Gía trị nghỉ dưỡng của KDL Bà Nà

Với điều kiện địa chất, thổ nhưỡng và khí hậu, thủy văn như đã nêu ở phần I; qua nhiều đợt khảo sát thực tế, Bác sĩ Gaide, người được giao nhiệm vụ nghiên cứu để đề ra quyết định xây dựng khu nghỉ mát Bà Nà đã có đánh giá về giá trị nghỉ dưỡng của Bà Nà như sau :” Khí hậu Bà Nà là khí hậu khá khô ráo, thường xuyên êm dịu, với ngày ấm vừa phải, đêm mát tuyệt diệu. Cái khí hậu trong lành, ôn hòa này tương tự như khí hậu miền Địa Trung Hải, phù hợp tuyệt vời đối với những cơ thể mệt mỏi, suy nhược vì những ngày hè quá nóng bức và đặc biệt đối với phụ nữ và trẻ em.”

Ở một chương khác, Gaide viết :”…Tóm lại, sức khỏe chung củc những người Âu nghỉ tại đây được phục hồi và tăng cường nhanh chóng nhờ đợt chữa bệnh bằng độ cao. Với những người giảm sút sức lực vì phải lưu lại lâu ngày ở đất thuộc địa, với những người suy sụp vì cái nóng quá gay gắt, với những người suy nhược thần kinh vì làm việc quá sức; khí hãu tuyệt hảo ở đây đã trả lại cho họ sự năng động, sức mạnh và nghị lực. Nhưng nhìn chung, phụ nữ và trẻ em mới là những người được hưởng thụ nhiều nhất. Thật là tuyệt diệu khi thấy họ hồng hào và béo tốt lên…”

Để kết luận cho báo cáo của mình, ông viết :”…Cuối cùng, chúng tôi muốn khẳng định rằng một lần nghỉ mát mùa hè ở Bà Nà là một cuộc chữa bệnh bằng độ cao tuyệt hảo, thích hợp đặc biệt với những gia đình, những cá nhân thích nghỉ ngơi hòan toàn yên tĩnh. Hơn nữa, nhờ cái toàn cảnh tuyệt diệu của biển cả và dãy Trường Sơn, với những bối cảnh và tác dụng của sự phối hợp ánh sáng rất đa dạng luôn có trước mắt, nhũng ngày nghỉ tại đây rất dễ chịu và đạc biệt quyến rũ. Theo chúng tôi, đó cũng chính là ưu thế của Bà Nà so với Đà Lạt. Vì ở Đà Lạt chân trời bị hạn chế và không hề thay đổi”.

Tất nhiên, về nhiều mặt Bà Nà không thể so sánh. Nhưng ưu thế hơn hẳn của Bà Nà so với Đà Lạt cũng như với những điểm nghỉ mát nổi tiếng khác của nước ta như Sapa, Tam Bảo, đó là VẺ ĐẸP HÙNG VĨ CỦA CÁI NHÌN TOÀN CẢNH TỪ BÀ NÀ.

Vào những lúc trời quang, mây tạnh, từ trên những mỏm núi cao, tầm mắt chúng ta có thể bao quát cả một vùng không gian rộng lớn, phía Tây là dãy Trường Sơn ngút ngàn mây phủ. Phía đông là biển cả mênh mông với đồi núi đảo xa và những vịnh ven bờ… về phía Bắc, tầm nhìn có bị vướng bởi rặng Hải Vân, nhưng sau những chóp núi chập chùng ta vẫn nhìn thấy biển khơi mờ ảo đến tận chân trời. Và qua những chỗ khuyết của dãy núi, ta có thể quan sát những cồn cát phía xa, những đầm phá yên tĩnh cạnh thành phố Huế. Toàn cảnh phía Đông trải ra một vẻ đẹp độc đáo. Ngay trước rặng núi sát Bà Nà hiển hiện vành đai xanh của làng Phú Thượng với những điểm sáng trắng của những ngôi nhà cổ kính. Rồi châu thổ sông Trường Định (Cu Đê) với cửa sông Nam Ô đổ ra biển cả Vịnh Đà Nẵng vẽ một vành cung viền cát trắng đến tận rặng núi Sơn Trà. Vào lúc biển yên, sóng lặng ta có thể quan sát cuộc sống sinh động đang diễn ra trên vịnh Đà Nẵng với từng đoàn thuyền đánh cá từ các làng chài Thanh Khê, Thuận Phước,… kéo ra. Những chấm đen di chuyển trên một mảng sáng ban mai, mời ảo có lúc làm ra không phân biệt được chúng bập bềnh trên sóng hay lơ lững giữa lưng trời.

Đà Nẵng đó với những công trình kiến trúc. Cảng sông Hàn với dòng sông mảnh mai vắt dọc qua và Ngũ Hành Sơn hiện ra với những hòn non bộ đặt khéo léo trên nền cát trắng. Đồng bằng mênh mông kéo dài tầm nhìn đến tận những thung núi từ phía Tây Quảng Nam đổ xuống. Thật khó có thể diễn đạt hết những cảm nhận trước toàn cảnh hùng vĩ mà nên thơ này.
Cái đẹp của Bà Nà còn nằm trong sự tĩnh lặng đến tuyệt vời. Không khí dễ chịu, thi thoảng có những cơn gió nhẹ lay động cuốn theo hương thơm của muôn ngàn kỳ hoa, dị thảo. Tiếng róc rách từ xa của suối nước vẳng tới, tiếng xào xạc của lá rừng, tiếng ve ngân lãng du, mộng mị…. Cả một tổng thể sắc màu, âm thanh cùng lúc tràn đến, mơn man, ve vuốt làm cho thời gian chiêm ngưỡng thiên nhiên Bà Nà trở nên rạng rỡ hơn, rung cảm hơn.

Không cần phải bàn cãi gì thêm về giá trị của khu nghỉ mát. Bởi lẽ Gaide và những cộng sự đầy trách nhiệm của ông đã nghiên cứu, đánh giá rất kỹ về nó. Và tới những gì chúng ta từng cảm nhận về Bà Nà cũng đã nói lên tất cả những giá trị vốn có của nó.

Miếu Bà và Am Bà hiện có trên đường lên Bà Nà chỉ là hai nơi thờ phượng Bà do những người phu mở đường phụng lập sau này. Những người thợ rừng thông thuộc cho rằng miếu thờ Bà ở một nơi rất thanh vắng theo những lối quanh co, rắc rối của các con khe, con suối trong núi dẫn đến một hang động có mái hiên đá với một bàn cờ bằng đá cẩm thạch trắng.

Chính trong thời gian này, một người họ Mạc (không rõ tên) ở làng Hội Vực đã từng cung cấp trâu, bò, lương thảo cho quân đội Gia Long. Sau này, để ban thưởng cho người công bộc trung thành này, Gia Long đã cho mời ông ra triều đình để phong cho một chức quan, nhưng Mạc vốn quen với thôn dã và tha thiết với ngọn núi của mình, đã cảm ơn nhà vua và từ chối mọi ân huệ vua ban. Gia Long đã phong cho ông tước “Bình Hương Xử Sĩ” và ngôi mộ của ông được yêu cầu xây lớn. 10m * 7m, có tấm đá làm nắp hầm mộ và tấm bia ghi hàng chữ “Cổ Việt bình hương xử sĩ Mạc công mộ”.

Theo thiển ý của chúng tôi “Bà Nà”là danh xưng thuần Việt chỉ khu đất trống bằng phẳng trên đỉnh Bà Nà. “Nà” là tên gọi chỉ những khu đất rộng và phẳng ở các triền núi, nơi có thể canh tác, trồng trọt được. “Nà” tương ứng với “biển”, “bãi” ở dọc sông, hay “đồi”, “gò” ở vùng núi nhưng ít phẳng hơn…. Dọc sông Thu Bồn, nơi hạ lưu vùng Gò Nổi những khu đất phẳng do phù sa bồi đắp được gọi là những “bãi dâu”, “biền dâu” hay “biền bắp”, “bãi bắp” nhưng lên dần vùng thượng nguồn, từ Trung Phước đền Hòa Kẽm, Đá Dừng nhân dân ở đây lại gọi là những “Nà dâu” hay “Nà bắp” bởi địa hình của những bãi bồi ở đây một bên là sông còn một bên là núi. Về danh từ “Bà” trong “Bà Nà” như trên chúng tôi đã nói là dấu ấn của chế độ mẫu hệ. “Bà” được dùng phổ biến trong tên gọi những sự vật, hiện tượng to lớn, hùng vĩ đáng kính sợ. Trong hệ thống các thần của Việt Nam có rất ít các ông Phật, ông Thánh, ông Thần. Trong khi đó có rất nhiều những Bà Vú, Bà Mụ, Bà Phật, Bà Đá, Bà Lồi, Bà Chúa Ngọc, Bà Thái Dương. Có những tượng đá rõ ràng là biểu hiện của người nam hoặc con thú giống đực nhưng được thờ cúng dưới tên Bà hoặc bà Chúa. Tại Hội An, một tượng sư tử với nét đặc thù của giống đực lại được gọi là Đạo bà Lồi, tượng một nhân vật có râu rậm ở Thanh Châu cũng được gọi là tượng Bà Lồi hoặc Tháp Bàng An là một Linga cao lớn được gọi là Bà Thái Thượng. Dấu ấn này còn rõ nét trong tục ngữ, ca dao Việt Nam hay tên gọi các sự vật, ví dụ như: “Ông tha, bà chẳng tha”, “lệnh ông không bằng cồng bà”, “Bươm bướm bà”, “rau răm bà”, … cũng như “Cái” trong “đướng Cái”, “sông cái”…. “Bà” trong danh xưng “Bà Nà” có liên quan mật thiết với tín ngưỡng của nhân dân trong vùng với khu Núi Chúa và việt thờ phụng tôn kính “Đức Bà” hay “Bà Chúa Thương Ngàn”.

Dưới đây là một số điểm tham quan mới, hấp dẫn của Bà Nà:

Nước của thác Cầu Vồng tạo thành một dòng suối đẹp mà hai bên bờ cát in nhiều dấu chân nai. Thỉnh thoảng những người thợ rừng đã gặp những chú nai con ngơ ngác xuống suối uống nước. Do vậy, họ đặt tên cho con suối là suối Nai.

Khác với những thung lũng khác, suối Nai có một thảm thực vật tương đối đặc trưng. Nơi đây đầy những cây dương xỉ khổng lồ với chiều cao đến 10m, nhiều loài hoa lạ, thân nhỏ, thấp và hoa sặc sỡ bám vào vách đá. Những cây xá xị (Hoàng Đằng?) cao 15 – 20 m, sực nức mùi thơm. Những bụi cau rừng hoang dã xòe tán tạo cho cảnh trí vừa như xa xăm vừa như gần gũi, thân thuộc.

Phật Viện Đồng Dương

Phật Viện Đồng Dương nằm trong địa phận xã Bình Định - huyện Thăng Bình, cách thành phố Đà Nẵng 60km về phía Tây Nam, cách thị xã Tam Kỳ khoảng 40km về phía tây bắc là trung tâm phật giáo của vương quốc Chăm pa đuợc xây dựng năm 875 dưới triều vua Indravarman II. Do bị tàn phá bởi thiên nhiên và bom đạn nên hiện nay chỉ còn lại một mảng tường thấp và một số hiện vật trang trí dấu vết nền móng công trình.