt nhân quan trọng nhất thúc đẩy hoạt động ngoại thương chính là các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Mọi giải pháp phát triển ngoại thương sẽ trở nên vô nghĩa nếu hoạt động của bản thân các doanh nghiệp bề trễ. Vì vậy, những giải pháp sau cần được xem xét:

Việc lựa chọn đồng tiền thanh toán cũng là một trong những nhân tố quan trọng bởi nó quyết định trực tiếp doanh thu của doanh nghiệp. Lời khuyên truyền thống đối với các doanh nghiệp tham gia hoạt động ngoại thương chính là nếu nhập khẩu, nên thanh toán bằng đồng tiền có xu hướng xuống giá còn nếu xuất khẩu, nên thanh toán bằng đồng tiền có xu hướng lên giá, tuyệt đối tránh những đồng tiền biến động thất thường trong khoảng thời gian cực ngắn, không theo chu kỳ, khó dự đoán hoặc đồng tiền của các quốc gia đang trong tình trạng bất ổn về chính trị.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp nên cân nhắc xem mình sẽ áp dụng mức tỷ giá như thế nào khi thanh toán, tỷ giá giao ngay hay tỷ giá kỳ hạn, tỷ giá SWAP. Để làm được điều này, doanh nghiệp cần có một đội ngũ am hiểu về những biến động tiền tệ, biết triển khai công tác dự báo từ đó áp dụng lựa chọn loại tỷ giá nhất định cho mỗi hợp đồng xuất-nhập khẩu nhằm thu lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro cho doanh nghiệp. Một số doanh nghiệp khi mới bước chân vào kinh doanh thường ấn định một mức tỷ giá nhất định trong thanh toán đối hợp đồng của họ, và vì vậy họ đã bỏ qua khoản lợi nhuận đáng lẽ ra có thể thu được nhờ biết cách kinh doanh dựa trên biến động tỷ giá. Tuy nhiên, trong tình hình thực tiễn hiện nay, do việc áp dụng tỷ giá kỳ hạn và tỷ giá SWAP còn có những hạn chế nên các doanh nghiệp thường không chú trọng đến vấn đề này. Song để có thể hội nhập tốt và đững vững lâu dài trong kinh doanh, các doanh nghiệp nên xem xét vấn đề này một cách đúng đắn hơn.

* Tiến hành đa dạng hóa ngoại tệ trên tài khoản tiền gửi: Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu nên tiến hành đa dạng hóa tài khoản tiền gửi của mình nhất là trong xu thế vận động khôn lường của hệ thống tiền tệ thế giới, việc phụ thuộc quá nhiều vào một đồng tiền duy nhất sẽ gây nên những rủi ro lớn. Hãy thử tưởng tượng xem nếu trong tài khoản của doanh nghiệp A sẽ chỉ có toàn USD, cái gì sẽ xảy ra nếu chính phủ Mỹ quyết định đổi tiền 10USD cũ = 1 USD mới ? Số ngoại tệ trong tài khoản doanh nghiệp A khi ấy sẽ chỉ còn bằng 1/10 so với trước kia. Giới kinh doanh có câu “không bỏ trứng vào một giỏ”, trong trường hợp này điều đó có nghĩa là đa dạng hóa ngoại tệ cũng chính là biện pháp giảm rủi ro trong thanh toán. Ngoài ra, đa dạng hóa ngoại tệ sẽ giúp các doanh nghiệp không phải bỏ tiền ra mua ngoại tệ nhập khẩu, thay vào đó là sử dụng ngoại loại ngoại tệ cần thiết vốn đã có sẵn trên tài khoản, chi phí mua ngoại tệ sẽ giảm bớt, doanh nghiệp có điều kiện mở rộng sản xuất hơn.

* Tham gia bảo hiểm rủi ro tỷ giá: Bảo hiểm rủi ro tỷ giá đã được cho phép tiến hành ở EXIMBANK và mới đây là Ngân hàng Đầu tư – Phát triển bằng việc thực hiện nghiệp vụ Option. Thông qua đó, các doanh nghiệp có thể yên tâm không sợ rủi ro trong thanh toán bất kỳ ngoại tệ nào. Đặc biệt, EXIMBANK đã tái bảo hiểm cho các ngân hàng đối tác ở nước ngoài với đúng mức phí bằng mức phí bảo hiểm tại ngân hàng mình, điều này có nghĩa là EXIMBANK không được hưởng lợi từ bất kỳ một khoản phí bảo hiểm nào. Do thời điềm này chi phí bảo hiểm rủi ro tỷ giá không cao cộng với việc ngân hàng đang ra sức thu hút khách hàng thông qua việc giảm phí nên có thể xem đây là cơ hội tốt đối với các doanh nghiệp xuất-nhập khẩu khi áp dụng dịch vụ này.

*Thực hiện đa dạng hóa thị trường xuất khẩu: Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu cũng là một trong số những nhân tố được sử dụng nhằm giảm bớt rủi ro cho doanh nghiệp. Song hiện nay vẫn có rất nhiều doanh nghiệp chỉ tập trung vào một số thị trường lớn, đặc biệt là thị trường Mỹ đối với các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản, dẫn đến tình trạng “được ăn cả, ngã về không”. Người ta hẳn còn nhớ như in những khó khăn mà các công ty xuất nhập khẩu thủy sản gặp phải khi CFA đưa cá tra, cá basa của chúng ta ra trước tòa án Mỹ. Ấy thế mà mức độ đa dạng hóa thị trường của các công ty vẫn diễn ra rất chậm, dường như các công ty này chỉ chú trọng đến vấn đề tìm kiếm sao cho thật nhiều lợi nhuận mà quên đi việc làm gì để có thể giữ gìn lợi nhuận ấy. Thế là việc phụ thuộc vào một số ít thị trường vẫn diễn ra đối với những công ty kinh doanh lâu năm. Công ty cổ phần xuất-nhập khẩu mây tre đan Babonimex (Hải Phòng) hiện vẫn có đến 60% sản phẩm được xuất sang thị trường Mỹ. Và một khi thị trường Mỹ quay lưng với sản phẩm mây tre đan của Việt Nam thì 60% doanh thu của công ty sẽ biến mất. Do đó, các công ty Việt Nam cần thực hiện đa dạng hóa thị trường xuất khẩu trên cơ sở củng cố thị trường nội địa nhằm tạo hậu phương vững chắc để doanh nghiệp có thể yên tâm chiến đấu nơi tiền tuyến nóng bỏng.

• 
  Kí kết hợp đồng với những chế tài cụ thể, đảm bảo bù đắp cho nông dân nếu có những biến động về giá.
  
• 
  Thường xuyên tổ chức những cuộc gặp gỡ giữa doanh nghiệp và nông dân nhằm phát hiện sớm được những khó khăn, từ đó kịp thời đưa ra được các phương hướng giải quyết.
  

Tất cả các giải pháp trên sẽ không có tác dụng nếu chất lượng sản phẩm yếu kém, trong bối cảnh người tiêu dùng thế giới ngày càng trở nên khó tính thì việc nâng cao chất lượng của sản phẩm thông qua đổi mới công nghệ, thực hiện kiểm tra, kiểm soát chất lượng toàn diện tất cả các khâu từ tìm hiểu nhu cầu thị trường đến dịch vụ sau bán trở nên bức thiết hơn bao giờ hết. Bản thân Phó Thủ tướng Vũ Khoan cũng nhận định “ hàng hóa của Việt Nam còn kém về chất lượng, giá thành không cạnh tranh, nếu cứ giữ như thế này thì chúng ta sẽ ngày càng tụt hậu so với thế giới...”. Tất nhiên, để có thể làm được điều này, các doanh nghiệp cần tạo lập cho mình một đội ngũ nhân viên có trình độ bằng cách thường xuyên đào tạo cán bộ và đặc biệt là có những chế độ thực sự ưu đãi nhằm thu hút người tài.