Đề Tài: gvhd : LÊ thị kim oanh svth : LÊ thị LỆ thu nguyễn lê phưƠng uyên huỳNH thị MĨ trang

Ví dụ như khu vực Nhà máy ximăng Hà Tiên trên xa lộ Hà Nội luôn trong tình trạng sương mù, bất chấp trời nắng hay mưa. Chuyện nhà máy này gây ô nhiễm không khí thì ai cũng biết và kéo dài nhiều năm, nhưng chưa thấy cơ quan chức năng xử lý. Đó mới chỉ là một điển hình trong số 30 ngàn cơ sở sản xuất công nghiệp đang ngày đêm làm ô nhiễm không khí. Nguyên nhân làm bầu không khí bị ô nhiễm đã được chỉ ra, cái thiếu hiện nay là những hành động quyết liệt và cụ thể.

Trong bức tranh chung của việc cải thiện môi trường thì mảng ô nhiễm do khói bụi là ít được cải thiện nhất, thậm chí có bước thụt lùi. Phải chăng do việc gây ô nhiễm cho bầu không khí "vô hình" hơn là các loại hình gây ô nhiễm khác nên khó phát hiện hơn, hay vì không có các vụ việc đình đám như gây ô nhiễm nguồn nước. Từ đó, chưa dẫn đến một nhận thức đúng mức thúc đẩy cả cộng đồng, cơ quan chức năng vào cuộc giải quyết.

Từ năm 2005, thành phố Hồ Chí Minh đã có chương trình đánh giá chất lượng môi trường giai đoạn 2005 - 2010, đã đề ra nhiều mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm không khí như giảm nồng độ ô nhiễm CO2, giảm lượng xe máy cá nhân...

Trong các mục tiêu đề ra như kiểm soát khí thải của các cơ sở sản xuất công nghiệp, cắt giảm lượng phương tiện giao thông cá nhân thì chưa có mục tiêu nào đạt được, thậm chí là diễn biến ngược lại.

2.3.2 Hiện trạng quản lý

a. Hiện trạng

Một số hoạt động cụ thể mà trong thời gian qua thành phố đã làm được trong lĩnh vực cải thiện và bảo vệ môi trường không khí như thực hiện chương trình di dời một số các nhà máy, cơ sở sản xuất gây ô nhiễm nghiêm trọng vào khu công nghiệp tập trung để tránh gây ô nhiễm cho khu vực dân cư hiện hữu.

Bắt đầu quy hoạch và phát triển các tuyến xe bus công cộng mẫu, giảm lưu lượng xe gắn máy hoạt động trong nội thành để giảm bớt ô nhiễm khói bụi trong giao thông.

Sinh hoạt: Mức độ ô nhiễm so với giao thông và công nghiệp là không đáng kể, vì vậy cho đến nay ô nhiễm không khí từ sinh hoạt của khu dân cư hầu như hoàn toàn không được kiểm soát.

Giao thông: Ô nhiễm khói bụi và tiếng ồn vẫn là vấn nạn môi trường hang đầu mà chưa có biện pháp giải quyết triệt để, đặc biệt là vào giờ cao điểm, các giao lộ trọng yếu,…mặc dù thành phố cũng đã có những quy định về giờ lưu thông cho các xe tải ra vào thành phố, quy hoạch tuyến đường,… nhưng do phần lớn xe cộ lưu thông đã quá cũ kĩ, hệ thống đường xá đã quá xuống cấp tại nhiều khu vực , xe thường xuyên chở quá tải trọng cho phép,… đã dẫn đến tình trạng ô nhiễm.

Sản xuất công nghiệp: Tại các cơ sở sản xuất công nghiệp vừa và nhỏ hầu hết chưa xử lý mà phát thải trực tiếp ra ngoài môi trường. Những đơn vị nào có mức độ ô nhiễm là đáng lo ngại thì cũng chỉ thực hiện một số điều chỉnh nhỏ như nâng ống khói cao lên, thông gió cưỡng bức. Các biện pháp này chỉ là đối phó trước mắt, tuy cho phép giảm nồng độ chất ô nhiễm tại một vị trí, thời điểm nhất định nào đó, còn tác hại của chất ô nhiễm thì vẫn không được giải quyết triệt để.

Đối với một số đơn vị sản xuất công nghiệp có quy mô lớn, việc kiểm tra giám sát của cơ quan quản lý môi trường có chặt chẽ hơn. Một số nhà máy đã có hệ thống xử lý khí thải nhưng chất lượng khí sau xử lý vẫn chưa hoàn toàn đảm bào tiêu chuẩn an toàn cho môi trường và sức khỏe cộng đồng, vẫn còn nhiều ý kiến khiếu nại từ cộng đồng dân cư xung quanh khu vực ô nhiễm chưa đáp ứng được như trại nuôi heo tập trung VISSAN ở ngã tư Thủ Đức, Nhà máy Thuốc lá Sài Gòn,….

b. Giải pháp quản lý môi trường không khí

Ô nhiễm không khí là vấn đề phức tạp, liên quan đến nhiều lĩnh vực, hoạt động của đô thị: Xây dựng, sử dụng đất, giao thông, hoạt động dân sinh, công nghiệp, năng lượng… Do vậy, việc kiểm soát và giảm thiểu ô nhiễm không khí đô thị phải dựa trên một loạt các giải pháp đồng bộ, sử dụng đồng thời các công cụ về chính sách, kinh tế và khoa học, công nghệ với sự phối hợp chặt chẽ của các bộ ngành và địa phương. Vai trò của chính quyền các địa phương là vô cùng quan trọng trong việc kiểm soát, hạn chế các nguồn gây ô nhiễm không khí. Các giải pháp sẽ không thể thành công nếu không có sự tham gia của chính quyền các địa phương, mà cụ thể là chính quyền các đô thị và cộng đồng.

Một số hoạt động cụ thể mà trong thời gian tới thành phố cần làm được trong lĩnh vực cải thiện và bảo vệ môi trường không khí là:

- Thực hiện chương trình di dời một số các nhà máy, cơ sở sản xuất gây ô nhiễm nghiêm trọng vào khu công nghiệp tập trung để tránh gây ô nhiễm cho khu vực dân cư hiện hữu.

- Thực hiện kiểm toán giảm thiểu khói thải và sản xuất sạch hơn.

- Đối với khí thải từ sản xuất, tại cơ sở sản xuất phải có hệ thống xử lý đạt tiêu chuẩn môi trường trước khi thải ra ngoài không khí. Việc thanh kiểm tra và quan trắc chất lượng không khí phải được tiến hành định kì và có biện pháp xử lý ngay đối với các cơ sở sản xuất vi phạm.

- Bắt đầu quy hoạch và phát triển các tuyến xe bus công cộng mẫu, giảm lưu lượng xe gắn máy hoạt động trong nội thành để giảm bớt ô nhiễm khói bụi trong giao thông.

- Quy hoạch tuyến đường và mạng lưới giao thông phù hợp để hạn chế ách tắc giao thông trong giờ cao điểm, giảm ô nhiễm tiếng ồn đến mức cho phép.

- Cải tạo, nâng cấp chất lượng đường xá, vệ sinh đường phố theo nguyên tắc thu gom triệt để, nhằm làm giảm ô nhiễm bụi trong không khí của thành phố.

Sau đây là các giải pháp cụ thể trong giải pháp quản lý môi trường không khí ở Việt Nam:

+ Một là, hoàn thiện tổ chức cơ quan quản lý môi trường không khí đô thị: Hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ và tổ chức của hệ thống các cơ quan quản lý môi trường không khí từ cấp trung ương đến địa phương theo hướng phân định rõ chức năng của các cơ quan, đơn vị và đầu mối về quản lý môi trường không khí trong hệ thống các cơ quan quản lý môi trường.

+ Hai là, xác lập cơ chế thông tin về môi trường không khí đô thị: Xây dựng cơ chế trao đổi, chia sẻ thông tin về môi trường không khí đô thị giữa các bộ,ngành và các thành phố phục vụ nghiên cứu, theo dõi, đánh giá, dự báo về tình hình chất lượng môi trường không khí đô thị trên cả nước. Hình thành Mạng lưới không khí sạch đô thị.

+ Ba là, hoàn thiện hệ thống chính sách, luật pháp: Tăng cường pháp chế về bảo vệ môi trường không khí, bao gồm nội dung hoàn thiện hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về bảo vệ môi trường không khí theo hướng “người gây ô nhiễm phải trả tiền” và các chế tài xử phạt đối với các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường không khí; tiến tới xây dựng Luật Không khí sạch; rà soát, hoàn thiện các quy chuẩn quốc gia về môi trường không khí.

+ Bốn là, lồng ghép yêu cầu bảo vệ môi trường không khí vào các quy hoạch: Nghiên cứu, xây dựng cơ chế thực sự lồng ghép các yêu cầu bảo vệ môi trường không khí vào các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển của các ngành, địa phương, đặc biệt là các quy hoạch phát triển đô thị và khu công nghiệp. Xây dựng Kế hoạch quản lý chất lượng không khí quốc gia và tại các đô thị lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh.

+ Năm là, tăng cường kinh phí cho quản lý môi trường không khí: Tăng tỷ lệ chi cho bảo vệ môi trường không khí từ các nguồn ngân sách, nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức. Huy động nguồn kinh phí từ các tổ chức quốc tế và các nước cho các hoạt động quản lý và bảo vệ chất lượng không khí đô thị.

+ Sáu là, đẩy mạnh hoạt động quan trắc môi trường không khí đô thị: Đẩy nhanh việc xây dựng và đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật, máy móc, thiết bị và công nghệ hiện đại cho mạng lưới quan trắc chất lượng không khí tại các thành phố lớn, khu công nghiệp để giám sát, phát hiện các vấn đề ô nhiễm không khí, hoặc các nguồn khí thải gây ô nhiễm môi trường không khí.

+ Bảy là, tăng cường áp dụng một số biện pháp nhằm kiểm soát, giảm phát thải chất ô nhiễm vào môi trường không khí đô thị: Tăng cường phương tiện giao thông công cộng và khuyến khích phát triển của các phương tiện giao thông sử dụng năng lượng sạch như cồn nhiên liệu, biodiesel và điện. Ứng dụng các giải pháp giảm thiểu phát thải chất ô nhiễm như sản xuất sạch hơn; lắp đặt các thiết bị xử lý khí thải tại nguồn phát thải; cải tiến quy trình đốt nhiên liệu trong sản xuất, thay thế nhiên liệu ít gây ô nhiễm. Tăng mật độ cây xanh trong các đô thị. Cải thiện kỹ thuật xe máy nhằm giảm bớt sự phát thải khí ô nhiễm từ xe cộ và sử dụng các biện pháp đơn giản để giảm sự bay hơi nhiên liệu.

+ Tám là, đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu, đào tạo về môi trường không khí: Tăng cường các hoạt động nghiên cứu khoa học và công nghệ trong lĩnh vực môi trường không khí. Tăng cường lồng ghép các nội dung đào tạo về môi trường vào trong các chương trình đào tạo các chuyên ngành.

+ Chín là, nâng cao nhận thức của cộng đồng đô thị: Tăng cường tuyên truyền, cung cấp thông tin về chất lượng không khí cho cộng đồng. Nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của chất lượng môi trường không khí xung quanh đối với sức khoẻ của cộng đồng.

Trên đây là tổng hợp các giải pháp nhằm giảm thiểu và kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí tại các đô thị Việt Nam. Các giải pháp này phải được tiến hành quyết liệt và đồng thời với sự tham gia, phối hợp, thực hiện của các bộ,ngành, địa phương và cộng đồng.

Ô nhiễm không khí có những ảnh hưởng rất lớn đến sức khoẻ, đặc biệt đối với đường hô hấp. Kết quả nghiên cứu ở Việt Nam cho thấy, khi môi trường không khí bị ô nhiễm, sức khoẻ con người bị suy giảm, quá trình lão hóa trong cơ thể diễn ra nhanh; các chức năng của cơ quan hô hấp suy giảm, gây ra các bệnh hen suyễn, viêm phế quản, tim mạch... và làm giảm tuổi thọ của con người. Các nhóm cộng đồng nhạy cảm nhất với ô nhiễm không khí là người cao tuổi, phụ nữ mang thai, trẻ em dưới 14 tuổi, người đang mang bệnh, người lao động thường xuyên phải làm việc ngoài trời... Mức độ ảnh hưởng của từng người tuỳ thuộc vào tình trạng sức khoẻ, nồng độ, loại chất và thời gian tiếp xúc với môi trường ô nhiễm.