SẮc tu bách trưỢng thanh quy ht. Phước Sơn và Lý Việt Dũng Việt Dịch

[1152c05] Thiết dĩ: Huân phong phiến dã, Viêm đế

ty phương, đương Pháp vương cấm túc chi thần; nãi

Thích tử hộ sinh chi nhật. Cung bầu đại chúng túc

nghệ linh từ, tụng trì vạn đức hồng danh, hồi hướng

hợp đường chân tể. Sở kỳ gia hộ đắc toại an cư,

ngưỡng bằng đại chúng niệm vân vân.

[1152c09] Thiết dĩ: Kim phong phiến dã, Bạch đế ty

phương, đương Giác hoàng giải chế chi thần; thị pháp

tuế chu viên chi nhật. Cửu tuần vô nạn, nhất chúng

hàm an, tụng trì vạn đức hồng danh, ngưỡng đáp hợp

đường chân tể, ngưỡng bằng đại chúng niệm vân vân.

[1152c12] Thiết dĩ: Thời lâm á tuế, tiết giới thư vân,

đương nhất dương lai phục chi thần; nãi vạn vựng

phát sinh chi thỉ. Cung bầu đại chúng túc nghệ linh

từ, tụng trì vạn đức hồng danh, hồi hướng hợp đường

chân tể, ngưỡng bằng đại chúng niệm vân vân.

[1152c15] Thiết dĩ: Hoá công mật vận, tuế lịch vân

chu, hàm hân tứ tự chi an, tương khải tam dương chi

khánh. Cung bầu đại chúng túc nghệ linh từ, tụng trì

vạn đức hồng danh, hồi hướng hợp đường chân tể,

ngưỡng bằng đại chúng niệm vân vân.

Thượng lai niệm tụng công đức, hồi hướng đương

sơn thổ địa liệt vị hộ Già-lam thần hợp đường chân

tể. Sở ký: thần công hiệp tán, phát huy hữu lợi chi

huân; phạn uyển siêu long, vĩnh tích vô tư chi khánh.

Tái lao tôn chúng niệm thập phương tam thế nhất

thiết vân vân (tứ tiết tịnh đồng).
TUÏNG NIEÄM THOÅ ÑÒA ÑÖÔØNG VAØO BOÁN NGAØY LEÃ LÔÙN

TRONG NAÊM

[1152b28] Phàm gặp chiều hôm trước sau giờ ngọ

trang trí đầy đủ các vật cúng dường tại nhà thổ địa

như lư hương, đèn, đài ghế, lư bình. Hành giả Đường

ty thông báo cho đại chúng biết, treo bảng thông báo

về việc tụng kinh, đi rảo qua hành lang đánh bản

(cũng giống như các ngày mồng tám, mười tám và

hai mươi tám). Đại chúng vân tập, đứng hai hàng đối

diện nhau như đàn nhạn bay. Trụ trì trước hết đến Tổ

đường, rồi vào chánh điện thắp hương đảnh lễ ba

lạy. Khi ấy, đánh ba tiếng bản, rồi đánh chuông lớn.

Lúc Trụ trì đến, đại chúng đứng chắp tay, cúi đầu

nghênh đón Trụ trì, Thị giả chỉ được vòng tay đi theo

sau Trụ trì. Trụ trì đốt hương xong trở về vị trí của

mình. Hành giả đánh chập choã, Duy-na bước ra

khỏi hàng thắp hương, rồi bắt đầu tụng kinh, cuối

cùng hồi hướng (xem ở sau).

Tụng niệm hồi hướng vào bốn ngày lễ trong năm:

[1152c05] Thiết nghĩ:

Gió xuân lan toả khắp nơi, Viêm đế tuần du mọi chỗ

Chính là lúc Đấng pháp vương cấm túc,

Cũng là ngày đệ tử Phật hộ sinh

Ngưỡng mong đại chúng, cùng đến đài thiêng

Tụng trì hồng danh muôn đức

Hồi hướng khắp cả tôn thần

Cầu xin gia hộ được sống bình an

Ngưỡng mong đại chúng niệm tụng v.v…

Gió thu thổi khắp chốn, Bạch đế đang tuần du

Chính là lúc đức Thế Tôn giải chế

Cũng là ngày mà tuổi pháp viên thành

Chín tuần không tai nạn, cả chúng thảy an lành

Tụng trì vạn đức hồng danh

Báo đáp tôn thần khắp chốn

Ngưỡng mong đại chúng niệm tụng v.v…

[1152c12] Thiết nghĩ:

Thời điểm lúc cuối năm,

Tiết đến hồi mây phủ.

