Cơ cấu chi ngân sách Nhà nước theo cấp học

Theo số liệu tổng hợp quyết toán chi ngân sách hàng năm của Bộ Tài chính, cơ cấu chi ngân sách nhà nước cho các cấp học và trình độ đào tạo như sau:

Qua Biểu 24 trên cho thấy, trong giai đoạn 2001-2008 ngân sách nhà nước tập trung chủ yếu cho giáo dục tiểu học (thực hiện phổ cập miễn phí) và phổ cập trung học cơ sở. Riêng chi cho 2 cấp học này năm 2008 đã chiếm 52% tổng ngân sách nhà nước chi cho giáo dục. Giáo dục mầm non đã tăng từ 6,88% năm 2001 lên 8,5% năm 2008, ngân sách chi cho đào tạo nghề tăng nhanh từ 4,9% năm 2001 lên 9,8% năm 2008, trung cấp chuyên nghiệp và cao đẳng, đại học cơ cấu đầu tư trong nhiều năm không có thay đổi lớn. Đây là các cấp học đang triển khai thực hiện tự chủ tài chính, các nhà trường từng bước trang trải một phần kinh phí hoạt động từ nguồn thu sự nghiệp hàng năm.

Nhận xét:

Năm 2006, chi của các bộ, cơ quan trung ương cho đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức là 2.755 tỷ đồng, và bằng 56,4% chi NSNN cho cao đẳng, đại học (4.881 tỷ đồng). Kinh phí đào tạo cán bộ công chức của các bộ, ngành khác này gần gấp 2,94 lần tổng học phí trung học cơ sở và trung học phổ thông (936,194 tỷ đồng, Biểu 29). Như vậy, nếu bớt kinh phí đào tạo cán bộ của các bộ, ngành đi gần 1.000 tỷ thì thực hiện miễn học phí trung học cơ sở và trung học phổ thông được. Từ năm 2008, chi giáo dục khác đã điều chỉnh cơ bản, một số nhiệm vụ chi được chuyển về các cấp học như chi giáo dục thường và chi đào tạo cán bộ của các bộ, ngành được chuyển về chi cho giáo dục cao đẳng và đại học.

1.8. Phân cấp nhiệm vụ chi ngân sách Nhà nước cho giáo dục

Thực hiện Luật Ngân sách nhà nước và các văn bản dưới Luật, hàng năm Bộ Giáo dục và Đào tạo chịu trách nhiệm xây dựng dự toán ngân sách giáo dục toàn ngành và dự toán các trường và các đơn vị trực thuộc Bộ gửi Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư để tổng hợp trình Chính phủ. Sau khi được Quốc hội thông qua, Bộ trưởng Bộ Tài chính giao dự toán thu chi ngân sách giáo dục cho từng tỉnh, thành phố và cho các Bộ, các ngành có trường. Phân cấp nhiệm vụ chi ngân sách những năm qua thể hiện qua (Biểu 26).

Theo số liệu thống kê trên, Bộ Giáo dục và Đào tạo trực tiếp quản lý và điều hành từ 4,3% đến 5,9% (bình quân 5%) tổng chi Ngân sách nhà nước cho giáo dục, Các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trực tiếp quản lý và điều hành từ 74% đến 79% tổng chi ngân sách nhà nước cho giáo dục. Các Bộ, ngành khác trực tiếp quản lý và điều hành phần ngân sách còn lại (từ 16,4% đến 21,2%) để chi cho các cơ sở giáo dục trực thuộc.

Việc phân bổ ngân sách cho các cơ sở giáo dục (cho các cơ sở đào tạo, cho các trường phổ thông, mầm non...) tại các địa phương do Uỷ ban nhân dân và Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố quyết định theo những tiêu chí, định mức...của địa phương.

Đối với các cơ sở trực thuộc các Bộ, ngành trung ương được Bộ Tài chính giao dự toán cho các Bộ, ngành (không qua Bộ Giáo dục và Đào tạo). Việc phân bổ chi tiết cho các cơ sở giáo dục do Bộ trưởng giao trực tiếp theo những tiêu chí, định mức của ngành (Bộ Giáo dục và Đào tạo không tham gia trong quá trình này). Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ trực tiếp quản lý và phân bổ dự toán cho các trường và đơn vị trực thuộc Bộ.

Từ năm 1998 đến nay, việc thu và sử dụng học phí trong các cơ sở giáo dục công lập đ­­ược thực hiện trên cơ sở khung học phí quy định tại Quyết định số 70/1998/QĐ-TTg ngày 31/3/1998 của Thủ t­ướng Chính phủ và Thông tư liên tịch số 54/1998/TTLT.Bộ GD&ĐT-TC ngày 31/8/1998 của Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Tài chính. Cụ thể là: