Tùy thuộc vào từng giai đoạn phát triển của đất nước mà nguyên nhân và hình thái của chấn thương tai ngoài có khác nhau

ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG CỦA CHẤN THƯƠNG TAI NGOÀI

tải về 16.51 Mb.

trang	14/14
Chuyển đổi dữ liệu	24.04.2018
Kích	16.51 Mb.
	#37085

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 14

3.2. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG CỦA CHẤN THƯƠNG TAI NGOÀI

3.2.1. Sự phân bố chấn thương

Bảng 3.5: Sự phân bố chấn thương (n = 69)

Sự phân bố chấn thương	Tai phải		Tai trái		Hai tai		Tổng cộng
Sự phân bố chấn thương	n	%	n	%	n	%	n	%
Vành tai đơn thuần	18	26,1	30	43,5	0	0	48	69,6
Ống tai đơn thuần	6	8,7	3	4,3	1	1,4	11	15,9
Vành tai và ống tai	2	2,9	8	11,6	0	0	10	14,5
Tổng số	26	37,7	41	59,4	1	1,4	69	100

* Nhận xét: - Có 67 bệnh nhân chấn thương một tai và 1 bệnh nhân bị chấn thương hai tai (1,4%). Vậy tổng cộng có 69 tai bị chấn thương trên tổng số 68 bệnh nhân.

- Chấn thương tai trái (60,9%) nhiều hơn tai phải (39,1%).

- Có 58 CTVT và 21 CTÔT (trong đó có 10 tai bị CT cả VT và ÔT). Vậy, tổng cộng có 79 bộ phận tai ngoài bị chấn thương trên tổng số 69 tai chấn thương của 68 bệnh nhân.

3.2.2. Phân loại chấn thương

Bảng 3.6: Phân loại chấn thương

Phân loại chấn thương	Vành tai		Ống tai
Phân loại chấn thương	n = 58	%	n = 21	%
Rách, đứt, giập / vỡ	46	79,3	20	95,2
Tụ dịch	2	3,5	0	0,0
Bỏng tai ngoài	10	17,2	1	4,8
Tổng cộng	58	100	21	100

* Nhận xét: Đối với cả VT và ÔT, loại chấn thương rách, đứt, giập / vỡ chiếm đa số (CTVT chiếm 79,3%, CTÔT chiếm 95,2%); tiếp đến là bỏng (17,2% CTVT, 4,8% CTÔT), có 2 trường hợp tụ dịch VT (3,5%), không có tụ dịch ÔT.

3.2.3. Triệu chứng lâm sàng trước điều trị

Bảng 3.7: Triệu chứng lâm sàng trước điều trị (n = 69)

Triệu chứng lâm sàng		CT vành tai		CT ống tai		CT tai ngoài
Triệu chứng lâm sàng		n = 58	%	n = 21	%	n = 69	%
Đau tai		57	98,3	19	90,5	66	95,7
Ù tai		31	53,4	17	81,0	39	56,5
Nghe kém		8	13,8	8	38,1	10	14,5
Chảy dịch	Chảy máu tai	44	75,9	14	66,7	52	75,4
	Chảy mủ tai	1	1,7	1	4,8	2	2,9
	Huyết thanh	7	12,1	1	4,8	8	11,6
Sưng nề		55	94,8	19	90,5	65	94,2
Biến dạng vành tai		30	51,7			30	43,5
Hẹp ống tai				6	28,6	6	8,7
Tổn thương da xung quanh		11	19,0	3	14,3	11	15,9

* Nhận xét: - Trong 58 CTVT: đa số có đau tai (98,3%), sưng nề (94,8%); chảy máu (75,9%); ít trường hợp nghe kém (13,8%); có 1 trường hợp chảy mủ vết thương VT (1,7%), 11 trường hợp có tổn thương da xung quanh VT bị thương (19,0%).

- Trong 21 CTÔT: nhiều nhất là đau tai, sưng nề ÔT (90,5%) và ù tai (81,0%), 38,1% nghe kém; 28,6% hẹp ÔT; 1 trường hợp chảy mủ ÔT do bội nhiễm (4,8%), tổn thương da xung quanh ÔT bị thương ít gặp (14,3%).

- CTTN nói chung đa số có đau tai (95,7%), sưng nề (94,2%) và chảy máu tai (75,4%).

- Các triệu chứng giữa CT vành tai và CT ống tai đa số không có sự khác biệt (p > 0,05), chỉ khác biệt ở triệu chứng có ù tai và nghe kém (p < 0,05).

3.2.4. Vị trí chấn thương

3.2.4.1. Vị trí chấn thương vành tai

Bảng 3.8: Vị trí chấn thương vành tai (n = 58)

Vị trí chấn thương vành tai	Số vành tai	Tỷ lệ %
1/3 trên	9	15,5
1/3 giữa	13	22,4
1/3 dưới + dái tai	4	6,9
2/3 trên	14	24,1
2/3 dưới	3	5,2
1/2 ngoài	5	8,6
1/2 trong	2	3,5
Toàn bộ vành tai	8	13,8
Tổng	58	100

* Nhận xét: CTVT thường gặp ở phía trên: 2/3 trên chếm 24,1% và 1/3 trên chiếm 15,5%; 1/3 giữa vành tai chiếm 22,4%; ít gặp nhất ở phía trong và dưới của vành tai: 3,5% ở 1/2 trong, 5,2% ở 2/3 dưới, 6,9% ở 1/3 dưới và dái tai. Chấn thương toàn bộ vành tai chiếm 13,8%.
3.2.4.2. Vị trí tổn thương ống tai

Bảng 3.9: Vị trí tổn thương ống tai (n = 21)

Vị trí chấn thương ống tai	Số ống tai	Tỷ lệ %
1/2 ngoài	13	61,9
1/2 trong	7	33,3
Toàn bộ ống tai	1	4,8
Tổng	21	100

* Nhận xét: CTÔT gặp đa số ở 1/2 ngoài ống tai (61,9%), 1/2 trong ống tai chiếm 33,3% (p < 0,05); chỉ có 1 trường hợp bị tổn thương toàn bộ ống tai (4,8%).

3.2.5. Các đặc điểm hình thái của chấn thương tai ngoài

Trên cơ sở phân loại chấn thương ở bảng 3.6, chúng tôi mô tả dưới đây từng đặc điểm hình thái chấn thương của vành tai và ống tai.

3.2.5.1. Tổn thương rách, đứt, giập / vỡ tai ngoài

Bảng 3.10: Kiểu tổn thương trong rách, đứt, giập / vỡ tai ngoài

Kiểu tổn thương	CT vành tai		CT ống tai
Kiểu tổn thương	n = 46	%	n = 20	%
Vết thương xây xát	0	0,0	11	55,0
Rách da lộ sụn, xương	35	76,1	7	35,0
Vết thương xuyên	1	2,2	0	0,0
Đứt rời một phần	6	13,1	1	5,0
Đứt lìa hoàn toàn	2	4,3	1	5,0
Mất chất	2	4,3	0	0,0
Vỡ xương nhĩ			2	10,0
Tổng	46	100	20	100

* Nhận xét: - Trong CTVT, thương tổn rách da lộ sụn, xương chiếm đa số 76,1%; ít gặp vết thương đứt rời (4,3%), đứt lìa (4,3%); không có vết thương xây xát.

- Trong CTÔT, kiểu vết thương xây xát chiếm nhiều nhất (55%); tiếp đến là vết thương rách da lộ sụn, xương 35%; có 2 trường hợp vỡ xương nhĩ (10%).
Bảng 3.11: Kích thước tổn thương rách, đứt, giập / vỡ tai ngoài

Kích thước tổn thương	CT vành tai		CT ống tai
Kích thước tổn thương	n = 46	%	n = 20	%
Nhỏ	12	26,1	17	85,0
Vừa	23	50,0	3	15,0
Lớn	11	23,9	0	0,0
Tổng	46	100	20	100

* Nhận xét: - CTVT vết thương có kích thước vừa chiếm 50,0%; kích thước nhỏ (26,1%) và lớn (23,9%).

- CTÔT vết thương nhỏ chiếm đa số 85,0%, không có vết thương lớn.

3.2.5.2. Tổn thương bỏng tai ngoài

Bảng 3.12: Tác nhân và mức độ của bỏng tai ngoài

Triệu chứng lâm sàng		CT vành tai		CT ống tai
Triệu chứng lâm sàng		n = 10	%	n = 1	%
Tác nhân bỏng	Do nóng	10	100	1	100
	Do lạnh	0	0	0	0
	Tác nhân khác	0	0	0	0
Mức độ bỏng	Độ 1	6	60,0	0	0
	Độ 2	3	30,0	1	100
	Độ 3	1	10,0	0	0

* Nhận xét: - 100% các trường hợp bỏng tai ngoài là do nóng (nước sôi, lửa…).

- Ở vành tai, bỏng độ 1 chiếm đa số (60%), ít nhất là bỏng độ 3 (10%).

- Duy nhất 1 trường hợp bỏng ống tai (độ 2).

3.2.5.3. Tổn thương tụ dịch vành tai gặp 2 trường hợp đều ở 1/3 trên vành tai phải và kích thước vừa. Trong đó, 1 trường hợp tụ dịch huyết thanh, 1 trường hợp tụ mủ do bội nhiễm.

3.2.6. Kết quả cấy dịch vết thương tai ngoài

Trong 69 tai bị CTTN chúng tôi có 7 trường hợp cấy dịch tại vết thương tai ngoài, trong đó có 1 trường hợp bỏng cấy ra 3 loại vi khuẩn (chiếm 14,3%).

Bảng 3.13: Kết quả cấy dịch vết thương tai ngoài (n = 7)

Kết quả cấy dịch	Loại chấn thương			Tổng
Kết quả cấy dịch	Rách, đứt , giập / vỡ	Tụ dịch	Bỏng	Tổng
Pseudomonas		1		1 (14,3%)
Staphylococcus			2	2 (28,6%)
Streptococcus	1		1	2 (28,6%)
Vi khuẩn khác			1	1 (14,3%)
Cấy không mọc	1	1	1	3 (42,9%)

* Nhận xét: Kết quả cấy dịch vết thương tai ngoài gặp nhiều nhất là cấy không mọc (42,9%), tiếp đến là Staphylococcus và Streptococcus (28,6%). Bỏng tai ngoài tập trung nhiều loại vi khuẩn hơn các CT khác.

3.2.7. Mức độ tổn thương

Bảng 3.14: Mức độ tổn thương (n = 69)

Mức độ tổn thương	CT vành tai		CT ống tai		CT tai ngoài
Mức độ tổn thương	n = 58	%	n = 21	%	n = 69	%
Nhẹ	20	34,5	13	61,9	27	39,1
Vừa	27	46,5	6	28,6	30	43,5
Nặng	11	19,0	2	9,5	12	17,4
Tổng	58	100	21	100	69	100

* Nhận xét: - CTVT mức độ thương tổn chủ yếu là vừa (46,5%) và nhẹ (34,5%).

- CTÔT, mức độ thương tổn nhiều nhất là nhẹ (61,9%).

- Trên 69 tai ngoài bị CT thì nhiều nhất là mức độ vừa (43,5%), kế đến là nhẹ (39,1%), nặng 17,4%.

3.3. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ CHẤN THƯƠNG TAI NGOÀI

3.3.1. Phương pháp điều trị

Bảng 3.15: Phương pháp điều trị

Phương pháp điều trị	CT vành tai		CT ống tai
Phương pháp điều trị	n = 58	%	n = 21	%
Nội khoa	8	13,8	15	71,4
Nội khoa và liệu pháp laser	2	3,5	0	0,0
Cắt lọc, khâu vết thương	43	74,1	5	23,8
Sử dụng vạt da tự thân tạo hình	5	8,6	0	0,0
Sử dụng khung độn tạo hình	0	0,0
Chỉnh hình ống tai			1	4,8
Tổng	58	100	21	100

* Nhận xét: - Ở CTVT, điều trị nhiều nhất là cắt lọc, khâu vết thương (74,1%), có 8,6% dùng vạt da tại chỗ để tạo hình VT. Không có dùng khung độn tạo hình.

- Ở CTÔT, nhiều nhất là điều trị nội khoa (71,4%), cắt lọc, khâu vết thương chiếm 23,8%, 1 trường hợp chỉnh hình ống tai (4,8%).

3.3.2. Thời gian lành vết thương

Bảng 3.16: Thời gian lành vết thương (n = 69)

Thời gian lành vết thương	CT vành tai		CT ống tai		CT tai ngoài
Thời gian lành vết thương	n = 58	%	n = 21	%	n = 69	%
≤ 7 ngày	35	60,3	17	80,9	45	65,2
> 7 - 30 ngày	20	34,5	3	14,3	21	30,4
> 30 ngày	3	5,2	1	4,8	3	4,4
Tổng	58	100	21	100	69	100

* Nhận xét: - Cả CTVT và CTÔT đều thường lành vết thương trước 7 ngày (CTVT chiếm 60,3%, CTÔT chiếm 80,9%), trên 30 ngày rất ít gặp.

