N.T.X. Sơn / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Luật học 28 (2012) 228‐239
233
tế đã cam kết. Trong nhiều trường hợp, quốc
gia có nghĩa vụ đảm bảo xây dựng, sửa đổi
pháp luật trong nước cho phù hợp với các quy
định của điều ước quốc tế. Cụ thể đối với Quy
chế Rome, nội dung nghĩa vụ thực thi của các
quốc gia thành viên xuất phát từ hai nguyên tắc
cơ bản được quy định trong Quy chế: nguyên
tắc thẩm quyền bổ sung của Tòa án hình sự
quốc tế và nguyên tắc các quốc gia thành viên
phải hợp tác đầy đủ với Tòa án.
Nguyên tắc thẩm quyền bổ sung của Tòa án
khẳng định sự ưu tiên thẩm quyền của quốc gia
trong điều tra, truy tố và xét xử các tội phạm
quốc tế quy định trong Quy chế Rome. Chỉ
trong trường hợp quốc gia không muốn hoặc
không có khả năng truy tố, xét xử thực sự các
tội phạm này thì thẩm quyền của Tòa án mới
được thực hiện. Đây được coi là một đảm bảo
của chủ quyền quốc gia, cho phép sự tham gia
đông đảo tới mức cao nhất có thể của các quốc
gia vào Quy chế Rome. Việc thực hiện nguyên
tắc thẩm quyền bổ sung của Tòa án đồng thời
dẫn đến hệ quả pháp lý là các quốc gia thành
viên của Tòa án, nhằm thực thi Quy chế, sẽ có
nghĩa vụ đảm bảo việc điều tra, truy tố và xét
xử những tội phạm quy định trong Quy chế.
Nguyên tắc các quốc gia thành viên có
nghĩa vụ hợp tác đầy đủ với ICC được quy định
tại Điều 86, Điều 88 của Quy chế Rome. Điều
86 Quy chế quy định: “các quốc gia thành viên
phải hợp tác đầy đủ với Tòa án trong việc điều
tra và truy tố của Tòa án đối với các tội phạm
thuộc quyền tài phán của Tòa án”. Điều 88 quy
định: “các quốc gia thành viên phải bảo đảm có
các thủ tục theo luật quốc gia cho mọi hình
thức hợp tác được quy định trong Phần này”.
Theo quy định tại phần 9 của Quy chế Rome,
các hoạt động hợp tác của Quốc gia theo yêu
cầu của Tòa án bao gồm: bắt giữ và chuyển
giao người bị tình nghi; cho phép người bị tình
nghi được di lý qua lãnh thổ của quốc gia để
đến địa điểm của Tòa án; thu thập chứng cứ, lấy
lời khai; thẩm vấn người bị điều tra, truy tố;
cung cấp tài liệu kể cả tài liệu tư pháp; xác định
nhân thân, nơi ở của người hoặc đồ vật; thực
hiện khám xét, tịch thu; xác định, truy nguyên
và phong tỏa hoặc tịch thu tiền, các công cụ,
phương tiện phạm tội…
Như vậy, để thực hiện hai nguyên tắc này,
hoạt động thực thi của quốc gia sẽ bao gồm hai
nội dung cơ bản. Thứ nhất, quốc gia cần xây
dựng, sửa đổi và hoàn thiện các quy định pháp
luật, thể chế trong nước để có thể thực hiện việc
xét xử các tội phạm nghiêm trọng nhất được
quy định trong Quy chế Rome. Thứ hai, quốc
gia cần xây dựng, sửa đổi, hoàn thiện các quy
định, thể chế trong nước nhằm cho phép các cơ
quan của quốc gia có thể thực hiện các yêu cầu
hợp tác của ICC. Trong khi nội dung thứ nhất
liên quan đến việc hoàn thiện cả các quy định
về nội dung và về tố tụng hình sự thì nội dung
thứ hai chủ yếu liên quan đến các quy định về
tố tụng hình sự.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: