S¸ch ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc Hoµng thÞ kim quÕ
tải về 1.92 Mb.
|
- Điều hướng trang này:
- 3. N©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ tæ chøc thùc hiÖn ph¸p luËt, ho¹t ®éng ¸p dông ph¸p luËt cña c¸c c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn
- N©ng cao chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ¸p dông ph¸p luËt cña c¸c c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn.
- 4. T¨ng cêng ®Êu tranh phßng, chèng tham nhòng, c¸c lo¹i vi ph¹m ph¸p luËt kh¸c vµ vi ph¹m ®¹o ®øc
- 5. T¨ng cêng c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹o ®øc, kÕt hîp víi gi¸o dôc ph¸p luËt, x©y dùng ý thøc, lèi sèng tu©n theo ph¸p luËt vµ phï hîp ®¹o ®øc x· héi.
- - Nh÷ng néi dung chñ yÕu cña gi¸o dôc ®¹o ®øc
- - N©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ c«ng t¸c phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt
- - T¨ng cêng c«ng t¸c phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt trªn c¸c ph¬ng tiÖn, th«ng tin ®¹i chóng
- - X©y dùng c¸c tiªu chÝ, chØ b¸o cô thÓ cho viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt.
- - Ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin ph¸p luËt
- - N©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ gi¸o dôc ®¹o ®øc, gi¸o dôc ph¸p luËt trong gia ®×nh vµ nhµ trêng
- - Thùc hiÖn c¬ chÕ phèi hîp phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt
| §¶m b¶o tÝnh tèi cao cña luËt. Vai trß hµng ®Çu cña ph¸p luËt ®îc ®¶m b¶o b»ng nhiÒu c¸ch trong ®ã cã viÖc x¸c lËp vµ thùc hiÖn sù kiÓm so¸t tÝnh tèi cao cña c¸c ®¹o luËt. Trong hÖ thèng ph¸p luËt, c¸c ®¹o luËt ph¶i chiÕm u thÕ. Sù thèng trÞ (ngù trÞ) cña ph¸p luËt ®ßi hái nhµ níc ph¶i xuÊt ph¸t tõ nh÷ng yªu cÇu kh¸ch quan cña x· héi mµ ®Þnh ra ph¸p luËt vµ chÝnh b¶n th©n còng ph¶i phôc tïng ph¸p luËt. Sù thèng trÞ cña nh÷ng ®¹o luËt ph¸p quyÒn lµm cho x· héi æn ®Þnh, h¹n chÕ sù l¹m quyÒn, lµm cho quyÒn lùc mang tÝnh ph¸p quyÒn phï hîp víi ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc x· héi.
X©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt theo nh÷ng tiªu chÝ c¬ b¶n cña nhµ níc ph¸p quyÒn vµ c«ng cuéc héi nhËp quèc tÕ. Trong ®ã ®Æc biÖt chó ý ®Õn tÝnh chÊt c«ng b»ng, nh©n ®¹o, tù do, d©n chñ, c«ng khai, minh b¹ch, phôc vô lîi Ých ngêi d©n mét c¸ch tèt nhÊt. TiÕp tôc thùc hiÖn nh©n ®¹o ho¸ trong c¸c lÜnh vùc ph¸p luËt, ®Æc biÖt lµ trong ph¸p luËt h×nh sù, cÇn x©y dùng c¬ chÕ ph¸p luËt ®Ò cao tÝnh nh©n ®¹o vµ quyÒn con ngêi, t¨ng cêng hîp t¸c quèc tÕ trong ®Êu tranh phßng chèng téi ph¹m khñng bè, téi ph¹m cã tæ chøc xuyªn quèc gia. TÝnh minh b¹ch cña ph¸p luËt, mét thuéc tÝnh cña nhµ níc ph¸p quyÒn. Ph¸p luËt ph¶i c«ng khai, minh b¹ch, dÔ hiÓu, thèng nhÊt, dÔ vËn dông, nhÊt qu¸n, dÔ dµng truy cËp, cã ®é tin cËy cao199. Ph¸p luËt trong nhµ níc ph¸p quyÒn ph¶i quy ®Þnh c¬ chÕ ®¶m b¶o thùc hiÖn nguyªn t¾c: ®îc lµm tÊt c¶ trõ nh÷ng g× luËt cÊm - ®èi víi c¸ nh©n vµ chØ ®îc lµm nh÷ng g× mµ ph¸p luËt cho phÐp - ®èi víi tæ chøc. Mét hÖ thèng ph¸p luËt ®óng, tèt sÏ lµ hÖ thèng ph¸p luËt nªu ®îc nh÷ng ph¬ng ¸n cho sù lùa chän c¸c hµnh xö phï hîp quy luËt, lîi Ých c¸ nh©n vµ trËt tù x· héi. Quy ®Þnh réng r·i trong ph¸p luËt nh÷ng thiÕt chÕ d©n chñ vµ nh÷ng h×nh thøc d©n chñ cña ®êi sèng x· héi, më réng c¸c quyÒn tù do d©n chñ cña c«ng d©n, d©n chñ ho¸ ho¹t ®éng t ph¸p. Trong chiÕn lîc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ®· ®Æt ra sù cÇn thiÕt nghiªn cøu vÒ kh¶ n¨ng ¸p dông ë møc ®é thÝch hîp ¸n lÖ, tËp qu¸n, quy t¾c cña c¸c hiÖp héi nghÒ nghiÖp. Khai th¸c c¸c nguån quy ph¹m x· héi kh¸c bæ sung cho ph¸p luËt cña Nhµ níc nh tËp qu¸n, phong tôc, luËt tôc, h¬ng íc. X©y dùng x· héi d©n sù, ph¸t huy vai trß cña c¸c tæ chøc thÝch hîp cho c¸c céng ®ång d©n c. §æi míi nhËn thøc vµ thùc tiÔn ¸p dông vÒ c¸c lo¹i nguån ph¸p luËt, nghiªn cøu, tham kh¶o kinh nghiÖm ®Ó triÓn khai kh¶ n¨ng ¸p dông ¸n lÖ, tËp qu¸n, luËt tôc. T×m hiÓu kinh nghiÖm níc ngoµi nhÊt lµ c¸c níc ASEAN vÒ ¸n lÖ, tËp qu¸n, quy t¾c cña c¸c hiÖp héi nghÒ nghiÖp, luËt tôc kÓ c¶ tËp qu¸n, th«ng lÖ quèc tÕ. Thùc ra, mçi lo¹i nguån ph¸p luËt ®Òu cã c¶ nh÷ng mÆt u ®iÓm, tÝch cùc vµ mÆt h¹n chÕ. VÊn ®Ò lµ chän xem ë lo¹i nguån nµo cã nhiÒu u ®iÓm h¬n ®Ó x¸c ®Þnh lµ lo¹i nguån ph¸p luËt chÝnh yÕu. §ång thêi cÇn thiÕt ph¶i sö dông réng r·i nhiÒu lo¹i nguån ph¸p luËt bæ sung kh¸c nh mét tÊt yÕu xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn cuéc sèng vµ thùc tiÔn ph¸p luËt cña c¸c quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi. Quan ®iÓm toµn diÖn, kh¸ch quan, réng më vÒ viÖc sö dông nhiÒu lo¹i nguån ph¸p luËt trªn nguyªn t¾c mét lo¹i nguån ph¸p luËt c¬ b¶n còng lµ sù thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc vµ phï hîp víi thùc tiÔn cuéc sèng. 3. N©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ tæ chøc thùc hiÖn ph¸p luËt, ho¹t ®éng ¸p dông ph¸p luËt cña c¸c c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn Vai trß to lín cña ph¸p luËt chØ cã thÓ ®îc ph¸t huy trong qu¶n lý x· héi khi ®îc tæ chøc thùc hiÖn mét c¸ch cã hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶. Thùc hiÖn ph¸p luËt lµ mét qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cã môc ®Ých lµm cho c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®i vµo cuéc sèng, trë thµnh hµnh vi thùc tÕ cña c¸c chñ thÓ ph¸p luËt. Hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vµ n©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ thùc hiÖn ph¸p luËt lµ hai mÆt liªn quan mËt thiÕt biÖn chøng víi nhau vµ cÇn ph¶i ®îc quan t©m nh nhau. Trong thùc tiÔn, hai lÜnh vùc ho¹t ®éng nµy cña ®êi sèng ph¸p luËt vÉn cßn nhiÒu biÓu hiÖn kh«ng t¬ng thÝch, m©u thuÉn gi÷a x©y dùng ph¸p luËt, gi÷a néi dung c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt víi viÖc thùc hiÖn ph¸p luËt. NhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt thêi gian gÇn ®©y ®· ®îc ®æi míi, ®Çy ®ñ vµ cã chÊt lîng h¬n song viÖc ¸p dông trong thùc tiÔn cßn nhiÒu khã kh¨n, bÊt cËp nhÊt lµ vÒ ph¬ng diÖn ý thøc vµ n¨ng lùc, ®iÒu kiÖn tæ chøc thùc hiÖn. Ph¸p luËt ®îc thùc hÞÖn bëi nhiÒu h×nh thøc, nhiÒu lo¹i chñ thÓ kh¸c nhau trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc quan hÖ, ho¹t ®éng x· héi v« cïng ®a d¹ng vµ phøc t¹p. Lý luËn chung vÒ ph¸p luËt ®· ph©n ®Þnh thµnh bèn h×nh thøc thùc hiÖn ph¸p luËt: tu©n thñ ph¸p luËt, chÊp hµnh ph¸p luËt, sö dông ph¸p luËt vµ ¸p dông ph¸p luËt. Cã nh÷ng trêng hîp, c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ®îc thùc hiÖn, trë thµnh hµnh vi thùc tÕ trong cuéc sèng cña c¸c chñ thÓ b»ng chÝnh sù tù gi¸c cña mçi c¸ nh©n, tæ chøc mµ kh«ng cÇn ®Õn sù can thiÖp trùc tiÕp nµo tõ phÝa nhµ níc. Trong lý luËn gäi ®ã lµ h×nh thøc “tu©n thñ” ph¸p luËt, tøc lµ c¸c chñ thÓ ph¸p luËt tù kiÒm chÕ kh«ng thùc hiÖn nh÷ng hµnh vi mµ ph¸p luËt ng¨n cÊm. Nh÷ng quy ph¹m ph¸p luËt cÊm trong luËt h×nh sù, hµnh chÝnh… ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc nµy. Hai h×nh thøc thùc hiÖn ph¸p luËt tiÕp theo lµ chÊp hµnh (thi hµnh) ph¸p luËt vµ sö dông ph¸p luËt. Theo h×nh thøc chÊp hµnh ph¸p luËt, c¸c chñ thÓ ph¸p luËt thùc hiÖn nghÜa vô ph¸p lý cña m×nh b»ng hµnh ®éng tÝch cùc. Sö dông ph¸p luËt lµ mét h×nh thøc thùc hiÖn ph¸p luËt, trong ®ã c¸c chñ thÓ ph¸p luËt thùc hiÖn quyÒn chñ thÓ cña m×nh (thùc hiÖn nh÷ng hµnh vi mµ ph¸p luËt cho phÐp). Chñ thÓ ph¸p luËt cã thÓ thùc hiÖn hoÆc kh«ng thùc hiÖn quyÒn ®îc ph¸p luËt cho phÐp theo ý chÝ, theo “sù tÝnh to¸n” cña m×nh, chø kh«ng bÞ b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn. ¸p dông ph¸p luËt lµ mét h×nh thøc thùc hiÖn ph¸p luËt, trong ®ã Nhµ níc th«ng qua c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn hoÆc nhµ chøc tr¸ch tæ chøc cho c¸c chñ thÓ ph¸p luËt thùc hiÖn nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt, hoÆc tù m×nh c¨n cø vµo c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ra c¸c quyÕt ®Þnh lµm ph¸t sinh, thay ®æi, ®×nh chØ hoÆc chÊm døt nh÷ng quan hÖ ph¸p luËt cô thÓ. Trong tÊt c¶ c¸c h×nh thøc thùc hiÖn ph¸p luËt nªu trªn ®Òu thÓ hiÖn c¸c yÕu tè ®¹o ®øc cña c¸c chñ thÓ tham gia, ®Òu cÇn ®Õn phÈm chÊt ®¹o ®øc cña hä nh lµ ®iÒu kiÖn chÝnh yÕu ®¶m b¶o sù ®óng ®¾n, cã v¨n ho¸ trong viÖc thùc hiÖn ph¸p luËt. Sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc ®îc thÓ hiÖn rÊt râ trong qu¸ tr×nh con ngêi thùc thi ph¸p luËt, dï díi h×nh thøc nµo nh ®· ®Ò cËp. Sì dÜ ph¶i nhÊn m¹nh ®Õn c¸c yÕu tè ®¹o ®øc, sù cÇn thiÕt cña ®¹o ®øc trong thùc thi ph¸p luËt bëi v×, kh«ng Ýt nh÷ng trêng hîp, c¸c quy ®Þnh vÉn ®îc thùc hiÖn trªn thùc tÕ, tøc hµnh vi cña c¸c chñ thÓ quan hÖ ph¸p luËt vÉn hîp ph¸p, vÉn trong hµng lang ph¸p luËt nhng xÐt vÒ ph¬ng diÖn ®¹o ®øc, ph¬ng diÖn l¬ng t©m l¹i cã thÓ kh«ng phï hîp, thËm chÝ l¹i xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®éng c¬, môc ®Ých xÊu vÒ ®¹o ®øc. Mµ ®Ó thùc hiÖn ®îc ý ®å xÊu vÒ ®¹o ®øc th× con ngêi ta l¹i ph¶i mîn danh ph¸p luËt, mîn danh nguyªn t¾c ph¸p chÕ. §iÒu nµy thËt khã mµ kiÓm so¸t, mµ x¸c ®Þnh, chøng minh cho ®îc. §ång thêi, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ph¸p luËt, con ngêi lu«n ph¶i ®Êu tranh víi chÝnh m×nh, víi chÝnh nh÷ng quan niÖm ®¹o ®øc cò nh do quan hÖ t×nh c¶m chi phèi mµ bao che cho nh÷ng hµnh vi tiªu cùc, tr¸i ph¸p luËt. Dïng c¸c chÕ tµi ph¸p luËt ®Ó rµng buéc sù tu©n thñ ph¸p luËt lµ ®iÒu tÊt yÕu, lµ søc m¹nh vèn cã cña ph¸p luËt song cha ®ñ nh ®· ®îc chøng minh qua thùc tiÔn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y khi mµ t×nh h×nh vi ph¹m ph¸p luËt, téi ph¹m h×nh sù cã chiÒu híng diÔn biÕn phøc t¹p h¬n c¶ vÒ quy m« vµ tÝnh chÊt. Do vËy, dïng ®¹o ®øc, khai th¸c søc m¹nh, c«ng n¨ng cña ®¹o ®øc b»ng nhiÒu c¸ch thøc kh¸c nhau chÝnh lµ ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ®îc thùc hiÖn. Th«ng qua viÖc thùc hiÖn ph¸p luËt, con ngêi còng cã thªm ®iÒu kiÖn, m«i trêng ®Ó thùc hµnh ®¹o ®øc, rÌn luyÖn phÈm chÊt ®¹o ®øc th«ng qua c¸c hµnh vi ph¸p luËt cña m×nh. Thùc hiÖn ph¸p luËt cã néi dung rÊt réng, nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh yÕu mang tÝnh nguyªn t¾c trong viÖc thùc hiÖn ph¸p luËt lµ chÊp hµnh ®óng c¸c nghÜa vô ph¸p luËt, sö dông c¸c quy ®Þnh cho phÐp cña ph¸p luËt mét c¸ch ®óng ®¾n, cã v¨n ho¸ vµ ®¹o ®øc; kh«ng lµm nh÷ng g× ph¸p luËt cÊm. §ã lµ nh÷ng yªu cÇu chung ®èi víi c¸c c¸ nh©n, tæ chøc trong thùc hiÖn ph¸p luËt. Muèn cho ph¸p luËt ®îc thùc hiÖn trong cuéc sèng cÇn ph¶i cã nhiÒu ®iÒu kiÖn, chñ quan vµ kh¸ch quan. B¶n th©n mçi c¸ nh©n, tæ chøc cã liªn quan cã tr¸ch nhiÖm ph¶i chÊp hµnh song ®Ó hä cã thÓ chÊp hµnh ®îc th× l¹i cÇn thªm nhiÒu ®iÒu kiÖn. CÇn x©y dùng m«i trêng ph¸p lý – x· héi cho nh÷ng hµnh vi hîp ph¸p. Mét ngêi cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt, cã tri thøc ph¸p luËt, häc vÊn ph¸p luËt nhng nÕu r¬i vµo mét m«i trêng thuËn lîi cña hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt, ®¹o ®øc th× sÏ cã nguy c¬ vi ph¹m ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc cao h¬n. Tuy vËy, m«i trêng kh«ng vi ph¹m ph¸p luËt còng kh«ng hoµn toµn ®ång nghÜa víi m«i trêng cña nh÷ng hµnh vi hîp ph¸p vµ hîp ®¹o ®øc. Tu©n thñ ph¸p luËt – tøc kh«ng lµm ®iÒu ph¸p luËt cÊm ®· khã, song ®Ó chÊp hµnh nghÜa vô ph¸p lý hay lµm bæn phËn ®¹o ®øc, sö dông ®óng ph¸p luËt, gi÷ cho c¸i t©m trong s¸ng l¹i mu«n ngµn lÇn khã h¬n vµ thêng khã bÒ kiÓm so¸t... Môc ®Ých cña x©y dùng m«i trêng x· héi – ph¸p lý lµ t¨ng cêng c¸c hµnh vi hîp ph¸p, n©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ cña ph¸p luËt; gi¶m thiÓu c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt, c¸c hµnh vi l·nh ®¹m, thiÕu hay mÊt niÒm tin vµo ph¸p luËt. TÝnh æn ®Þnh t¬ng ®èi, phï hîp cuéc sèng, c«ng khai, minh b¹ch cña ph¸p luËt sÏ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè c¨n b¶n t¹o dùng m«i trêng ph¸p lý lµnh m¹nh. HiÖu qu¶ ®Êu tranh phßng vµ chèng c¸c vi ph¹m ph¸p luËt sÏ ®îc n©ng cao nÕu nh x· héi vµ nhµ níc quan t©m x©y dùng m«i trêng x· héi – ph¸p lý cho nh÷ng hµnh vi hîp ph¸p, hîp ®¹o ®øc vµ ®Êu tranh phßng ngõa, ng¨n chÆn, xö lý nghiªm minh nh÷ng hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt. Nhµ níc th«ng qua c¸c c¸n bé, c¸c c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng trong viÖc tæ chøc vµ ®¶m b¶o cho ph¸p luËt ®îc thùc hiÖn. Ngoµi c¸c biÖn ph¸p vÒ tµi chÝnh, c¬ chÕ, nhµ níc cÇn ®Çu t c¸c biÖn ph¸p vÒ kü thuËt, c«ng nghÖ ®Ó tæ chøc thùc hiÖn ph¸p luËt. N©ng cao chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ¸p dông ph¸p luËt cña c¸c c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn. §©y lµ mét gi¶i ph¸p cã tÇm quan träng ®Æc biÖt bëi lÏ, ®a phÇn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt muèn ®îc thùc hiÖn th× nhÊt thiÕt ph¶i cã sù can thiÖp cña c¸c c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn th«ng qua ho¹t ®éng ¸p dông ph¸p luËt cho hä. Ho¹t ®éng ¸p dông ph¸p luËt x¶y ra trong c¸c trêng hîp: ®Ó gi¶i quyÕt c¸c chÕ ®é, quyÒn lîi, yªu cÇu cña c¸ nh©n, tæ chøc, gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp, xö lý vi ph¹m ph¸p luËt; tæ chøc kiÓm tra, gi¸m s¸t; x¸c nhËn gi¸ trÞ ph¸p lý cña c¸c sù kiÖn vv... §èi víi c¸c c¸n bé, c¸c c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn, thùc hiÖn ph¸p luËt ®îc thÓ hiÖn trong bæn phËn c«ng d©n vµ trong ho¹t ®éng ¸p dông ph¸p luËt cña hä ®èi víi c¸c c¸ nh©n, tæ chøc. ¸p dông ph¸p luËt lµ mét h×nh thøc thùc hiÖn ph¸p luËt, võa lµ mét giai ®o¹n ®Æc thï cña sù thùc hiÖn ph¸p luËt. Yªu cÇu vÒ ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc trong ho¹t ®éng ¸p dông ph¸p luËt ®îc ®Æt ra ®èi víi ngêi ¸p dông ph¸p luËt vµ c¸c chñ thÓ kh¸c trong quan hÖ ph¸p luËt t¬ng øng. Ho¹t ®éng ¸p dông ph¸p luËt ph¶i ®îc tiÕn hµnh ®óng theo nh÷ng tr×nh tù vµ thñ tôc ph¸p lý nhÊt ®Þnh. Gi¶i quyÕt ®óng ph¸p luËt, tr¸nh sù sai sãt, oan sai lµ c«ng viÖc v« cïng khã kh¨n, phøc t¹p, ®ßi hái ë ngêi c¸n bé ¸p dông ph¸p luËt rÊt nhiÒu tè chÊt: sù thµnh th¹o vÒ chuyªn m«n, kü n¨ng nghÒ nghiÖp, sù am hiÓu ®Çy ®ñ, kh¸ch quan c¸c t×nh tiÕt cña sù viÖc; mét l¬ng t©m trong s¸ng, mét b¶n lÜnh ®¹o ®øc, nghÒ nghiÖp v÷ng vµng. Bªn c¹nh ®ã ph¶i kÓ ®Õn yÕu tè ®¶m b¶o kh¸c cho tÝnh ®óng ®¾n cña ¸p dông ph¸p luËt ®ã chÝnh lµ b¶n th©n c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ph¶i râ rµng, thèng nhÊt, dÔ hiÓu, dÔ vËn dông. Th¸i ®é cã v¨n ho¸, ý thøc ph¸p luËt ®óng ®¾n cña nh÷ng ngêi cã liªn quan còng lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®¶m b¶o chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ ¸p dông ph¸p luËt. Mäi hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt ph¶i ®îc ph¸t hiÖn, xö lý kÞp thêi, nghiªm minh, ®¶m b¶o nguyªn t¾c ph¸p chÕ, c«ng b»ng, b×nh ®¼ng vµ nh©n ®¹o trong ¸p dông ph¸p luËt. T¨ng cêng chÕ ®é kiÓm tra, gi¸m s¸t cña nhµ níc vµ x· héi ®èi víi ho¹t ®éng ¸p dông ph¸p luËt cña c¸c c¸n bé, c¬ quan nhµ níc. Kh«ng nh÷ng lµ ¸p dông ph¸p luËt ®èi víi viÖc xö lý vi ph¹m ph¸p luËt mµ ®èi víi viÖc gi¶i quyÕt c¸c quyÒn, c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch cho c¸c ®èi tîng d©n c theo quy ®Þnh ph¸p luËt. Trªn ph¬ng diÖn v¨n b¶n ph¸p luËt còng ®· cã quy ®Þnh t¬ng ®èi ®Çy ®ñ vÒ c¸c lo¹i h×nh kiÓm tra, gi¸m s¸t, thanh tra viÖc thùc thi ph¸p luËt song hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ thùc tÕ vÉn cßn rÊt thÊp. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu cña t×nh tr¹ng ®ã lµ thuéc vÒ c¬ chÕ thùc hiÖn cha ®îc quy ®Þnh râ rµng, ®Çy ®ñ, thiÕu nh÷ng chÕ tµi kÌm theo ®èi víi c¸c chñ thÓ cã liªn quan trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kiÓm tra, thanh tra, gi¸m s¸t vµ viÖc xö lý kÕt qu¶ sau ®ã. Së dÜ ph¶i nhÊn m¹nh ®Õn c«ng t¸c tæ chøc thùc hiÖn ph¸p luËt vµ ¸p dông ph¸p luËt bëi v× thùc hiÖn ph¸p luËt kh«ng thÓ chØ bao gåm nh÷ng hµnh vi ph¸p luËt ®¬n ph¬ng tõ nh÷ng chñ thÓ ®¬n lÎ. MÆc dï, thùc hiÖn ph¸p luËt lu«n lu«n cã ®Þa chØ cô thÓ, sù viÖc cô thÓ. Thùc hiÖn ph¸p luËt xÐt trªn quy m« toµn x· héi, trong tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh lµ c¶ mét qu¸ tr×nh bao gåm c¸c c«ng ®o¹n cã mèi quan hÖ mËt thiÕt, phô thuéc lÉn nhau. Kh«ng ph¶i chØ ®îi ®Õn khi cã hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt x¶y ra míi ¸p dông ph¸p luËt ®Ó xö lý mµ ph¶i thùc hiÖn hµng lo¹t c«ng viÖc ®Ó phßng ngõa, ph¸t hiÖn, ng¨n chÆn nh»m h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt t×nh tr¹ng vi ph¹m ph¸p luËt, gi¶m thiÓu nh÷ng hËu qu¶ tiªu cùc vÒ ph¬ng diÖn kinh tÕ, v¨n ho¸, ph¸p luËt, ph¸p chÕ vµ ®¹o ®øc x· héi. Tæ chøc tèt vµ thu hót sù tham gia cña mäi tÇng líp nh©n d©n vµo cuéc ®Êu tranh phßng ngõa, ph¸t hiÖn, ng¨n chÆn c¸c vi ph¹m ph¸p luËt, ®Êu tranh víi nh÷ng biÓu hiÖn cña lèi sèng vi ph¹m ®¹o ®øc, lËp l¹i trËt tù, kû c¬ng x· héi ë nh÷ng lÜnh vùc bøc xóc nhÊt cña ®êi sèng x· héi. HiÖn nay, c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt, vi ph¹m ®¹o ®øc diÔn ra rÊt tinh vi, lan réng, khã bÒ kiÓm so¸t vµ chØ bÞ xö lý mét sè lîng h¹n chÕ sè vô viÖc so víi con sè x¶y ra trªn thùc tÕ. §¬n cö nh vi ph¹m c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ vÖ sinh, an toµn thùc phÈm, thuèc ch÷a bÖnh, mü phÈm. Do ®Æc thï vµ t¸c h¹i xÊu cña lo¹i vi ph¹m ph¸p luËt nµy, nªn t¨ng cêng c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa, ng¨n chÆn vµ xö lý nghiªm minh h¬n n÷a míi lÊy l¹i ®îc niÒm tin, sù yªn t©m vµ ®¶m b¶o sù an toµn cho søc khoÎ, tÝnh m¹ng cña ngêi d©n mçi khi sö dông c¸c mÆt hµng thiÕt yÕu nµy. §¶m b¶o nguyªn t¾c ph¸p chÕ trong tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n cña ¸p dông ph¸p luËt. ChÊt lîng, hiÖu qu¶ ¸p dông ph¸p luËt phô thuéc mét phÇn lín vµo thñ tôc ¸p dông. NÕu cã nhiÒu luËt, thËm chÝ lµ nh÷ng luËt tèt, nhng nÕu kh«ng ®ñ c¸c thñ tôc tiÖn lîi vµ ®Çy ®ñ ®Ó ¸p dông luËt, th× ph¸p luËt còng chØ dõng l¹i trªn giÊy, trªn c¸c trang c«ng b¸o, trªn nh÷ng lêi kªu gäi vµ khÈu hiÖu. Do ®ã, cÇn ph¶i nhanh chãng hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ thñ tôc ph¸p lý trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc ¸p dông ph¸p luËt. Trong c¬ cÊu tæ chøc quyÒn lùc nhµ níc, Toµ ¸n cã vÞ trÝ vµ vai trß ®Æc biÖt quan träng. Ho¹t ®éng xÐt xö cña Toµ ¸n nh©n danh Nhµ níc vµ nh©n danh c«ng lý. Trong ®iÒu kiÖn x©y dùng nhµ níc ph¸p quyÒn, ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng, héi nhËp, chøc n¨ng cña Toµ ¸n ngµy cµng ®îc më réng, xÐt xö c¸c vô ¸n h×nh sù, d©n sù, h«n nh©n vµ gia ®×nh, c¸c vô ¸n kinh tÕ, hµnh chÝnh, lao ®éng; c¸c vô ¸n cã yÕu tè níc ngoµi. CÇn n©ng cao chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ¸p dông ph¸p luËt cña toµ ¸n nh©n d©n theo tinh thÇn cña NghÞ quyÕt 49/NQ-TW ngµy 02/6/2005 cña Bé chÝnh trÞ vÒ chiÕn lîc c¶i c¸ch t ph¸p ®Õn n¨m 2020, x©y dùng nÒn t ph¸p trong s¹ch, v÷ng m¹nh, d©n chñ nghiªm minh, b¶o vÖ c«ng lý, tõng bíc hiÖn ®¹i ho¸, phôc vô nh©n d©n, phông sù Tæ quèc ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa. C¸c v¨n kiÖn cña §¶ng ®· x¸c ®Þnh Toµ ¸n gi÷ vÞ trÝ trung t©m trong hÖ thèng t ph¸p, ho¹t ®éng cña Toµ ¸n lµ träng t©m cña ho¹t ®éng t ph¸p. §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø X tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh nhiÖm vô: “c¶i c¸ch t ph¸p khÈn tr¬ng, ®ång bé, lÊy c¶i c¸ch ho¹t ®éng xÐt xö lµm trung t©m...”200. CÇn tiÕp tôc n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan t ph¸p, chÊt lîng tranh tông t¹i c¸c phiªn Toµ xÐt xö, t¨ng quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm tè tông cña ®iÒu tra viªn, kiÓm s¸t viªn, thÈm ph¸n ®Ó hä chñ ®éng thùc thi nhiÖm vô, n©ng cao tÝnh ®éc lËp vµ chÞu tr¸ch nhiÖm trong ho¹t ®éng tè tông. TiÕp tôc sù nghiÖp ®æi míi hÖ thèng t ph¸p trªn c¸c nguyªn t¾c: d©n chñ, gi¶n tiÖn vµ hiÖu qu¶, ®¶m b¶o vµ b¶o vÖ ®îc mét c¸ch ®Çy ®ñ nhÊt, nhanh chãng nhÊt vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt c¸c quyÒn vµ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña nh©n d©n, nguyªn t¾c ®¶m b¶o c«ng b»ng trong xÐt xö, Toµ ¸n ph¶i thùc sù "phông c«ng thñ ph¸p", “chÝ c«ng, v« t” nh B¸c Hå ®· d¹y. Hoµn thiÖn mét sè quy ®Þnh ph¸p luËt h×nh sù vµ tè tông h×nh sù t¹o c¬ së ph¸p lý cho viÖc ®Þnh téi danh vµ quyÕt ®Þnh h×nh ph¹t ®óng ®¾n, ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi. Cô thÓ ho¸ h×nh ph¹t, rót ng¾n kho¶ng c¸ch gi÷a møc tèi thiÓu vµ tèi ®a cña c¸c lo¹i h×nh ph¹t ®Ó tr¸nh sù tuú tiÖn chñ quan nhng l¹i cã "c¨n cø" cña c¸c thÈm ph¸n. X©y dùng ®éi ngò c¸n bé Toµ ¸n trong s¹ch, v÷ng m¹nh vÒ nghiÖp vô vµ cã phÈm chÊt ®¹o ®øc chÝnh trÞ vµ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp. Tæ chøc tèt viÖc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n ¸p dông ph¸p luËt. §¶m b¶o thùc hiÖn nguyªn t¾c ®éc lËp xÐt xö cña Toµ ¸n, thiÕt chÕ trung t©m thùc hiÖn quyÒn t ph¸p. T¨ng cêng hiÖu qu¶ c«ng t¸c thi hµnh ¸n d©n sù, kinh tÕ, lao ®éng vµ hµnh chÝnh, cã nh vËy míi ®¶m b¶o tÝnh nghiªm minh cña ph¸p luËt. §ång thêi chó ý ®Õn lîi Ých chÝnh ®¸ng, nguyªn t¾c nh©n ®¹o, hîp lý, hîp t×nh trong viÖc thi hµnh c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh vµ quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n. Mèi quan hÖ gi÷a ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc còng ®îc thÓ hiÖn trong ho¹t ®éng thi hµnh ¸n. Trong viÖc thi hµnh ¸n d©n sù, c¬ quan thi hµnh ¸n ph¶i ®¶m b¶o thu nh÷ng tµi s¶n cña nh÷ng ngêi cã nghÜa vô thi hµnh ¸n, song vÉn ®Ó l¹i cho hä nh÷ng vËt dông tèi thiÓu nh: quÇn ¸o, l¬ng thùc, thuèc men, ph¬ng tiÖn s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. C¸c nguyªn t¾c cña ho¹t ®éng thi hµnh ¸n h×nh sù còng thÓ hiÖn râ nÐt sù kÕt hîp gi÷a ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc, thÓ hiÖn tÝnh nh©n ®¹o. Cã thÓ ®iÓm qua mét sè biÓu hiÖn sau ®©y: viÖc cho t¹m ho·n chÊp hµnh ¸n ph¹t tï ®èi víi nh÷ng phô n÷ cã thai, ngêi m¾c bÖnh hiÓm nghÌo, ngêi cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n...; ë viÖc khen thëng vµ ®Ò nghÞ gi¶m thêi h¹n chÊp hµnh h×nh ph¹t cho nh÷ng ngêi c¶i t¹o tèt trong thêi gian chÊp hµnh h×nh ph¹t. 4. T¨ng cêng ®Êu tranh phßng, chèng tham nhòng, c¸c lo¹i vi ph¹m ph¸p luËt kh¸c vµ vi ph¹m ®¹o ®øc Tham nhòng ®ang lµ quèc n¹n, g©y hËu qu¶ tiªu cùc vÒ nhiÒu mÆt trong ®êi sèng x· héi. Do vËy cÇn ph¶i huy ®éng mäi lùc lîng nhµ níc vµ x· héi tham gia vµo trËn tuyÕn phøc t¹p nµy. CÇn ph¸t huy søc m¹nh tæng hîp cña toµn d©n, c¸c tæ chøc §¶ng, ®oµn thÓ, c¸c c¬ quan nhµ níc, mÆt trËn, qu©n ®éi, c«ng an ®Æc biÖt lµ c¸c c¬ quan truyÒn th«ng ®¹i chóng trong cuéc ®Êu tranh phßng chèng tham nhòng. §èi víi nh÷ng hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt kh¸c vµ vi ph¹m ®¹o ®øc còng cÇn t¹o dùng sù ph¶n øng m¹nh mÏ cña d luËn x· héi b»ng nh÷ng c¸ch thøc, biÖn ph¸p ®óng ®¾n, thiÕt thùc. T¨ng cêng ph¸p chÕ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ph¶i bao gåm c¶ sù t«n träng vµ tu©n thñ ph¸p luËt, c¶ sù tÝch cùc ®Êu tranh, phßng vµ chèng vi ph¹m ph¸p luËt. Nh÷ng hµnh vi tuy kh«ng tr¸i vÒ ph¸p luËt song kh«ng phï hîp víi ®¹o ®øc x· héi còng cÇn ®îc kiÓm so¸t, lªn ¸n, nh¾c nhë ®Ó h¹n chÕ. Trªn thùc tÕ nh chóng ta ®· biÕt, nhiÒu hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt b¾t nguån tõ sù sai tr¸i vÒ ®¹o ®øc trong lèi sèng, trong øng xö. Nh÷ng hµnh vi kh«ng phï hîp vÒ ph¬ng diÖn ®¹o ®øc cã trêng hîp dÔ dµng nhËn biÕt, cã trêng hîp l¹i rÊt khã ph¸t hiÖn, khã nhËn biÕt. §Ó ®Êu tranh phßng, chèng tham nhòng cã hiÖu qu¶ ph¶i sö dông c¸c biÖn ph¸p ®ång bé vÒ nhËn thøc, t tëng, tæ chøc, kinh tÕ, v¨n ho¸, ph¸p luËt, kü thuËt vµ c«ng nghÖ. CÇn x¸c ®Þnh ®©y lµ cuéc ®Êu tranh rÊt gay go, quyÕt liÖt vµ v« cïng phøc t¹p bëi tÝnh chÊt vµ diÖn phæ biÕn réng trong c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng x· héi cña hµnh vi tham nhòng. D©n chñ ho¸ s©u réng c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng x· héi, t¨ng cêng thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ c¬ së lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p quan träng ®Ó ph¸t huy tÝnh chñ ®éng phßng ngõa vµ ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c hµnh vi tham nhòng díi nh÷ng h×nh thøc vµ thñ ®o¹n kh¸c nhau. Thêng xuyªn thùc hiÖn chÕ ®é kiÓm tra vÒ nguyªn t¾c c«ng khai, minh b¹ch c¸c ho¹t ®éng cña c¬ quan, tæ chøc, ®¬n vÞ vÒ tµi chÝnh, mua s¾m c«ng vµ x©y dùng c¬ b¶n, vÒ qu¶n lý dù ¸n, sö dông c¸c nguån kinh phÝ; trong qu¶n lý vµ sö dông ®Êt, trong gi¸o dôc, khoa häc – c«ng nghÖ; y tÕ; trong ho¹t ®éng thanh tra, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o, xö lý vi ph¹m ph¸p luËt; kiÓm to¸n nhµ níc vv... T¨ng cêng kÕt hîp gi¸o dôc ®¹o ®øc, t tëng, ph¸p luËt trong ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ trong cuéc chiÕn chèng vµ phßng ngõa tham nhòng. Kh«ng chØ cÇn mét lo¹i v¾c xin lµ ®ñ ®Ó trÞ c¨n bÖnh nguy hiÓm nµy. ChÕ tµi ph¸p luËt dï cã ®îc quy ®Þnh nÆng ®Õn bao nhiªu trong giÊy tê v¨n b¶n còng kh«ng thÓ ph¸t huy t¸c dông nÕu chóng kh«ng ®îc ¸p dông trong thùc tiÔn. Mµ ®Ó c¸c chÕ tµi ®ã ®îc hiÖn thùc ho¸ l¹i cÇn ®Õn yÕu tè ®¹o ®øc cña tÊt c¶ - tõ c¸ nh©n ®Õn tæ chøc ®Æc biÖt lµ c¸c c¬ quan ph¸p luËt. Qua thùc tÕ chóng ta thÊy, do c¬ chÕ qu¶n lý láng lÎo, thiÕu nh÷ng quy ®Þnh rµng buéc, chÕ ®é tr¸ch nhiÖm kh«ng minh b¹ch, râ rµng lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hµnh vi tham nhòng kÐo dµi vµ trªn diÖn réng. Ph¶i x· héi ho¸ ho¹t ®éng phßng ngõa téi ph¹m nh x· héi ho¸ mét sè lÜnh vùc kh¸c cña nhµ níc nh gi¸o dôc, y tÕ, v¨n ho¸201...§Êu tranh víi n¹n tham nhòng lµ c«ng viÖc l©u dµi vµ còng lµ cÊp b¸ch. Ph¶i b¾t ®Çu tõ x©y dùng c¬ chÕ ph¸p lý vµ x· héi. C¬ chÕ ®Ó h¹n chÕ ý ®Þnh vµ hµnh vi tham nhòng vÒ mÆt ph¸p luËt, qu¶n lý nhµ níc. §ång thêi ph¶i x©y dùng, vËn hµnh c¶ c¬ chÕ x· héi th«ng qua c¸c tæ chøc thÝch hîp, c¸c tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, tæ chøc nghÒ nghiÖp, c¸c céng ®ång d©n c vµ c¸c phu¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng thêng xuyªn kiÓm tra, gi¸m s¸t vµ th«ng tin vÒ t×nh h×nh tham nhòng. X©y dùng hai lo¹i c¬ chÕ ®ã – ph¸p lý vµ x· héi còng chÝnh lµ kÕt hîp gi÷a ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc trong cuéc chiÕn phßng ngõa, ng¨n chÆn vµ xö ph¹t kÞp thêi, nghiªm minh hµnh vi tham nhòng vµ c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt kh¸c. Sù xÊu hæ tríc d luËn céng ®ång, x· héi, sù c¾n røt cña l¬ng t©m vÒ hµnh vi tham nhòng céng víi nh÷ng chÕ tµi nghiªm kh¾c cña ph¸p luËt sÏ t¹o nªn søc m¹nh to lín cho viÖc r¨n ®e, phßng ngõa chung vµ cho chÝnh b¶n th©n chñ thÓ vi ph¹m. Nhµ níc vµ x· héi cÇn cã chÝnh s¸ch, chÕ ®é ®éng viªn, khuyÕn khÝch, ®¶m b¶o nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó nh©n d©n, c¸c tæ chøc cña hä cã thÓ tham gia vµo mÆt trËn phßng, chèng tham nhòng. VÝ nh c¬ chÕ b¶o vÖ sù an toµn cho nh÷ng ngêi ph¸t hiÖn, khai b¸o vÒ hµnh vi tham nhòng. §éng viªn vÒ tinh thÇn vµ vËt chÊt cho nh÷ng ngêi cã c«ng trong viÖc cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ téi ph¹m ®Æc biÖt c¸c téi ph¹m nguy hiÓm nh téi ph¹m vÒ ma tuý, téi ph¹m tham nhòng, téi ph¹m cã tæ chøc... CÇn t«n vinh, nªu g¬ng s¸ng ®Ó häc tËp ®èi víi nh÷ng ngêi ®· dòng c¶m hi sinh trong cuéc chiÕn ®Êu tranh víi c¸c lo¹i téi ph¹m. LuËt phßng, chèng tham nhòng ®· ®îc Quèc héi th«ng qua ngµy 29 th¸ng 11 n¨m 2005 vµ cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 1 th¸ng 6 n¨m 2006 lµ c¬ së ph¸p lý quan träng, trùc tiÕp cho c«ng t¸c ®Êu tranh phßng, chèng tham nhòng cña mäi c¸ nh©n, tæ chøc x· héi vµ nhµ níc. T×nh h×nh vi ph¹m ph¸p luËt, vi ph¹m ®¹o ®øc ®ang cã diÔn biÕn phøc t¹p, trong nhiÒu lÜnh vùc x· héi l¹i cã chiÒu híng gia t¨ng c¶ vÒ sè lîng vµ phøc t¹p vÒ tÝnh chÊt. Trong sè ®ã ph¶i kÓ ®Õn n¹n ma tuý, bu«n lËu, vi ph¹m quy ®Þnh vÖ sinh, an toµn thùc phÈm, trËt tù, an toµn giao th«ng, c¸c hµnh vi x©m ph¹m søc khoÎ, tÝnh m¹ng vµ tµi s¶n cña c«ng d©n. NÕu kh«ng huy ®éng søc m¹nh cña d luËn x· héi vµo cuéc chiÕn chèng téi ph¹m nãi riªng vµ vi ph¹m ph¸p luËt kh¸c, vi ph¹m ®¹o ®øc nãi chung th× kh«ng thÓ gi¶m thiÓu c¸c hµnh vi vi ph¹m, gi¶m thiÓu nh÷ng thiÖt h¹i vÒ ngêi vµ tµi s¶n. ChÝnh lµ trong ®iÒu kiÖn x· héi hiÖn nay, h¬n lóc nµo hÕt cÇn ph¶i cã sù phèi hîp chÆt chÏ, thiÕt thùc gi÷a c¸c thiÕt chÕ x· héi: gia ®×nh, nhµ trêng, c¬ quan nhµ níc, tæ chøc x· héi, céng ®ång doanh nghiÖp trong c«ng t¸c gi¸m s¸t, kiÓm so¸t, ph¸t hiÖn vµ xö lý vi ph¹m ph¸p luËt. Sù gia t¨ng c¸c vô viÖc vi ph¹m ph¸p luËt ë thanh, thiÕu niªn, häc sinh, sinh viªn nh hiÖn nay, cã mét phÇn nguyªn nh©n tõ sù bu«ng láng qu¶n lý vµ phèi, kÕt hîp gi÷a c¸c thiÕt chÕ x· héi vµ nhµ níc nªu trªn. Chñ tr¬ng nµy ®· thêng xuyªn ®îc ®Ò cËp song cã lÏ còng chØ dõng l¹i ë chñ tr¬ng, ë khÈu hiÖu hµnh ®éng mµ thiÕu nh÷ng c¸ch thøc, biÖn ph¸p cô thÓ, thiÕt thùc. Tríc thùc tr¹ng c¸c nhµ hµng, vò trêng, c¬ së kinh doanh c¸c dÞch vô internet… mäc lªn nh nÊm, sù kiÓm so¸t hµnh vi cña c¸c ®èi tîng thanh, thiÕu niªn l¹i cµng khã kh¨n. Díi sù t¸c ®éng cña nh÷ng lo¹i h×nh b¨ng, ®Üa nh¹c ®éc h¹i, sù c¸m dç cña “c¸c nµng tiªn n©u”… biÕt bao nhiªu nh÷ng trÎ th¬, nh÷ng sinh viªn míi ngµy h«m qua ®©y cßn lµ con ngoan, trß giái th× h«m nay ®· dÊn th©n vµo con ®êng téi ph¹m, thËm chÝ lµ nh÷ng téi ph¹m ®Æc biÖt nghiªm träng. Sù trît dèc cña con ngêi xuèng vùc s©u cña téi lçi chØ trong gang tÊc. Do vËy, cÇn x©y dùng thµnh nh÷ng ®Ò ¸n cô thÓ, thiÕt thùc vÒ sù hîp t¸c hµnh ®éng gi÷a c¸c thiÕt chÕ x· héi vµ thiÕt chÕ nhµ níc míi cã thÓ ®em l¹i hiÖu qu¶ trong cuéc ®Êu tranh phßng vµ chèng vi ph¹m ph¸p luËt, vi ph¹m ®¹o ®øc. Tæ chøc vµ thu hót sù tham gia cña mäi tÇng líp nh©n d©n vµo cuéc ®Êu tranh phßng vµ chèng c¸c vi ph¹m ph¸p luËt, ®Êu tranh víi nh÷ng biÓu hiÖn cña lèi sèng vi ph¹m ®¹o ®øc, lËp l¹i trËt tù, kû c¬ng x· héi ®Æc biÖt trong nh÷ng lÜnh vùc bøc xóc nhÊt cña ®êi sèng x· héi. 5. T¨ng cêng c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹o ®øc, kÕt hîp víi gi¸o dôc ph¸p luËt, x©y dùng ý thøc, lèi sèng tu©n theo ph¸p luËt vµ phï hîp ®¹o ®øc x· héi.
§Ó cã ®îc nhµ níc ph¸p quyÒn vµ x· héi c«ng d©n, ngêi d©n trong x· héi Êy kh«ng thÓ kh«ng cã hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt vµ ý thøc tu©n thñ ph¸p luËt. Trong mét x· héi hiÖn ®¹i, kh«ng thÓ nãi tíi mét nhµ níc ph¸p quyÒn vµ x· héi c«ng d©n nÕu thiÕu v¾ng c¸c dÞch vô ph¸p lý cho c«ng chóng ®îc cung cÊp bëi luËt s vµ c¸c c«ng ty t vÊn ph¸p luËt. Kh«ng cã c¸ nh©n ®îc ph¸t triÓn tù do sÏ kh«ng cã mét x· héi tù do. Kh«ng cã tr×nh ®é cao cña d©n c vÒ v¨n ho¸ ph¸p luËt th× khã cã hiÖn thùc cña nhµ níc ph¸p quyÒn. Ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc cã sù t¸c ®éng qua l¹i trong qu¸ tr×nh cïng ®iÒu chØnh hµnh vi vµ c¸c quan hÖ x· héi cña con ngêi. Do vËy, mét tÊt yÕu kh¸ch quan lµ gi¸o dôc ph¸p luËt chØ cã thÓ mang l¹i hiÖu qu¶ cao khi kÕt hîp víi gi¸o dôc ®¹o ®øc, khuyÕn khÝch, t«n vinh nh÷ng hµnh vi phï hîp ®¹o ®øc vµ lªn ¸n m¹nh mÏ nh÷ng hµnh vi tr¸i ®¹o ®øc díi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau. Trong qu¸ tr×nh ®ã, c¸c th«ng tin ph¸p luËt mµ con ngêi n¾m b¾t ®îc th«ng qua c¸c h×nh thøc, c¸c kªnh phæ biÕn, gi¸o dôc kh¸c nhau sÏ lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó gióp cho con ngêi h¹n chÕ nh÷ng viÖc lµm tr¸i ph¸p luËt vµ còng lµ tr¸i ®¹o ®øc. Gi÷a hai h×nh thøc gi¸o dôc ph¸p luËt vµ gi¸o dôc ®¹o ®øc cã mèi quan hÖ mËt thiÕt, cã nh÷ng nÐt t¬ng ®ång bªn c¹nh tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi cña mçi h×nh thøc gi¸o dôc. Môc ®Ých c¬ b¶n cña gi¸o dôc ph¸p luËt vµ gi¸o dôc ®¹o ®øc lµ thiÕt lËp trËt tù ph¸p luËt vµ trËt tù ®¹o ®øc, h×nh thµnh ë c«ng d©n hµnh vi hîp ph¸p vµ hîp ®¹o ®øc x· héi. X· héi d©n chñ ph¸p quyÒn lµ x· héi cña nh÷ng c«ng d©n cã ý thøc vµ lèi sèng phï hîp ®¹o ®øc vµ tu©n thñ ph¸p luËt. Nguyªn t¾c vµ môc tiªu chung cña nÒn ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc ®ã lµ phôc vô con ngêi, v× nh÷ng gi¸ trÞ nh©n v¨n, tinh thÇn, vËt chÊt cña cuéc sèng con ngêi. Gi¸o dôc ®¹o ®øc t¹o ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó h×nh thµnh ë c«ng d©n t×nh c¶m vµ th¸i ®é t«n träng ph¸p luËt vµ ngîc l¹i, gi¸o dôc ph¸p luËt còng cã vai trß to lín ®èi víi viÖc x©y dùng ý thøc vµ lèi sèng ®¹o ®øc. Gi¸o dôc ph¸p luËt l¹i t¹o ra nh÷ng kh¶ n¨ng thiÕt lËp trong ®êi sèng thùc tiÔn hµng ngµy nh÷ng nguyªn t¾c cña ®¹o ®øc, cñng cè c¸c nghÜa vô ®¹o ®øc, kÝch thÝch sù h×nh thµnh c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc míi. VÒ nghÜa vô c«ng d©n tu©n theo ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc vµ ®· ®îc ghi trong ®iÒu luËt song con ngêi tu©n thñ kh«ng chØ b»ng lý trÝ qua c¸c kh¸i niÖm, ph¹m trï mµ ph¶i qua t×nh c¶m, b»ng thùc tiÔn, trong mäi hoµn c¶nh, mäi quan hÖ x· héi, quan hÖ ph¸p luËt. Gi÷a gi¸o dôc ph¸p luËt vµ gi¸o dôc ®¹o ®øc cã tÝnh thèng nhÊt, bæ sung, hç trî cho nhau nh»m b¶o ®¶m t¨ng cêng sù t¸c ®éng lªn t×nh c¶m, h×nh thµnh hµnh vi hîp ph¸p vµ hîp ®¹o ®øc. Gi¸o dôc ®¹o ®øc hç trî cho ph¸p luËt - híng tíi c¸i thiÖn - h¹n chÕ tiªu cùc... Trong t×nh h×nh hiÖn nay, t¹i sao ®¹o ®øc xuèng cÊp, t¹i sao t×nh h×nh vi ph¹m ph¸p luËt kh«ng hÒ thuyªn gi¶m mµ l¹i diÔn ra trªn diÖn réng vµ ngµy cµng tinh vi h¬n, ®iÒu ®ã do nhiÒu nhiÒu nguyªn nh©n. KÕt hîp gi¸o dôc ph¸p luËt vµ gi¸o dôc ®¹o ®øc th«ng qua c¸c thiÕt chÕ x· héi, nhµ níc, gia ®×nh lµ nh÷ng biÖn ph¸p ®Æc biÖt quan träng gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc ng¨n ngõa, gi¶m thiÓu sù vi ph¹m ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc. ChÊt lîng, hiÖu qu¶ cña gi¸o dôc ph¸p luËt chØ cã thÓ tõng bíc ®¹t ®îc nÕu cã sù kÕt hîp víi gi¸o dôc ®¹o ®øc. CÇn chuyÓn ho¸ (quy ®Þnh) c¸c quy ph¹m ®¹o ®øc vµo trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt. Ph¸p luËt hç trî cho ®¹o ®øc, muèn b¶o vÖ, ph¸t huy c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc, x©y dùng lèi sèng phï hîp ®¹o ®øc th× tríc hÕt, con ngêi ta cÇn t«n träng vµ tu©n thñ ph¸p luËt, nh kh«ng s¶n xuÊt, bu«n b¸n hµng gi¶, sö dông c¸c lo¹i ho¸ chÊt ®éc h¹i vµo thùc phÈm, mü phÈm... Ngîc l¹i, x©y dùng lèi sèng ®¹o ®øc còng hç trî, ®¶m b¶o cho viÖc t«n träng vµ tu©n thñ ph¸p luËt bao gåm kh«ng lµm nh÷ng ®iÒu mµ ph¸p luËt ng¨n cÊm, chÊp hµnh nh÷ng nghÜa vô ph¸p luËt quy ®Þnh vµ sö dông mét c¸ch cã v¨n ho¸, cã ®¹o ®øc c¸c quyÒn ph¸p lý. CÇn ph¶i thõa nhËn r»ng mét thêi kú tríc ®©y, chóng ta ®· kh«ng cã sù quan t©m ®óng møc ®Õn gi¸o dôc ph¸p luËt vµ gi¸o dôc ®¹o ®øc cho c¸c nhãm ®èi tîng d©n c trong x· héi. Cho nªn khi nÒn kinh tÕ thÞ trêng ngµy cµng ph¸t huy nh¹y bÐn vµ n¨ng ®éng th× tû lÖ thuËn víi nã lµ quan niÖm ®¹o ®øc sai lÖch, lèi sèng sa hoa l·ng phÝ, n¹n tham nhòng vµ c¸c tÖ n¹n x· héi kh¸c gia t¨ng. ChÊt lîng, hiÖu qu¶ gi¸o dôc nhÊt lµ gi¸o dôc t tëng, ®¹o ®øc cßn yÕu kÐm, gi¸o dôc ph¸p luËt nhiÒu khi cßn nÆng vÒ h×nh thøc, thùc hiÖn theo phong trµo, thµnh tÝch. Trong t¬ng quan víi gi¸o dôc ®¹o ®øc, gi¸o dôc ph¸p luËt vÒ b¶n chÊt lµ trang bÞ cho con ngêi biÕt c¸i ®îc lµm, c¸c quyÒn cña m×nh vµ c¸i kh«ng ®îc lµm, c¸i ph¶i lµm – nghÜa vô. Nhng tõ chç “biÕt” ®Õn chç “lµm” cã kho¶ng c¸ch rÊt lín. TÊt nhiªn, môc ®Ých, yªu cÇu cña gi¸o dôc ph¸p luËt kh«ng chØ ®Ó cho con ngêi biÕt luËt. Bëi thùc tÕ ®· cho thÊy, nhiÒu ngêi vi ph¹m ph¸p luËt ®Òu trong ®iÒu kiÖn, trong tr¹ng th¸i biÕt thËm chÝ biÕt rÊt râ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt. Nh÷ng ngêi lµm hµng gi¶, bu«n lËu, vi ph¹m quy ®Þnh an toµn thùc phÈm, dîc phÈm, tham nhòng, cíp cña, giÕt ngêi ...®Òu biÕt rÉt râ luËt ph¸p, nhng ë hä ®· thiÕu mét c¸i rÊt c¨n b¶n ®ã lµ l¬ng t©m, lµ t×nh ngêi - ®éng lùc bªn trong cña mäi hµnh vi cña con ngêi, tøc lµ nh÷ng yÕu tè cña ®¹o ®øc. Vµ, ®¬ng nhiªn, ®Ó thùc hiÖn ®îc nh÷ng hµnh vi tiªu cùc nµy cßn cÇn ®Õn m«i trêng, ®iÒu kiÖn thuËn lîi tiÕp søc n÷a nh c¬ chÕ bÊt cËp, sù bu«ng láng qu¶n lý, kiÓm tra, gi¸m s¸t vv... Gi¸o dôc ph¸p luËt tÊt yÕu còng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm nh ë gi¸o dôc ®¹o ®øc bëi v× c¶ hai chóng ®Òu t¸c ®éng ®Õn ý thøc vµ hµnh vi cña con ngêi. Gi¸o dôc ®¹o ®øc trong gia ®×nh lµ nh»m x©y dùng ë con c¸i lßng kÝnh träng bè mÑ vµ ch¨m sãc hä, ®©y chÝnh lµ sù gÆp gì cña gi¸o dôc ®¹o ®øc vµ gi¸o dôc ph¸p luËt. §ång thêi, trong c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹o ®øc lu«n lu«n cã c¶ néi dung gi¸o dôc ph¸p luËt, cung cÊp th«ng tin ph¸p luËt vµ x©y dùng ý thøc tu©n thñ ph¸p luËt. Mét con ngêi cã ®¹o ®øc trong x· héi hiÖn ®¹i ph¶i lµ con ngêi chÊp hµnh ph¸p luËt, vµ ngîc l¹i, mét ngêi ®îc coi lµ cã ý thøc vµ tu©n thñ ph¸p luËt còng ph¶i lµ con ngêi cã ®¹o ®øc. VÝ nh, trong gi¸o dôc t×nh c¶m th¬ng yªu b¹n bÌ, ®ång nghiÖp, kh«ng thÓ híng tíi viÖc che giÊu, bao che cho nhau nh÷ng hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt. Gi¸o dôc ®¹o ®øc cã ý nghÜa rÊt quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, hoµn thiÖn nh©n c¸ch. Bëi lÏ, ngoµi viÖc trang bÞ, cung cÊp nh÷ng c¸i cÇn biÕt, gi¸o dôc ®¹o ®øc cßn gióp cho con ngêi hiÓu ®îc sù cÇn thiÕt vµ gi¸ trÞ cña nh÷ng c¸i nªn lµm, cÇn lµm, c¸i ®îc lµm, t¹o ra ®éng lùc bªn trong cña hµnh vi muèn lµm ®iÒu thiÖn, lµm ®iÒu tèt, tr¸nh xa c¸i ®iÒu ¸c, ®iÒu kh«ng tèt vÒ ®¹o ®øc vµ vÒ ph¸p luËt. Gi¸o dôc ®¹o ®øc, c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc nh©n v¨n gãp phÇn t¹o nªn sù tù ®iÒu chØnh bªn trong cña chñ thÓ trong hµnh ®éng nhËn thøc vµ hµnh ®éng thùc tiÔn202. Gi¸o dôc ®¹o ®øc, nh©n v¨n ®îc thùc hiÖn trong nh÷ng h×nh thøc c¬ b¶n lµ: gi¸o dôc ®¹o ®øc trong gia ®×nh, nhµ trêng, céng ®ång, c¬ quan, tæ chøc vµ trong toµn x· héi. - Nh÷ng néi dung chñ yÕu cña gi¸o dôc ®¹o ®øc Trong c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹o ®øc, ®iÒu cã tÇm quan träng ®Æc biÖt mang tÝnh nguyªn t¾c, chiÕn lîc l©u dµi lµ x¸c ®Þnh vµ gi¸o dôc cho mäi ngêi ®Þnh híng gi¸ trÞ ®¹o ®øc nh©n v¨n phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®Êt níc vµ xu thÕ thêi ®¹i. Theo c¸c chuyªn gia ch¬ng tr×nh khoa häc cÊp nhµ níc KX - 07 - 04: “Gi¸ trÞ, ®Þnh híng gi¸ trÞ nh©n c¸ch vµ gi¸o dôc gi¸ trÞ” th× ®Þnh híng gi¸ trÞ ®¹o ®øc, nh©n v¨n lµ mét hÖ thèng chuÈn mùc ®¹o ®øc - nh÷ng quy ®Þnh ph¶n ¸nh mèi quan hÖ cña con ngêi víi con ngêi, con ngêi víi nghÜa vô x· héi vµ tù nhiªn nh»m ®¶m b¶o cho con ngêi cïng ®îc t«n träng, b×nh ®¼ng vµ ph¸t triÓn theo quy luËt ph¸t triÓn cña con ngêi, quy luËt ph¸t triÓn x· héi vµ tù nhiªn203. §èi víi mçi c¸ nh©n cÇn ®îc gi¸o dôc c¶ hai – gi¸o dôc ®¹o ®øc nh©n v¨n vµ gi¸o dôc ph¸p luËt th× néi dung, h×nh thøc, biÖn ph¸p cña mçi lo¹i h×nh gi¸o dôc nµy l¹i tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn, ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i ®èi tîng c¸ nh©n cho phï hîp vµ hiÖu qu¶. Nhng gi÷a c¸c nhãm ®èi tîng d©n c ®Òu cã nh÷ng ®iÓm chung vÒ gi¸o dôc ®¹o ®øc vµ gi¸o dôc ph¸p luËt bªn c¹nh nh÷ng ®Æc trng riªng biÖt, vÝ dô gi÷a sinh viªn vµ c«ng chøc, gi÷a c«ng chøc hµnh chÝnh vµ c¸c doanh nh©n v.v... HÖ thèng gi¸ trÞ ®¹o ®øc nh©n v¨n cÇn thiÕt ®a vµo néi dung gi¸o dôc ®¹o ®øc trong ®iÒu kiÖn x©y dùng nhµ níc ph¸p quyÒn, ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng vµ héi nhËp hiÖn nay lµ: c¸c gi¸ trÞ liªn quan ®Õn quyÒn con ngêi, d©n chñ, hîp t¸c vµ hoµ b×nh, vÒ b¶o vÖ m«i trêng; b¶o vÖ di s¶n v¨n hãa; t«n träng b¶n th©n vµ nh÷ng ngêi kh¸c. Nh vËy, thùc chÊt nh÷ng néi dung nµy ®Òu trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp liªn quan ®Õn ph¸p luËt, ®Õn gi¸o dôc ph¸p luËt, ®ã lµ ®iÒu dÔ hiÓu, bëi kh«ng chØ ®¹o ®øc míi cã tÝnh nh©n v¨n mµ c¶ ph¸p luËt còng mang ®Æc trng nµy, nhÊt lµ ph¸p luËt trong nhµ níc ph¸p quyÒn, nh ®· nªu, mét nÒn ph¸p luËt tiÕn gÇn tíi ®¹o ®øc nhÊt. Gi¸o dôc c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc nh©n v¨n trong thêi ®¹i ngµy nay ph¶i g¾n liªn víi nh÷ng gi¸ trÞ vµ còng chÝnh lµ yªu cÇu cña ph¸p luËt ®èi víi mäi ngêi trong cuéc sèng. §iÒu quan träng cã tÝnh c¬ së, nguyªn t¾c ®ã lµ c¸c gi¸ trÞ nh©n v¨n liªn quan quyÒn con ngêi bao gåm: b×nh ®¼ng vÒ quyÒn ®îc sèng vµ ho¹t ®éng, b×nh ®¼ng vÒ c¬ héi ®îc gi¸o dôc, ph¸t triÓn, c«ng lý; b¶o vÖ quyÒn cã c«ng ¨n viÖc lµm an toµn, æn ®Þnh; quyÒn ®îc tham gia c¸c ho¹t ®éng x· héi vµ nhµ níc... Gi¸o dôc nh÷ng gi¸ trÞ liªn quan ®Õn b¶n th©n vµ nh÷ng ngêi kh¸c nh: sù tin cËy, gióp ®ì lÉn nhau, cã tinh thÇn t×m tßi, s¸ng t¹o; trung thùc, ngay th¼ng, thËt thµ; chèng l¹i sù gi¶ dèi; t«n träng ý kiÕn cña ngêi kh¸c; s½n sµng cëi më, t¹o ra c¬ héi vµ kh¶ n¨ng míi, chÊp nhËn thùc tÕ vµ kinh nghiÖm míi; can ®¶m, b¶o vÖ sù thËt; tù lùc, tù träng; tu©n thñ quy t¾c, ph¸p luËt; kh¶ n¨ng tù kiÒm chÕ hµnh vi kh«ng lµnh m¹nh; ch©n thµnh, kh«ng cã hµnh ®éng v« ®¹o ®øc hay ®¹o ®øc gi¶; tù träng vµ t«n träng ngêi kh¸c, khoan dung vµ hiÓu biÕt lÉn nhau; cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, quan t©m ®Õn ngêi kh¸c, thiÖn c¶m, tiÕt kiÖm, yªu níc...204. Khi c¸ nh©n hiÓu ®îc nh÷ng gi¸ trÞ nªu trªn vµ thùc hµnh chóng trong cuéc sèng th× còng chÝnh lµ thùc hiÖn ®óng c¸c yªu cÇu cña ph¸p luËt vµ cßn cao h¬n thÕ n÷a. Trong c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹o ®øc theo c¸c ®Þnh híng gi¸ trÞ nh©n v¨n nªu trªn, ®Ó thiÕt thùc vµ cã hiÖu qu¶, nhÊt thiÕt ph¶i liªn hÖ víi ph¸p luËt. VÝ dô, khi gi¸o dôc vµ sù kiÒm chÕ nh÷ng hµnh vi kh«ng lµnh m¹nh, c¸c chñ thÓ gi¸o dôc cÇn cã sù liªn hÖ víi mét sè quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh vÒ nh÷ng hµnh vi téi ph¹m h×nh sù hay vi ph¸p ph¸p luËt hµnh chÝnh. HoÆc gi¸o dôc ý thøc vµ hµnh vi tiÕt kiÖm, tr¸nh l·ng phÝ, còng cÇn liªn hÖ víi c¸c quy ®Þnh cña ph¸p lÖnh thùc hµnh tiÕt kiÖm, chèng l·ng phÝ vv... Nh÷ng gi¶i ph¸p gi¸o dôc ®¹o ®øc ph¶i g¾n víi viÖc x©y dùng v¨n ho¸ ®¹o ®øc, tõ gia ®×nh, c«ng së, doanh nghiÖp ®Õn c¸c céng ®ång d©n c, tiªu biÓu nh: - KÕt hîp gi¸o dôc ®¹o ®øc gia ®×nh víi x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸. - X©y dùng c¸c phong trµo v¨n ho¸ - x· héi, trung t©m v¨n ho¸ - thÓ thao theo côm d©n c vµ lµng v¨n ho¸ ®Ó gi¸o dôc, båi dìng tÝnh céng ®ång, tÝnh tÝch cùc chÝnh trÞ - x· héi, tinh thÇn v¨n ho¸ vµ ®Þnh híng d luËn x· héi. - §Èy m¹nh c¸c phong trµo b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i vµ m«i trêng v¨n ho¸ - x· héi, nh»m x©y dùng lèi sèng ®¹o ®øc vµ chuÈn gi¸ trÞ x· héi míi hµi hoµ víi thiªn nhiªn.
- Tù lËp, tù cêng, lËp th©n, lËp nghiÖp - Hoµ ®ång d©n téc, khoan dung v¨n hãa - NÕp sèng v¨n minh, m«i trêng trong s¹ch - Lao ®éng cÇn cï, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o - Suèt ®êi häc tËp, thÝch øng c¸i míi - Gi÷ g×n gia ®×nh, b¶o vÖ Tæ quèc
- Kiªn quyÕt ®Êu tranh phßng vµ chèng nh÷ng hµnh vi thiÕu t«n träng ph¸p luËt, vi ph¹m ph¸p luËt, vi ph¹m ®¹o ®øc x· héi, h¹n chÕ vµ ®Èy lïi nh÷ng hµnh vi ®ã trong ®êi sèng x· héi. - TÝnh ®óng ®¾n cña ho¹t ®éng ¸p dông ph¸p luËt, c¸c thñ tôc ph¸p lý, c¬ chÕ b¶o vÖ quyÒn con ngêi nh lµ ®iÒu kiÖn ®Ó x©y dùng lèi sèng theo ph¸p luËt. §©y lµ nh÷ng ®¶m b¶o vÒ thùc tiÔn vµ trùc tiÕp nhÊt cho viÖc n©ng cao ý thøc ph¸p luËt, x©y dùng lèi sèng theo ph¸p luËt. Gi¸o dôc ph¸p luËt víi nh÷ng h×nh thøc vµ ph¬ng ph¸p kh¸c nhau nh»m cung cÊp tri thøc ph¸p luËt, h×nh thµnh t×nh c¶m ph¸p luËt, th¸i ®é tÝch cùc ph¸p lý, x©y dùng thãi quen xö sù theo ph¸p luËt. Gi¸o dôc ph¸p luËt lµ mét trong c¸c yÕu tè ®Ó h×nh thµnh ý thøc ph¸p luËt. Trong ®iÒu kiÖn cña x· héi ta hiÖn nay, vÉn cßn r¬i rít l¹i nh÷ng tµn d cña ý thøc ph¸p luËt, ý thøc v¨n ho¸ ®¹o ®øc cò, ph¶n tiÕn bé, kh«ng phï hîp víi thêi cuéc míi. Do vËy, viÖc gi¸o dôc ph¸p luËt ®Ó gãp phÇn lo¹i bá nh÷ng tµn d ®ã cã tÇm quan träng ®Æc biÖt. LuËt ph¸p muèn hiÖu lùc, hiÖu qu¶ th× ngoµi søc m¹nh cña c«ng quyÒn, b»ng c¸c biÖn ph¸p cìng chÕ th× cßn cÇn ph¶i huy ®éng c¶ søc m¹nh cña t tëng vµ cña tinh thÇn, ph¸p luËt ph¶i ®îc con ngêi nhËn thøc nh lµ c¸i cÇn thiÕt vµ cã c¬ së, ph¶i t¹o niÒm tin vµ sù t«n träng ®èi víi ph¸p luËt. Nhµ níc ta ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ c«ng t¸c phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt trong toµn x· héi. ChØ thÞ sè 02/CT-TTg vµ QuyÕt ®Þnh sè 03/Q§-TTg cña Thñ tíng ChÝnh phñ ®· x¸c ®Þnh néi dung, ph¬ng ph¸p phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt mét c¸ch cô thÓ ®èi víi nh÷ng ®èi tîng kh¸c nhau, nh÷ng vïng, miÒn kh¸c nhau b»ng nh÷ng ph¬ng ph¸p vµ ph¬ng tiÖn phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt phï hîp. Theo thèng kª, hiÖn nay ViÖt Nam cã kho¶ng 449 tê b¸o, t¹p chÝ, trong ®ã t¹p chÝ cña c¸c c¬ quan, tæ chøc, ®oµn thÓ ë Trung ¬ng cã 286 tê, b¸o chÝ ®Þa ph¬ng cã 163 tê. Trong sè 449 tê b¸o trªn cã hµng tr¨m tê ra thªm tõ mét ®Õn bèn, n¨m lo¹i phô tr¬ng, phô b¶n, sè chuyªn ®Ò. NÕu tÝnh gép l¹i, tæng sè Ên phÈm b¸o chÝ cña ViÖt Nam hiÖn nay lªn tíi gÇn 600 lo¹i. Qua nghiªn cøu, kh¶o s¸t vÒ viÖc t×m hiÓu ph¸p luËt cña c«ng d©n th«ng qua c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin nµy th× cã 789/904 chiÕm 87,27% ngêi ®îc hái tr¶ lêi lµ th«ng qua viÖc xem v« tuyÕn truyÒn h×nh; 621/904 chiÕm 67,70% ngêi ®îc hái tr¶ lêi lµ th«ng qua viÖc nghe ®µi ph¸t thanh (trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng); 628/904 chiÕm 69,50% ngêi ®îc hái tr¶ lêi lµ th«ng qua viÖc t×m, ®äc s¸ch, b¸o, tµi liÖu ph¸p lý. Nh÷ng n¨m qua, chóng ta ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu trong ho¹t ®éng tuyªn truyÒn, phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt, song còng cßn nhiÒu mÆt h¹n chÕ, hiÖu qu¶ gi¸o dôc cha cao. §iÒu nµy do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan. Cã rÊt nhiÒu lùc c¶n, nhiÒu khã kh¨n trong viÖc x©y dùng ý thøc vµ lèi sèng theo ph¸p luËt. Do ®Æc ®iÓm cña lÞch sö, do hoµn c¶nh chiÕn tranh, do truyÒn thèng sèng theo tôc lÖ cßn nÆng nÒ, do mét thêi gian dµi sèng trong c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu vv... CÇn ph¶i ®æi míi m¹nh mÏ c«ng t¸c phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt c¶ vÒ néi dung, h×nh thøc vµ ph¬ng ph¸p míi cã thÓ ®¹t ®îc môc ®Ých c¬ b¶n lµ nh»m trang bÞ tri thøc – hiÓu biÕt ph¸p luËt, h×nh thµnh t×nh c¶m, th¸i ®é t«n träng ph¸p luËt vµ x©y dùng ý thøc, lèi sèng tu©n theo ph¸p luËt cña con ngêi. Gi¸o dôc ph¸p luËt nh»m x©y dùng ®îc thãi quen xö sù theo ph¸p luËt: nh÷ng yªu cÇu cña quy ®Þnh ph¸p luËt, c¸c quyÕt ®Þnh ¸p dông ph¸p luËt vµ c¸c chuÈn mùc, yªu cÇu cña ®¹o ®øc x· héi. VÝ dô, khi tham gia giao th«ng, lµm sao cho mäi ngêi ®Òu cã thãi quen tù gi¸c dõng xe l¹i khi cã ®Ìn ®á kÓ c¶ lóc ®ã lµ ban ®ªm, kh«ng cã c¸c chiÕn sü c¶nh s¸t giao th«ng lµm nhiÖm vô. §Ó cã ®îc thãi quen øng xö theo ph¸p luËt, cÇn ph¶i cã ®iÒu kiÖn tõ phÝa x· héi vµ nhµ níc céng víi ý thøc chÊp hµnh cña c«ng d©n. §iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó thùc hµnh c¸c thãi quen xö sù theo ph¸p luËt, nãi réng ra lµ cÇn ®Õn m«i trêng ph¸p luËt, m«i trêng v¨n ho¸ ph¸p luËt. Bëi v×, suy cho cïng, kÕt qu¶ cuèi cïng cña gi¸o dôc ph¸p luËt ph¶i ®îc thÓ hiÖn ë hµnh vi xö sù theo ph¸p luËt cña con ngêi. Nh÷ng môc ®Ých vÒ nhËn thøc vµ t×nh c¶m nãi trªn lµ ®Ó phôc vô cho môc ®Ých thµnh ®éng c¬ vµ hµnh vi. MÆc dï cã nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng ®Ó h×nh thµnh hµnh vi hîp ph¸p cña hä, nhng ch¾c ch¾n trong sè c¸c yÕu tè ®ã ph¶i lµ ho¹t ®éng gi¸o dôc ph¸p luËt. Cung cÊp tri thøc, gi¸o dôc lßng tin s©u s¾c vµo sù cÇn thiÕt ph¶i tu©n theo mét c¸ch tù nguyÖn nh÷ng yªu cÇu cña ph¸p luËt lµ yÕu tè rÊt quan träng, nh»m h×nh thµnh ®éng c¬ hîp ph¸p. C¸c kiÕn thøc ph¸p luËt cÇn ph¶i ®îc cung cÊp mét c¸ch khoa häc, tuÇn tù phï hîp cho tõng lo¹i ®èi tîng. NÕu kh«ng, thËm chÝ cßn ph¶n t¸c dông, vÝ nh viÖc phæ biÕn qu¸ nhiÒu, qu¸ t¶i ®èi víi ngêi d©n nh÷ng kh¸i niÖm, quan ®iÓm lý luËn, hay toµn v¨n mét v¨n b¶n ph¸p luËt víi hµng tr¨m ®iÒu luËt. X©y dùng, hoµn thiÖn c¬ së ph¸p lý cho c«ng t¸c phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt. CÇn ph¶i x©y dùng mét hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt ®iÒu chØnh toµn diÖn, ®ång bé c«ng t¸c nµy. Tríc hÕt lµ x©y dùng vµ ban hµnh LuËt vÒ th«ng tin ph¸p luËt vµ phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt. X©y dùng ý thøc vµ lèi sèng tu©n thñ ph¸p luËt, phï hîp ®¹o ®øc lµ yªu cÇu cÊp thiÕt kh¸ch quan ®Ó phôc vô c«ng cuéc héi nhËp quèc tÕ, x©y dùng nhµ níc ph¸p quyÒn ë níc ta hiÖn nay. Mäi ho¹t ®éng cña c¸ nh©n, tæ chøc vµ b¶n th©n nhµ níc ph¶i trªn c¬ së ph¸p luËt, tu©n thñ ph¸p luËt kh«ng cã mét ngo¹i lÖ nµo. Nhµ níc ph¸p quyÒn chØ cã thÓ trë thµnh hiÖn thùc dÇn dÇn khi c¸c c«ng d©n cã nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ ph¸p luËt, t«n träng vµ tu©n thñ ph¸p luËt. Trong ®ã cã c¶ kü n¨ng, b¶n lÜnh cña hä vÒ sö dông c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt. Nh÷ng yªu cÇu nµy, mçi mét c«ng d©n tù m×nh t×m hiÓu, song kh«ng thÓ thiÕu ®îc ho¹t ®éng phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt. Ph¸p luËt lµ ph¬ng tiÖn h÷u hiÖu cña nhµ níc trong qu¶n lý x· héi, lµ ph¬ng tiÖn ®Ó c«ng d©n b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña m×nh. CÇn ph¶i thùc hiÖn mét c¸ch ®ång bé nhiÒu gi¶i ph¸p ®Ó cã thÓ n©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt. VÒ mÆt kinh tÕ - x· héi, ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt lµ ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn, tr×nh ®é häc vÊn, v¨n ho¸ cho ngêi d©n, gi÷ v÷ng nÒn t¶ng v¨n ho¸ ®¹o ®øc. ThiÕu nh÷ng ®iÒu c¬ b¶n nµy, kh«ng cã c«ng t¸c phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt nµo cã thÓ ®em l¹i kÕt qu¶. CÇn tËp trung phæ biÕn, gi¸o dôc c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt g¾n bã chÆt chÏ vµ trùc tiÕp víi ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ngêi d©n nh c¸c luËt vÒ d©n sù, kinh tÕ, an toµn giao th«ng, an toµn thùc phÈm, x©y dùng, ®Êt ®ai vv... §iÒu cÇn thiÕt lµ ¸p dông c¸c h×nh thøc phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt ph¶i phï hîp víi c¸c lo¹i ®èi tîng, néi dung phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt theo ®ã còng ph¶i phï hîp. CÇn ph©n lo¹i c¸c nhãm ®èi tîng ®Ó cã kÕ ho¹ch, néi dung phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt cho tõng nhãm, lùa chän ®îc c¸c h×nh thøc phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt cho phï hîp. §èi víi c¸n bé viªn chøc Nhµ níc ph¶i n¾m ®îc c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ Nhµ níc vµ ph¸p luËt nãi chung, vÒ lÜnh vùc mµ hä ®¶m tr¸ch nãi riªng. Nhng ®èi víi c¸c gi¸o viªn c¸c trêng phæ th«ng, cÇn phæ biÕn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ quyÒn, nghÜa vô cña gi¸o viªn, häc sinh, quy chÕ qu¶n lý häc tËp, gi¶ng d¹y. §èi víi ®ång bµo c¸c d©n téc Ýt ngêi ph¶i ®îc phæ biÕn gi¸o dôc c¸c kiÕn thøc ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ rõng, phßng chèng ma tuý, chèng c¸c hñ tôc l¹c hËu, ph¸p luËt hé tÞch, ®ª ®iÒu vv... Mét c«ng viÖc rÊt quan träng lµ ph¶i ph©n ®Þnh râ rµng ph¹m vi, tr¸ch nhiÖm cña cña Bé, ngµnh trong viÖc phæ biÕn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt do chÝnh Bé, Ngµnh t¬ng quan chñ tr× so¹n th¶o. TiÕp tôc kiÖn toµn Héi ®ång phèi hîp c«ng t¸c phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt c¸c cÊp vµ phßng tuyªn truyÒn, phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt cña c¸c Së T ph¸p, söa ®æi quy chÕ tæ chøc, ho¹t ®éng cña Héi ®ång, lµm râ tÝnh chØ ®¹o trong c«ng t¸c phèi hîp, t¨ng cêng tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan thêng trùc, c¸c ban cña Héi ®ång, c¸c thµnh viªn cña Héi ®ång. Cñng cè kiÖn toµn tæ chøc ho¹t ®éng phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt. VÒ ®éi ngò c¸n bé chuyªn tr¸ch lµm c«ng t¸c phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt cÇn ®îc ®µo t¹o vÒ kiÕn thøc, kü n¨ng, ph¬ng ph¸p nghiÖp vô vµ t chÊt ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp. §ång thêi ch¨m lo båi dìng nghiÖp vô, kü n¨ng, ý thøc tr¸ch nhiÖm cña ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt kh«ng chuyªn tr¸ch. C¸c gi¸o viªn gi¶ng d¹y gi¸o dôc c«ng d©n trong c¸c trêng phæ th«ng ph¶i ®îc ®µo t¹o mét c¸ch chÝnh quy vÒ ph¸p luËt trong c¸c trêng s ph¹m, c¸c gi¸o viªn gi¶ng d¹y ph¸p luËt trong c¸c trêng trung häc chuyªn nghiÖp vµ d¹y nghÒ, cao ®¼ng, ®¹i häc kh«ng chuyªn luËt, c¸c phãng viªn, biªn tËp viªn c¸c ch¬ng tr×nh, chuyªn môc ph¸p luËt cña c¸c b¸o, ®µi cÇn ®îc thêng xuyªn båi dìng c¸c kiÕn thøc ph¸p luËt theo tÝnh chÊt c«ng viÖc cña m×nh, ph¶i ®îc cung cÊp ®Çy ®ñ vµ thêng xuyªn c¸c tµi liÖu, th«ng tin ph¸p luËt. Biªn so¹n vµ ph¸t hµnh c¸c tµi liÖu phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt. TËp trung biªn so¹n vµ ph¸t hµnh c¸c lo¹i s¸ch ph¸p luËt bá tói, cÈm nang ph¸p luËt, tê gÊp, nghiªn cøu biªn dÞch tµi liÖu phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt sang mét sè tiÕng d©n téc Ýt ngêi, s¶n xuÊt c¸c ch¬ng tr×nh phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt trªn b¨ng tiÕng, b¨ng h×nh. Nghiªn cøu biªn so¹n tµi liÖu dµnh cho ®éi ngò b¸o c¸o viªn, tuyªn truyÒn viªn ph¸p luËt, më réng ph¹m vi ho¹t ®éng cña ®éi ngò nµy. X©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ t¹o nguån tµi chÝnh. X©y dùng ®óng ®¾n néi dung phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt. §æi míi h×nh thøc, ph¬ng thøc tæ chøc phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt. Ph©n lo¹i c¸c nhãm ®èi tîng ®Ó lùa chän ®îc c¸c h×nh thøc phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt cho phï hîp. T¨ng cêng c«ng t¸c phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt qua c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. Biªn so¹n vµ ph¸t hµnh c¸c tµi liÖu phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt. X©y dùng nhãm nßng cèt phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt t¹i céng ®ång bao gåm c¸c c¸n bé ®oµn thÓ c¬ së, giµ lµng, trëng b¶n, hoµ gi¶i viªn, nh÷ng ngêi cã uy tÝn trong céng ®ång d©n c, ®Çu t c¬ së vËt chÊt cho c©u l¹c bé cña nhãm nßng cèt. X©y dùng ch¬ng tr×nh gi¶i ®¸p ph¸p luËt qua ®iÖn tho¹i. TiÕp tôc ®Èy m¹nh viÖc phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt qua ho¹t ®éng trî gióp ph¸p lý, t vÊn ph¸p luËt. TriÓn khai thùc hiÖn quyÕt ®Þnh sè 28/2006/Q§-Ttg ngµy 28/01/2006 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ viÖc t¨ng cêng c«ng t¸c phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt vÒ khiÕu n¹i tè c¸o cña c«ng d©n Trong c¸c c¬ së ®µo t¹o, båi dìng c¸n bé, c«ng chøc cña §¶ng vµ Nhµ níc ph¶i ®Æc biÖt coi träng gi¸o dôc kiÕn thøc ph¸p luËt v× b¶n th©n ph¸p luËt lµ c¬ së cña mäi ho¹t ®éng nhµ níc, lµ c¬ së lµ chuÈn mùc cho mäi hµnh vi, xö sù cña con ngêi, lµ c«ng cô c¬ b¶n cña qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc. CÇn quan t©m ®Õn viÖc quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cung cÊp th«ng tin trong hÖ thèng hµnh chÝnh. §èi víi c¸c ®Þa ph¬ng ph¶i x©y dùng tñ s¸ch ph¸p luËt, khi cã v¨n b¶n míi cña Nhµ níc vµ c¸c c¬ quan ban ngµnh cã liªn quan th× ph¶i phæ biÕn cho nh©n d©n vµ c¸n bé, c«ng chøc biÕt b»ng c¸ch niªm yÕt c«ng khai c¸c v¨n b¶n cã liªn quan t¹i c¸c trô së c¬ quan, xÝ nghiÖp; th«ng b¸o trªn c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®Þa ph¬ng, ®Æc biÖt lµ c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña c«ng d©n, cña c¸c c¬ quan, tæ chøc liªn quan ®Õn c¸c lÜnh vùc nh nhµ ®Êt, thuÕ n«ng nghiÖp, thuÕ th¬ng nghiÖp, giÊy phÐp ®¨ng ký kinh doanh, x©y dùng. ë c¸c ®Þa ph¬ng, chÝnh quyÒn cÊp x·, phêng cÇn thµnh lËp ®éi tuyªn truyÒn ph¸p luËt, víi thµnh phÇn bao gåm nh÷ng ngêi cã kiÕn thøc ph¸p luËt, hä ®îc hëng phô cÊp tõ ng©n s¸ch Nhµ níc. - T¨ng cêng c«ng t¸c phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt trªn c¸c ph¬ng tiÖn, th«ng tin ®¹i chóng Phæ biÕn cã hÖ thèng thêng xuyªn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt quan träng, c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt míi liªn quan trùc tiÕp ®Õn c«ng t¸c, cuéc sèng hµng ngµy cña c¸n bé, nh©n d©n. Néi dung phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt ph¶i cËp nhËt, phæ th«ng; h×nh thøc phong phó, ®a d¹ng, phï hîp víi nhiÒu ®èi tîng vµ cã hiÖu qu¶. Chó träng giíi thiÖu c¸c kinh nghiÖm, c¸c ®iÓn h×nh trong viÖc phæ biÕn, gi¸o dôc vµ thùc hiÖn ph¸p luËt, phª ph¸n c¸c hiÖn tîng vi ph¹m ph¸p luËt ®Ó rót ra c¸c bµi häc kinh nghiÖm nh»m g¾n víi viÖc gi¸o dôc ph¸p luËt. Tæ chøc thêng xuyªn c¸c líp båi dìng vÒ kiÕn thøc ph¸p luËt cho c¸c phãng viªn chuyªn tr¸ch vÒ phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt ë c¸c b¸o Trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng (Héi Nhµ b¸o tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng phèi hîp víi c¸c c¬ quan t ph¸p). Tæ chøc c¸c cuéc thi b¸o chÝ viÕt vÒ ®Ò tµi gi¸o dôc ph¸p luËt. X©y dùng ch¬ng tr×nh gi¶i ®¸p ph¸p luËt qua ®iÖn tho¹i vµ tiÕn hµnh thùc hiÖn thÝ ®iÓm t¹i mét sè thµnh phè lín còng nh ë ®iÓm bu ®iÖn - v¨n ho¸ x· cña mét sè tØnh. T¨ng cêng vai trß cña c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng (s¸ch, b¸o, t¹p chÝ, ph¸t thanh, truyÒn h×nh…) trong viÖc phæ biÕn, tuyªn truyÒn ph¸p luËt, ph¸t hiÖn vi ph¹m ph¸p luËt. §èi víi c¸c h×nh thøc, c¸c kªnh chuyÓn t¶i th«ng tin phæ biÕn trªn, cÇn quan t©m ®Õn viÖc s¾p xÕp ch¬ng tr×nh, bµi vë theo nh÷ng chuyªn môc riªng ®Ó chuyÓn t¶i tri thøc, th«ng tin ph¸p luËt, ho¹t ®éng qu¶n lý hµnh chÝnh mét c¸ch nhanh gän, dÔ hiÓu cho c¸c ®èi tîng qu¶n lý, cho c«ng chøc hµnh chÝnh. CÇn khuyÕn khÝch c¸c cuéc thi t×m hiÓu ph¸p luËt theo tõng lÜnh vùc cô thÓ trªn truyÒn h×nh, ph¸t thanh ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng hiÓu biÕt ph¸p luËt, khuyÕn khÝch thi ®ua, phÊn ®Êu t×m hiÓu ph¸p luËt trong toµn x· héi nãi chung, c«ng chøc hµnh chÝnh nãi riªng. Nhµ níc cÇn cã chÕ ®é quan t©m ®Çu t cho c¸c ph¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®¹i chóng, ®Æc biÖt lµ m¹ng líi truyÒn thanh c¬ së, biªn so¹n vµ ph¸t hµnh c¸c tµi liÖu, Ên phÈm phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt phæ th«ng, ®Çu t cho ho¹t ®éng cña c¸c c©u l¹c bé t¹i céng ®ång nhÊt lµ ë c¸c vïng s©u vïng xa, x©y dùng tñ s¸ch ph¸p luËt ë c¬ së vµ n©ng cao hiÖu qu¶ khai th¸c sö dông. - X©y dùng c¸c tiªu chÝ, chØ b¸o cô thÓ cho viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt. Phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt chØ lµ mét yÕu tè cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh ý thøc ph¸p luËt cña c«ng d©n, tuy nhiªn hiÖu qu¶ cña nã cuèi cïng vÉn thÓ hiÖn ë viÖc thùc hiÖn, ¸p dông ph¸p luËt vµ ph¸t huy d©n chñ x· héi chñ nghÜa. §Ó cã c¸c ®Þnh híng, gi¶i ph¸p ®óng ®¾n n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt ph¶i x©y dùng mét sè tiªu chÝ c¬ b¶n ®Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt. HiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt thÓ hiÖn ë sù æn ®Þnh vÒ t¨ng trëng kinh tÕ, an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x· héi… Sè lîng nh©n d©n tham gia mét c¸ch tù gi¸c trong phong trµo an ninh, b¶o vÖ tæ quèc, phßng chèng téi ph¹m, phßng chèng c¸c tÖ n¹n x· héi còng lµ nh÷ng biÓu hiÖn tÝnh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt. Mét tiªu chÝ n÷a cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc hiÖu qu¶ ho¹t ®éng phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt lµ tû lÖ t¨ng, gi¶m c¸c vô viÖc vi ph¹m ph¸p luËt do thiÕu hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt cña c«ng d©n, ®Æc biÖt lµ ë c¸c vïng s©u, vïng xa. Ngoµi ra cßn cã thÓ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt th«ng qua sè lîng c¸c vô tranh chÊp hoµ gi¶i ë c¬ së; qua trî gióp ph¸p lý hoÆc th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ sù hiÓu biÕt ph¸p luËt cña tõng nhãm ®èi tîng, tõng ®Þa ph¬ng, tõng ngµnh trong c¸c cuéc thi t×m hiÓu ph¸p luËt. - Ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin ph¸p luËt Trong ®iÒu kiÖn héi nhËp quèc tÕ, x©y dùng nhµ níc ph¸p quyÒn, nhu cÇu vÒ th«ng tin ph¸p luËt, trong x©y dùng vµ thùc thi ph¸p luËt cña c¸c céng ®ång doanh nghiÖp, mäi tÇng líp nh©n d©n ngµy cµng gia t¨ng. Do vËy, tr¸ch nhiÖm cña nhµ níc trªn c¬ së thùc hiÖn x· héi ho¸ lµ ®¸p øng mét c¸ch réng r·i, nhanh chãng vµ ®Çy ®ñ nhu cÇu cña c¸c c¬ quan nhµ níc, c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi, nghÒ nghiÖp vµ nh©n d©n nãi chung vÒ th«ng tin ph¸p luËt, trªn c¬ së g¾n liÒn vµ gãp phÇn thùc hiÖn c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ViÖt Nam tõ nay ®Õn 2010 vµ ch¬ng tr×nh tin häc ho¸ qu¶n lý nhµ níc. N©ng cao hiÓu biÕt ph¸p luËt, nhÊt lµ kiÕn thøc ph¸p luËt liªn quan mËt thiÕt ®Õn cuéc sèng, nh÷ng vÊn ®Ò cÇn biÕt, cÇn lµm, nh÷ng tr×nh tù, thñ tôc ph¸p lÝ c¬ b¶n ®Ó ngêi d©n cã thÓ vËn dông trùc tiÕp trong cuéc sèng; n©ng cao kh¶ n¨ng tiÕp cËn ph¸p luËt vµ tiÕp cËn víi c¸c c¬ quan c«ng quyÒn cña ngêi d©n. §ång thêi, t¨ng cêng kh¶ n¨ng cña c¸c c¬ quan nhµ níc tiÕp cËn th«ng tin ph¶n håi tõ phÝa c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi, nghÒ nghiÖp vµ nh©n d©n nãi chung trong qu¸ tr×nh thùc thi ph¸p luËt. Lång ghÐp, kÕt hîp phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt víi c¸c ho¹t ®éng kh¸c ®Ó tËn dông c¸c nguån lùc cã s½n, ®Æc biÖt lµ kÕt hîp phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt trong viÖc thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. N©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt ë ®Þa bµn n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa, vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè th«ng qua viÖc x©y dùng h¬ng íc, b¶o vÖ, ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ tèt ®Ñp cña luËt tôc. T¨ng cêng øng dông c«ng nghÖ th«ng tin, tõng bíc hiÖn ®¹i ho¸ ho¹t ®éng th«ng tin ph¸p luËt vµ phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt. X©y dùng, ph¸t triÓn hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu Quèc gia vÒ ph¸p luËt. §Ó ®a th«ng tin ph¸p luËt ®Õn víi ngêi d©n vµ quan träng h¬n n÷a lµ t¹o ®iÒu kiÖn cho hä hiÓu ®óng néi dung, tinh thÇn cña c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cÇn quan t©m ®Õn c«ng t¸c gi¶i thÝch ph¸p luËt, b»ng c¸c h×nh thøc kh¸c nhau do c¸c chuyªn gia ph¸p luËt cã uy tÝn thùc hiÖn. BiÕt c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt lµ ®iÒu cÇn thiÕt nhng ph¶i hiÓu ®óng, nÕu hiÓu sai (bÊt luËn do lý do, môc ®Ých g×) ®Òu dÉn ®Õn nh÷ng t¸c h¹i tiªu cùc. C«ng t¸c gi¶i thÝch ph¸p luËt ®¶m b¶o sù thèng nhÊt trong t×m hiÓu vµ vËn dông c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt, gãp phÇn quan träng vµo viÖc ®¶m b¶o nguyªn t¾c ph¸p chÕ thèng nhÊt. HiÖn nay chóng ta ®ang ¸p dông mêi h×nh thøc c¬ b¶n trong phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt, cÇn tiÕp tôc víi nh÷ng ®æi míi cho phï hîp cuéc sèng h¬n206.
- N©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ gi¸o dôc ®¹o ®øc, gi¸o dôc ph¸p luËt trong gia ®×nh vµ nhµ trêng Gi¸o dôc ph¸p luËt trong gia ®×nh vµ nhµ trêng cã vai trß to lín trong viÖc ®Þnh híng ph¸t triÓn nh©n c¸ch cña häc sinh, sinh viªn th«ng qua viÖc cung cÊp hÖ thèng tri thøc c¬ b¶n vÒ gi¸ trÞ ®¹o ®øc nh©n v¨n, gi¸ trÞ ph¸p luËt. X©y dùng ch¬ng tr×nh, ph¬ng ph¸p gi¸o dôc ph¸p luËt phï hîp víi tõng lo¹i ®èi tîng häc sinh, sinh viªn trong c¸c trêng häc. Phæ cËp mét sè kiÕn thøc ph¸p luËt s¬ ®¼ng nhÊt ®Þnh víi cuéc sèng, häc tËp cña c¸c em, víi nh÷ng chuÈn mùc ®¹o ®øc, chuÈn mùc hµnh vi thêng ngµy trong gia ®×nh, ngoµi ®êng phè, trong trêng häc. §Ó c«ng t¸c gi¸o dôc ph¸p luËt còng nh gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh thùc sù ®¹t hiÖu qu¶ cÇn n©ng cao ý thøc ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc trong chÝnh ®éi ngò c¸c thÇy c« gi¸o. Bëi v× c¸c thÇy c« gi¸o kh«ng chØ truyÒn thô nh÷ng kiÕn thøc cho häc sinh mµ cßn lµ tÊm g¬ng cho häc sinh noi theo. VÒ ®éi ngò gi¸o viªn: tõng bíc chuÈn ho¸ ®éi ngò gi¸o viªn d¹y m«n gi¸o dôc c«ng d©n, ph¸p luËt. Chó träng sö dông ®éi ngò luËt gia trong c¸c c¬ quan T ph¸p, Toµ ¸n, ViÖn kiÓm s¸t phôc vô cho viÖc gi¶ng d¹y ph¸p luËt. Phèi hîp chÆt chÏ h¬n n÷a gi÷a c¸c c¬ quan: C«ng an, Toµ ¸n, ViÖn kiÓm s¸t, Giao th«ng vËn t¶i, §oµn thanh niªn céng s¶n Hå ChÝ Minh, Uû ban D©n sè Gia ®×nh vµ trÎ em ViÖt Nam. Thêng xuyªn tæ chøc c¸c buæi häc ngo¹i khãa vÒ ph¸p luËt cho häc sinh. Nhµ trêng cã thÓ phèi hîp víi c¸c c¬ quan c«ng an ®Ó phæ biÕn cho c¸c em nh÷ng hiÓu biÕt tèi thiÓu vÒ ph¸p luËt nh, luËt giao th«ng, luËt h×nh sù, luËt d©n sù… cã lÊy c¸c vÝ dô thùc tiÔn ®Ó häc sinh tiÕp thu dÔ h¬n. Nhµ trêng cÇn kÕt hîp chÆt chÏ víi gia ®×nh trong c«ng t¸c gi¸o dôc, ph¶n ¸nh kÞp thêi nh÷ng biÓu hiÖn trong t chÊt cña häc sinh, tõ ®ã ®Ó cã biÖn ph¸p gi¸o dôc cô thÓ vµ thÝch hîp ®èi víi mçi häc sinh. §èi víi gia ®×nh, gi¸o dôc gia ®×nh lµ c¸i n«i ®Çu tiªn cho sù ph¸t triÓn vÒ nh©n c¸ch con ngêi. CÇn t¹o dùng m«i trêng v¨n ho¸ ®¹o ®øc, v¨n ho¸ ph¸p luËt trong khu«n khæ gia ®×nh tõ ®ã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn ý thøc vµ hµnh vi cña trÎ em. C¸c bËc cha mÑ ph¶i ®i ®Çu g¬ng mÉu trong mäi sinh ho¹t, øng xö, gi¸o dôc thêng xuyªn ý thøc tu©n theo ph¸p luËt vµ gi÷ v÷ng ®¹o ®øc cho c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh. ChØ cã nh vËy gia ®×nh míi trë thµnh m«i trêng thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn nh©n c¸ch cña trÎ. Gi÷a gia ®×nh vµ nhµ trêng cÇn cã mèi liªn hÖ thêng xuyªn trong c«ng t¸c gi¸m s¸t, ®éng viªn, ®Þnh híng c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc, ph¸p luËt ®èi víi c¸c em häc sinh, nh vËy míi cã hiÖu qu¶ thiÕt thùc cho mçi mét m« h×nh gi¸o dôc – trong gia ®×nh, nhµ trêng vµ x· héi. - Thùc hiÖn c¬ chÕ phèi hîp phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt Do tÝnh chÊt ®Æc thï cña ho¹t ®éng phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt, c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ®· quy ®Þnh c¬ chÕ phèi hîp gi÷a c¸c chñ thÓ thùc hiÖn. C¬ chÕ nµy nÕu ®îc vËn hµnh tèt còng sÏ gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ cña phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt trong t×nh h×nh hiÖn nay. Sù phèi hîp trong ho¹t ®éng phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho mçi c¬ quan, ®oµn thÓ thùc hiÖn tèt nhiÖm vô phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt cña m×nh. Trong c¬ chÕ phèi hîp phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt, cÇn t¨ng cêng vai trß vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan, tæ chøc sau: tæ chøc §oµn thanh niªn, Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, Bé v¨n ho¸ - th«ng tin, Bé Tµi chÝnh, c¸c c¬ quan th«ng tin ®¹i chóng. Каталог: jspui -> bitstream -> 123456789 123456789 -> Nguyễn Ngọc Lý Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu về Môi trường và Cộng đồng 123456789 -> Vò Quúnh Thu Cao häc K18 123456789 -> Khoa Báo chí Đhkhxh&NV 123456789 -> Acknowledgements 123456789 -> Danh mục chữ viết tắT 123456789 -> Chương TỔng quan vật liệu mao quản trung bình (mqtb) trật tự 1 Giới thiệu chung 123456789 -> Khoa hóa họC (141 142 báo cáo) tải về 1.92 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|