2.2.3 Ẩn dụ ý niệm của giới từ
Lakoff and Johnson (1980) cho rằng ẩn dụ ý niệm bắt nguồn từ trải
nghiệm hàng ngày của con người. Ví dụ, “be at a crossroads” trong câu “We are
at a crossroads.” được gợi lên trong tư duy của con người và có thể mô tả hình
huống hai người yêu nhau đang phải đưa ra quyết định. Về nghĩa của giới, thời
gian được xem là nghĩa ẩn dụ của không gian (Boroditsky, 2000). Tuy nhiên,
thuật ngữ “nghĩa ẩn dụ” trong nghiên cứu này được dùng để chỉ nghĩa ẩn dụ của
giới từ trong miền ý niệm trừu tượng.
2.2.4 Thuyết lược đồ hình ảnh
2.2.4.1 Định nghĩa
Lược đồ hình ảnh là một phạm trù nhận thức được dùng để giải thích trải
nghiệm của con người trong thế giới vật chất và những liên kết nhận thức trong
5
tư duy của con người (Clausner & Croft, 1999). Qua đó, con người hình thành
được các khái niệm như TRÁI, PHẢI, LÊN and XUỐNG. Sau khi lược đồ hình
ảnh diễn đạt nghĩa không gian của giới từ được hình thành trong tư duy của con
người, con người có thể sử dụng giới từ với nghĩa ẩn dụ (Mandler & Cánovas,
2014).
2.2.4.2 Diễn đạt nghĩa của giới từ bằng lược đồ hình ảnh
Ming (2011) đưa ra 4 nguyên tác để xây dựng lược đồ hình ảnh. Trước
tiên, lược đồ hình ảnh cần diễn đạt được nghĩa cơ bản của đối tượng mô tả. Thứ
hai, đối tượng tham chiếu (landmark) nên ở trang thái lĩnh. Thứ ba, đối tượng
mô tả (trajector) có thể ở trạng thái tĩnh hoặc động. Cuối cùng, lược đồ hình ảnh
mô tả giới từ cần diễn tả tính đối xứng của đối tượng mô tả và đối tượng tham
chiếu.
TR TR
LM
Lược đồ hình ảnh 2 chiều Lược đồ hình ảnh 3 chiều
Hình 2.5. Lược đồ hình ảnh giới từ in (nghĩa: chứa đựng)
(Chỉnh từ Herskovits, 1986)
Herskovits (1986) đề nghị rằng đối tượng tham chiếu có thể là hình ảnh
2 chiều hoặc 3 chiều, nhưng hình ảnh 3 chiều thường mô tả rõ hơn vị trí đối
xứng giữa đối tượng mô tả và đối tượng tham chiếu (Hình 2.5). Mặc dù một
giới từ có thể được minh họa bằng nhiều lược đồ hình ảnh tùy theo nghĩa bối
cảnh, việc xây dựng lược đồ hình ảnh minh họa nghĩa giời từ cần thỏa mãn 5
yêu cầu: (1) mối quan hệ của đối tượng mô tả và đối tượng tham chiếu, (2)
khoảng cách, (3) tiếp xúc của đối tượng mô tả và đối tượng tham chiếu, (4) hình
dáng và kích cỡ của đối tượng mô tả và đối tượng tham chiếu và (5) hướng của
6
đối tương mô tả so với đối tượng tham chiếu (Taylor, 1989). Việc xây dựng
lược đồ hình ảnh trng nghiên cứu này dựa trên các nguyên tắc nêu trên.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |