An Mai Đỗ O. Cist

13.2.Thánh Têrêsa HĐGS

Với những lợi thế về hoàn cảnh gia đình và tình thương của cha mẹ có thể là cơ hội giúp một nhân cách hình thành lành mạnh; trái lại, đôi khi nó lại là một cản trở cho trường hợp của Têrêsa. Thật thế, nhờ sự bao bọc và yêu thương của gia đình giúp chủ thể sống triển nở thì bé Têrêsa đã bám chặt vào đó như một người lệ thuộc. Điều này được minh chứng qua việc bé chỉ ngủ sau khi nghe từng người khen rằng hôm nay Têrêsa ngoan. Hay một dịp khác, bé cảm thấy khó chịu khi mẹ cho mình mặc một bộ đồ không thích, bé tự nhủ: phải chi mặc được cái đầm dễ thương kia thì được nhiều người khen đẹp. Qua đó cho thấy chị vốn là một người lệ thuộc, sống dựa vào lời khen tiếng chê của người đời. Và với tư chất hướng ngoại và cảm giác, chị thích làm một diễn viên hay một nhà viết kịch. Điều này đã được các chị trong dòng Kín cổ võ như một đam mê giúp chị nên thánh. Tất nhiên, khi vào dòng, chị đã phải chiến đấu rất nhiều với những khuynh hướng lệ thuộc của bản thân bằng cách đặt ra một động lực thiêng liêng cho mỗi hành động của mình. Đúng thế, việc người khác nhờ chị cầu nguyện thay vì khoe khoang vì thành công của mình, chị đã cầu nguyện với ý thức vì lợi ích cho các linh hồn.

Chúng ta biết rằng người lệ thuộc hay mua chuộc sự chú ý người khác qua việc tốt họ làm thì chị khi vào dòng chỉ khát khao ví mình như cát dưới chân mọi người hoặc là một cách hoa mọc trong khe đá chỉ mình Chúa thấy mà thôi ! Qua đó, chúng ta thấy bước tiến của chị thánh khi biết những giới hạn của mình và khắc phục nó một cách ngoạn mục. Có thể nói, đó là những thành công nhỏ góp phần trong việc tiến triển đời sống tâm linh. Trong khi một người lệ thuộc chỉ dừng lại với dáng vẻ bên ngoài và lấy việc làm giúp đỡ người khác mà lắp đầy sự trống rỗng nội tâm, chị đã nhận ra điểm yếu của mình mà hướng tất cả về siêu nhiên.

Chúng ta ghi nhận một bước tiến khác nơi chị thánh. Do khuynh hướng thích cảm giác, chị ấp ủ tình thương của người cha nhân loại. Nhưng khi bước chân vào dòng, chị đã từ bỏ tất cả. Đó là một hy sinh của chị, đồng thời, nó cũng còn bị dồn nén cách nào đó tự bên trong. Phải 6 năm sau, chị mới thực sự được giải thoát. Thật vậy, nếu nhắm đến Thiên Chúa là Cha nhân hậu là ánh sáng duy nhất trong đời sống nội tâm thì mọi chiều kích khác là bóng tối của linh hồn. Suy nghĩ này đã làm cho chị đau lòng khi ôm ấp ký ức về một người cha nhân loại. Cho đến khi khám phá ra linh đạo Con đường thơ ấu thiêng liêng, chị mới được giải thoát thực sự. Thật thế, thay vì loại bỏ tình nhân loại cha-con, chị đã thăng hoa bằng tình Phụ-tử trên Trời. Thay vì lệ thuộc tiếng khen người đời, chị hoàn toàn lệ thuộc vào tình yêu Cha, nghĩa là sống phó thác con thơ. Như thế, sự lệ thuộc tình cảm vào người cha nhân loại đã giúp chị cảm nghiệm sâu xa vào tình yêu Thiên Chúa là Cha. Chính trong sự lệ thuộc tưởng chừng như kéo ghì con người xa đời sống nội tâm thì chị thánh đã làm nên một việc đích đáng là khai mở một linh đạo thiết thực, Con đường thơ ấu thiêng liêng.

Qua những phân tích sơ bộ theo nhãn quan tâm lý học, chúng ta có thể rút ra một kết luận: mọi mẫu người với những ưu thế và những hạn chế đều có thểnên hoàn thiện tùy mức độ đương sự cộng tác với ơn Chúa. Như thế, nét đẹp nhân cách nơi chị thánh là tùy thuộc vào tình yêu Thiên Chúa là Cha. Thiết tưởng, đó cũng là phương thế thích hợp giúp người lệ thuộc sống tinh thần phó thác vào tình yêu Thiên Chúa là Cha.

KẾT LUẬN

Ngày nay, khi tâm lý học đã khám phá ra những chiều sâu của vô thức con người, xem ra, những gì trước kia là thánh thiện, đạo đức cũng chịu sự phán xét của những động lực vô thức đôi khi làm đánh mất sự tinh ròng trong đời sống tâm linh. Chưa hết, những cơ chế tự vệ đã đánh mất sự quân bình trong đời sống, mặc dù nhân danh sự thánh thiện nào đó. Đôi khi, đời sống thánh hiến trong một cộng đoàn, các tu sĩ sống đối phó, nếu không muốn nói là giả dối. Điều này làm vương hại đến cái tôi và kéo theo sự trì trệ của hành trình tâm linh. Vì thế, cầu nguyện trở thành phương thế hữu hiệu giúp các tu sĩ được chữa lành và giải thoát.

Sống trong một cộng đoàn, điều khó khăn lớn nhất là sự hòa nhập với mọi người mà không mất đi tính độc đáo, duy nhất và không thể thay thế của mỗi nhân vị. Đôi lúc, trong hành trình tâm linh, mỗi tu sĩ phải chấp nhận trạng thái một mình trong tương giao với chính Chúa. Điều này thuộc kinh nghiệm cá nhân mà sau mỗi cuộc chinh phục tâm linh, mỗi tu sĩ không ngừng làm trổ sinh hoa trái trong đời sống thực tế của mỗi người. Trong tập sách này chỉ đề cập đến hoa trái thấy được của tình huynh đệ, còn kinh nghiệm sống một mình với Chúa thuộc chiều kích cá nhân.

Nhân cách tôn giáo cũng thế, nhân cách đời tu cũng vậy, luôn đề cao thái độ sống ý thức dưới sự hiện diện của Thiên Chúa. Có thế, các tu sĩ sống tinh thần chiêm niệm ngay trong chính từng khoảnh khắc của cuộc sống hiện tại. Mà động lực cao cả nhất thúc đẩy các tu sĩ sống đời tu cách tích cực là cảm nghiệm tình yêu của Chúa Kitô. Tình yêu ấy được diễn tả sâu sắc trong mầu nhiệm tự hủy. Không dừng lại ở động lực này, Chúa còn trở thành mô phạm cho mọi nhân cách đời tu. Chắc hẳn, tu sĩ không thể nào rập khuôn cứng nhắc trong việc bắt chước Người, mà phải biết thích ứng trong hoàn cảnh cụ thể với một năng lực riêng biệt của bản thân nhằm xây dựng nhân cách đời tu.

Để kết thúc, xin gởi đến bạn độc một câu chuyện trong truyền thống tâm linh của nhân loại.

Có một bậc tu hành đắc đạo, mỗi ngày dành nhiều giờ để ngồi thiền. “Hữu xạ tự nhiên hương”, hương thơm thánh thiện của ngài đã được nhiều người chứng kiến và thán phục, có kẻ muốn theo ngài tầm sư học đạo. Tuy nhiên, do việc ngồi thiền lâu giờ, có chú chuột cứ đến cắn phá và xé tan chiếc áo nhà tu. Để xử lý tình huống này, mọi người đã tặng thầy một con mèo để bắt chuột và như thế, ngài sẽ tiếp tục an tâm sống đời chiêm niệm, trong những công án thiền giải thoát. Thế rồi, khi có con mèo, lại không có sữa để nuôi nó, buộc lòng mọi người lại hiến dâng một con bò cho sữa hầu nuôi con mèo. Đến lượt con bò, cũng phải cần cỏ để làm thức ăn và giúp nó tạo sữa. Thế là, nhà sư quyết định cưới luôn một cô vợ để trồng cỏ cho bò ăn và chăm luôn cả con mèo bắt chuột. Thời gian sau, những người ái mộ khi xưa cũng đến, họ ngỡ ngàng vì sự việc xảy ra, con chuột cũng chẳng còn mà chiếc áo thầy tu, thầy cũng không khoác nữa. Bù lại, ngài đã có một cô vợ xinh đẹp, hằng ngày hầu hạ mình.

Có thể nói, đó là một hình thức nhân cách đời tu bị tục hóa và đánh mất. Phong cách ngồi thiền lâu giờ là một trạng thái hiện hữu của nhà tu hành. Con chuột là đại diện những mánh lới của thế gian. Chú mèo, con bò…là những cách đối phó trong từng thách đố của cuộc sống. Cuối cùng, nhà tu hành đánh mất chính ơn gọi và nhân cách làm nên cuộc đời mình. Có thể vì bám vào việc bảo vệ chiếc áo dòng bên ngoài mà trở nên xa lạ với con người nội tâm. Vì không con khả năng kết nối với tiếng nói bên trong là Chúa Thánh Thần mà bạn có thể đánh mất chính sứ mạng chính Thiên Chúa trao cho bạn ở trần gian.

Nhân cách đời tu vẫn còn đó những thách đố mà các tu sĩ phải thực sự tỉnh táo trong việc đưa ra những quyết định liên quan đến chính ơn gọi đời đời của mình. Ơn gọi mà Thiên Chúa đã đặt để trong lòng cùng với những tài năng, cơ hội khác nhau, giúp mỗi người sống sung mãn, tích cực, độc nhất, khác biệt và không thể thay thế. Mỗi chúng ta có một chỗ đứng nhất định trong lòng Giáo hội, cũng như có một chỗ duy nhất trong trái tim Chúa. Chính khi cảm nghiệm tình Chúa yêu thương mà mỗi người muốn dấn thân triệt để nhằm xây dựng bản thân thành toàn cùng hòa điệu với vũ trụ, hòa đồng với mọi người và hòa hiệp với Thiên Chúa.