Chính là lúc tiết Nhất dương trở lại,

Nhằm thời kỳ mà muôn vật nảy sinh.

Cầu xin đại chúng,

Cùng đến đài thiêng.

Tụng trì vạn đức hồng danh,

Hồi hướng tôn thần khắp chốn.

Ngưỡng mong đại chúng niệm tụng v.v…

[1152c15] Thiết nghĩ:

Tạo hoá âm thầm vận chuyển,

Năm tháng vần xoay giáp vòng.

Cả bốn mùa vui vẻ bình an,

Tiết Tam dương khởi sinh tốt đẹp.

Ngưỡng mong đại chúng, cùng đến đài thiêng.

Tụng trì hồng danh muôn đức

Hồi hướng khắp cả tôn thần

Cầu mong đại chúng niệm tụng v.v…
Nguyện đem công đức tụng niệm từ trước đến nay hồi

hướng cho sơn môn thổ địa, liệt vị hộ pháp Già-lam

và các vị tôn thần khắp chốn.

Ngưỡng mong:

Chư thần gia bị, phát huy lợi ích lớn lao; phạm vũ

hưng long, vĩnh viễn hanh thông tốt đẹp.

Lại xin chư Tôn đức niệm Thập phương tam thế nhất

thiết chư Phật v.v… (bốn ngày lễ trong năm đều tụng

niệm giống nhau).

*

* *

[1152c23]念誦罷。就僧堂講禮。都寺預於齋退具

湯榜見後。即令客頭行者備柈袱爐燭。詣前堂首

座前。插香觸禮一拜。稟云(今晚就雲堂。特為首

座大眾點湯。伏望慈悲特垂光降)以榜呈納首座。

隨令本寮茶頭遞付供頭。貼僧堂前下間。庫司客

頭隨覆云(拜請湯罷就座藥石)都寺懷香詣方丈。

觸禮一拜請云(今晚就雲堂特為首座大眾點湯。伏

望和尚慈悲特垂降重)仍分付客頭。請勤舊蒙堂諸

寮。各掛點湯牌。逐一請已。僧堂前列照牌。設

首座與住持對面位。上下間安大眾位。差行者專

直特為人。念誦畢。即鳴齋鼓一通。大眾歸鉢

位。頭首一班齊歸前板。都寺隨入揖首座離位。

却揖以次頭首進板首。隨送首座歸位。從聖僧

後。右出堂外。迎住持入堂。供頭緩鳴堂前鍾七

下。送住持入位。仍往首座前揖坐。仍如前出從

首座板。起巡堂一匝。外堂上下間。歸堂中立問

訊眾坐。進前燒香次上下間外堂歸香合安元處。

即往特為人前問訊。右出住持前問訊。仍巡問訊

一匝。及外堂歸堂中問訊側立。鳴堂前鍾二下。

先進特為人與住持湯。次行大眾湯遍瓶出。往特

為人前問訊。右出聖僧前。大展三拜。仍巡堂一

匝。出外堂巡畢。引全班入住持前行禮。初展云

(此日粗湯特沐慈悲降重。下情不勝感激之至)再

展云(即日時令謹時恭惟。堂頭和尚尊候起居多福)

退觸禮三拜畢。轉身引從聖僧後轉。右出堂前排

立。首座隨出對觸禮一拜謝湯。復從上間入特為

位。都寺復歸中燒香(為藥石故)而退。堂司行者

喝云(請大眾下鉢)行者進住持特為人卓。大眾展

鉢(頭首不下鉢庫司備碗楪)行藥石食畢鳴鼓三下

退座。方丈預出免人事榜云(某節並就來日法堂上

人事例免到方丈伏希眾悉住山某咨白)貼僧堂上

間。不鳴放參鍾(各鄉曲依所出榜詣各處團拜)四

節並同。惟冬節湯罷行糍果。方行藥石。

湯榜

[1153a23]庫司今晚就雲堂點湯一中。特為首座大

[1153a24] 聊旌某節之儀。伏望眾慈同垂光降。

[1153a25] 今月日庫司比丘某等敬白

KHỐ TY TỨ TIẾT ĐẶC VI THỦ TOẠ ĐẠI CHÚNG THANG

[1152c23] Niệm tụng bãi, tựu tăng đường giảng lễ. Đô

tự dự ư trai thoái cụ thang bảng (kiến hậu), tức lệnh

khách đầu hành giả bị bàn phục lô chúc, nghệ tiền

đường Thủ toạ tiền, sáp hương xúc lễ nhất bái, bẩm

vân: “Kim vãn tựu vân đường, đặc vi Thủ toạ đại chúng

điểm thang, phục vọng từ bi đặc thuỳ quang giáng”, dĩ

bảng trình nạp Thủ toạ. Tuỳ lịnh bản liêu trà đầu đệ phó

cung đầu, thiếp tăng đường tiền hạ gian. Khố ty khách

đầu tuỳ phúc vân: “Bái thỉnh thang bãi, tựu tòa dược

thạch”. Đô tự hoài hương nghệ Phương trượng, xúc lễ

nhất bái thỉnh vân: “Kim vãn tựu vân đường đặc vi Thủ

toạ đại chúng điểm thang, phục vọng Hoà thượng từ bi

đặc thuỳ giáng trọng”, nhưng phân phó khách đầu thỉnh

cần cựu mông đường chư liêu, các quải điểm thang bài.

Trục nhất thỉnh dĩ, tăng đường tiền liệt chiếu bài, thiết

Thủ toạ dữ Trụ trì đối diện vị, thượng hạ gian an đại

chúng vị, sai hành giả chuyên trực đặc vị nhân. Niệm

tụng tất, tức minh trai cổ nhất thông, đại chúng qui bát

vị, đầu thủ nhất ban tề qui tiền bản, Đô tự tuỳ nhập ấp

Thủ toạ ly vị, khước ấp. Dĩ thứ, đầu thủ tiến bản thủ,

tuỳ tống thủ toạ qui vị, tùng Thánh tăng hậu hữu xuất

đường ngoại, nghênh Trụ trì nhập đường. Cung đầu

hoãn minh đường tiền chung thất hạ, tống Trụ trì nhập

vị, nhưng vãng Thủ toạ tiền ấp toạ. Nhưng như tiền

xuất tùng Thủ toạ bản khởi tuần đường nhất tạp, ngoại

đường thượng hạ gian, qui đường trung lập vấn tấn

chúng toạ, tiến tiền thiêu hương thứ thượng hạ gian

ngoại đường qui hương hợp an nguyên xứ. Tức vãng

đặc vị nhân tiền vấn tấn, hữu xuất trụ trì tiền vấn tấn,

nhưng tuần vấn tấn nhất tạp, cập ngoại đường qui đường trung vấn tấn trắc lập. Minh đường tiền chung

nhị hạ, tiên tiến đặc vi nhân dữ Trụ trì thang, thứ hành

đại chúng thang biến bình xuất, vãng đặc vi nhân tiền

vấn tấn, hữu xuất thánh tăng tiền, đại triển tam bái,

nhưng tuần đường nhất tạp, xuất ngoại đường tuần tất.

Dẫn toàn ban nhập Trụ trì tiền hành lễ, sơ triển vân:

“Thử nhật thô thang đặc mộc từ bi giáng trọng, hạ tình

bất thắng cảm kích chi chí”, tái triển vân: “Tức nhật

thời lệnh cẩn thời, cung duy đường đầu Hoà thượng tôn

hậu khởi cư đa phước”, thoái xúc lễ tam bái tất. Chuyển

thân dẫn tùng thánh tăng hậu chuyển, hữu xuất đường

tiền bài lập. Thủ toạ tuỳ xuất đối xúc lễ nhất bái tạ

thang, phục tùng thượng gian nhập đặc vi vị. Đô tự

phục qui trung thiêu hương (vi dược thạch cố) nhi

thoái. Đường ty hành giả hát vân: “Thỉnh đại chúng hạ

bát”, hành giả tiến Trụ trì đặc vi nhân trác. Đại chúng

triển bát (đầu thủ bất hạ bát, khố ty bị uyển điệp), hành

dược thạch thực tất, minh cổ tam hạ thoái tòa. Phương

trượng dự xuất miễn nhân sự bảng vân: “Mỗ tiết tịnh

tựu lai nhật pháp đường thượng nhân sự lệ, miễn đáo

Phương trượng phục hi chúng tất. Trú sơn mỗ tư bạch”,

thiếp tăng đường thượng gian. Bất minh phóng tham

chung (các hương khúc y sở xuất bảng nghệ các xứ

đoàn bái). Tứ tiết tịnh đồng, duy đông tiết thang bãi

hành từ quả, phương hành dược thạch.

Thang bảng:

[1153a23] Khố ty kim vãn tựu vân đường điểm thang

nhất trung, đặc vị Thủ toạ đại chúng. Liêu tinh mỗ tiết

chi nghi. Phục vọng chúng từ đồng thuỳ quang giáng.

Kim nguyệt nhật Khố ty Tỷ-kheo mỗ đẳng kính bạch.

KHOÁ TY ÑAÕI THANG THUYÛ ÑAËC BIEÄT THUÛ TOAÏ VAØ ÑAÏI

CHUÙNG VAØO BOÁN NGAØY LEÃ LÔÙN TRONG NAÊM

[1152c23] Khi tăng chúng tụng niệm xong cùng nhau

đến tăng đường cử hành lễ. Khi thọ trai kết thúc, Đô

tự chuẩn bị soạn bảng thông báo về việc đãi thang

thuỷ (mẫu bảng thông báo xem ở sau), lệnh cho hành

giả Khách đầu chuẩn bị khay lễ có phủ khăn vải, trên

đặt lư hương và đèn, bưng đến trước Thủ toạ tiền

đường, đốt hương, bày toạ cụ và đắp tứ y rồi đảnh lễ

một lạy, thưa rằng: “Kính mời Thượng toạ chiều nay

đến vân đường dùng thang thuỷ cùng Thủ toạ và đại

chúng. Mong Ngài từ bi quang lâm tham dự”, rồi

trình nạp bảng thông báo cho Thủ toạ xem. Kế đến,

Đô tự lệnh cho trà đầu của liêu mình giao bảng

thông báo đó cho cung đầu đem dán gian bên trái

trước tăng đường. Người Tri khách liêu Khố ty tuỳ

nghi đi nhắc nhở khách mời rằng: “Kính mời các

Tôn túc sau khi tiệc thang thuỷ kết thúc, xin về trai

đường dùng cơm chiều luôn.”

Đô tự bưng lư hương đến Phương trượng, lễ một lạy,

mời: “Kính mời Hoà thượng chiều nay đến vân

đường dự tiệc thang thuỷ cùng Thủ toạ và đại chúng.

Ngưỡng mong Hoà thượng từ bi quang lâm cho được

long trọng”, rồi bảo khách đầu đi mời các vị cần cựu

ở mông đường và các liêu, đồng thời đem bảng thông

báo treo ở các nơi. Sau khi đi mời từng người xong,

căn cứ theo mô hình đã soạn, sắp đặt chỗ ngồi của Thủ toạ đối diện với Trụ trì, còn chỗ ngồi của đại

chúng ở hai dãy bàn hai bên, đồng thời sai hành giả

ứng trực để tiếp đón. Sau khi chấm dứt tụng kinh,

Hành giả đánh một hồi trống báo hiệu việc dùng cơm

chiều, đại chúng ai nấy đều tề tựu vào chỗ thọ trai,

các đầu thủ nhất loạt vào dãy bàn đầu. Đô tự cùng đi

vào vái chào Thủ toạ, Thủ toạ đứng dậy vái chào lại.

Kế đến, đầu thủ tiến lên đưa Thủ toạ về lại vị trí của

ngài, rồi từ bên phải nhà Tổ ra ngoài nghênh đón

Trụ trì vào vân đường. Bấy giờ, cung đầu đánh chầm

chậm bảy tiếng chuông trước vân đường, tiễn Trụ trì

vào vị trí của ngài, rồi đến trước Thủ toạ vái chào

mời Thủ toạ ngồi. Thế rồi, bắt đầu từ đó đi tuần hành

các gian hai bên phải trái vân đường một vòng, đoạn

trở vô giữa vân đường vái chào mời đại chúng an

toạ, lại tới trước bàn thờ đốt hương, và đốt hương ở

các dãy hai bên, đem hộp hương cất lại chỗ cũ. Khi

ấy, thị giả lại đến vái chào các vị khách mời, rồi quay

sang bên phải vái chào Trụ trì cùng vái chào đại

chúng khắp một vòng cả trong và ngoài pháp đường,

rồi trở vô giữa pháp đường đứng bên cạnh Trụ trì.

Giờ đây, thị giả đánh hai tiếng chuông trước vân

đường, trước hết người hầu trà đi rót thang thuỷ cho

các khách mời cùng Trụ trì, rồi rót khắp đại chúng.

Đô tự đứng lên vái chào các thực khách rồi đến trước

bàn tổ đảnh lễ ba lạy, đi tuần rảo trong ngoài vân

đường một vòng; khi đi tuần xong, Đô tự bèn dẫn tất

cả mọi người đến trước Trụ trì trải toạ cụ đảnh lễ,

trước hết thưa rằng: “Hôm nay chùa có tổ chức một

bữa tiệc nước đạm bạc, Hoà thượng đã rủ lòng từ bi quang lâm tham dự cho tăng phần trang trọng, khiến

cho mọi người vô cùng cảm kích” lại dập toạ cụ lạy

một lạy, thưa tiếp: “Bữa nay gặp ngày lành tháng

tốt, kính chúc Đường đầu Hoà thượng pháp thể

khang an, miên trường phúc thọ”. Cuối cùng mọi

người đảnh lễ Hoà thượng ba lạy rồi thoái lui qua

ngả sau bàn tổ, lại quay sang trước vân đường đứng

sắp hàng. Lúc này, Thủ toạ bước ra đứng đối diện

với Đô tự lạy một lạy cảm tạ về việc đã mời mình dự

bữa tiệc thang thuỷ rồi từ gian bên phải trở vào ngồi

vị trí của mình. Bấy giờ Đô tự lại đến trước bàn thờ

thắp hương (báo hiệu sắp đến giờ thọ trai buổi chiều)

để kết thúc bữa tiệc. Tiếp theo, mọi người đi đến trai

đường, Thị giả Duy-na tuyên bố: “Kính xin đại

chúng dọn bát ra”. Hành giả đến hầu Trụ trì và các

thực khách tại bàn ăn. Lúc này đại chúng đều mở bát

ra (nhưng đầu thủ thì không mở, nên Khố ty phải

chuẩn bị chén bát khác để dọn thức ăn). Khi buổi thọ

trai chấm dứt, Thị giả đánh ba tiếng trống, mọi người

rời khỏi bàn ăn. Bấy giờ Hoà thượng Trụ trì soạn

bảng thông báo yêu cầu mọi người không đến

Phương trượng làm lễ như sau: “Vào ngày lễ hôm

khác, xin mọi người hãy vân tập tại pháp đường đông

đủ để hành lễ mà khỏi đến Phương trượng, kính xin

đại chúng lưu ý. Người ở núi này (Trụ trì) là mỗ xin

thông báo”, rồi sai hành giả đem dán bên phải tăng

đường. Chiều hôm ấy không đánh chuông báo hiệu

nghỉ việc tham thiền (vì mọi người đều bận tham dự

buổi tiệc thang thuỷ do Khố ty thết đãi). Các khách

mời ở xa theo thông báo của Trụ trì (không đến

phương trượng lễ tạ), mà đi bái kiến tập thể những

nơi cần bái kiến. Cả bốn ngày lễ lớn trong năm đều

tổ chức giống nhau, chỉ khác là ngày lễ mùa đông,

sau khi dùng thang thuỷ xong, ăn trái cây, rồi mới

dùng bữa chiều.

Bảng thông báo mời thết đãi thang thuỷ:

[1153a23] Chiều hôm nay Khố ty có tổ chức bữa tiệc

thang thuỷ thô sơ tại tẩm đường, kính mời Thủ toạ cùng

đại chúng đến tham dự cho đúng với nghi thức buổi lễ.

Ngưỡng mong đại chúng từ bi, cùng quang lâm tham dự.

Hôm nay là ngày ... tháng …

Khố ty Tỷ-kheo mỗ kính bạch.

*

* *

[1153a27]至日五更兩序大小勤舊。江湖辦事鄉曲

法眷小師。皆當詣方丈插香展禮。若見僧堂前出免

人事榜。則不必往。侍者覆方丈令行者報眾掛上堂

牌。粥罷。住持說法畢。詳白行禮始末云(下座先

與西堂人事觸禮一拜。次與知事人事兩展三禮。次

與首座大眾人事兩展三禮。次與首座大眾人事兩展

三禮。知事先歸庫司。首座領大眾詣庫司。人事觸

禮三拜。首座歸僧堂前上間。後堂領大眾歸僧堂下

間。與首座人事觸禮三拜畢。依念誦圖立。首座領

眾巡入堂內立定。首座離位聖僧前燒香大展三拜。
巡堂一匝歸位。行者喝云。首座禮謝大眾觸禮三

拜。次知事入堂燒香大展三拜。巡堂一匝。至聖僧

板頭排立。行者喝云。知事禮觸大眾觸禮三拜不出

堂。住持入堂燒香大展三拜。巡堂一匝歸位。行者

喝云。堂頭和尚與大眾人事普觸禮三拜。又喝云。

大眾普同作禮觸禮三拜。次第巡寮)下座行者即進

香燭臺几爐瓶。作一字排列畢。西堂進前人事。次

知事進插香。初展云(此際安居獲奉巾瓶。惟仗法

力資持願無難事)再展云(即日孟夏謹時恭。惟堂頭

和尚尊候起居多福)退觸禮三拜。住持答一拜。次

首座領眾插香。勤舊諸寮皆隨後。次第插香。展禮

致詞並與前同。眾退住持趺座侍者小師插香展拜。

次參頭領眾行者插香禮。拜。次作頭領老郎諸直廳

轎番人僕等參拜。首座領眾。詣庫司。人事觸禮三

拜。後堂首座領眾。歸僧堂前下間。立定。前堂首

座居上間。堂司行者喝云(大眾與首座人事)對觸禮

三拜畢。依念誦圖立。首座領眾。巡入堂內歸位

立。侍者暫到巡半堂。侍者於聖僧龕後立。暫到向

侍者立定。首座離位進聖僧前燒香。大展三拜。巡

堂一匝。復位喝云。首座禮謝大眾。對觸禮三拜

畢。知事入燒香展拜巡堂畢排立聖僧板頭。喝云

(知事禮謝大眾)對觸禮三拜畢不出堂。住持入堂燒

香展拜巡堂歸位(小師[1]輩必當迴避從後門出。侯

講禮畢復位喫茶)喝云(堂頭和尚與大眾人事)普觸

禮三拜。喝云(大眾普同作禮)觸禮三拜(舊規載。

知事出堂後往持入堂。則不曾答得知事禮。蓋禮無

之)知事退身出堂外。侍者暫到隨後出。大眾就

坐。侍者歸中問訊揖坐。進中鑪上下間至外堂燒

香。香合安元處。退身當中問訊。上下間外堂問訊

了歸中立。鳴鐘二下。行茶遍瓶出復如前問訊中

立。鳴鐘一下收盞。鳴鐘三下。出堂眾散。住持次

第巡寮。各寮嚴設坐椅香几。於門外候住持。從東

廊第一寮巡。起至各寮香几前。寮主同眾。插香云

(此日禮當拜賀返沐降重)畣香云(適辱禮賀專此致

謝)送住持數步。復側立香几之右。合掌問訊待眾

行盡。就隨其末次第巡過。各寮人隨後接巡。至法

堂上。住持於香几內中立。大眾三人一引問訊而

過。巡至本寮香几之側。各各依次合掌立定。一一

巡遍而散。四節並同。

KEÁT CHEÁ LEÃ NGHI

[1153a27] Chí nhật ngũ canh, lưỡng tự đại tiểu cần

cựu, giang hồ biện sự, hương khúc, pháp quyến, tiểu

sư giai đương nghệ Phương trượng sáp hương triển lễ.

Nhược kiến tăng đường tiền xuất miễn nhân sự bảng,

tắc bất tất vãng. Thị giả phúc Phương trượng, lệnh

hành giả báo chúng quải thượng đường bài. Chúc bãi,

Trụ trì thuyết pháp tất, tường bạch hành lễ thỉ mạt

vân: “Hạ tòa tiên dữ Tây đường nhân sự xúc lễ nhất

bái; thứ dữ Tri sự nhân sự lưỡng triển tam lễ; thứ dữ

Thủ toạ đại chúng nhân sự lưỡng triển tam lễ; Tri sự

tiên quy Khố ty, Thủ toạ lãnh đại chúng nghệ Khố ty

nhân sự xúc lễ tam bái, Thủ toạ quy tăng đường tiền

thượng gian. Hậu đường lãnh đại chúng quy tăng

đường hạ gian, dữ Thủ toạ nhân sự xúc lễ tam bái tất,

y niệm tụng đồ lập. Thủ toạ lãnh chúng tuần nhập

đường nội lập định. Thủ toạ ly vị thánh tăng tiền

thiêu hương đại triển tam bái, tuần đường nhất tạp

qui vị. Hành giả hát vân: “Thủ toạ lễ tạ đại chúng xúc

lễ tam bái”. Thứ tri sự nhập đường thiêu hương đại

triển tam bái, tuần đường nhất tạp, chí Thánh tăng

bản đầu bài lập. Hành giả hát vân: “Tri sự lễ xúc đại

chúng xúc lễ tam bái, bất xuất đường.” Trụ trì nhập

đường thiêu hương, đại triển tam bái, tuần đường

nhất tạp, qui vị. Hành giả hát vân: “Đường đầu Hoà

thượng dữ đại chúng nhân sự phổ xúc lễ tam bái”.

Hựu hát vân: “Đại chúng phổ đồng tác lễ xúc lễ tam

bái, thứ đệ tuần liêu”. Hạ toạ hành giả tức tiến hương

chúc đài kỷ lô bình, tác nhất tự bài liệt tất. Tây đường

tiến tiền nhân sự, thứ Tri sự tiến sáp hương, sơ triển

vân: “Thử tế an cư hoạch phụng cân bình, duy trượng

pháp lực tư trì nguyện vô nan sự”, tái triển vân: “Tức

nhật mạnh hạ cẩn thời, cung duy Đường đầu Hoà

thượng tôn hậu khởi cư đa phước”, thoái xúc lễ tam

bái. Trụ trì đáp nhất bái. Thứ Thủ toạ lãnh chúng sáp

hương, cần cựu chư liêu giai tuỳ hậu, thứ đệ sáp

hương (triển lễ trí từ tịnh dữ tiền đồng). Chúng thoái,

Trụ trì phu tòa, Thị giả tiểu sư sáp hương triển bái.

Thứ tham đầu lãnh chúng hành giả sáp hương lễ bái.

Thứ tác đầu lãnh lão lang chư trực thinh kiệu phan

nhân bộc đẳng tham bái. Thủ toạ lãnh chúng nghệ

Khố ty, nhân sự xúc lễ tam bái. Hậu đường Thủ toạ

lãnh chúng qui tăng đường tiền hạ gian lập định. Tiền

đường Thủ toạ cư thượng gian. Đường ty hành giả

hát vân: “Đại chúng dữ Thủ toạ nhân sự đối xúc lễ

tam bái tất, y niệm tụng đồ lập. Thủ toạ lãnh chúng

tuần nhập đường nội qui vị lập; thị giả tạm đáo tuần

bán đường; thị giả ư thánh tăng khám hậu lập. Tạm

đáo hướng thị giả lập định. Thủ toạ li vị tiến thánh tăng tiền thiêu hương, đại triển tam bái, tuần đường

nhất tạp, phục vị, hát vân: “Thủ toạ lễ tạ đại chúng”.

Đối xúc lễ tam bái tất. Tri sự nhập thiêu hương, triển

bái, tuần đường tất, bài lập thánh tăng bản đầu, hát

vân: “Tri sự lễ tạ đại chúng”. Đối xúc lễ tam bái tất,

bất xuất đường. Trụ trì nhập đường, thiêu hương,

triển bái, tuần đường, qui vị (tiểu sư bối tất đương hồi

tỵ tùng hậu môn xuất, hầu giảng lễ tất, phục vị khiết

trà), hát vân: “Đường đầu Hoà thượng dữ đại chúng

nhân sự phổ xúc lễ tam bái”. Hát vân: “Đại chúng

phổ đồng tác lễ, xúc lễ tam bái” (cựu qui tải, Tri sự

xuất đường hậu Trụ trì nhập đường, tắc bất tằng đáp

đắc Tri sự lễ; Cái lễ vô bất đáp giả. Cận Hy Tẩu Hoà

thượng, Nhất Sơn Hoà thượng giai như thử giảng

hành, thức giả thị chi). Tri sự thoái thân, xuất đường

ngoại, Thị giả, tạm đáo tuỳ hậu xuất. Đại chúng tựu

toạ, Thị giả qui trung vấn tấn ấp toạ, tiến trung lư

thượng hạ gian chí ngoại đường thiêu hương, hương

hợp an nguyên xứ. Thoái thân đương trung vấn tấn,

thượng hạ gian ngoại đường vấn tấn liễu, qui trung

lập. Minh chung nhị hạ, hành trà biến, bình xuất,

phục như tiền vấn tấn, trung lập; Minh chung nhất hạ,

thu trản; minh chung tam hạ, xuất đường chúng tán.

Trụ trì thứ đệ tuần liêu. Các liêu nghiêm thiết toạ ỷ

hương kỷ, ư môn ngoại hậu, Trụ trì tùng đông lang đệ

nhất liêu tuần khởi chí các liêu hương kỷ tiền. Liêu

chủ đồng chúng, sáp hương vân: “Thử nhật lễ đương

bái hạ phản mộc giáng trọng”, đáp hương vân:

“Thích nhục lễ hạ chuyên thử trí tạ”, tống Trụ trì số

bộ, phục trắc lập hương kỷ chi hữu, hợp chưởng vấn

tấn, đãi chúng hành tận, tựu tuỳ kỳ mạt thứ đệ tuần

quá. Các liêu nhân tuỳ hậu tiếp tuần chí pháp đường

thượng. Trụ trì ư hương kỷ nội trung lập. Đại chúng

tam nhân nhất dẫn vấn tấn nhi quá, tuần chí bổn liêu

hương kỷ chi trắc, các các y thứ hợp chưởng lập định.

Nhất nhất tuần biến nhi tán. Tứ tiết tịnh đồng.

NGHI THÖÙC LEÃ KEÁT HAÏ AN CÖ

[1153a27] Vào lúc canh năm ngày đã định trước,

Lưỡng tự, các cần cựu lớn nhỏ, giang hồ, biện sự,

hương khúc, pháp quyến, tiểu sư đều phải đến liêu

Phương trượng thắp hương đảnh lễ. Nhưng nếu thấy

trước tăng đường có treo bảng thông báo miễn việc

đảnh lễ thì khỏi đến. Khi ấy, thị giả thưa với Phương

trượng lệnh cho hành giả thông báo với đại chúng, và

treo bảng thông báo về việc thượng đường. Khi dùng

cháo sáng xong, Trụ trì thuyết pháp cho đại chúng kết

thúc, liền trình bày tường tận nghi lễ từ đầu đến cuối

như sau: “Các hạ tọa trước hết đảnh lễ nhân sự Tây

đường một lạy, kế đến đảnh lễ nhân sự Tri sự ba lạy,

tiếp theo, đảnh lễ Thủ tọa đại chúng ba lạy. Thế rồi,

trước hết Tri sự trở về Khố ty, Thủ tọa hướng dẫn đại

chúng đến Khố ty đảnh lễ các chức sự Khố ty ba lạy,

rồi Thủ tọa trở về gian trên tăng đường an vị. Hậu

đường hướng dẫn đại chúng trở về gian dưới của tăng

đường đảnh lễ nhân sự của Thủ tọa ba lạy, rồi đứng

theo vị trí của mô hình tụng niệm. Thủ tọa hướng dẫn

tăng chúng đi tuần hành rồi đứng vào vị trí của mình

tại tăng đường. Tiếp đến, Thủ tọa rời vị trí đến bàn Tổ

thắp hương đảnh lễ ba lạy, đi tuần hành một vòng, rồi

trở về vị trí của mình. Bấy giờ, hành giả tuyên bố:

“Thủ tọa lễ tạ đại chúng ba lạy”. Tiếp theo, Tri sự vào

tăng đường thắp hương, đảnh lễ ba lạy, đi tuần hành

một vòng, rồi đến đứng vào đầu bản tại bàn Tổ. Khi ấy, hành giả lại tuyên bố: “Tri sự đảnh lễ đại chúng,

đại chúng đáp lại ba lạy, Tri sự đứng nguyên tại chỗ”.

Khi ấy, Trụ trì đi vào tăng đường thắp hương, đảnh lễ

ba lạy, tuần hành một vòng, rồi đứng vào vị trí của

mình. Hành giả lại hô lớn: “Đường đầu Hòa thượng

cùng với đại chúng đồng loạt đảnh lễ ba lạy”, lại nói

tiếp: “Đại chúng phổ đồng đảnh lễ ba lạy, rồi theo thứ

tự đi tuần hành qua các liêu”. Bấy giờ các hành giả

hạ tọa liền đem lư hương, đài ghế lư bình đến đặt trên

bàn, rồi đứng xếp hàng thành chữ nhất. Khi họ sắp

hàng xong, Tây đường tiến lên sắp xếp công việc cho

mọi người. Tiếp theo, Tri sự tiến đến thắp hương,

trước hết trải tọa cụ quì bạch rằng: “Lúc bắt đầu an

cư nhận được cái thứ khăn, bình; ngưỡng cầu pháp

lực hộ trì, không gặp những việc khó khăn”, lại bạch

tiếp: “Hôm nay vào dịp mạnh hạ, gặp thời điểm tốt

lành, ngưỡng mong Hòa thượng Đường đầu pháp thể