Microsoft Word Bai Xuan Son L sua doc
tải về 323.33 Kb. Chế độ xem pdf
|
69 2020 QH14 m 439844
| Criminal Court - CICC), bao gồm 2.500 tổ chức
của xã hội dân sự, được thành lập từ năm 1995, hiện nay có hoạt động tại hơn 150 quốc gia (5)
. Tại khu vực Châu Á, Nhật Bản và Hàn Quốc là hai quốc gia đã thành công trong việc nâng cao nhận thức của người dân về ICC, góp phần quan trọng vào quyết định gia nhập ICC. Hơn nữa, các hoạt động của xã hội dân sự tại Hàn Quốc và Nhật Bản cũng đã nhận được sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế, các liên minh và mạng lưới hành động vì Tòa án Hình sự quốc tế. Những hoạt động cụ thể để thúc đẩy sự hiểu biết về ICC được diễn ra ở các cấp độ và phạm vi khác nhau: các cuộc hội họp, nghiên cứu được tổ chức trên toàn quốc, đăng tải các bài viết trên tạp chí, báo và các trang web, tổ chức các cuộc thăm viếng của lãnh đạo, phái đoàn chuyên gia đến trụ sở của ICC tại La Haye. Bên cạnh việc nâng cao nhận thức của người dân và ______
(5)
Xem thông tin tại: http://www.iccnow.org N.T.X. Sơn / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Luật học 28 (2012) 228‐239 231
các chính trị gia, việc tìm kiếm sự ủng hộ từ giới luật sư cũng là một kênh quan trọng để giúp Nhật Bản đẩy nhanh tiến trình gia nhập ICC. Nhận thức của giới luật sư Nhật Bản về vai trò của ICC đã tiến triển rõ rệt sau một loạt các sự kiện lớn trên thế giới như: vụ khủng bố 11/9, các cuộc tấn công do Mỹ đứng đầu vào Afghanistan. Sau các sự kiện này, giới luật sư Nhật Bản đã hành động để góp phần xây dựng một hệ thống tư pháp hình sự quốc tế độc lập và thường trực, thay vì các hoạt động quân sự vừa xảy ra ở nhiều nơi trên thế giới. Năm 2002, Hiệp hội Luật sư Nhật Bản đã thúc giục mạnh mẽ Chính phủ gia nhập Quy chế Rome. Sau này, Hiệp hội đã trở thành sáng lập viên của Đoàn Luật sư hình sự quốc tế [4]. 2.2. Những vấn đề pháp lý về thủ tục gia nhập Quy chế Rome về Tòa án hình sự quốc tế Một trong những vấn đề pháp lý nhiều nước gặp phải trước khi tiến hành thủ tục tham gia Quy chế Rome là giải quyết sự xung đột giữa các quy định của Quy chế với quy định của Hiến pháp quốc gia. Phổ biến nhất trong số các quy định xung đột này là các quy định về chuyển giao người bị tình nghi cho Tòa án; về quyền miễn trừ của người đứng đầu nhà nước, chính phủ…; về áp dụng hay không áp dụng hình phạt tử hình, tù chung thân. Trên thực tế, giải quyết sự xung đột giữa quy định của Quy chế Rome với Hiến pháp quốc gia có thể trải qua nhiều thủ tục và kéo dài, làm chậm quá trình gia nhập Tòa án của quốc gia. Bên cạnh những tranh luận mang tính chính trị, việc xác định mâu thuẫn, xung đột của Quy với Hiến pháp có thể phải thực hiện bằng thủ tục tài phán Hiến pháp. Một khi sự xung đột được xác định, các quốc gia có thể có hai cách giải quyết khác nhau. Đại đa số các quốc gia tiến hành sửa đổi Hiến pháp trước khi chấp nhận hiệu lực của Quy chế Rome. Trường hợp của Pháp là một ví dụ tiêu biểu cho cách giải quyết này. Điều 54 của Hiến pháp của Pháp quy định: “Nếu Hội đồng Hiến pháp… tuyên bố rằng một cam kết quốc tế có chứa đựng những quy định trái với Hiến pháp, thì việc phê chuẩn hoặc thông qua cam kết quốc tế này chỉ được thực hiện sau khi đã sửa đổi Hiến pháp”. Vào ngày 22 tháng 1 năm 1999, Hội đồng Hiến pháp đã đưa ra tuyên bố về ba nhóm vấn đề của Quy chế Rome không phù hợp với Hiến pháp của Pháp, bao gồm: các quy định về quyền miễn trừ theo Điều 27 của Quy chế; các quy định trong Điều 17 và 20 của quy chế liên quan đến các vấn đề về thụ lý và nguyên tắc không xét xử hai lần; các quy định về quyền lực của Công tố viên của ICC trên lãnh thổ của Pháp. Trên cơ sở những ý kiến của Hội đồng Hiến pháp, Hiến pháp của Pháp đã được sửa đổi với việc quy định thêm một điều khoản mới là điều 53(2), theo đó Pháp công nhận thẩm quyền của ICC theo các quy định của Công ước Rome về thành lập Tòa án, được ký ngày 18/7/1998. Nghị viện Pháp đã phê chuẩn Quy chế Rome bằng một đạo luật ban hành vào ngày 30/3/2000, sau đó Tổng thống Pháp công bố Luật này vào ngày 5/6/2000. Pháp đã đệ trình văn kiện phê chuẩn vào ngày 9/6/2000. Với việc đệ trình văn kiện phê chuẩn, Quy chế Rôm đã được chuyển hóa vào pháp luật của Pháp và có vị trí “cao hơn” pháp luật quốc gia. Ở cấp độ quốc gia, các tòa án của Pháp sẽ tuân thủ các quy định của Quy chế Rome, thậm chí nếu những quy định của Quy chế trái với các quy định của pháp luật (không phải của Hiến pháp) đang tồn tại. Ở cấp độ quốc tế, sau khi phê chuẩn Quy chế, Pháp có không được quyền đưa ra các bảo lưu đối với những nghĩa vụ bắt nguồn từ Quy chế. Trong một số trường hợp khác, các quốc gia, thay vì sửa đổi hiến pháp, đã thực hiện giải thích các quy định liên quan nhằm phù hợp với Quy chế Rome. Thủ tục thực hiện Quy chế Rome trong trường hợp thứ nhất mang tính triệt để, đảm bảo sự an toàn pháp lý sau này. Tuy nhiên sửa đổi Hiến pháp là một thủ tục phức tạp và có thể tiêu tốn một thời gian khá dài. Trong khi đó, thủ tục giải thích Hiến pháp trong trường hợp thứ hai cho phép đơn giản hóa quy trình, tiết kiệm thời gian nhưng lại kém an toàn pháp lý hơn và không thể áp dụng cho trường hợp mà quy định
|