- Thời gian lành vết thương trung bình của CTVT là 9,21 ± 7,55 ngày, của CTÔT là 7,14 ± 6,07 ngày, của CTTN chung là 8,36 ± 6,94; ngắn nhất là 3 ngày, dài nhất là 39 ngày.

- Có sự khác biệt về thời gian lành vết thương từ > 7 - 30 ngày giữa CTVT và CTÔT (p < 0,05).

3.3.3. Biến chứng

Bảng 3.17: Biến chứng

Biến chứng

CT vành tai

CT ống tai

n = 58

%

n = 21

%

Không biến chứng

53

91,3

18

85,7

Viêm da

2

3,5

3

14,3

Viêm sụn - màng sụn

1

1,7

0

0,0

Hoại tử tổ chức

2

3,5

0

0,0

Tổng

58

100

21

100

* Nhận xét: - CTVT có 5/58 trường hợp biến chứng (8,7%), chủ yếu là viêm da hoặc hoại tử tổ chức (3,5%). CTÔT có 14,3% trường hợp biến chứng đều là viêm da

- Không có sự khác biệt về biến chứng giữa CTVT và CTÔT (p > 0,05).

3.3.4. Kết quả điều trị khi lành vết thương

Bảng 3.18: Triệu chứng lâm sàng khi lành vết thương (n = 69)

Triệu chứng lâm sàng khi lành	CTVT (n = 58)	CTÔT (n = 21)	CT tai ngoài
Triệu chứng lâm sàng khi lành	CTVT (n = 58)	CTÔT (n = 21)	n = 69	%
Đau tai	29 (50,0%)	7 (33,3%)	31	44,9
Ù tai	5 (8,6%)	8 (38,1%)	10	14,5
Nghe kém	2 (3,4%)	3 (14,3%)	3	4,3
Chảy dịch	1 (1,7%)	1 (4,8%)	1	1,4
Sưng nề	54 (93,1%)	7 (33,3%)	58	84,1
Biến dạng vành tai	14 (24,1%)		14	20,3
Hẹp ống tai		4 (19,0%)	4	5,8

* Nhận xét: - Trong 58 CTVT khi lành vết thương còn 93,1% có sưng nề vành tai, 50,0% trường hợp kêu đau tai.

- Triệu chứng CTÔT khi lành còn nhiều nhất là ù tai (38,1%).

- CT tai ngoài chung, chủ yếu còn sưng nề (84,1%) và đau tai (44,9%). Có 1 trường hợp CT cả vành tai và ống tai vẫn còn chảy mủ khi lành (1,4%).

Bảng 3.19: Kết quả điều trị khi lành vết thương (n = 69)

Kết quả điều trị khi lành	CT vành tai		CT ống tai		CT tai ngoài
Kết quả điều trị khi lành	n = 58	%	n = 21	%	n = 69	%
Tốt	37	63,8	15	71,4	46	66,7
Trung bình	19	32,8	5	23,8	21	30,4
Xấu	2	3,4	1	4,8	2	2,9
Tổng	58	100	21	100	69	100

* Nhận xét: Khi lành vết thương, kết quả điều trị tốt chiếm nhiều nhất (CTVT 63,8%, CTÔT 71,4% và 66,7% tai bị CT); kết quả xấu ít gặp (CTVT 3,4%, CTÔT 4,8% và 2,9% tai bị CT).

3.3.5. Kết quả tái khám sau điều trị 1 tháng

3.3.5.1. Đặc điểm lâm sàng của chấn thương tai ngoài sau điều trị 1 tháng

Bảng 3.20: Triệu chứng cơ năng sau điều trị 1 tháng (n = 69)

Triệu chứng lâm sàng sau 1 tháng	CTVT (n = 58)	CTÔT (n = 21)	CT tai ngoài
Triệu chứng lâm sàng sau 1 tháng	CTVT (n = 58)	CTÔT (n = 21)	n = 69	%
Đau tai	5 (8,6%)	0 (0,0%)	5	7,2
Ù tai	1 (1,7%)	2 (9,5%)	2	2,9
Nghe kém	1 (1,7%)	1 (4,8%)	1	1,4
Chảy dịch	0 (0,0%)	1 (4,8%)	1	1,4

* Nhận xét: - Trong 58 CTVT sau 1 tháng còn 8,6% kêu đau tai, 1,7% ù tai và nghe kém. Trong 21 CTÔT sau 1 tháng còn 9,5% ù tai, 4,8% nghe kém và chảy dịch.

- CTTN chung còn nhiều nhất là đau tai (7,2%), nghe kém còn ít 1,4%.
Bảng 3.21: Tình trạng vết thương sau điều trị 1 tháng (n = 69)

Liền vết thương	CTVT (n = 58)	CTÔT (n = 21)	CT tai ngoài
Liền vết thương	CTVT (n = 58)	CTÔT (n = 21)	n = 69	%
Sẹo đẹp	37 (63,8%)	17 (80,9%)	46	66,7
Sẹo trung bình	18 (31,0%)	3 (14,2%)	19	27,5
Sẹo xấu	3 (5,2%)	1 (4,8%)	4	5,8
Vết thương không liền	0 (0,0%)	0 (0,0%)	0	0,0
Tổng	58 (100%)	21 (100%)	69	100

* Nhận xét: Tình trạng vết thương sau 1 tháng chiếm đa số là sẹo đẹp (CTVT 63,8%, CTÔT 80,9%, CTTN chung 66,7%); ít gặp sẹo xấu (CTVT 5,2%, CTÔT 4,8%, CTTN chung 5,8%). Không có vết thương không liền.

Bảng 3.22: Màu sắc da tai bị thương sau điều trị 1 tháng (n = 69)

Màu sắc da	CTVT (n = 58)	CTÔT (n = 21)	CT tai ngoài
Màu sắc da	CTVT (n = 58)	CTÔT (n = 21)	n = 69	%
Đồng màu	53 (91,4%)	21 (100%)	64	92,8
Không đồng màu	5 (8,6%)	0 (0,0%)	5	7,2
Tổng	58 (100%)	21 (100%)	69	100

* Nhận xét: Màu sắc da khi tái khám sau 1 tháng có 5 trường hợp CTVT không đồng màu với da xung quanh (chiếm 7,2% CTTN chung).

Bảng 3.23: Độ dày của da tai ngoài sau điều trị 1 tháng (n = 69)

Độ dày da	CTVT (n = 58)	CTÔT (n = 21)	CT tai ngoài
Độ dày da	CTVT (n = 58)	CTÔT (n = 21)	n = 69	%
Không dày	27 (46,6%)	18 (85,7%)	37	53,6
Dày nhẹ	26 (44,8%)	2 (9,5%)	27	39,1
Dày hơn rõ	5 (8,6%)	1 (4,8%)	5	7,2
Tổng	58 (100%)	21 (100%)	69	100

* Nhận xét: Khi tái khám độ dày da sau 1 tháng, ở CTVT chủ yếu là không dày da (46,6%) và dày nhẹ (44,8%). CTÔT đa số không dày da (85,7%), 1 trường hợp da dày hơn rõ (4,8%). Nhìn chung, nhiều nhất là không dày da (chiếm 53,6% CTTN).

3.3.5.2. Hình thái của vành tai sau điều trị 1 tháng

Bảng 3.24: Hình thái của vành tai sau điều trị 1 tháng (n = 58)

Hình thái của vành tai		Số vành tai	Tỷ lệ %
Trục của vành tai	Đúng trục	56	96,6
Trục của vành tai	Lệch trục	2	3,4
Chiều dài vành tai bị chấn thương so với vành tai lành	Không ngắn hơn	48	82,8
	Ngắn hơn ≤ 1cm	8	13,8
	Ngắn hơn > 1 – 2cm	2	3,4
	Ngắn hơn > 2cm	0	0,0
Độ lồi lõm của vành tai	Độ lồi lõm rõ	48	82,8
	Độ lồi lõm không rõ	9	15,5
	Mất độ lồi lõm	1	1,7
Tổng		58	100

* Nhận xét: - Trục của vành tai sau điều trị 1 tháng đa số là đúng trục (96,6%).

- Chiều dài VT bị CT sau 1 tháng thường không ngắn hơn tai lành (82,8%), không có trường hợp VT ngắn hơn > 2cm.

- Độ lồi lõm VT rõ chiếm đa số 82,8%, có 1 trường hợp mất độ lồi lõm.

3.3.5.3. Tình trạng hẹp ống tai sau điều trị 1 tháng

Tỷ lệ %

Không hẹp Hẹp ≤ 50% Hẹp > 50%

đường kính ÔT đường kính ÔT

Biểu đồ 3.5: Tình trạng hẹp ống tai sau điều trị 1 tháng (n = 21)

* Nhận xét: Trong 21 trường hợp CTÔT có 2 ÔT bị hẹp sau điều trị 1 tháng chiếm 9,6%, trong đó, có 1 trường hợp hẹp ≤ 50% (4,8%) và 1 trường hợp hẹp > 50% (4,8%) so với đường kính ống tai lành.

3.3.5.4. Kết quả khi tái khám sau điều trị 1 tháng

Bảng 3.25: Kết quả khi tái khám sau điều trị 1 tháng (n = 69)

Kết quả điều trị

sau 1 tháng

CT vành tai

CT ống tai

CT tai ngoài

n = 58

%

n = 21

%

n = 69

%

Tốt

40

69,0

19

90,4

50

72,5

Trung bình

17

29,3

1

4,8

17

24,6

Xấu

1

1,7

1

4,8

2

2,9

Tổng

58

100

21

100

69

100

* Nhận xét: Sau điều trị 1 tháng cho 69 tai ngoài bị chấn thương thì kết quả tốt là nhiều nhất (CTVT 69,0%, CTÔT 90,4% và 72,5% CTTN); kết quả xấu ít gặp (2,9%), trong đó có 1 CTVT (1,7%) và 1 CTÔT (4,8%).

3.3.6. Đánh giá kết quả trước và sau điều trị

3.3.6.1. Triệu chứng lâm sàng của chấn thương tai ngoài trước và sau điều trị

Bảng 3.26: So sánh triệu chứng lâm sàng của chấn thương tai ngoài ở các thời điểm điều trị (n = 69)

Triệu chứng lâm sàng	Trước điều trị	Khi lành vết thương	Sau 1 tháng
Đau tai	66 (95,7%)	31 (44,9%)	5 (7,2%)
Ù tai	39 (56,5%)	10 (14,5%)	2 (2,9%)
Nghe kém	10 (14,5%)	3 (4,3%)	1 (1,4%)
Chảy dịch	62 (89,9%)	1 (1,4%)	1 (1,4%)
Sưng nề	65 (94,2%)	58 (84,1%)	5 (7,2%)
Biến dạng vành tai	30 (43,5%)	14 (20,3%)	4 (5,8%)
Hẹp ống tai	6 (8,7%)	4 (5,8%)	2 (2,9%)

Tỷ lệ %

Đau tai Ù tai Nghe kém Chảy dịch Sưng nề Biến dạng VT Hẹp ÔT

Biểu đồ 3.6: So sánh triệu chứng lâm sàng ở các thời điểm điều trị (n = 69).

* Nhận xét: Đa số các triệu chứng trước điều trị đều có cải thiện khi lành vết thương và sau điều trị 1 tháng, rõ nhất là giảm đau tai (95,7%  44,9% khi lành  7,2% sau 1 tháng), sưng nề (từ 94,2%  84,1% khi lành  7,2% sau 1 tháng), chảy dịch (89,9%  1,4%), ù tai (giảm từ 56,5%  14,5% khi lành  2,9% sau 1 tháng) và biến dạng VT (từ 43,5%  20,3% khi lành  5,8% sau 1 tháng).

3.3.6.2. Kết quả điều trị chấn thương tai ngoài khi lành vết thương và sau 1 tháng

Tỷ lệ %

Biểu đồ 3.7: Kết quả điều trị chấn thương tai ngoài khi lành vết thương và sau 1 tháng (n = 69).

* Nhận xét: Trên tổng số 69 tai ngoài bị CT được điều trị thì kết quả tốt sau 1 tháng (72,5%) nhiều hơn khi lành vết thương (66,7%) và kết quả xấu không cải thiện (2,9%). Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về kết quả điều trị giữa 2 thời điểm này (p > 0,05).

3.3.6.3. Liên quan giữa mức độ thương tổn với kết quả khi lành

Bảng 3.27: Liên quan giữa mức độ thương tổn với kết quả khi lành (n = 69)

Mức độ thương tổn	Kết quả điều trị khi lành vết thương
Mức độ thương tổn	Tốt	Trung bình	Xấu	Tổng
Nhẹ	26 (96,3%)	1 (3,7%)	0 (0,0%)	27 (100%)
Vừa	20 (66,7%)	9 (30,0%)	1 (3,3%)	30 (100%)
Nặng	0 (0,0%)	11 (91,7%)	1 (8,3%)	12 (100%)
Tổng	46 (66,7%)	21 (30,4%)	2 (2,9%)	69 (100%)

* Nhận xét: Có sự liên quan giữa mức độ tổn thương và kết quả điều trị khi lành vết thương: mức độ tổn thương càng nhẹ thì kết quả khi lành vết thương càng tốt.

- Mức độ tổn thương là nhẹ thì kết quả điều trị là tốt chiếm 96,3%, trung bình chiếm 3,7% và không có kết quả xấu.

- Mức độ tổn thương là vừa thì kết quả điều trị là tốt chiếm 66,7%, trung bình chiếm 30,0% và kết quả xấu chiếm 3,3%.

- Mức độ tổn thương là nặng thì không có kết quả tốt, trung bình chiếm 91,7% và kết quả xấu chiếm 8,3%.

3.3.6.4. Liên quan giữa mức độ thương tổn với kết quả sau điều trị 1 tháng

Bảng 3.28: Liên quan giữa mức độ thương tổn với kết quả sau điều trị 1 tháng

(n = 69)

Mức độ thương tổn

Kết quả sau điều trị 1 tháng

Tốt

Trung bình

Xấu

Tổng

Nhẹ

27 (100%)

0 (0,0%)

0 (0,0%)

27 (100%)

Vừa

19 (63,4%)

10 (33,3%)

1 (3,3%)

30 (100%)

Nặng

4 (33,3%)

7 (58,4%)

1 (8,3%)

12 (100%)

Tổng

50 (72,5%)

17 (24,6%)

2 (2,9%)

69 (100%)

* Nhận xét: Có sự liên quan giữa mức độ tổn thương và kết quả sau điều trị 1 tháng: mức độ tổn thương càng nhẹ thì kết quả điều trị khi lành vết thương càng tốt.

- Mức độ tổn thương là nhẹ thì kết quả sau điều trị 1 tháng 100% là tốt.

- Mức độ tổn thương là vừa thì kết quả điều trị là tốt chiếm 63,4%, trung bình chiếm 33,3% và kết quả xấu chiếm 3,3%.

- Mức độ tổn thương là nặng thì kết quả tốt chiếm 33,3%, trung bình chiếm 58,4% và kết quả xấu chiếm 8,3%.

Chương 4

BÀN LUẬN

4.1. ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ HỌC CỦA CHẤN THƯƠNG TAI NGOÀI

4.1.1. Phân bố theo tuổi và giới

Về tuổi, theo bảng 3.1 thì lứa tuổi thường gặp chấn thương tai ngoài là từ 16 - 25 tuổi chiếm 32,4% và từ 26 - 35 tuổi chiếm 26,5%, ít nhất là từ 56 tuổi trở lên (5,8%). Tuổi trung bình là 29,04 ± 15,82 tuổi; nhỏ nhất là 1 tuổi, lớn nhất là 70 tuổi.

Theo Lâm Huyền Trân, Tạ Kim Dung (2003), chấn thương TMH gặp chủ yếu ở thanh thiếu niên, lứa tuổi 15 - 25 chiếm 566/1305 trường hợp (43,4%) và lứa tuổi 26 - 35 chiếm 385/1305 (29,5%) [25]. Chúng tôi đã phân chia lứa tuổi tương tự như Lâm Huyền Trân, Tạ Kim Dung và khi so sánh thì không thấy có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về các nhóm tuổi giữa các tác giả này và chúng tôi (p > 0,05).

Trong nghiên cứu về chấn thương TMH của Nguyễn Tư Thế (2002) thì lứa tuổi từ 21 - 40 chiếm đa số 53,6% [23]; của Lê Huỳnh Mai (2007) thì lứa tuổi từ 16 - 29 cũng gặp nhiều nhất (53,5%) [16]. Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về lứa tuổi thường gặp trong nghiên cứu của các tác giả này và chúng tôi (p > 0,05).

Vậy, chúng ta có thể thấy CTTN hay gặp ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Có lẽ vì đây là lứa tuổi sung sức, luôn hoạt động, hiếu thắng và tham gia vào nhiều công việc xã hội nên khả năng mắc phải nhiều hơn các lứa tuổi khác. Tuy nhiên, đây cũng là lứa tuổi có nhiều đóng góp cho xã hội, là lực lượng lao động trẻ của xã hội nên tổn thương xảy ra sẽ làm ảnh hưởng đến ngày công lao động, học tập [14].

Về giới, theo biểu đồ 3.1 ta thấy chấn thương tai ngoài gặp chủ yếu ở nam (69,1%), nữ chiếm 30,9% và có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về giới (p < 0,01). Theo Nguyễn Tư Thế (2002), chấn thương TMH gặp chủ yếu ở nam chiếm 81,5% [23]; Nguyễn Thái Hưng (2006), tổn khuyết vành tai ở nam chiếm đa số 64,6% [11]. Theo Đỗ Ngọc Hiếu (2005), các thương tích do tai nạn cũng gặp đa số ở nam chiếm 76,3% [9]. Bệnh nhân chấn thương tai ngoài đa số là nam có lẽ vì nam tham gia nhiều công việc nặng nhọc và đặc biệt thường đi xe với tốc độ cao hoặc hiếu thắng, dễ bị khích động tham gia đánh nhau hơn.

4.1.2. Phân bố theo địa dư

Theo bảng 3.2, bệnh nhân sống ở nông thôn (60,3%) nhiều hơn ở thành thị (39,7%) và có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về địa dư (p < 0,05).

Trái lại, trong nghiên cứu về chấn thương TMH tại bệnh viện Trung ương Huế của Nguyễn Tư Thế (2002), bệnh nhân xuất thân từ thành thị (51,8%) và nông thôn (48,2%) tương đương nhau (p > 0,05) [23]. Nhưng không có sự khác biệt về nơi sống giữa nghiên cứu của Nguyễn Tư Thế và chúng tôi (p > 0,05).

Bệnh nhân của chúng tôi ở nông thôn nhiều hơn ở thành thị có lẽ là do khoảng cách giữa nông thôn và thành thị ở Thừa Thiên Huế không xa, bệnh nhân có thể là những người sống ở nông thôn làm việc ở thành thị, thường phải đi về trong ngày bằng xe máy nên dễ bị chấn thương khi đi lại nhiều hoặc khi lái xe có hơi men. Điều này cũng có liên quan với tỷ lệ chấn thương do tai nạn giao thông cao (50%) ở bảng 3.3. Đồng thời, với sự thuận lợi của các phương tiện vận chuyển hiện nay thì những tai nạn phức tạp ở các huyện ngoại thành Thừa Thiên Huế cũng thường được chuyển lên tuyến trên [23] về hai bệnh viện lớn này nên càng làm nghiên cứu có số bệnh nhân ở nông thôn tăng cao hơn.

4.1.3. Nghề nghiệp

Theo bảng 3.2, các nghề nghiệp khác ngoài các đoàn thể chiếm phần lớn (33,8%); tiếp đến là học sinh, sinh viên (20,6%), nông dân chiếm 19,1%, công nhân chiếm 14,7%; ít gặp ở cán bộ viên chức (7,4%) và buôn bán (4,4%).

Chúng tôi xếp các nghề khác ngoài các đoàn thể bao gồm: nội trợ, lao động tự do, thất nghiệp…, kể cả các bệnh nhân quá già hoặc còn nhỏ, không có công việc cụ thể.v.v. CTTN thường gặp ở các đối tượng này có thể vì nhóm nghề nghiệp này gồm nhiều loại đối tượng. Đồng thời, chúng tôi nhận thấy trong nhóm nghề này thường là các thanh niên làm nghề lao động chân tay, công việc tự do chưa ổn định, thường phải đi lại nhiều bằng xe máy hoặc hay tụ tập nhậu nhẹt khi nhàn rỗi, dễ xảy ra tai nạn giao thông, ẩu đả. Mặt khác, trong nhóm nghề này còn tính cả người nội trợ, người quá già, trẻ nhỏ nên có thể dễ bị chấn thương bị động trong các sinh hoạt tại nhà hoặc bị người khác gây thương tích khi lưu thông. Điều này phù hợp với tỷ lệ tai nạn giao thông (50,0%) và tai nạn sinh hoạt (25,0%) cao trong bảng 3.3.

Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa các nghề nghiệp khác ngoài các đoàn thể với cán bộ viên chức (p < 0,001) và công nhân (p < 0,05). Điều này có thể là do các đối tượng ngoài các đoàn thể thường có công việc tự do, trình độ văn hóa thấp hơn nên còn thiếu nhận thức về an toàn giao thông, an toàn lao động hay phải làm nhiều công việc chân tay để kiếm thu nhập nên dễ mắc phải chấn thương; còn công chức và công nhân thì thời gian đi làm cố định, lưu thông trên đường ít hơn, được đảm bảo an toàn lao động và nhận thức về bệnh tật tốt hơn.

Chấn thương tai ngoài còn hay gặp ở học sinh, sinh viên (20,6%). Theo nghiên cứu về chấn thương TMH của Lê Huỳnh Mai (2007) thì đối tượng học sinh, sinh viên chiếm cao nhất 53,2% [16]. Điều này có thể vì đối tượng này ở lứa tuổi vị thành niên, thanh niên nên lối hành xử còn thiếu chín chắn và hiếu thắng và thường phải di chuyển nhiều. Tuy nhiên, đây sẽ là tầng lớp trí thức trẻ, là tương lai của đất nước ta nên việc giáo dục ý thức chấp hành các luật lệ cần phải chú trọng hơn.

4.1.4. Thời gian bị chấn thương

Biểu đồ 3.3 cho thấy số trường hợp chấn thương tai ngoài bắt đầu tăng mạnh từ >6g đến <12g, đỉnh điểm là vào khoảng >10g - 12g (17,6%); sau đó giảm mạnh vào khoảng >12 - 14g (7,4%) và từ 16g lại tăng dần trở lại đến 0g. Thời gian gặp chấn thương tai ngoài cao nhất vào khoảng >10g - 12g (17,6%) và >22 - 0g (13,2%), ít gặp vào lúc >0 - 2g (1,5%), không thấy có CTTN vào khoảng >2 - 6g.

Theo Lê Huỳnh Mai (2007) thời gian vào viện vì CT TMH cao nhất là từ 16h30 - 7h sáng chiếm 69,6%, thấp nhất từ 11h30 - 13h chiếm 5,1% [16] (chúng tôi từ >16g - 8g chiếm 57,4% và từ >12g - 14g chiếm 7,4%) (p > 005).

Vậy, thời điểm bị chấn thương tai ngoài thường gặp vào lúc tan sở, buổi tối; ít gặp nhất vào lúc sáng sớm, đêm khuya hoặc giờ hành chính. Bởi vì vào giờ cao điểm sau giờ hành chính thì mật độ lưu thông trên đường lớn, dễ xảy ra tai nạn và đồng thời cũng là lúc hay tụ tập nhậu nhẹt nên có thể xảy ra ẩu đả hoặc tai nạn giao thông. Thời điểm chấn thương của chúng tôi so với của Lê Huỳnh Mai thì nhiều hơn về buổi trưa nhưng lại ít hơn vào buổi tối có lẽ vì địa điểm nghiên cứu. Người dân Thừa Thiên Huế thường sinh hoạt buổi tối sớm hơn, không đi chơi khuya, đi làm sáng sớm hơn và ban trưa thường về nhà, không ở lại công sở như ở TP. Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa nghiên cứu của Lê Huỳnh Mai và chúng tôi với p > 005.

4.1.5. Nguyên nhân chấn thương

Theo bảng 3.3, nguyên nhân chấn thương tai ngoài do tai nạn giao thông chiếm tỷ lệ cao nhất 50%, kế đến là tai nạn sinh hoạt (25%) và đánh nhau (19,1%).

Tương tự nghiên cứu của Nguyễn Tư Thế (2002), chấn thương TMH do tai nạn giao thông chiếm đa số 61,9%, tai nạn sinh hoạt chiếm 33,3% [23]. Trong nghiên cứu về mô hình chấn thương chung tại Đà Nẵng của Phạm Công Tuấn (2008) thì tai nạn giao thông cũng là nguyên nhân hàng đầu, chiếm 47% [27].

Theo Hochberg J. và cs. (2001), CT phần mềm vùng đầu mặt xảy ra nhiều nhất do tai nạn giao thông (hơn 40.000 trường hợp hằng năm tại Mỹ do tai nạn xe motô), tiếp đến là do đánh nhau, bạo lực, tai nạn lao động, bị cắn… [43]. Theo Jordan J. R. và cs. (2006), khoảng 50 - 70% người bị tai nạn môtô có CT đầu mặt [45]. Còn theo Perkins S. W. (2000), chấn thương đầu mặt do tai nạn thể thao chiếm 42%, thường xảy ra ở trẻ em dưới 17 tuổi [53].

Như vậy, nguyên nhân gây chấn thương đứng đầu luôn là tai nạn giao thông. Hiện nay, đây luôn là vấn nạn của các nước phát triển và đang phát triển làm tăng thêm gánh nặng cho nghành y tế, tiêu tốn nhiều của cải của xã hội. Đặc biệt, trong nghiên cứu của chúng tôi, đặc biệt có một số trường hợp mũ bảo hiểm đập xuống đường bị vỡ và cắt vào tai gây đứt rách vành tai hoặc cắt ngang qua cả vành tai và ống tai. Theo nghiên cứu của Trịnh Xuân Đàn (2006) về thực trạng chấn thương của sinh viên thì có 75% bệnh nhân có đội mũ bảo hiểm khi bị chấn thương do tai nạn giao thông [6]. Như vậy, chúng ta cần phải quan tâm hơn nữa về chất lượng mũ bảo hiểm, nó sẽ là vật bảo vệ đầu mặt hay lại là vật gây chấn thương nặng hơn.

Trong 13 trường hợp do đánh nhau của chúng tôi có 1 trường hợp bị người cắn và 1 trường hợp bị chó cắn. CTTN do bị cắn cũng là nguyên nhân hay gặp trong các nghiên cứu về phẫu thuật tái tạo vành tai của các tác giả nước ngoài [34], [46], [58]. Tổ chức Y tế Thế giới năm 2002 đã đưa ra dự đoán chấn thương do tai nạn giao thông và bạo lực sẽ tăng một cách mạnh mẽ cho tới những năm 2020 [27].

4.1.6. Thời gian từ khi bị chấn thương đến khi được xử trí

Theo bảng 3.4, thời gian từ khi bệnh nhân bị chấn thương đến khi xử trí trước 6 giờ chiếm đa số 82,3%, tiếp đến là từ > 6 - 24 giờ (11,8%), ít nhất là > 24 giờ (5,9%), trung bình là 8,037 ± 21,34 giờ, ngắn nhất là 1 giờ, dài nhất 5 ngày.

Theo nghiên cứu của Đỗ Ngọc Hiếu (2005) về tình hình thương tích do tai nạn thì thời gian từ khi chấn thương đến khi xử trí ban đầu đa số là trước 6 giờ (64,2%), từ 6 - 24 giờ chiếm 24,3%, > 24 giờ chiếm 11,7% [9].

Thời gian từ khi bệnh nhân bị chấn thương đến khi xử trí trước 6 giờ chiếm đa số có lẽ vì sau CT bệnh nhân thường được đưa đến bệnh viện ngay nên được xử trí sớm, điều này rất giúp ích cho việc điều trị và sẽ làm giảm các biến chứng của CTTN. Trong vấn đề xử trí vết thương thì vết thương ô nhiễm hay vết thương dơ là vết thương hở do CT sau hơn 6 đến 8 giờ, đây là “thời gian vàng” rất quan trọng để xử trí vết thương, khoảng thời gian này sẽ quyết định tỷ lệ nhiễm khuẩn và kết quả lành vết thương [21]. Pham V. Tuan và cs. (2003) cũng chỉ ra những vết thương tai giập nát nhiều hoặc để quá 24 giờ thì tỷ lệ nhiễm khuẩn cao hơn nhiều [55].

So với Đỗ Ngọc Hiếu thì thời gian xử trí của chúng tôi có phần khác biệt. Điều này có thể là do diện tích và mật độ di chuyển của TP. Hà Nội lớn hơn của TP. Huế nên bệnh nhân tại Huế có thể dễ dàng đến bệnh viện ngay sau CT hơn. Vì vậy, chúng tôi có thời gian xử trí trước 6 giờ nhiều hơn nhưng từ 6 - 24 giờ tỷ lệ lại ít hơn của Đỗ Ngọc Hiếu (p < 0,05). Tuy nhiên, vì đây là những trường hợp CT, bệnh nhân thường đau đớn và lo lắng nên họ phải đến bệnh viện ngay khi có thể, do đó, ít gặp thời gian xử trí > 24 giờ là giống nhau, không có sự khác biệt giữa tác giả này và chúng tôi (p > 0,05).

4.1.7. Tình trạng chấn thương phối hợp

Theo biểu đồ 3.4, chấn thương phối hợp chiếm 58,8%. Trong đó, nhiều nhất là chấn thương sọ não (19,1%) và đa chấn thương (14,7%), tiếp đến là CT hàm mặt (11,8%), ít nhất là các chấn thương khác như chấn thương ngực, bụng… chiếm 4,4%. Trong 10 trường hợp đa chấn thương thì có 5 trường hợp có CT sọ não kèm theo (7,4%), vậy CT sọ não chiếm tổng cộng 26,5% tổng số bệnh nhân bị CTTN.

Theo Đỗ Ngọc Hiếu (2005), các thương tích do tai nạn vào viện nhiều nhất cũng là chấn thương sọ não (36,4%), tiếp đến là đa chấn thương chiếm 21,6% [9]. Không có sự khác biệt về tỷ lệ chấn thương sọ não và đa chấn thương giữa nghiên cứu của Đỗ Ngọc Hiếu và chúng tôi (p > 0,05).

Về giải phẫu, tai nằm ở hai bên đầu, liên hệ mật thiết với các cơ quan lân cận như sọ não, hàm mặt nên thường có chấn thương sọ não, răng hàm mặt đi kèm. Do đó, khi có chấn thương tai ngoài cần phải khám một cách toàn diện để tránh bỏ sót các chấn thương nguy hiểm đến tính mạng bệnh nhân. Đồng thời, cũng không vì quá chú tâm vào các chấn thương nặng khác mà bỏ sót các CTTN, tránh để lại các biến chứng về sau sẽ làm ảnh hưởng đến cức năng và thẩm mỹ của tai [25].

4.2. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG CỦA CHẤN THƯƠNG TAI NGOÀI

4.2.1. Sự phân bố chấn thương

Theo bảng 3.5, chúng tôi có 69 tai bị CTTN trên tổng số 68 bệnh nhân, đa số xảy ra ở tai trái 60,9%, tai phải gặp 39,1%; chỉ có 1 trường hợp bị CT hai tai cùng lúc (1,4%). Sự phân bố vị trí này có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,05).

Điều này có thể giải thích rằng con người thường thuận tay phải nên các hoạt động thuộc về bên trái kém linh hoạt hơn, bị động hơn. Do đó, khi bị ngã thường ngã về bên trái hoặc khi bị đánh vào vùng đầu mặt, bệnh nhân theo quán tính thường quay đầu về bên phải để né và để lộ vùng đầu mặt bên trái.

Bảng 3.5 chỉ ra trong 79 bộ phận của tai ngoài bị CT có 58 CTVT (84,1% CTTN) nhiều hơn hẳn CTÔT (21 trường hợp, chiếm 30,4% CTTN) với p < 0,001.

Theo nghiên cứu 168 trường hợp chấn thương TMH tại bệnh viện Trung ương Huế của Nguyễn Tư Thế (2002), chấn thương tai chiếm 38,2% tổng số chấn thương TMH chung, trong đó chấn thương vành tai chiếm 46,9% và chảy máu ống tai ngoài chiếm 22,8% tổng số các chấn thương thực thể của tai [23].

CT vành tai nhiều hơn hẳn CT ống tai là phù hợp vì VT nằm lộ thiên hai bên đầu, không được bảo vệ khuất như ống tai nên nó dễ bị CT khi va đập hơn [32]. Vậy, chúng ta cần phải quan tâm hơn việc bảo vệ VT trong sinh hoạt hàng ngày.

4.2.2. Phân loại chấn thương

Qua bảng 3.6, ta thấy loại chấn thương chiếm tỷ lệ cao nhất là CT rách, đứt, giập / vỡ tai ngoài (CTVT chiếm 79,3%, CTÔT chiếm 95,2%), tiếp đến là bỏng tai ngoài (CTVT chiếm 17,2%, CTÔT chiếm 4,8%), ít nhất là 2 trường hợp tụ dịch vành tai (3,5%). Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa tỷ lệ CT rách, đứt, giập VT và CT rách, đứt, vỡ ÔT (p < 0,01). Vậy, khi có CTTN thì loại CT thường gặp nhất là rách, đứt; trong đó, rách, đứt, giập VT gặp nhiều hơn rách, đứt, vỡ ÔT.

Theo nghiên cứu về mô hình CT chung trên 54.111 trường hợp CT tại các bệnh viện ở Đà Nẵng của Phạm Công Tuấn (2008) thì loại CT thường gặp nhất, chiếm 50,2% tổng số các loại CT là các CT cắt, rách, vết thương hở, vết thương trầy xước; bỏng gặp ít nhất (3%) [27]. Phân loại CTTN này của chúng tôi cũng tương tự như của Phạm Công Tuấn (p > 0,05). Điều này có thể là do nguyên nhân của CT đa số là do tai nạn giao thông, đánh nhau (bảng 3.3) và đồng thời, vị trí giải phẫu của TN phần lớn nằm lộ thiên tự do hai bên đầu nên dễ bị va chạm gây rách, đứt.

Bỏng vùng đầu mặt cổ là một loại chấn thương ít gặp. Theo nghiên cứu về tình hình bỏng tại Viện Bỏng Quốc gia của Đỗ Thanh Long năm 2006 thì bỏng vùng đầu mặt cổ chỉ chiếm 3,15% bỏng toàn thân [15]. Tuy nhiên, bỏng tai ngoài gặp trong hơn 90% các trường hợp bỏng vùng đầu cổ do vị trí nhô ra ngoài và do lớp da mỏng của nó (theo Jordan J. R. (2006) [45]).

Tụ dịch vành tai cũng là một loại vi chấn thương do va chạm nhưng nó biểu hiện âm thầm, ít gặp hơn [10] và với những trường hợp tụ dịch vành tai nhẹ bệnh nhân thường không nhận thấy hoặc đã được điều trị tại tuyến dưới hoặc chỉ điều trị ngoại trú liệu pháp laser tại bệnh viện Trung ương Huế, không nhập viện điều trị. Do đó, tỷ lệ loại chấn thương này chúng tôi chỉ gặp 2 trường hợp (3,5% CTVT).

4.2.3. Triệu chứng lâm sàng trước điều trị

Trong các trường hợp chấn thương phần mềm hay xương vùng đầu mặt thì sưng nề, đau và chảy máu vết thương là những triệu chứng có mặt trong hầu hết các trường hợp. Các triệu chứng này thường gặp trong ngày đầu chấn thương và có giá trị hướng tới vị trí chấn thương [1]. Do đó, bảng 3.7 cho thấy khi xảy ra CTTN, dù chấn thương ở vành tai hay ống tai, bệnh nhân thường luôn có đau tai (95,7%), sưng nề (94,2%) và đa số có chảy máu vết thương (75,4%) là phù hợp. Không có sự khác biệt về tỷ lệ của các triệu chứng này giữa CTVT và CTÔT (p > 0,05).

Về chảy dịch tai, ngoài các trường hợp chảy máu chiếm đa số (75,4%) còn có một số trường hợp chảy dịch huyết thanh gặp trong các vết thương nhỏ, chỉ xây xát bề mặt da hoặc các vết bỏng độ 1, độ 2 có bóng nước chứa huyết thanh hoặc các trường hợp tụ dịch huyết thanh vành tai. Có 2 trường hợp chảy mủ tai (chiếm 2,9%) gặp trong 1 trường hợp bỏng bội nhiễm và 1 trường hợp rách ống tai điều trị ở tuyến dưới bị nhiễm trùng.

Trên 58 trường hợp CTVT và 21 trường hợp CTÔT thì các triệu chứng ù tai và nghe kém thì có sự khác biệt giữa vành tai và ống tai (p < 0,05). Những triệu chứng này gặp ở CTÔT nhiều hơn ở CTVT: ù tai ở CTVT chiếm 53,4%, ở CTÔT chiếm 81,0% và nghe kém ở CTVT chiếm 13,8%, CTÔT chiếm 38,1%.

Triệu chứng nghe kém và ù tai trong CTVT chủ yếu là do có chảy máu nhiều vào ống tai tạo ra cảm giác đầy tai, lùng bùng. Trong CTÔT có các triệu chứng này phần nhiều cũng do chảy máu trong ÔT, ngoài ra, còn có thể do bị hẹp ÔT ở nhiều mức độ hoặc có CT phối hợp với các bộ phận khác của tai gây nghe kém, ù tai.

Biến dạng VT cũng hay gặp trong CTVT, chiếm 43,5% CTTN. VT có thể biến dạng nhiều kiểu như VT bị cụt, bị chẻ thành nhiều mảnh, bị khuyết hoặc bị đầy lên thành khối… làm cho nó không còn hình dáng ban đầu. Các biến dạng này làm mất thẩm mỹ của tai và cũng là một nguyên nhân khiến bệnh nhân đến bệnh viện.

Trên 21 CTÔT thì hẹp ống tai gặp 28,6%. Triệu chứng này có thể do vết thương sưng nề làm hẹp một phần ÔT, vỡ xương nhĩ hoặc một số trường hợp bị CTÔT không điều trị hợp lý gây nhiễm trùng kéo dài làm xơ hẹp ống tai [47], [56].

Tình trạng da xung quanh tổn thương đóng vai trò rất quan trọng, ở đây có 15,9% trường hợp CTTN có da xung quanh bị tổn thương, thường gặp khi vết thương quá dài kéo ra tới da đầu mặt hoặc bệnh nhân bị cắt, đứt lìa tai ngoài và một phần da đầu ra khỏi gốc của nó hoặc bị bỏng cả một phần bên đầu có tai. Phần da này rất cần thiết để đảm bảo cung cấp đủ máu cho tai tạo hình hoặc để dùng làm vạt da ghép khi CTTN có mất chất nhiều [28], [33], [40].

4.2.4. Vị trí chấn thương tai ngoài

Về vị trí chấn thương vành tai, bảng 3.8 chỉ ra trong 58 trường hợp CTVT thì vị trí thường gặp là ở phía trên VT: nhiều nhất là ở 2/3 trên (24,1%) và 1/3 giữa (22,4%), tiếp đến là 1/3 trên (15,5%); nhưng lại ít gặp ở phía trong và dưới của VT: 1/2 trong chiếm 3,5, 2/3 dưới chiếm 5,2% và 1/3 dưới và dái tai chiếm 6,9% .

Theo nghiên cứu của Nguyễn Thái Hưng trên 48 trường hợp tổn khuyết vành

tai không toàn bộ thì vị trí hay gặp nhất cũng là ở phía trên VT: 2/3 trên chiếm 43,8%, 1/3 trên chiếm 20,8% và cũng ít gặp ở 1/3 dưới và dái tai (10,4%) [11].

Vậy, nghiên cứu về vị trí tổn thương vành tai của chúng tôi tương tự nghiên cứu của Nguyễn Thái Hưng (không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p > 0,05). Điều này có lẽ là do phần trên VT to hơn và nhô ra hơn so với phần dưới, sụn VT tập trung chủ yếu ở phần trên, dái tai chỉ gồm da và mô mỡ nên khi va chạm, phần trên VT kém đàn hồi hơn, dễ bị xoắn vặn, đứt rách hơn.

Về vị trí chấn thương ống tai, qua bảng 3.9, CTÔT hay gặp ở 1/2 ngoài (61,9% CTÔT). Điều này có lẽ là do ÔT nằm khuất, hình dáng lại hơi khúc khuỷu nên thường chấn thương dễ xảy ra ở phần nông phía ngoài. Chấn thương 1/2 trong ÔT gặp 33,3% CTÔT, thường trong các trường hợp CT do ngoái tai, có tổn thương lồi cầu xương hàm dưới, nhét mèche ÔT gây xây xước hoặc do lấy dị vật ÔT.

4.2.5. Các đặc điểm hình thái của chấn thương tai ngoài

4.2.5.1. Tổn thương rách, đứt, giập / vỡ tai ngoài

* Kiểu tổn thương

Qua bảng 3.10 ta thấy trong 46 trường hợp rách, đứt, giập vành tai, kiểu thương tổn rách da lộ sụn, xương chiếm đa số 76,1%; tiếp đến là kiểu vết thương đứt rời một phần vành tai 13,1%; không có vết thương xây xát. Trong 20 trường hợp rách, đứt, vỡ ống tai, kiểu vết thương xây xát chiếm nhiều nhất (55%); tiếp đến là vết thương rách da lộ sụn, xương 35%; có 2 trường hợp vỡ xương nhĩ (10%) được phát hiện qua phim X quang xương chũm và nội soi tai.

Có sự khác biệt về tỷ lệ kiểu tổn thương đứt, rách giữa vành tai và ống tai (p < 0,05). Điều này có lẽ là do đặc điểm giải phẫu của chúng, VT có phần tự do nằm nhô ra ngoài nhiều nên khi CT dễ bị rách hoặc đứt xé ra, còn ÔT nằm thụt sâu vào trong và phần lớn được bao bọc xung quanh bởi xương và vành tai ở ngoài nên khó bị rách hơn, chủ yếu xây xát bề mặt da, ÔT thường chỉ rách, đứt khi có rách ổ xoắn tai kéo vào trong ÔT hoặc khi đứt rời cả VT và ÔT hoặc dị vật tai.

* Kích thước tổn thương

CTTN có kích thước thương tổn khác nhau tùy vị trí chấn thương. Bảng 3.11 cho thấy kích thước tổn thương ở VT nhiều nhất là vừa (50%), nhỏ (26,1%) và lớn (23,9%) tương đương nhau; CTÔT có vết thương nhỏ chiếm đa số (85%), còn lại là vừa (15%), không có vết thương lớn.

So sánh về tỷ lệ các kích thước tổn thương giữa vành tai và ống tai ta thấy có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,05). Điều này là do vành tai nằm tự do, dễ xoắn vặn gây rách, đứt một phần vành tai nhô ra (vết thương < 2 cm hoặc từ 2 - 5 cm), còn ống tai thường chỉ tổn thương ở 1/2 ngoài (bảng 3.9) và xây xát bề mặt da (bảng 3.10) nên vết thương thường nhỏ (< 1/2 chiều dài ÔT).

Trong nghiên cứu trên 48 bệnh nhân bị tổn khuyết vành tai của Nguyễn Thái Hưng (2006) thì tổn thương kích thước lớn gặp nhiều nhất (43,8%), rồi đến kích thước vừa (35,4%) và nhỏ (20,8%) [11]. Tổn thương vành tai có kích thước lớn của Nguyễn Thái Hưng nhiều hơn của chúng tôi (p < 0,05), còn các kich thước khác thì tương tự nhau (p > 0,05). Điều này có thể là do mẫu nghiên cứu của chúng tôi chỉ gồm những trường hợp tổn thương VT do chấn thương, còn nghiên cứu của Nguyễn Thái Hưng thì không những bao gồm các tổn thương do chấn thương mà còn gồm cả những tổn thương do bẩm sinh, phẫu thuật lấy u (cũng trong nghiên cứu này của Nguyễn Thái Hưng thì có 14/25 trường hợp tổn thương VT bẩm sinh có kích thước lớn (56%) và có 2/3 trường hợp tổn thương VT do phẫu thuật lấy u (66,7%) [11]).

4.2.5.2. Tổn thương bỏng tai ngoài

Trong nghiên cứu 4194 trường hợp vào khám và điều trị tại Viện Bỏng Quốc gia năm 2006 của Đỗ Thanh Long (2007) thì bỏng vùng đầu mặt chiếm tỉ lệ thấp (chiếm 3,15% trường hợp bỏng toàn thân) [15] nhưng lại là một chấn thương nguy hiểm vì liên quan tới các chức năng sống của bệnh nhân và khi để lại biến chứng, di chứng thì sẽ ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ.

Trong bảng 3.12, 100% trường hợp bỏng tai ngoài là do nóng. Nghiên cứu của Đỗ Thanh Long và cs. (2007) cũng cho thấy bỏng do nhiệt nóng chiếm tỷ lệ cao nhất 73,63% [15]. Theo Jordan J. R. (2006), bỏng vùng đầu cổ thường gặp bỏng nóng [45]. Các trường hợp bỏng tai ngoài của chúng tôi đều do nóng có lẽ là do mẫu nghiên cứu của chúng tôi chỉ trên tai ngoài, số lượng bỏng ít (11 trường hợp) nên chỉ gặp bỏng do nóng. Không có sự khác biệt về tác nhân bỏng trong nghiên cứu của Đỗ Thanh Long và chúng tôi (p > 0,05).

Bỏng do nhiệt nóng là các trường hợp bỏng do nước sôi, lửa cháy… thường xảy ra trong sinh hoạt hằng ngày hoặc xảy ra ở những em bé vô tình bị bỏng do ngã. Do đó, cần phải cẩn thận trong khi làm việc hoặc chơi đùa. Ngoài ra, bỏng vành tai còn gặp một nguyên nhân đặc biệt là lạnh cóng, thường được đề cập đến trong tài liệu của các tác giả nước ngoài [36], [45] nhưng vì nước ta là một nước nhiệt đới nên rất hiếm có tình huống này xảy ra [10].

Về mức độ bỏng, ở vành tai, bỏng độ 1 chiếm đa số (60%), ở ống tai có duy nhất 1 trường hợp bỏng (độ 2). Điều này có lẽ do vành tai nằm lộ thiên nên các tác nhân bỏng dễ được loại trừ sớm, còn ống tai nằm khuất nên ít được chú ý hơn, tác nhân bỏng dễ bị đọng trong đó nên dễ bị bỏng nặng hơn. Tuy nhiên, số lượng bệnh nhân quá thấp cũng không đưa ra được kết luận gì.

4.2.6. Kết quả cấy dịch vết thương tai ngoài

Trong 69 tai bị chấn thương tai ngoài chúng tôi chỉ làm xét nghiệm dịch vết thương khi CT rách, đứt có nhiễm trùng, có mủ chảy ra hoặc khi chích rạch, dẫn lưu dịch ở khối tụ dịch vành tai và trong các trường hợp bỏng nghi ngờ có bội nhiễm. Do đó, chúng tôi chỉ có 7 trường hợp cấy dịch tại vết thương tai ngoài.

Dựa vào bảng 3.13 ta thấy kết quả cấy dịch vết thương tai ngoài gặp nhiều nhất là cấy không mọc (42,9%); tiếp đến là Staphylococcus và Streptococcus (28,6%). Xét nghiệm cấy dịch vết thương này thường làm ở những trường hợp bỏng tai ngoài. CT rách, đứt, giập / vỡ tai ngoài thì có 1 trường hợp cấy ra Streptococcus (14,3%). Tụ dịch vành tai thì có 1 trường hợp cấy ra Pseudomonas (14,3%). Bỏng tai ngoài có 1 trường hợp (14,3%) cấy ra 3 loại vi khuẩn gồm: Staphylococcus, Streptococcus và E.Coli, 1 trường hợp cấy ra Staphylococcus (14,3%).

Phân lập vi khuẩn trong viêm tai ngoài thì thường gặp nhất là Pseudomonas aeruginosa (> 40%), rồi đến Streptococcus, Staphylococcus [4], [10]. Về nhiễm trùng vết bỏng chung, theo nghiên cứu của Đặng Hoàng Nga và cs. (2005) thì nguyên nhân hàng đầu là Staphylococcus aureus (47,8%), tiếp theo là Pseudomonas aeruginosa (17,4%) và các trực khuẩn Gr (-) [17].

Các trường hợp bỏng thường có nhiễm khuẩn nhiều hơn các loại CTTN khác có lẽ vì đây là các trường bỏng nặng, nằm điều trị lâu ngày, sức đề kháng kém và dễ bị nhiễm trùng bệnh viện. Ngoài ra, hiện nay tình trạng kháng kháng sinh của một số loại vi khuẩn tại các bệnh viện lớn đang được đặt ra và đáng báo động [17]. Chính điều này cũng làm cho tình trạng nhiễm khuẩn vết thương nặng nề hơn.

4.2.7. Mức độ tổn thương

Mức độ thương tổn tai ngoài được tính dựa trên kiểu tổn thương các tổ chức, kích thước vết thương hoặc độ bỏng hoặc kích thước khối tụ dịch.

Theo bảng 3.14, mức độ tổn thương vành tai chủ yếu là vừa (46,5%) và nhẹ (34,5%), mức độ nặng ít gặp (19,0%); mức độ thương tổn ở ống tai nhiều nhất là nhẹ (61,9%). Dựa vào bảng 3.10, 3.11và 3.12 ta thấy CTVT chủ yếu các vết thương rách da, lộ sụn, không có mất chất (76,1%), kích thước vừa (50%) hoặc bỏng độ 1 (60%), do đó mức độ thương tổn vành tai chủ yếu là vừa và nhẹ; còn CTÔT chủ yếu có vết thương xây xát bề mặt da (55%), kích thước nhỏ (85%) nên mức độ thương tổn nhẹ chiếm đa số là phù hợp.

Mức độ tổn thương của tai ngoài bị chấn thương sẽ dựa vào mức độ nặng hơn của bộ phận có kích thước vết thương nhiều hơn và có nhiều tổ chức (da, sụn hay xương) bị tổn thương hơn. Bảng 3.14 cho thấy trên 69 tai bị CT thì nhiều nhất là mức độ vừa (43,5%), kế đến là nhẹ (39,1%), ít nhất là nặng (17,4%).

Trong nghiên cứu về bị tổn khuyết vành tai của Nguyễn Thái Hưng (2006) thì có 50% thương tổn mức độ nặng, 39,6% mức độ vừa và 10,4% mức độ nhẹ [11]. Điều này là do các tổn thương trong nghiên cứu của Nguyễn Thái Hưng thường có kích thước lớn (43,8%). Tuy nhiên, không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về mức độ tổn thương giữa nghiên cứu của Nguyễn Thái Hưng và chúng tôi (p > 0,05).

4.3. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ CHẤN THƯƠNG TAI NGOÀI

4.3.1. Phương pháp điều trị

Việc điều trị CTTN rất quan trọng bởi lẽ phần lớn VT và 1/3 ngoài ÔT có tổ chức sụn khi bị viêm nhiễm rất dễ bị hoại tử gây dúm dó vành tai hoặc hẹp ống tai, ảnh hưởng đến chức năng và thẩm mỹ tai [47], [54]. Theo bảng 3.15, ở vành tai điều trị chủ yếu là cắt lọc, khâu vết thương (74,1%). Điều này có lẽ vì các vết thương vành tai phần lớn là rách da lộ, sụn, xương (76,1%) (bảng 3.10). Nguyên tắc quan trọng của phương pháp này là phải làm sạch và khâu vết thương sao cho phải đảm bảo che phủ được phần sụn bị lộ để tránh nhiễm trùng sụn, gây biến dạng VT.

Có 5 trường hợp CTVT dùng vạt da tại chỗ để tạo hình vành tai (8,6%) gặp ở các trường hợp rách da, mất chất nhiều hoặc bỏng sâu gây hoại tử da, sụn.

CTVT có 2 trường hợp điều trị nội khoa kết hợp với liệu pháp laser (3,5%) do tụ dịch vành tai. Theo nghiên cứu của Phạm Xuân Phụng (2001) về điều trị tụ máu và viêm sụn - màng sụn vành tai bằng thiết bị quang trị liệu Laser bán dẫn thì tia Laser có tác dụng làm tăng vi tuần hoàn ở mô, giảm phù nề, kích thích các đại thực bào làm giảm bớt tính sinh bệnh của vi khuẩn, tăng hoạt hóa hệ miễn dịch, tăng sinh sợi collagen, chống viêm, chống loét, làm liền da, nâng ngưỡng đau… nên rất có hiệu quả trong điều trị tụ dịch vành tai và viêm sụn - màng sụn [18].

Chúng tôi không có trường hợp nào dùng khung độn tạo hình. Nghiên cứu của Nguyễn Thái Hưng (2006) về tạo hình tổn khuyết vành tai không toàn bộ có 43,8% trường hợp sử dụng khung sụn sườn [11]. Sự khác biệt này là do Nguyễn Thái Hưng điều trị trên những bệnh nhân đã có tổn khuyết vành tai bẩm sinh hoặc mắc phải, đây thường là tổn khuyết lớn (43,8%), mức độ nặng (50%).

Ở ống tai, nhiều nhất là điều trị nội khoa (71,4%); cắt lọc, khâu vết thương ít hơn chiếm 23,8%. Điều này có lẽ vì các vết thương ÔT chủ yếu là xây xát da (55%); đứt, rách, vỡ xương, sụn ÔT ít gặp hơn (35%). Có 1 trường hợp chỉnh hình ÔT hẹp (4,8%) do bệnh nhân bị rách ÔT có kèm thủng màng nhĩ đã lâu, viêm nhiễm, chảy mủ tai nhiều lần. Còn 1 trường hợp chít hẹp cửa ÔT hoàn toàn, viêm nhiễm tái phát nhiều lần, chúng tôi có kế hoạch chỉnh hình ÔT lần hai nhưng vì bệnh nhân chưa có điều kiện nên chưa thực hiện được.

Ngoài ra, trong điều trị CTTN chúng tôi luôn quan tâm đến vấn đề chống nhiễm trùng, đặc biệt khi có vết thương rách, đứt nặng hoặc tụ dịch VT bội nhiễm hoặc bỏng bội nhiễm. Theo Đặng Hoàng Nga và cs. thì nhiễm khuẩn vết bỏng thường do Staphylococus aureus (47,8%) hoặc có hai loại vi khuẩn trở lên (24%) và tình trạng vi khuẩn kháng kháng sinh cao làm cho việc điều trị khó khăn hơn [17].

4.3.2. Biến chứng

Trong bảng bảng 3.17, biến chứng của chấn thương tai ngoài tai ngoài ít gặp. CTVT có 8,7% trường hợp có biến chứng gồm 2 trường hợp viêm da (3,5%), 2 trường hợp hoại tử tổ chức (3,5%) và 1 trường hợp viêm sụn - màng sụn (1,7%). CTÔT có 14,3% có biến chứng (đều là viêm da). Nguyên nhân của các biến chứng này thường là do thương tổn lớn, tổ chức giập nát nhiều, có nhiều dị vật bẩn hoặc bỏng sâu gây hủy hoại tổ chức và một số khác còn do ý thức điều trị không đúng của bệnh nhân dẫn đến nhiễm trùng vết thương kéo dài, hoại tử tổ chức, để lại di chứng xấu cho tai ngoài.

Theo nghiên cứu của Nguyễn Thái Hưng (2006) thì biến chứng phẫu thuật tổn khuyết vành tai cũng ít gặp (4,2% nhiễm trùng, 2,1% viêm sụn và 2,1% hoại tử da) [11]. Không có sự khác biệt về các biến chứng giữa nghiên cứu của Nguyễn Thái Hưng và chúng tôi (p > 0,05). Các biến chứng ít xảy ra có lẽ do chúng tôi thực hiện đúng kỹ thuật, cắt lọc tổ chức tiết kiệm, cầm máu kỹ, phủ kín sụn và chăm sóc vết thương tốt.

4.3.3. Kết quả điều trị khi lành vết thương

4.3.3.1. Triệu chứng lâm sàng khi lành vết thương

Theo bảng 3.18, chấn thương vành tai khi lành vết thương đa số còn sưng nề (93,1%) và đau tai (50,0%); chấn thương ống tai khi lành còn nhiều nhất là ù tai (38,1%), đau và sưng nề (33,3%).

Đây là các trường hợp chấn thương nên khi lành, các mép vết thương đã dính kín với nhau nhưng quá trình viêm tại chỗ vẫn còn tồn tại nên vết thương còn sưng nề và cảm giác đau tại vết thương [21]. Triệu chứng ù tai trong CTÔT còn có thể do sưng nề ống tai, hẹp ống tai hoặc là cảm giác chủ quan của bệnh nhân.

Trong nghiên cứu của chúng tôi có 1 trường hợp CT cả VT và ÔT đã hơn 1 tháng, điều trị tại tuyến dưới nhưng tình trạng nhiễm trùng tai ngoài không cải thiện, có chít hẹp cửa ÔT, VT biến dạng một phần, khi lành vẫn còn chảy mủ tai (1,4%). Điều này có lẽ do kỹ thuật khâu không đúng với cấu trúc giải phẫu tai ngoài, không đảm bảo vô trùng khi khâu vết thương, điều trị chống nhiễm khuẩn không tốt.

4.3.3.2. Kết quả điều trị khi lành vết thương

Kết quả điều trị khi lành vết thương thường được tính khi bệnh nhân xuất viện hoặc khi cắt chỉ vết thương đối với các bệnh nhân điều trị ngoại trú. Dựa vào tiêu chuẩn đánh giá kết quả khi lành, bảng 3.19 cho thấy kết quả:

Tốt: 63,8% CTVT, 71,4% CTÔT và 66,7% CTTN chung.

Trung bình: 32,8% CTVT, 23,8% CTÔT và 30,4% CTTN chung.

Xấu: 3,4% CTVT, 4,8% CTÔT và 2,9% CTTN chung (trong đó gồm 1 CTVT, 1 chấn thương cả VT và ÔT).

Nghiên cứu của Nguyễn Thái Hưng (2006) về tạo hình tổn khuyết vành tai cho kết quả gần (khi bệnh nhân xuất viện) đối với 48 trường hợp phẫu thuật tổn khuyết vành tai là tốt 68,7%, trung bình 27,1% và xấu 4,2% [11].

So sánh kết quả điều trị CTTN khi lành của chúng tôi với kết quả gần tạo hình tổn khuyết VT của Nguyễn Thái Hưng thì không có sự khác biệt (p > 0,05). Kết quả điều trị khả quan như vậy có lẽ là do bệnh nhân được đưa đến bệnh viện sớm, xử trí sớm sau chấn thương (82,3% trước 6 giờ) và được điều trị đúng .

4.3.4. Kết quả tái khám sau điều trị 1 tháng

4.3.4.1. Triệu chứng lâm sàng khi tái khám sau điều trị 1 tháng

Về các triệu chứng cơ năng, theo bảng 3.20, khi tái khám sau điều trị 1 tháng các triệu chứng cơ năng còn rất ít. Nếu xét 69 trường hợp CTTN chung thì còn 7,2% có đau tai, 2,9% có ù tai, 1 trường hợp CT cả vành tai và ống tai có nghe kém (1,4%) và 1,4% có chảy dịch tai. Trong 58 trường hợp CTVT còn nhiều nhất là đau tai (8,6%). Trong 21 trường hợp CTÔT còn 2 trường hợp ù tai (9,5%), 1 trường hợp nghe kém và chảy mủ ống tai (4,8%), không có đau tai. Các triệu chứng này gặp ở các thương tổn nặng, phá hủy nhiều tổ chức, có sẹo xấu co kéo hay hẹp ÔT.

Về tình trạng vết thương sau điều trị 1 tháng (bảng 3.21) ta thấy: Sẹo đẹp chiếm đa số: 63,8% CTVT, 80,9% CTÔT, 66,7% CTTN. Sẹo trung bình: 31,0% CTVT, 14,2% CTÔT và 27,5% CTTN. Sẹo xấu ít gặp: 5,2% CTVT, 4,8% CTÔT và 5,8% CTTN. Không có vết thương không liền. Kết quả liền vết thương vành tai trong tạo hình tổn khuyết VT của Nguyễn Thái Hưng (2006) thì sẹo đẹp chiếm 73,9%, sẹo xấu chiếm 26,1%, không có vết mổ không lành [11]. Vậy, nghiên cứu của chúng tôi tương tự Nguyễn Thái Hưng (p > 0,05).

Về màu sắc da tai bên bị thương so với bên lành khi tái khám sau 1 tháng (bảng 3.22) ta thấy phần lớn là đồng màu với da xung quanh (91,4% CTVT, 100% CTÔT, 92,8% tai bị CT), có 5 trường hợp da VT không đồng màu với da xung quanh (7,2% CTTN) gặp trong các vết thương đứt rời hoặc đứt lìa quá lớn, nhất là đứt lìa VT khỏi gốc của nó làm cho sự nuôi dưỡng vạt da ghép kém nên có những phần hoại tử. Ngoài ra, trong các vết thương bỏng sâu, hủy hoại nhiều tổ chức thì sẹo của vết thương không còn cấu trúc của da bình thường cũng gây khác màu.

Về độ dày của da tai sau 1 tháng (bảng 3.23) ta có: CTVT chủ yếu là không dày da (46,6%) và dày nhẹ (44,8%). CTÔT đa số không dày da (85,7%), 1 trường hợp da dày hơn rõ (4,8%). Trên 69 CTTN thì đa số là không dày da (53,6%) hoặc dày nhẹ (39,1%). Độ dày da tai này được so sánh giữa bên bị thương với bên lành. Vì tai ngoài gồm chủ yếu da và sụn nên những chấn thương nặng, sự phá hủy cấu trúc nhiều hoặc viêm nhiễm kéo dài đều có thể làm tăng sinh mô sợi làm cho các tổ chức này dày lên.

Về hình thái của vành tai sau 1 tháng: Hình thái của vành tai đóng một phần quan trọng trong việc đánh giá kết quả điều trị CTVT. Trong nghiên cứu này, chúng tôi dựa vào trục của vành tai, chiều dài của vành tai và độ lồi lõm của gờ luân nhĩ, rãnh luân nhĩ, gờ đối luân, hố thuyền so với bên tai lành để đánh giá hình thái vành tai. Dựa vào bảng 3.24, trên 58 CTVT tái khám ta thấy: đúng trục 96,6%, lệch trục 3,4%; chiều dài VT bị chấn thương so với vành tai lành thường không ngắn hơn (82,8%), không có trường hợp VT ngắn hơn > 2cm; độ lồi lõm của vành tai rõ chiếm đa số 82,8%, độ lồi lõm không rõ chiếm 15,5%, có 1 trường hợp mất độ lồi lõm (1,7%). Vậy, khi tái khám sau điều trị 1 tháng thì hình thái VT bị chấn thương đã điều trị đa số không khác biệt so với vành tai bên lành, tương ứng với hình thể giải phẫu bình thường của vành tai, do đó phần lớn vành tai đảm bảo được thẩm mỹ của nó. Đây là một mục tiêu được đặt ra trong quá trình điều trị CTTN.

Về kết quả hẹp ống tai sau 1 tháng: So sánh độ hẹp của ÔT bị chấn thương so với bên lành sau điều trị 1 tháng cũng là một mục tiêu để chúng tôi đánh giá kết quả điều trị CTTN. Trong biểu đồ 3.5, đường kính ÔT sau điều trị 1 tháng có 19 trường hợp là không hẹp (90,4%), có 1 trường hợp hẹp ≤ 50% (4,8%) và 1 trường hợp hẹp > 50% (4,8%) gặp ở bệnh nhân bị chấn thương đã lâu, nhiễm trùng tai ngoài kéo dài. Vậy, đường kính ống tai ngoài khi tái khám đa số là tốt, tương tự với kích thước ống tai bên lành, nó đảm bảo được chức năng và thẩm mỹ của ống tai.

4.3.4.2. Kết quả khi tái khám sau điều trị 1 tháng

Kết quả tái khám sau 1 tháng được đánh giá dựa vào tiêu chuẩn đánh giá kết quả khi tái khám, bảng 3.25 cho thấy kết quả:

Tốt: 69,0% CTVT, 90,4% CTÔT và 72,5% CTTN chung.

Trung bình: 29,3% CTVT, 4,8% CTÔT và 24,6% CTTN chung.

Xấu: 1,7% CTVT, 4,8% CTÔT và 2,9% CTTN chung.

Nghiên cứu của Nguyễn Thái Hưng cho kết quả xa (sau phẫu thuật 3 tháng) đối với 48 trường hợp phẫu thuật tổn khuyết vành tai là tốt 57,1%, trung bình 39,3% và xấu 3,6% [11]. Không có sự khác biệt với kết quả của chúng tôi (p > 0,05).

Vậy, kết quả tái khám sau một tháng thường là tốt. Điều này có lẽ do việc xử trí sớm, đúng kỹ thuật và cũng đem lại sự hài lòng cho bệnh nhân. Tuy nhiên, vẫn còn trường hợp cho kết quả xấu, điều trị kéo dài và vẫn làm ảnh hưởng xấu đến chức năng và thẩm mỹ tai ngoài.

4.3.5. Đánh giá kết quả trước và sau điều trị

4.3.5.1. Kết quả điều trị chấn thương tai ngoài khi lành vết thương và sau điều trị 1 tháng

So sánh kết quả điều trị CTTN giữa thời điểm lành vết thương và khi tái khám sau điều trị 1 tháng qua biểu đồ 3.7 thì cho ta kết quả:

Tốt: có sự gia tăng từ 66,7% khi lành vết thương lên 72,5% sau 1 tháng.

Trung bình: giảm từ 30,4% khi lành vết thương xuống 24,6% sau 1 tháng.

Xấu: có 2 trường hợp xấu (2,9%) không cải thiện so với khi lành vết thương, gặp trong 1 trường hợp chít hẹp cửa ống tai và 1 trường hợp bỏng sâu, hủy hoại nhiều tổ chức, thẩm mỹ của tai ngoài xấu.

Như vậy, có sự tiến triển tốt kết quả điều trị chấn thương tai ngoài giữa thời điểm lành vết thương và sau điều trị 1 tháng nhưng không đáng kể (p > 0,05) và những hậu quả xấu vẫn không cải thiện. Thực tế tai ngoài sau 1 tháng điều trị thường có lớp da mỏng hơn, mềm mại hơn, màu da tại chỗ ít khác biệt hơn, các triệu chứng cơ năng của bệnh nhân cũng giảm bớt hơn nhiều so với khi lành vết thương do đó cho kết quả tốt hơn. Các trường hợp cho kết quả xấu không cải thiện gợi nhắc cho chúng ta không nên bỏ sót CTTN trong bất cứ trường hợp nào.

4.3.5.2. Liên quan giữa mức độ thương tổn với kết quả khi lành

Đối chiếu giữa mức độ thương tổn với kết quả khi lành vết thương qua bảng 3.27, chúng tôi nhận thấy:

- Các tổn thương nhẹ cho kết quả khi lành đa số là tốt (96,3%), không có kết quả xấu.

- Các tổn thương vừa cũng cho kết quả khi lành đa số là tốt (66,7%), 30,0% trường hợp cho kết quả trung bình.

- Các tổn thương nặng cho kết quả khi lành đa số là trung bình (91,7%), không có kết quả tốt.

Như vậy, mức độ thương tổn càng nhẹ thì cho kết quả tốt càng nhiều và ngược lại, liên quan có ý nghĩa thống kê với ²= 34,7 và p < 0,01.

4.3.5.3. Liên quan giữa mức độ thương tổn với kết quả tái khám sau 1 tháng

Đối chiếu giữa mức độ thương tổn với kết quả khi tái khám sau 1 tháng qua bảng 3.28, chúng tôi nhận thấy:

- Các tổn thương nhẹ sau điều trị 1 tháng cho 100% kết quả là tốt.

- Các tổn thương vừa cũng cho kết quả khi tái khám đa số là tốt (63,4%), 33,3% trường hợp cho kết quả trung bình.

- Các tổn thương nặng cho kết quả khi tái khám đa số là trung bình (58,4%), 33,3% trường hợp có kết quả tốt và 8,3% trường hợp xấu. So với bảng 3.27 thì mức độ nặng cho kết quả tốt tăng lên (từ 0,0% tăng lên 33,3%).

Như vậy, mức độ thương tổn càng nhẹ thì cho kết quả khi tái khám tốt càng nhiều và ngược lại, liên quan có ý nghĩa thống kê với ²= 20,8 và p < 0,01. Điều này cũng hợp lý vì những vết thương mức độ nhẹ hơn và trung bình thì sự phá hủy tổ chức ít hơn, vết thương nhỏ hơn và đáp ứng với điều trị tốt hơn.

KẾT LUẬN

Qua nghiên cứu 68 bệnh nhân bị chấn thương tai ngoài trên 69 tai bị chấn thương, trong đó có 58 vành tai bị chấn thương và 21 ống tai bị chấn thương tại Bệnh viện Trưng ương Huế và Bệnh viện trường Đại học Y Dược Huế từ tháng 5/2008 đến tháng 6/2009, chúng tôi rút ra một số kết luận sau:

1. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của chấn thương tai ngoài

- Lứa tuổi từ 16 - 35 chiếm đa số 58,9%. Nam (69,1%) nhiều hơn nữ (30,9%)

- Bệnh nhân ở nông thôn (60,3%) nhiều hơn thành thị (39,7%).

- Thời gian chấn thương thường gặp vào khoảng >10g - 12g (17,6%) và >22 - 0g (13,2%),

- Nguyên nhân: tai nạn giao thông chiếm tỷ lệ cao nhất 50,0%.

- Thời gian từ khi chấn thương đến khi xử trí trước 6 giờ chiếm đa số 82,3 %

- Chấn thương phối hợp chiếm 58,8%, chấn thương sọ não cao nhất (26,5%).

- Chấn thương tai trái (60,9%) nhiều hơn tai phải (39,1%).

- Loại chấn thương: 66 trường hợp rách, đứt, giập tai ngoài; 11 trường hợp bỏng tai ngoài; 2 trường hợp tụ dịch vành tai.

- Triệu chứng lâm sàng: đau tai 95,7%; ù tai 56,5%; nghe kém 14,5%; chảy dịch 89,9%; sưng nề 94,2%; biến dạng vành tai 43,5%; hẹp ống tai 8,7%.

- Vị trí: Chấn thương vành tai thường gặp ở 2/3 trên (24,1%); Chấn thương ống tai hay gặp ở 1/2 ngoài (61,9%).

- Tổn thương rách, đứt, giập vành tai thường gặp là rách da lộ sụn, xương (76,1%), kích thước vừa (50,0%).

- Tổn thương rách, đứt, vỡ ống tai thường gặp là vết thương xây xát (55,0%), kích thước nhỏ (85,0%).

- Bỏng tai ngoài 100% là do nóng, chủ yếu ở vành tai (10/11) và độ 2 (6/11).

- Tụ dịch vành tai gặp 2 trường hợp đều ở 1/3 trên và kích thước vừa.

- Có 7 trường hợp cấy dịch tại vết thương tai ngoài: 42,9% trường hợp cấy không mọc, Staphylococcus 28,6% và Streptococcus 28,6%, Pseudomonas 14,3%, và vi khuẩn khác 14,3%.

- Mức độ thương tổn: ở vành tai nhiều nhất là vừa (46,5%) và nhẹ (34,5%); ở ống tai nhiều nhất là nhẹ (61,9%).

2. Đánh giá kết quả điều trị chấn thương tai ngoài

- Phương pháp điều trị: ở chấn thương vành tai điều trị chủ yếu là cắt lọc, khâu vết thương (74,1% chấn thương vành tai); ở chấn thương ống tai nhiều nhất là điều trị nội khoa (71,4% chấn thương ống tai).

- Thời gian lành vết thương tai ngoài đa số trước 7 ngày (65,2%), trên 30 ngày rất ít gặp (4,4%). Thời gian trung bình là 8,36 ± 6,94 ngày.

- Biến chứng của chấn thương tai ngoài ít gặp (8,7% chấn thương vành tai và 14,3% chấn thương ống tai).

- Kết quả điều trị khi lành vết thương tai ngoài: tốt: 66,7%, trung bình: 30,4%, xấu 2,9%.

- Kết quả sau điều trị một tháng: tốt: 72,5%, trung bình: 24,6%, xấu: 2,9%.

- Các triệu chứng khi lành vết thương và sau điều trị 1 tháng có cải thiện so với trước điều trị.

- Đối chiếu kết quả điều trị khi lành vết thương và sau điều trị 1 tháng: kết quả tốt tăng từ 66,7% lên 72,5%, kết quả xấu không thay đổi (2,9%).

- Có mối liên quan có ý nghĩa thống kê giữa mức độ thương tổn với kết quả khi lành vết thương và với kết quả khi tái khám sau 1 tháng: mức độ thương tổn càng nhẹ thì cho kết quả tốt càng nhiều và ngược lại.

KIẾN NGHỊ

Qua nghiên cứu và phân tích, chúng tôi đề xuất một vài ý kiến sau:

- Chấn thương tai ngoài cần phải được phát hiện và điều trị sớm, đặc biệt trong các trường hợp có chấn thương khác phối hợp, tránh bỏ sót sẽ để lại di chứng xấu cho tai.

- Nếu bệnh nhân nằm điều trị ở các khoa khác thì cần quan tâm hơn nữa trong việc chăm sóc vết thương tai ngoài hằng ngày.

- Khi chấn thương tai ngoài đã có biến chứng thì cần phải điều trị tích cực và triệt để.

- Cần có biện pháp tuyên truyền giáo dục, kết hợp với kiểm tra, cưỡng chế trong việc thực hiện an toàn giao thông, an toàn lao động và cẩn thận trong sinh hoạt hằng ngày để tránh xảy ra chấn thương.

- Trong việc đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông thì cần phải sử dụng mũ đảm bảo chất lượng và nên có phần bảo vệ hai tai ở mũ bảo để đảm bảo an toàn tính mạng của người dân.

ạdhsjfhds[61], dsafdsf[63] , [62]
1. An1, Lê Ngọc Ấn, Trần Công Chánh (1994), "Điều trị vết thương phần mềm", Bài giảng lâm sàng chấn thương hàm mặt, Trường Đại học Y Dược TP.HCM, tr. 51 - 55.

2. Bảng2, Nguyễn Đình Bảng (2006), Tập tranh giải phẫu Tai Mũi Họng, Nhà xuất bản Y học, TP.HCM.

3. Bình16, Trịnh Bình (2007), "Thính giác quan", Mô – Phôi, Phần Mô học, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội, tr. 270 - 281.

4. Cường19, Huỳnh Khắc Cường và cộng sự (2006), "Bệnh lý tai ngoài", Chẩn đoán bệnh tai, Hội nghị Tai – Mũi - Họng Đà Nẵng 8/2006, tr. 24 - 44.

5. Cường20, Phạm Việt Cường, Trần Thị Hồng, Nguyễn Thị Trang Nhung (2004), Phân tích số liệu bằng Epi Info 2002, Trường Đại học Y tế công cộng, Bộ môn Thống kê – Tin học, Hà Nội.

6. Đàn37, Trịnh Xuân Đàn và cộng sự (2006), "Thực trạng chấn thương và một số yếu tố nguy cơ ở sinh viên trường Đại học Y khoa Thái Nguyên năm 2004", Tạp chí Y – Dược học Quân sự số 5 – 2006, Hà Nội, tr. 61 – 69.

7. Dũng4, Nguyễn Hữu Dũng (2007), "Chấn thương tai và vỡ xương đá", Bài giảng lâm sàng Tai Mũi Họng, Nhà xuất bản Y học, TP.HCM, tr. 115 - 119.

8. Giang, Lê Trường Giang (2007), Thống kê Y học, Nhà xuất bản Y học, TP. HCM.

9. Hiếu14/2, Đỗ Ngọc Hiếu, Nguyễn Hữu Tú (2005), "Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ thương tích do tai nạn của bệnh nhân khi vào viện, liên quan độ nặng chấn thương", Tạp chí nghiên cứu Y học, Phụ trương, tập 39, số 6, Trường Đại học Y Hà Nội, tr. 71 - 77.

10. Hoàn5, Võ Ngọc Hoàn (2007), "Bệnh tai ngoài thường gặp", Bài giảng lâm sàng Tai Mũi Họng, Nhà xuất bản Y học, TP.HCM, tr. 71 - 82.

11. Hưng30, Nguyễn Thái Hưng (2006), Mô tả đặc điểm lâm sàng và đánh giá kết quả tạo hình tổn khuyết vành tai không toàn bộ tại bệnh viện Tai – Mũi – Họng Trung ương và bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Luận văn tốt nghiệp bác sỹ chuyên khoa cấp II, Đại học Y Hà Nội.,

12. Liễn39, Nguyễn Ngọc Liễn (2001), "Sinh lý nghe", Thính học ứng dụng, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội, tr. 27 - 46.

13. Lợi, Lê Văn Lợi (1997), "18 Các phẫu thuật tai ngoài", Các phẫu thuật thông thường Tai – Mũi - Họng, tập 1, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội, tr. 18 - 28.

14. Lợi, Lê Văn Lợi (2001), 7 Cấp cứu Tai Mũi Họng, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội.

15. Long, Đỗ Thanh Long và cộng sự (2007), "Tình hình khám bệnh tiếp nhận người bệnh tại viện bỏng quốc gia năm 2006", Tạp chí Y học thảm họa và bỏng, Vol. Số 1 pp. 22 - 25.

16. Mai31, Lê Huỳnh Mai, Nguyễn Hữu Khôi (2007) (2007), "Đánh giá tình hình cấp cứu Tai Mũi Họng trong 10 năm gần đây (01/1995 – 01/2005) tại bệnh viện Tai Mũi Họng TP.Hồ Chí Minh", Thời sự Tai Mũi Họng, Số 12, Tháng 08/2007, TP. Hồ Chí Minh, tr. 9 – 14.

17. Nga, Đặng Hoàng Nga và cộng sự (2005), "Nghiên cứu vi khuẩn gây nhiễm trùng vết bỏng trren bệnh nhân bỏng được điều trị nội trú tại khoa chấn thương chỉnh hình bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên", Tạp chí Y học thảm họa và bỏng, Vol. Số 2 pp. 74 - 77.

18. Phụng21, Phạm Xuân Phụng (2001), Nghiên cứu điều trị tụ máu và viêm sụn – màng sụn vành tai bằng thiết bị quang trị liệu Laser bán dẫn, Luận án tốt nghiệp cao học, Trường Đại học Kỹ thuật, TP. Hồ Chí Minh.

19. Quyền 8, Nguyễn Quang Quyền (2000), Atlas giải phẫu người, Nhà xuất bản Y học, TP.HCM.

20. Quyền 9, Nguyễn Quang Quyền (2000), "Cơ quan tiền đình ốc tai", Bài giảng giải phẫu học, Tập 1, Nhà xuất bản Y học, TP.HCM, tr. 425 - 446.

21. Ri17, Nguyễn Chấn Hùng, Nguyễn Hồng Ri (2007), Phẫu thuật thực hành, Nhà xuất bản Y học, TP.Hồ Chí Minh.

22. Tấn, 10. Võ Tấn (1982), "10) Bệnh tai ngoài", Tai Mũi Họng thực hành, Tập 2, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội, tr. 69 - 82.

23. Thế, Nguyễn Tư Thế (2002), "35) Nhận xét 168 trường hợp chấn thương Tai Mũi Họng vào khám và điều trị tại bệnh viện Trung ương Huế từ tháng 11/1997 đến 5/1998", Y học thực hành số 12/2002 – tập 437, Tổng hội Y Dược học Việt Nam, Hà Nội, tr. 62 – 64.

24. Thế, Nguyễn Tư Thế (2004), "12 Chấn thương tai", Chứng chỉ chấn thương, Giáo trình đào tạo sau Đại học chuyên khoa Tai Mũi Họng, Trường Đại học Y Dược Huế

Huế, tr. 37 - 43.

25. Trân13/7, Lâm Huyền Trân, Tạ Kim Dung (2003), "Chấn thương tai mũi họng tại bệnh viện Chợ Rẫy từ 11/2000 – 11/2002", Y học TP.Hồ Chí Minh, Tập 7, Phụ bản của số 1-2003, tr. 14-17.

26. Trung34, Lê Thế Trung (2002), "Bỏng vùng mặt", Bỏng – Những kiến thức chuyên nghành, Nhà xuất bản Y học, TP. Hồ Chí Minh, tr. 540 – 551.

27. Tuấn29, Phạm Công Tuấn, Phạm Việt Cường (2008), "Mô hình chấn thương dựa vào số liệu tại bệnh viện ở Đà Nẵng", Y học thực hành, số 606 + 607, Hội nghị khoa học công nghệ tuổi trẻ các trường Y dược Việt Nam lần thứ 14, Huế, tr. 345 – 352.

28. Adamson, Peter A. Adamson, Suzanne K. Doud Galli (2005), "Otoplasty", Cummings Otolaryngology - Head & Neck Surgery, Vol. pp. 853 - 861.

29. Apesos, James Apesos, Michael Kane (1993), "Treatment of traumatic Earlobe Clefts", Aesthetic Plastic Surgery, Vol. 17 (3), pp. 253 - 255.

30. Ballenger23/1, Jonh Jacob Ballenger (1969), "The Ear", Disease of Nose, Throat and Ear, Vol.

31. Black, Bruce Black (2005), "Traumatic conditions of the Ear", An introduction to Ear Disease, tr. 61 - 64.

32. Bull, Tony R. Bull (2003), "The Pinna", Color Atlas of ENT Diagnosis, Vol. pp. 45 - 70.

33. Byrne, Patrick J. Byrne, George S. Goding Jr. (2005), "Skin flap Physiology and Wound healing", Cummings Otolaryngology - Head & Neck Surgery, Vol. pp. 146 - 170.

34. Chang, Yean - Lu Chang et al. (1990), "Recotruction of middle - third Auricular defdect based on Aesthetic Perception Theory", Aesthetic Plastic Surgery, Vol. 14 (3), pp. 223 - 225.

35. De la Cruz Antonio, Marlan R. Hansen (2005), "Reconstruction surgery of the Ear: Auditory Canal and Tympanum", Cummings Otolaryngology - Head & Neck Surgery, Vol. pp. 4439 - 4444.

36. DeWeese, 28. David D. DeWeese, William H. Saunders (1977), "Diseases and abnormalities of external ear", Otolaryngology, tr. 322 - 339.

37. DeWeese, David D. DeWeese, William H. Saunders (Year), "Anatomy of the Ear", Textbook of Otolaryngology, The c. v. Mosby CompanC, Vol. pp. 267 - 284.

38. Dhillon, R. S. Dhillon (1999), "Otological trauma and foreign bodies", Ear, Nose, Throat and Head and Neck Surgery, Vol. pp. 26 - 27.

39. Faist25, E.Faist, C.Schinkel, S.Zimmer (Year), "Update on mechanisms of immune suppression of injury and immune modulation", Trauma (Part 1of 3) - World Journal of Surgery, Vol. 26, pp. 150 - 155.

40. Gault, David T. Gault (2003), "Recontruction of the Ear", Principles and Practice of Head and Neck Oncology, Vol. pp. 952 - 981.

41. Godley, Frederick A. Godley (2003), "Experience with the malleable ear dressing, a versatile sillicone - lined bandage for the auricle", Ear, Nose & Throat Journal, Vol. 82 (8), pp. 570 - 574.

42. Goycoolea, Marcos V. Goycoolea et al. (1989), "Plastic Surgery of the Pinna", Atlas of Otologic Surgery, tr. 339 - 358.

43. Hochberg, J...Hochberg et al. (2001), "Soft tissue injury to face and neck: Early assessment and repair", World Journal of Surgery, Vol. 25 (8), pp. 1023 - 1027.

44. Jahrsdoerfer, R. A., Mason J. C (2003), "Congenital aural atresia", Operative techniques in Otolaryngology - Head and Neck Surgery, Vol. 14 (4), pp. 247-251.

45. Jordan, J. Randall Jordan, Karen H. Calhoun (2006), "Management of Soft Tissue Trauma and Auricular Trauma", Head & Neck Surgery - Otolaryngology, Vol. 1 (6), pp. 935 - 948.

46. Mascio40, Donatello Di Mascio, Fabio Castanetti (2004), "Tuber Flap Interpolation in Reconstruction of Helical and Ear Lobe Defects", Dermatologic surgery, Vol. 3 (4), pp. 572 – 578.

47. Mener, Albert L. Mener (2003), "Disorders of the External Ear", A Pocket Guide to the Ear, Vol. pp. 26 - 50.

48. Mills38, John H. Mills et al. (2006), "Anatomy and Physiology of Hearing", Otology, Head & Neck surgery – Otolaryngology, Vol. 1 (9), pp. 1884 – 1903.

49. Murakami, Craig S. Murakami, Vito C. Quatela (2005), "Reconstruction surgery of the Ear: Microtia reconstruction", Cummings Otolaryngology - Head & Neck Surgery, Vol. pp. 4422 - 4438.

50. Naumann, Naumann Andreas (2007), "Otoplasty – techniques, characteristics and risks", GMS Current Topics in Otorhinolaryngology - Head and Neck Surgery, Vol. 6 pp. 1011 - 1025.

51. Pasha, R. Pasha et al. (1999), "Incision / Excision Planning and Scar Revision", Otolaryngology - Head and Neck Surgery, Vol. pp. 377 - 383.

52. Pasha, R. Pasha et al. (1999), "Soft Tissue Trauma", Otolaryngology - Head and Neck Surgery, Vol. pp. 475 - 480.

53. Perkins, Stephen W. Perkins et al. (2000), "The incidence of sport - related facial trauma in children", Ear, Nose & Throat Journal, Vol. 79 (5), pp. 632 - 638.

54. Petro, Jane A. Petro, Mask D. Suski, Howard D. Stupak (2006), "Scars", Otolaryngology - Basic Science and Cliniccal Review, Vol. pp. 18 - 21.

55. Pham, Pham V. Tuan et al. (2003), "Surgery of the Auricle", Facial plastic surgery, Vol. 19 (1), pp. 53 - 73.

56. Sanna, Mario Sanna, Alessandra Russo, Giuseppe De Donato (1999), "Diseases Affecting the External Auditory Canal", Color Atlas of Otoscopy, Vol. pp. 7 - 25.

57. Selesnick, Samuel H. Selesnick et al. (1995), "Herniation of the Temporomandibular Joint into the External Auditory Canal: A complication of Otologic Surgery", The American Journal of Otology, Vol. 16 (6), pp. 751 - 757.

58. Shumrick, Kevin A. Shumrick, Jon B. Chadwell (2005), "Facial trauma: Soft - tissue Lacerations and Burns", Cummings Otolaryngology - Head & Neck Surgery, Vol. pp. 582 - 601.

59. Vuyk, H. D. Vuyk, E. J. M. Bakkers (1991), "Absorbable mattress sutures in the manegement of Auricular hematoma", The Laryngoscope, Vol. 101 (10), pp. 1124 - 1126.

60. Wareing, Michael J. Wareing, Anil K. Lalwani, Robert K. Jackler (2006), "Development of the Ear", Head & Neck Surgery - Otolaryngology, Vol. 2 (9), pp. 1870 - 1872.

61. Hà22, Nguyễn Thị Trúc Hà (2006), Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, nguyên nhân và kết quả điều trị chấn thương mũi xoang tại Huế, Luận án tốt nghiệp chuyên khoa cấp II, Đại học Y Dược Huế.

62. Hùng33, Ngô Trí Hùng và cộng sự (2006), "Các chỉ số kích thước giải phẫu ống tai ngoài của người Việt Nam", Báo cáo toàn văn Hội nghị khoa học công nghệ tuổi trẻ các trường đại học Y Dược Việt Nam lần thứ 13, TP. HCM, tr. 170 - 180.

63. Tuan, Pham V. Tuan et al. (2003), "Surgery of the Auricle", Facial plastic surgery, Vol. 19 (1), pp. 53 - 73.

Каталог: 2009
2009 -> Công ty cổ phần Xây dựng Điện vneco3
2009 -> Ủy ban nhân dân cộng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam thành phố HỒ chí minh độc lập Tự do Hạnh phúc
2009 -> BỘ NÔng nghiệp và phát triển nông thôN
2009 -> Nghị ĐỊnh số 163/2004/NĐ-cp ngàY 07/9/2004 quy đỊnh chi tiết thi hành một số ĐIỀu của pháp lệNH
2009 -> BỘ CÔng thưƠng cộng hoà XÃ HỘi chủ nghĩa việt nam
2009 -> Mẫu số: 01 (Ban hành kèm theo Thông tư liên tịch số 31 /2009/ttlt-btc –BLĐtbxh ngày 09 tháng 09 năm 2009) CỘng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam
2009 -> BỘ y tế Số: 12/2006/QĐ-byt cộng hoà XÃ HỘi chủ nghĩa việt nam
2009 -> CỘng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam sở TƯ pháP Độc lập Tự do Hạnh phúc
2009 -> CÔng ty cp đIỆn tử BÌnh hòa cộng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam
2009 -> Ủy ban nhân dân thành phố HỒ chí minh

tải về 16.51 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn:

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 14