(*) So s¸nh gi¸ trÞ nhãm can thiÖp vµ ®èi chøng, t-test
Gi¸ trÞ trung b×nh thµnh phÇn lipid m¸u ë hai nhãm can thiÖp, ®èi chøng t¹i thêi ®iÓm b¾t ®Çu nghiªn cøu t¬ng tù nh nhau, sù kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª, víi >0,05.
B. §Æc ®iÓm vÒ nh©n tr¾c
BiÓu ®å 3.8. Tû lÖ chØ sè khèi c¬ thÓ (BMI) ë hai nhãm can thiÖp vµ ®èi chøng
Tû lÖ BMI23 ph©n bè t¬ng ®èi ®ång ®Òu ë 2 nhãm can thiÖp vµ ®èi chøng t¹i thêi ®iÓm nghiªn cøu, víi p>0,05 (2-test).
B¶ng 3.24. So s¸nh gi¸ trÞ trung b×nh BMI gi÷a hai nhãm nghiªn cøu
ChØ sè
|
§èi chøng (n=43)
| Can thiÖp (n=52) |
p*
|
n
|
X SD
|
n
|
X SD
| BMI < 23 |
17
|
21.80.9
|
20
|
21.6 1.1
|
>0,05
|
BMI 23
|
26
|
26 2.7
|
32
|
25.3 1.9
|
>0,05
|
(*)So s¸nh gi¸ trÞ trung b×nh hai nhãm, t-test
Gi¸ trÞ trung b×nh BMI 23 ë hai nhãm can thiÖp, ®èi chøng t¹i thêi ®iÓm b¾t ®Çu nghiªn cøu t¬ng tù nh nhau, sù kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª, víi p>0,05.
BiÓu ®å 3.9. Ph©n bè tû lÖ vßng eo nam 90cm, vßng eo n÷ 80 cm ë hai nhãm can thiÖp vµ ®èi chøng
Tû lÖ vßng eo nam 90cm, vßng eo n÷ 80cm ph©n bè ®ång ®Òu ë 2 nhãm can thiÖp vµ ®èi chøng t¹i thêi ®iÓm nghiªn cøu, víi p>0,05 (2-test).
B¶ng 3.25. So s¸nh gi¸ trÞ trung b×nh vßng eo gi÷a hai nhãm nghiªn cøu
Vßng eo
|
Can thiÖp (n=52)
|
§èi chøng (n=43)
|
p
|
n
|
X SD
|
n
|
X SD
|
Nam 90 cm
|
13
|
84.2 9.1
|
12
|
85.1 8.3
|
1.26
|
N÷ 80 cm
|
18
|
79.4 6.5
|
10
|
78.8 8.1
|
0.49
|
Sè liÖu b¶ng 3.25 cho thÊy: Gi¸ trÞ trung b×nh vßng eo nam 90 cm vµ vßng eo n÷ 80cm ë hai nhãm can thiÖp, ®èi chøng t¹i thêi ®iÓm b¾t ®Çu nghiªn cøu t¬ng tù nh nhau, sù kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª, víi p>0,05, t-test
B¶ng3.26: Møc tiªu thô l¬ng thùc thùc phÈm ë c¸c ®èi tîng tiÒn §T§2 (gam/ngêi/ngµy) ë hai nhãm can thiÖp vµ ®èi chøng (mean ± SD)
Nhãm LTTP
|
Can thiÖp (n = 52)
|
§èi chøng (n = 43)
|
So víi n¨m 2000 (VDD)
|
G¹o
|
348,8 ± 177,0*
|
360,8 ± 192,9
|
397,3 ± 118,3*
|
L¬ng thùc kh¸c
|
32,3 ± 56,8*
|
37,0 ± 71,7
|
16,0 ± 52,6*
|
Khoai cñ
|
3,7 ± 15,7*
|
3,1 ± 22,6
|
8,9 ± 44,7*
|
§Ëu ®ç
|
2,3 ± 8,3*
|
5,9 ± 25,7
|
6,0 ± 28,9*
|
§Ëu phô
|
29,7 ± 96,5*
|
30,4 ± 114,1
|
13,4 ± 43,8*
|
L¹c/võng
|
5,6 ± 21,8
|
4,2 ± 10,6
|
4,3 ± 15,8
|
Rau th©n,hoa, l¸
|
174,4 ± 95,7
|
202,1 ± 146,9
|
147,0 ± 113,9
|
Rau cñ, qu¶, h¹t
|
43,2 ± 82,3*
|
62,2 ± 119,4*
|
31,6 ± 67,6
|
Qu¶ chÝn
|
150,6 ± 196,4*
|
175,1 ± 150,8*
|
62,4 ± 118,8
|
§êng
|
7,2 ± 16,2
|
7,9 ± 15,3
|
7,8 ± 19,1
|
Níc chÊm
|
5,2 ± 8,8
|
3,9 ± 5,9
|
16,2 ± 24,9
|
DÇu/mì
|
6,7 ± 5,9*
|
9,7 ± 9,7*
|
6,8 ± 8,5
|
ThÞt c¸c lo¹i
|
104,0 ± 85,5
|
90,9 ± 92,4
|
51,0 ± 69,2
|
Trøng/s÷a
|
15,6 ± 43,5
|
19,6 ± 33,6
|
10,3 ± 28,6
|
C¸ c¸c lo¹i
|
51,7 ± 67,1
|
58,5 ± 76,8
|
45,5 ± 56,2
|
H¶i s¶n kh¸c
|
21,4 ± 43,3*
|
30,2 ± 43,1*
|
7,1 ± 21,8
|
Chó ý: (*) p<0,05
KÕt qu¶ b¶ng 3.26 cho thÊy: Møc tiªu thô Glucid, Lipid, Protid ë hai nhãm thiÖp vµ ®èi chøng nh×n chung t¬ng ®èi gièng nhau, sù kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª, víi p>0,05, t-test. §iÒu nµy cho thÊy c«ng t¸c truyÒn th«ng vÒ bÖnh §T§ còng nh c¸c chÕ ®é ¨n uèng kh¸c ®· ®îc ngêi d©n quan t©m vµ bíc ®Çu kh«ng thÊy sù kh¸c biÖt ë hai nhãm.
B¶ng 3.27: Gi¸ trÞ dinh dìng cña khÈu phÇn cña hai nhãm nghiªn cøu can thiÖp vµ ®èi chøng(mean ± SD)
Gi¸ trÞ dinh dìng
|
Can thiÖp
(n = 52)
|
§èi chøng
(n = 43)
|
VDD
2000
|
N¨ng lîng (Kcal)
|
1752,1 ± 594,4
|
1887,8 ± 701,5*
|
1931446.,4
|
Protit
|
Tæng sè (g)
|
68,3 ± 30,8
|
73,4 ± 27,7*
|
61,918,5
|
§éng vËt (g)
|
31,7 ± 20,7
|
34,8 ± 17,5*
|
20,716,5
|
P®v/Pts (%)
|
43,4
|
45,8**
|
33,5
|
Lipid
|
Tæng sè (g)
|
31,3 ± 22,6
|
36,2 ± 22,2*
|
24,9 16,9
|
Thùc vËt (g)
|
13,1 ± 15,6
|
15,0 ± 13,8*
|
9,7 9,4
|
L®v/Ltv (%)
|
56,9
|
57,2**
|
60,78
|
Gluxit (g)
|
289,92 81,14
|
311,42 71,21
|
312,93
|
ChÊt kho¸ng
|
Ca (mg)
|
522,4 ± 361,9
|
598,1 ± 486,5*
|
524,5 587,3
|
Tû lÖ Ca/P
|
0,6
|
0,8
|
0,67
|
Fe (mg)
|
12,4 ± 4,8
|
13,4 ± 5,9*
|
11,1 4,62
|
Vitamin
|
A (mg)
|
0,2 ± 0,6
|
0,2 ± 0,4*
|
0,09 0,28
|
Caroten (mg)
|
3,5 ± 2,5
|
3,3 ± 2,9**
|
3,1 3,1
|
B1 (mg)
|
1,0 ± 0,4
|
1,1 ± 0,6**
|
0,92 0,4
|
B2 (mg)
|
0,6 ± 0,3
|
0,7 ± 0,3**
|
0,5 0,3
|
PP (mg)
|
13,3 ± 7,8
|
13,4 ± 4,7**
|
11,5 4,5
|
C (mg)
|
121,3 ± 67,3
|
123,4 ± 68,1**
|
72,5 76,9
|
Vitamin B1/1000 Kcal
|
0,6
|
0,7**
|
0,48
|
% N¨ng lîng
|
Protid
|
15,4
|
16,6
|
13,2
|
Lipid
|
15,1
|
16,4
|
12,0
|
Glucid
|
66,2
|
64,9
|
74,8
|
Chó ý: (*) Gi¸ trÞ p <0,01, (t-test)
Chó ý: (**) Gi¸ trÞ p >0,01(t-test)
KÕt qu¶ b¶ng 3.27 cho thÊy: Gi¸ trÞ dinh dìng khÈu phÇn ¨n gi÷a hai nhãm can thiÖp vµ ®èi chøng cã kÕt qu¶ vÒ gi¸ trÞ n¨ng lîng gièng nhau, sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª víi p<0,01, t-test. Tû lÖ P®v/Ptv vµ tû lÖ L®v/Ltv cã kÕt qu¶ gièng nhau, sù kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª víi p>0,05, t-test, t¬ng tù nh vËy tû lÖ P:L:G ë hai nhãm can thiÖp vµ ®èi chøng còng gièng nhau, sù kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª víi p>0,05, t-test.
B¶ng 3.28. Tû lÖ % c¸c ®èi tîng nghiªn cøu hiÓu biÕt vÒ kiÕn thøc phßng chèng bÖnh ®¸i th¸o ®êng vµ c¸c yÕu tè nguy c¬
KiÕn thøc
|
Møc ®é hiÓu biÕt
|
Can thiÖp(n=52)
|
§èi chøng(n=43)
|
2
|
p
|
n
|
%
|
n
|
%
|
Phßng chèng bÖnh §T§
|
§óng
|
8
|
16,9
|
9
|
20,6
|
1.42
|
>0,05
|
Cha ®óng
|
44
|
83,1
|
34
|
79,4
|
0.22
|
>0,05
|
Phßng chèng YTNC
|
§óng
|
9
|
18,5
|
10
|
22,4
|
0.24
|
>0,05
|
Cha ®óng
|
43
|
85,5
|
24
|
77,6
|
0.95
|
>0,05
|
Dinh dìng hîp lý
|
§óng
|
8
|
16,8
|
8
|
18,5
|
0.03
|
>0,05
|
Cha ®óng
|
44
|
83,2
|
35
|
81,5
|
0.02
|
>0,05
|
LuyÖn tËp
|
§óng
|
7
|
15,8
|
5
|
12,4
|
0.28
|
>0,05
|
Cha ®óng
|
45
|
84,2
|
38
|
87,6
|
0.28
|
>0,05
|
KÕt qu¶ tr×nh bµy b¶ng 3.28 cho thÊy: Nh×n chung tû lÖ hiÓu biÕt ®óng vÒ phßng chèng bÖnh §T§ cña ngêi d©n ë hai nhãm nghiªn cøu can thiÖp vµ ®èi chøng cßn rÊt thÊp. Kh«ng cã sù kh¸c biÖt gi÷a hai nhãm can thiÖp vµ ®èi chøng p>0,05
3.2.2. HiÖu qu¶ can thiÖp thay ®æi sinh ho¸ m¸u gi÷a hai nhãm can thiÖp vµ ®èi chøng
BiÓu ®å 3.10. Thay ®æi gi¸ trÞ trung b×nh glucose m¸u (mao m¹ch) lóc ®ãi qua tõng th¸ng.
Gi¸ trÞ trung b×nh glucose m¸u mao m¹ch lóc ®ãi gi¶m dÇn ë nhãm can thiÖp (n=52) qua tõng th¸ng theo dâi, nÕu so s¸nh gi÷a th¸ng thø 1 vµ th¸ng thø 4 th× sù kh¸c biÖt cµng cã ý nghÜa, (p<0,01, t-test). Nhãm ®èi chøng (n=43) glucose m¸u lóc ®ãi cã gi¶m nhng kh«ng ®¸ng kÓ (p>0,05, t-test).
BiÓu ®å 3.11. Thay ®æi % nång ®é glucose m¸u ë ngêi tiÒn §T§2 sau ¨n 2 giê qua tõng th¸ng
Tû lÖ % glucose m¸u(mao m¹ch) ≥7,8mmol/l cña nhãm can thiÖp khi thö hµng th¸ng cho thÊy cã c¶i thiÖn râ rÖt so víi nhãm ®èi chøng, th¸ng ®Çu tû lÖ nµy lµ 65,3% (n=34) ®Õn th¸ng thø t tû lÖ gi¶m xuèng 22,1% (n=11), CSHQ=50,9%. Sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª p<0,01, 2- test. ë nhãm ®èi chøng tuy cã gi¶m nhng sù kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p>0,05, 2- test).
B¶ng 3.29. So s¸nh sù thay ®æi tû lÖ glucose m¸u tÜnh m¹ch ë ngêi tiÒn §T§2 tríc vµ sau can thiÖp (%)
Glucose m¸u (mmol/l)
|
§èi chøng (n=43)
|
Can thiÖp (n=52)
|
CSHQ
(%)
|
Tríc
(%)
|
Sau
(%)
|
p
|
Tríc
(%)
|
Sau
(%)
|
p
|
≤ 5,6
|
0
|
18,0
|
> 0,05
|
0
|
65,3
|
< 0,05
|
-
|
5,6-6,9
|
100
|
54,1
|
> 0,05
|
100
|
21,1
|
< 0,05
|
33
|
7
|
0
|
27,9
|
> 0,05
|
0
|
13,6
|
< 0,05
|
-
|
(*) So s¸nh kÕt qu¶ sau can thiÖp gi÷a hai nhãm ( test 2)
KÕt qu¶ ph©n tÝch b¶ng 3.29 cho thÊy:
-Tû lÖ tiÕn triÓn thµnh §T§2 ë nhãm can thiÖp (13,6%) thÊp h¬n so víi nhãm chøng (27,9%), víi p<0,05
- Tû lÖ tiÒn §T§ trë vÒ b×nh thêng ë nhãm can thiÖp cao h¬n (65,3%) nhãm ®èi chøng (18%), víi p<0,05
B¶ng 3.30. So s¸nh thay ®æi gi¸ trÞ trung b×nh glucose m¸u tÜnh m¹ch tríc vµ sau can thiÖp (X SD)
ChØ sè
(mmol/l)
|
§èi chøng (n=4 3)
|
Can thiÖp (n=52)
|
Tríc
|
Sau
|
p
|
Tríc
|
Sau
|
p*
|
n
|
X SD
|
n
|
X SD
|
n
|
XSD
|
n
|
XSD
|
Glucose
|
43
|
6.50.4
|
22
|
6.50.6
|
>0,05
|
52
|
6.40.5
|
11
|
5.90.5
|
<0,05
|
(*) So s¸nh tríc sau can thiÖp ( t-test)
Nhãm can thiÖp: Gi¸ trÞ trung b×nh glucose m¸u ë nhãm can thiÖp gi¶m cã ý nghÜa thèng kª (p<0,05).
B¶ng 3.31. So s¸nh sù thay ®æi tû lÖ rèi lo¹n lipid m¸u tríc vµ sau can thiÖp
ChØ sè lipid
(mmol/l)
|
§èi chøng (n=43)
|
Can thiÖp (n=52)
|
CSHQ
(%)
|
Tríc (%)
|
Sau (%)
|
p
|
Tríc (%)
|
Sau (%)
|
p
|
Cholesterol 5,6
|
27,9
|
30,3
|
>0,05
|
37,2
|
9,6
|
<0,01
|
65,5
|
Triglicerit >2
|
44,2
|
27,3
|
>0,05
|
46,2
|
7,7
|
<0,01
|
28,4
|
HDL< 0,9
|
2,3
|
8,2
|
>0,05
|
1,9
|
2
|
>0,05
|
-
|
LDL 3,4
|
34,9
|
51,6
|
>0,05
|
36,5
|
5,8
|
<0,01
|
36,3
|
(*)So s¸nh trong cïng mét nhãm tríc vµ sau 4 th¸ng nghiªn cøu ( test 2)
Nhãm can thiÖp nång ®é cholesterol gi¶m 37,2% xuèng 9,6%, triglycerid gi¶m 46,2% xuèng 7,7% vµ LDL gi¶m 36,5% xuèng 5,8%, víi p <0,01. Ngîc l¹i nhãm ®èi chøng: Cholesterol t¨ng tõ 27,9% lªn 30,3%, LDL t¨ng tõ 34,9% lªn 51,6%. Triglycerid gi¶m nhng kh«ng cã ý nghÜa thèng kª, p>0,05. HDL hÇu nh thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ ë c¶ hai nhãm nghiªn cøu, gi¸ trÞ p>0,05.
B¶ng3.32. So s¸nh thay ®æi gi¸ trÞ trung b×nh lipid m¸u bÖnh lý tríc vµ sau can thiÖp.
ChØ sè
mmol/l
|
§èi chøng (n=43)
|
Can thiÖp (n=52)
|
Tríc
|
Sau
|
p
|
Tríc
|
Sau
|
p*
|
n
|
X SD
|
n
|
X SD
|
n
|
XSD
|
n
|
XSD
|
Cholesterol 5,6
|
12
|
6.70.5
|
8
|
6.20.3
|
>0,05
|
17
|
6.80.8
|
5
|
5.80.3
|
<0,05
|
Triglicerit >2
|
19
|
2.70.5
|
12
|
2.60.3
|
>0,05
|
15
|
2.70.2
|
4
|
2.20.1
|
<0,05
|
HDL< 0,9
|
1
|
-
|
3
|
0.70.1
|
-
|
1
|
4,0
|
0
|
0
|
-
|
LDL 3,4
|
15
|
4.40.8
|
12
|
4.60.8
|
>0,05
|
19
|
4.00.5
|
3
|
3.50.3
|
<0,05
|
(*) So s¸nh tríc sau can thiÖp ( t-test )
Gi¸ trÞ trung b×nh cholesterol, triglycerid, HDL vµ LDL gi¶m râ rÖt (p <0,05) ë nhãm can thiÖp. Nhng cholesterol, triglycerid vµ LDL kh«ng thay ®æi, thËm trÝ HDL t¨ng ë nhãm can thiÖp víi (p>0,05, t-test).
