Rèn kỹ NĂng đỌC – hiểu văn bản văn học ngoài chưƠng trình cho học sinh chuyên văn mục lục phần ĐẶt vấN ĐỀ
tải về 153.1 Kb.
|
| 2.2. Nguyên tắc 2: Xây dựng bộ tri thức công cụ đọc văn cho học sinh chuyên Văn.
Nếu tri thức khoa học là những hiểu biết có hệ thống của con người về quy luật tự nhiên, xã hội, con người, về bản thân, thì tri thức công cụ hướng đến khả năng sử dụng những hiểu biết đó vào hoạt động để không ngừng chiến lĩnh đối tượng, đáp ứng mục tiêu đặt ra. Tri thức công cụ cần hình thành cho học sinh chuyên văn : Tri thức công cụ lí luận văn học. Trong cuốn Kí hiệu học văn hóa nhà nghiên cứu Lotman đã khẳng định: văn học nghệ thuật là một ngôn ngữ đặc biệt, loại ngôn ngữ được kiến tạo phủ lên bên trên ngôn ngữ ngữ tự nhiên như một hệ thống thứ sinh cho nên việc tiếp nhận văn bản không được phép thoát li ngôn ngữ nghệ thuật của nó đồng thời phải tìm thấy lớp bề sâu bị phủ lên . Một cuộc giao tiếp như vậy giữa học sinh với tác phẩm đặc biệt là với những tác phẩm, văn bản nằm ngoài chương trình học sinh hoàn toàn chủ động trong việc đọc và hiểu nên kiến thức về lí luận văn học căn bản là vô cùng cần thiết. Công cụ lí luận văn học chính là tri thức khoa học về đối tượng. Thực tế trong quá trình dạy đối tượng học sinh chuyên văn, các giáo viên đều chú tâm vào việc cung cấp kiến thức nền về lí luận văn học cho học sinh tuy nhiên để học sinh hiểu và cảm thụ tốt, đọc hiểu tốt văn bản ngoài chương trình, để học sinh có chất văn, kiến thức văn sâu rộng phong phú và sáng tạo cần phải mô hình hóa liên kết hóa những kiến thức đó với kĩ năng đọc hiểu. Một số tri thức công cụ lí luận văn học có thể sử dụng hiệu quả vào hoạt động đọc hiểu của học sinh là: tri thức thể loại văn học ( các khái niệm công cụ: truyện ngắn, tiểu thuyết,thơ ca, tự sự, thơ trữ tình, kịch…) tri thức công cụ về các thành tố văn học( nhân vật, hành động, bối cảnh, tình tiết, xung đột, giọng điêu…),tri thức về phương tiện thể hiện của văn học (các phép tu từ...). Các tri thức này có thể sắp xếp thành một trục công cụ xuyên suốt tài liệu học tập của học sinh để giúp học sinh đọc văn bản theo mức độ khó dần, phức tạp dần, được cung cấp lần đầu, nhắc nhở trở lại như một hộp công cụ trong lần đọc hiểu sau đó. Một cách tự nhiên chúng trở thành quy trình tư duy khi học sinh tiếp xúc với những văn bản ngoài chương trình.Ví dụ khi học sinh được trang bị kiến thức về thơ trữ tình, ngôn ngữ thơ thông qua việc tìm hiểu những bài thơ nằm trong chương trình như Vội vàng ( Xuân Diệu), Đây thôn Vĩ Dạ( Hàn Mặc Tử), Tràng Giang( Huy Cận) các em có thể vận dụng để đọc hiểu những bài thơ khác trong phong trào thơ Mới 1930-1945. Cách thức dạy học sinh sử dụng tri thức công cụ vào hoạt động đọc hiểu văn bản nằm ngoài chương trình. Bước 1: Cung cấp thông tin cơ bản của đơn vị tri thức công cụ cần thiết cho quá trình đọc hiểu.( Điều này được thực hiện trong quá trình dạy kiến thức nền cho học sinh chuyên Văn) Bước 2: Hướng dẫn học sinh vận dụng công cụ được trang bị thông qua con đường “đồng hóa”. Học sinh chuyên Văn sẽ có nền tảng kiến thức, khi đọc hiểu học sinh mang đến những hiểu biết xã hội, kinh nghiệm thẩm mĩ của bản thân đã được vận dụng với những tác phẩm văn học quen thuộc để nhận diện và giải mã chúng một cách hiệu quả. Bước 3: Hướng dẫn học sinh vận dụng tri thức công cụ vào hoạt động đọc văn bằng con đường điều ứng.Trong tâm lí tiếp nhận hoạt động điều ứng chỉ xảy ra khi tri thức cần tiếp nhận mới mẻ, phù hợp với cấu trúc hiện có lúc này học sinh sẽ vận dụng tri thức đã có để chiếm lĩnh đối tượng. Bước 4: Đánh giá việc sử dụng công cụ vào hoạt động đọc hiểu độc lập của học sinh chuyên văn. Giáo viên chọn những văn bản đọc hiểu mới có tính hệ thống đưa ra những yêu cầu, những dạng đề mở để học sinh có khoảng không để sáng tạo,thể hiện những quan điểm, suy nghĩ, thể nghiệm những kiến thức đã được ôn luyện ở mức độ cao hơn. Tiến tới một bước nữa học sinh có thể lựa chọn và đăng kí văn bản đọc hiểu cho mình phù hợp mục tiêu và nhu cầu thưởng thức. tải về 153.1 Kb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|