TAÄp san vaät lí soá 06 RƯỜng thpt huơng trà TỔ VẬt lí – ktcn taøi lieäu löu haønh noäi boä Vuõ khí haït nhaân

Albert Einstein sinh ngày 14-3-1879 tại Ulm, miền Wurtemberg, nước Đức. Cái tỉnh nhỏ bé này không mang lại cho Albert một kỷ niệm nào cả vì năm sau, gia đình Einstein đã di chuyển tới Munich. Chủ gia đình, ông Hermann Einstein là người lạc quan, tính tình vui vẻ. Còn bà mẹ, bà Pauline Koch, đã tỏ ra có óc thẩm mỹ ngoài bản tính cần cù, tế nhị. Bà hay khôi hài và yêu thích âm nhạc.

Vốn dòng dõi Do Thái nhưng gia đình Einstein lại sinh sống như người Đức vì tổ tiên của họ đã sinh cơ lập nghiệp tại nước Đức lâu đời. Các phong tục Do Thái cũ đều còn lại rất ít, trong khi tôn giáo bao giờ cũng là thứ mà họ giữ gìn.

Từ ngày lọt lòng mẹ, cậu Albert chẳng có gì khác hơn những đứa trẻ thông thường. Cậu chậm biết nói đến nỗi lên 3 tuổi mà còn bập bẹ tiếng một khiến cho cha mẹ tưởng cậu bị câm. Cách giải trí mà cậu ưa thích là hát khe khẽ các bài thánh ca khi dạo mát một mình ngoài cánh đồng. Einstein đã sống trong tình thương của cha mẹ và bên cạnh người chú tài ba. Chính nhờ ông này mà Einstein có được các khái niệm đầu tiên về Toán Học.

Từ thuở nhỏ, Albert Einstein đã yêu thích học hỏi về Vật Lý. Cậu còn nhớ khi lên 5 tuổi, cha cậu cho cậu một chiếc la bàn. Chiếc kim lúc nào cũng chỉ về một hướng làm cho cậu bé này thắc mắc, suy nghĩ. Lớn lên, Einstein ưa thích đọc các loại sách Khoa Học.Về Toán Học, không phải nhà trường cho cậu các khái niệm đầu tiên mà là gia đình và ông chú ruột đã chỉ dạy cho cậu rõ ràng hơn các giáo sư tại Gymnasium.

Năm 12 tuổi, Albert Einstein được tặng một cuốn sách về Hình Học. Cậu nghiền ngẫm cuốn sách đó và lấy làm thích thú về sự rõ ràng cùng các thí dụ cụ thể trong sách. Nhờ cuốn này, cậu học được cách lý luận phân minh và cách trình bày thứ tự của một bài tính. Do đó, cậu hơn hẳn các bạn về môn Toán

Vào năm 1894, ông Hermann đành phải bán cửa hàng của mình rồi sang Milan, nước Ý, mở một cơ xưởng tương tự. Ông để con trai ở lại nước Đức theo nốt bậc trung học, vì chính nơi đây sẽ cho phép con ông bước lên bậc Đại Học.

Tại châu Âu vào thời kỳ đó trường Bách Khoa tại Zurich là nơi danh tiếng. Muốn vào trường, sinh viên phải qua một kỳ thi tuyển. Einstein cũng nộp đơn dự thi nhưng chàng bị rớt. Nhưng may mắn cho Albert, bài làm xuất sắc về Toán của chàng đã khiến cho viên giám đốc trường Bách Khoa chú ý. Ông ta khuyên chàng nên theo học tại một trường khá nổi danh thuộc tỉnh Aarau. Bất đắc dĩ, Einstein đành phải nhận lời.

Sau một năm theo học tại Aarau, Einstein tốt nghiệp trung học và được nhận vào trường Bách Khoa Zurich mà không phải qua một kỳ thi nào khác.

Vào năm 1901, Albert Einstein tốt nghiệp trường Bách Khoa và cũng trở nên công dân Thụy Sĩ. Không xin được việc tại trường đại học, Einstein quay sang việc nạp đơn vào một trường trung học, nhưng mặc dù có nhiều thư giới thiệu nồng nàn, mặc dù xuất thân từ trường Bách Khoa và có quốc tịch Thụy Sĩ, Einstein vẫn không xin được việc làm.

Năm 1901, ông công bố bài báo "Folgerungen aus den Kapillarität Erscheinungen" ("Các kết luận về hiện tượng mao dẫn") trên tạp chí nổi tiếng thời đóAnnalen der Physik.

 Ngày 30 tháng 4 năm 1905, Einstein hoàn thành luận án tiến sỹ của mình dưới sự hướng dẫn của giáo sư vật lý thực nghiệm Alfred Kleiner. Einstein được trao bằng tiến sỹ tại Đại học Zurich. Luận án của ông có tiêu đề "Một cách mới xác định kích thước phân tử".Trong cùng năm, mà ngày nay các nhà khoa học gọi là Năm kỳ diệu của Einstein, ông công bố bốn bài báo đột phá, về hiệu ứng quang điện, về chuyển động Brown, thuyết tương đối hẹp, và sự tương đương khối lượng và năng lượng (E=mc²), khiến ông được chú ý tới trong giới hàn lâm trên toàn thế giới.

Năm 1908, giới khoa học coi ông là nhà khoa học hàng đầu, và Đại học Bern mời ông về làm giảng viên của trường.

Ngày 7 tháng 11 năm 1919, tờ báo tin tức hàng đầu của Anh ‘The Times’ in một dòng chữ tựa đề trên trang nhất viết là: "Cách mạng trong Khoa học – Lý thuyết mới về Vũ trụ – Các tư tưởng của Newton đã bị lật nhào". 

Năm 1921, Einstein nhận giải Nobel Vật lý. Do thuyết tương đối hẹp vẫn còn đang tranh cãi, nên hội đồng giải Nobel chỉ trao giải cho ông vì những giải thích về hiện tượng quang điện và các đóng góp cho vật lý.

Hè 1939, vài tháng trước khi nổ ra chiến tranh ở châu Âu, Szilárd khuyên mời Einstein ký vào một bức thư gửi đến tổng thống Franklin D. Roosevelt để cảnh báo ông về khả năng này. Einstein và Szilárd, cùng những nhà khoa học tị nạn khác "coi họ có trách nhiệm để cảnh báo người Mỹ khả năng của các nhà khoa học Đức có thể chế tạo thành công bom nguyên tử, và rằng Hitler rất quyết tâm có được vũ khí như vậy."Bức thư cũng đề cập đến chính phủ Hoa Kỳ nên chú ý tới và tham gia trực tiếp vào nghiên cứu uranium cũng như chuỗi phản ứng dây chuyền. Cùng với lá thư và buổi gặp của Einstein với Roosevelt, Hoa Kỳ tham gia vào cuộc "chạy đua" phát triển bom, tập trung vào đây rất nhiều nguồn lực tài chính, vật liệu, cơ sở cũng như các nhà khoa học lớn trong dự án Manhattan. Cuối cùng Hoa Kỳ trở thành nước duy nhất sở hữu bom nguyên tử trong thời gian chiến tranh thế giới lần II.

Đối với Einstein, "chiến tranh là căn bệnh . . ông kêu gọi chống lại chiến tranh." Nhưng năm 1933, sau khi Hitler trở thành lãnh đạo tối cao ở Đức, "ông đã khẩn thiết kêu gọi các nước phương Tây chuẩn bị chống lại sự tấn công của nước Đức. Năm 1954, một năm trước khi qua đời, Einstein kể cho người bạn già của mình, Linus Pauling, "Tôi đã gây ra một trong những lỗi lầm lớn nhất trong cuộc đời - đó là khi tôi ký vào bức thư gửi tổng thống Roosevelt khuyến nghị nên chế tạo bom nguyên tử; với một số biện hộ - sẽ nguy hiểm hiểm nếu người Đức có được nó...’’

Vào ngày 17 tháng 4 năm 1955, Albert Einstein bị chảy máu trong do vỡ động mạch chủ, mà trước đó đã được phẫu thuật bởi tiến sĩ Rudolph Nissen năm 1948. Einstein đã từ chối phẫu thuật, ông nói: "Tôi muốn đi khi tôi muốn. Thật vô vị để duy trì cuộc sống giả tạo. Tôi đã hoàn thành chia sẻ của mình, đã đến lúc phải đi. Tôi sẽ làm nó thật thanh thản." Ông mất trong bệnh viện Princeton vào sáng sớm hôm sau ở tuổi 76, nơi ông vẫn tiếp tục làm việc đến hơi thở cuối cùng. Thi thể Einstein được hỏa táng và tro được rải khắp nơi quanh vùng của Viện nghiên cứu cao cấp, Princeton, New Jersey.

Phần nhiều câu hỏi nhất là phần dao động cơ học và phần dòng điện xoay chiều. Phần dao động cơ học thường vướng ở vấn đề thời gian đi từ điểm này đến điểm kia. Trừ một số trường hợp đặc biệt có thể học thuộc, còn lại nên chú ý phương pháp giải tổng quát dựa vào mối liên hệ giữa dao động điều hòa và chuyển động tròn đều. Với phần dòng điện xoay chiều, một số câu hơi khó có thể vẽ giản đồ vecto và dùng kiến thức hình học đơn giản để giải.

Các phần sóng ánh sáng, lượng tử ánh sáng, hạt nhân nguyên tử, từ vi mô đến vĩ mô thường cho lý thuyết khá nhiều nên cần nắm vững, hiểu rõ sâu sắc các kiến thức trong sách giáo khoa. Phần bài tập sóng ánh sáng thường là giao thoa ánh sáng với những kiến thức quen thuộc như tìm số vân, vị trí vân trùng… Phần bài tập hạt nhân nguyên tử chú ý đến năng lượng liên kết riêng, số hạt nhân phân rã trong hiện tượng phóng xạ, năng lượng phản ứng…

Để phân phối thời gian làm bài hợp lý, các em cần lưu ý cấu trúc đề thi tuyển sinh ĐH, CĐ. Thời gian ôn tập không còn nhiều vì vậy để chắc chắn đạt 7 hoặc 8 điểm, các em nên chú trọng các nội dung sau đây:

- Viết phương trình dao động điều hòa, phương trình vận tốc, phương trình gia tốc

- Các khái niệm đặc trưng (tần số, chu kỳ, biên độ, pha dao động, pha ban đầu, vận tốc, tốc độ, lực đàn hồi, lực hồi phục,…)

- Mô tả đồ thị li độ dao động, vận tốc, gia tốc, động năng, thế năng

- Các biểu thức động năng, thế năng, cơ năng; biểu diễn dao động điều hòa và chuyển động tròn đều; dao động tuần hoàn

- Khảo sát con lắc lò xo nằm ngang và con lắc lò xo treo

- Bài tập cắt ghép lò xo.

- Dao động tắt dần, duy trì cưỡng bức, cộng hưởng

- Tổng hợp dao động điều hòa

- Khảo sát con lắc đơn

- Bài toán nhanh chậm của đồng hồ quả lắc

Chương sóng cơ và chương dao động và sóng điện từ: Hai chương này các em chú trọng phần:

- Đại cương về sóng cơ

- Nhiễu xạ, phản xạ, giao thoa

- Sóng dừng

- Sóng âm, các đặc trưng của sóng âm

- Dao động điện từ, điện từ trường

- Các khái niệm về dòng điện xoay chiều

- Khảo sát mạch RLC nối tiếp với các bài toán về xác định giá trị các đại lượng, bài toán cực trị, bài toán hộp đen và giản đồ Fresnel

- Bài toán công suất mạch điện xoay chiều

- Các máy điện, động cơ điện

Chương sóng ánh sáng

- Phần tán sắc, nhiễu xạ, giao thoa

- Quang phổ

- Tia hồng ngoại, tử ngoại, Rơn-ghen

- Đo bước sóng ánh sáng bằng giao thoa khe Young

Chương lượng tử ánh sáng

-  Phần thí nghiệm về hiện tượng quang điện, Thuyết lượng tử

- Định luật quang điện, lưỡng tính sóng hạt

- Quang điện trong, quang điện ngoài

- Mẫu nguyên tử Bohr

- Sơ lược về laze

- Phần cấu tạo, đồng vị, lực hạt nhân

- Khối lượng, năng lượng nghỉ, liên kết, liên kết riêng

- Phóng xạ, phản ứng hạt nhân, phân hạch, nhiệt hạch

- Bài tập về động năng và vận tốc của hạt nhân

Ngoài ra, đề thi đại học phần nâng cao có câu hỏi nằm trong chương Chuyển động của vật rắn, Thuyết tương đối của Anh-xtanh, Từ vi mô đến vĩ mô

Lưu ý là phải ôn thật chắc lý thuyết, thuộc lòng các công thức và làm nhiều bài tập để hình thành phản xạ và thao tác nhanh. Với học sinh khá giỏi, thời gian làm gần hoàn chỉnh một đề thi khoảng 60 phút, 30 phút còn lại dành cho các câu còn nghi ngờ và 1 – 2 câu hóc búa.

Thi trắc nghiệm không giống thi tự luận ở một điểm là: thi tự luận câu dễ nằm trước câu khó nằm sau, còn thi trắc nghiệm thì các câu được đặt vào vị trí bất kì. Vì vậy các em nên làm theo các bước sau:

- Những câu làm được ngay mà không cần tính toán khá nhiều (thường là lí thuyết hoặc vận dụng những công thức đơn giản).

- Những câu phải tính toán phức tạp dù nghĩ ra cách làm cũng không nên làm ngay lúc đó.

- Những câu làm được là những câu chắc chắn và không phải kiểm tra lại (nếu thiếu giờ), khoanh tròn số thứ tự câu đó.

- Những câu chưa làm được mà đã có một đáp án tạm coi là tin tưởng nhất lóe lên ở trong đầu thì đánh dấu tích vào trước phương án trả lời đó trong đề.

- Ngay cả một câu gồm A, B, C, D khi đọc đến B thấy đúng thì tạm tích vào trước B và đọc nốt C, D để quyết định có chọn B hay không. Cách này rất hiệu quả trong các câu mà phương pháp dài, loằng ngoằng.

C

DAØNH CHO CHÖÔNG TRÌNH VAÄT LÍ 10CB – OÂN TAÄP HK2 HKII
HƯƠNG IV . CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN

Đơn vị công suất là jun/giây, được đặt tên là oát, kí hiệu W.

=