B¶ng3.33. ChØ sè hiÖu qu¶ (CSHQ) can thiÖp vÒ c¸c chØ tiªu sinh ho¸ m¸u
Tªn chØ sè ®¸nh gi¸
|
CSHQA
can thiÖp (%)
|
CSHQB
®èi chøng (%)
|
HiÖu qu¶ do
can thiÖp CSHQ(%)
|
Glucose m¸u mao m¹ch 2 giê sau ¨n
|
65,8
|
14,9
|
50,9
|
Tû lÖ tiÒn §T§
|
76,7
|
18,7
|
58,0
|
Tû lÖ rèi lo¹n glucose m¸u tÜnh m¹ch theo nhãm tuæi vµ giíi
| |
50,3
|
48,8
|
1,5
| |
70,1
|
17,3
|
52,8
| |
33,0
|
21,1
|
11,9
| |
39,0
|
2,3
|
36,7
|
Tû lÖ rèi lo¹n lipid tríc vµ sau can thiÖp
| |
74,1
|
8,6
|
65,5
| |
66,6
|
38,2
|
28,4
| |
-
|
-
|
| |
84,1
|
47,8
|
36,3
|
Tû lÖ rèi lo¹n cholesterol tríc vµ sau can thiÖp theo nhãm tuæi vµ giíi
| |
-
|
-
|
| |
77,6
|
57,0
|
20,6
| |
62,5
|
28,6
|
33,9
| |
77,7
|
40,0
|
37,7
|
Tû lÖ rèi lo¹n triglycerid tríc vµ sau can thiÖp theo nhãm tuæi vµ giíi
| |
-
|
-
|
| |
80,1
|
30,0
|
50,1
| |
80,0
|
0
|
80
| |
85,7
|
24,4
|
61,3
|
Sau can thiÖp mét sè chØ tiªu sinh ho¸ m¸u ®· gi¶m h¬n nhiÒu so víi tríc can thiÖp. Nång ®é glucose m¸u 2g sau ¨n ®îc c¶i thiÖn, tû lÖ rèi lo¹n glucose m¸u tÜnh m¹ch gi¶m ®¸ng kÓ. Nhãm tuæi 50-64 cã hiÖu qu¶ can thiÖp cao h¬n so víi nhãm tuæi 30-49. HiÖu qu¶ can thiÖp nång ®é glucose m¸u tÜnh m¹nh ë n÷ giíi cao h¬n nam giíi. Nh÷ng thay ®æi vÒ glucose m¸u cã ý nghÜa thèng kª.
Thµnh phÇn mì m¸u còng thay ®æi sau can thiÖp. HiÖu qu¶ do can thiÖp t¨ng lªn râ rµng khi chóng ta thÊy nång ®é cholesterol vµ triglycerid ®îc c¶i thiÖn.
3.2.3. HiÖu qu¶ can thiÖp thay ®æi BMI vµ vßng eo (vßng bông)
BiÓu ®å 3.12. Thay ®æi gi¸ trÞ trung b×nh c©n nÆng theo tõng th¸ng
C©n nÆng trung b×nh ë nh÷ng ngêi thõa c©n t¹i tõng th¸ng t vÊn ®· gi¶m dÇn ë nhãm can thiÖp (n=32). Sù kh¸c biÖt gi÷a th¸ng thø nhÊt vµ th¸ng thø t ë nhãm can thiÖp cã ý nghÜa thèng kª, (víi p<0,05, t-test). Nhãm ®èi chøng (n=29) còng gi¶m nhng kh«ng ®¸ng kÓ (p>0,05, t-test).
BiÓu ®å 3.13: So s¸nh thay ®æi tû lÖ BMI 23 tríc vµ sau can thiÖp
Sè liÖu biÓu ®å 3.13 cho thÊy: Sù thay ®æi tû lÖ BMI23 ë nhãm can thiÖp gi¶m nhiÒu h¬n so víi nhãm ®èi chøng tõ 61,5% (n=32) xuèng 28,8% (n=15), sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª, (víi p<0,05,2- test) CSHQ=24,3%. Nhãm ®èi chøng tû lÖ nµy còng gi¶m tõ 67,4%(n=29) xuèng 48,7%(n=21), sù kh¸c biÖt kh«ng cã ýnghÜa thèng kª, p>0,05, 2- test.
B¶ng 3.34. So s¸nh sù thay ®æi tû lÖ vßng bông tríc vµ sau can thiÖp.
ChØ sè
|
§èi chøng (n=43)
|
Can thiÖp (n=52)
|
CSHQ
(%)
|
Tríc
(%)
|
Sau
(%)
|
p*
|
Tríc
(%)
|
Sau
(%)
|
p*
|
VB Nam 90 cm
|
40,0
|
32,6
|
>0,05
|
52,0
|
21,2
|
<0,01
|
14,4
|
VB N÷
80 cm
|
69,8
|
51,2
|
>0,05
|
66,7
|
32,7
|
<0,01
|
30,3
|
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |