III- PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI-DỊCH VỤ, DU LỊCH

2- Phương hướng phát triển thương mại đến 2020

a)- Định hướng phát triển xuất nhập khẩu

Vùng TDMN Bắc Bộ là vùng có nền kinh tế chậm phát triển và nghèo nhất so với cả nước. Để có thể thúc đẩy xuất nhập khẩu của vùng này, trước hết cần phát triển kinh tế và tạo một cơ sở hạ tầng kỹ thuật vững chắc làm điểm tựa.

- Phát triển mạnh các cây công nghiệp, cây ăn quả, cây dược liệu, cây đặc sản, chăn nuôi đại gia súc gắn với chế biến.

- Phát triển công nghiệp khai thác và chế biến sâu khoáng sản, chế biến nông sản, lâm sản đến sản phẩm có giá trị gia tăng cao, chú trọng chế biến xuất khẩu. Hình thành một số cơ sở công nghiệp lớn theo tuyến hang lang kinh tế gắn liền với vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.

- Phát triển nhanh các loại dịch vụ, chú trọng thương mại. Nâng cấp các tuyến đường trục từ Hà Nội đi các tỉnh biên giới, hoàn thành các tuyến đường vành đai biên giới và các đường nhánh. Phát triển các đô thị trung tâm, các đô thị gắn với khu công nghiệp. Nâng cấp các cửa khẩu biên giới và phát triển kinh tế cửa khẩu.

Đối với xuất nhập khẩu, cần chú trọng tới các mặt hàng thế mạnh của vùng là nông lâm sản, khai khoáng và công nghiệp nhẹ.

Tiếp tục chuyển đổi cơ cấu sản xuất, khai thác lợi thế của vùng, nâng cao mức thu nhập trên một đơn vị diện tích đất canh tác. Phát triển lương thực ở nơi có điều kiện, tập trung phát triển loại nông sản góp phần thay thế hàng nhập khẩu như: thuốc lá, bò sữa, dầu thực vật,... tiếp tục phát triển mạnh hàng nông, lâm sản có lợi thế xuất khẩu như: chè, vải thiều, cà phê chè, bột giấy và giấy, sản phẩm gỗ, sản phẩm chăn nuôi... góp phần nâng kim ngạch xuất khẩu.

Thị trường mục tiêu để khai thác trong giai đoạn tới là các nước châu Âu như Đức, Anh, Pháp… các nước châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc và Singapore, các nước Trung Đông.

Thủ công mỹ nghệ cũng là một thế mạnh mà vùng cần chú trọng. Đây là mặt hàng mới vùng còn nhiều tiềm năng, nhu cầu thị trường thế giới hầu như chưa bị giới hạn do tuổi thọ và vòng sản phẩm ngắn. Bên cạnh đó, xuất khẩu mặt hàng này mang lại giá trị gia tăng lớn, có thể coi là ngành hàng mũi nhọn để tập trung phát triển xuất khẩu.

Điều kiện thâm nhập thị trường đối với mặt hàng này khá thuận lợi đối với Việt Nam. Hàng thủ công mỹ nghệ của ta nổi tiếng với giá cả hợp lý, có tính riêng biệt và bản sắc văn hóa.

Tuy nhiên, chất lượng các sản phẩm còn thấp, sản xuất bị phân tán, khó có thể triển khai sản xuất hàng loạt để đáp ứng các đơn hàng lớn. Bên cạnh đó, mẫu mã, kiểu dáng của các sản phẩm xuất khẩu chậm đổi mới, chưa đa dạng phong phú nên chưa phát huy được hết thế mạnh và tiềm năng xuất khẩu. Một vấn đề nữa đặt ra đối với việc phát triển sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu là nguồn nguyên liệu sản xuất đang dần cạn kiệt do khai thác quá mức trong khi thiếu quy hoạch nuôi trồng.

Chính sách hỗ trợ xuất khẩu như thưởng xuất khẩu, thuế,… Giai đoạn trước mắt, Nhà nước cần tiếp tục các chính sách hỗ trợ xuất khẩu như thưởng xuất khẩu,… cho doanh nghiệp; đơn giản các thủ tục liên quan đến xuất khẩu như kê khai hải quan,… để giảm bớt chi phí cho doanh nghiệp; có các chính sách tài chính hỗ trợ doanh nghiệp kinh doanh những mặt hàng khuyến khích xuất khẩu như rau quả, thủy sản...

Tuy nhiên, theo cam kết tự do hóa của Việt Nam khi hội nhập vào nền kinh tế thế giới, đặc biệt là cam kết tại WTO thì hầu hết mọi hỗ trợ xuất khẩu (kể cả thưởng xuất khẩu, ưu đãi thuế cho hàng xuất khẩu) và phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp trong nước và liên doanh, 100% vốn nước ngoài sẽ sớm bị bãi bỏ. Do đó, về lâu dài, cần chú trọng đến các giải pháp sau:

+ Mở rộng quan hệ hợp tác giữa các địa phương với các thành phố trên thế giới tạo điều kiện phát triển thị trường xuất khẩu cho doanh nghiệp.

+ Có chính sách xây dựng, tôn vinh đội ngũ doanh nhân giỏi của địa phương, đặc biệt trong các ngành hàng xuất khẩu có hàm lượng chất xám, công nghệ, giá trị gia tăng cao.

+ Giữa các địa phương có cửa khẩu ở hai phía Việt Nam-Trung Quốc, Việt Nam-Lào cần có sự phối hợp hài hòa cơ chế quản lý và giảm thiểu các thủ tục xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh tại các cặp cửa khẩu quốc tế và các cặp cửa khẩu khác

+ Tăng cường công tác xúc tiến thương mại, quảng bá thương hiệu sản phẩm, mà trước hết là xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm nông thổ sản; đẩy mạnh và ứng dụng rộng rãi các biện pháp quản lý chất lượng hàng hóa, dịch vụ như các tiêu chuẩn ISO, các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm, tạo điều kiện cho hàng hóa Việt Nam dễ dàng thâm nhập thị trường Trung Quốc.

- Về nhập khẩu: Đây là vùng kinh tế khó khăn, còn thiếu thốn nhiều thứ đặc biệt là thiết bị, công nghệ. Do vậy khuyến khích nhập khẩu nguyên nhiên vật liệu máy móc thiết bị phục vụ sản xuất nói chung và hoạt động xuất khẩu nói riêng.

b)- Định hướng phát triển thương mại nội địa

Để có thể tận dụng thời cơ hiếm có này phát triển là một yêu cầu rất cấp thiết đối với tất cả các khu vực trên cả nước trong đó có vùng TDMN Bắc Bộ. Với cách nhìn nhận như vậy, trên cơ sở những tiềm năng, thế mạnh của mình, vùng đưa ra những mục tiêu phấn đấu nhằm đưa hoạt động thương mại phát triển lên một tầm cao mới:

Căn cứ vào tốc độ tăng trưởng của dân số, sự mở rộng và ngày càng phát triển của các thành phần kinh tế, sự hoàn thiện nhanh của hệ thống cơ sở hạ tầng nói chung, trong đó có hệ thống hạ tầng thương mại, vùng TDMN Bắc Bộ sẽ phấn đấu giữ tốc độ tăng trưởng ở mức cao

Tổng mức lưu chuyển hàng hoá bán lẻ và doanh thu dịch vụ tiêu dùng giai đoạn 2011 – 2015 phấn đấu đạt mức tăng trưởng bình quân 19,08%/năm, tiếp tục dẫn đầu trong cả nước. Đồng thời duy trì tỷ trọng của vùng trong tổng mức bán lẻ cả nước. Đến năm 2015, vùng phấn đầu đạt doanh thu thương mại khoảng 100 nghìn tỷ đồng, tăng hơn gấp đôi so với dự kiến thực hiện năm 2010.

Phương hướng đến năm 2020, tổng mức bán lẻ phấn đấu đạt mức 268 nghìn tỷ đồng, chiếm tỷ trọng khoảng 5% trong tổng giá trị lưu chuyển thương mại chung trên toàn quốc. Đưa mức bình quân tổng mức bán lẻ trên đầu người đạt 4,2 triệu đồng/người/năm.

Ngoài ra, phát huy những thế mạnh vốn có về vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên,… của vùng, trong giai đoạn tới, vùng sẽ nỗ lực nhằm đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu sản xuất, đa dạng hoá sản phẩm, tập trung phát triển những ngành hàng, mặt hàng có nhiều tiềm năng, thế mạnh, và có thể đạt giá trị gia tăng cao, mở rộng thương mại với các khu vực khác và tiến tới phát triển xuất khẩu sang nhiều nước và khu vực trên thế giới

2)- Công tác trợ giá, trợ cước

Tiếp tục lấy trợ giá, trợ cước và đòn bẩy giúp thực hiện cả 2 mục tiêu: Phát triển thương mại các vùng khó khăn và thực hiện chính sách xã hội của Nhà nước. Vùng TDMN Bắc Bộ sẽ nghiên cứu, điều chỉnh, hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về trợ giá trợ cước trong tình hình mới.

Theo đó, về địa bàn được trợ giá, trợ cước sẽ tập trung vào những vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc còn gặp nhiều khó khăn. Các hình thức trợ cước, trợ giá cũng sẽ được nghiên cứu để phù hợp với điều kiện của vùng cũng như hỗ trợ hiệu quả cho hoạt động sản xuất của nhân dân, giúp đưa người dân dần thoát khỏi cảnh nghèo, khuyến khích sản xuất theo hướng hiệu quả. Việc đổi mới chính sách trợ giá, trợ cước sẽ được chính quyền địa phương tập trung trong các khâu:

- Tăng cường công tác tuyên truyền, giúp nâng cao hiệu quả chính sách xã hội này của Nhà nước, đưa chính sách của Đảng và Nhà nước đến mọi đồng bào, qua đó nâng cao lòng tin vào Đảng, Nhà nước của đồng bào các dân tộc.

- Tăng cường công tác quản lý nhà nước về trợ giá, trợ cước, hạn chế và tiến tới xoá bỏ hoàn toàn các hiện tượng tiêu cực.

- Điều chỉnh linh hoạt các hình thức trợ giá, trợ cước cho phù hợp với điều kiện của vùng, tránh tình trạng hỗ trợ hình thức.

c)- Định hướng phát triển kinh tế cửa khẩu

+ Về giao thông: phát triển, nâng cấp, duy tu hệ thống đường bộ; cảng biển phục vụ cho sự phát triển kinh tế - xã hội; nâng cấp, cải tạo, phục hồi các sân bay đã có; xây dựng, phát triển mạng lưới đường sắt tới các Khu kinh tế cửa khẩu với việc nâng cao tiêu chuẩn kỹ thuật của tuyến đường, nhà ga, hệ thống thông tin tín hiệu.

+ Về hệ thống cấp điện: đưa điện lưới quốc gia về đến các Khu kinh tế cửa khẩu.

+ Về quản lý và sử dụng tổng hợp nguồn nước: đầu tư xây dựng, mở rộng hệ thống các công trình cung cấp, thoát trên cơ sở dự báo nhu cầu phát triển của tương lai. Nghiên cứu, điều chỉnh quy hoạch để cân bằng nguồn nước trên địa bàn phục vụ sản xuất và dân sinh.

+ Về bưu điện, phát thanh truyền hình: tăng cường các hoạt động xuất bản, phát hành thư viện phục vụ nhân dân, hiện đại hoá mạng bưu chính viễn thông tại Khu kinh tế thương mại. Quy hoạch sóng phát thanh quốc gia, đầu tư trang thiết bị để đưa sóng truyền hình ở Trung ương và địa phương tại các Khu kinh tế cửa khẩu

- Phát triển kinh tế cửa khẩu gắn với bảo vệ an ninh quốc phòng, đưa khu vực kinh tế cửa khẩu phát triển lên tầm cao mới, tạo thế đối trọng về kinh tế cũng như đảm bảo phòng thủ biên cương.

- Nghiên cứu, xây dựng quy hoạch phát triển khu kinh tế cửa khẩu, nhất là cửa khẩu quốc gia, xây dựng các trung tâm thương mại, mở rộng hệ thống chợ phiên liên vùng. Việc xây dựng quy hoạch phát triển không gian khu kinh tế cửa khẩu cần tính đến các yêu cầu sau đây:

+ Trên cơ sở việc khảo sát, đánh giá những thế mạnh tiềm năng, hướng phát triển trước mắt và tương lai của các Khu kinh tế cửa khẩu để hoàn thiện quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội Khu kinh tế cửa khẩu, để bố trí xây dựng cơ sở hạ tầng của từng năm, tập trung đầu tư cho các công trình giao thông, bến bãi, chợ, điện nước, các công trình phúc lợi, xã hội... tạo cơ sở vật chất cho mô hình Khu kinh tế cửa khẩu biên giới phát triển bền vững và năng động.

+ Kết hợp với quy hoạch phát triển ngành, lĩnh vực kinh tế.

+ Bảo đảm sự riêng biệt với các khu vực khác trong cả nước.

+ Tiến hành trên cơ sở những dự báo khoa học dài hạn, ngắn hạn về sự phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn và các khu vực có liên quan.

3.2. Phương hướng phát triển Du lịch của vùng đến năm 2020

3.2.1. Quan điểm và mục tiêu phát triển

- Góp phần tích cực vào nỗ lực xóa đói giảm nghèo, đảm bảo an ninh quốc phòng vùng biên và góp phần thực hiện mục tiêu chiến lược của Ngành trên cơ sở khai thác có hiệu quả những lợi thế về vị trí, tài nguyên của Vùng.

- Phát triển du lịch Vùng Trung du Miền núi Bắc Bộ đảm bảo sự phát triển bền vững của vùng, đảm bảo việc khai thác hợp lý, bảo vệ và phát triển các nguồn tài nguyên, gắn liền với bảo vệ môi trường sinh thái, môi trường nhân văn, từ đó đặt ra các kế hoạch và cơ chế quản lý phù hợp.

3.2.2. Dự báo một số yếu tố tác động đến phát triển du lịch của vùng.

Thị trường khách du lịch quốc tế chính đến Vùng TDMN Bắc Bộ trong thời gian tới chủ yếu sẽ là các nước: Trung Quốc, Nhật Bản, Úc, Pháp, Đức...; và các nước trong khu vực, đặc biệt là Lào, Thái Lan.

21. 
    Dự báo khách du lịch đến Vùng TDMN Bắc Bộ đến 2020