Microsoft Word Bai Xuan Son L sua doc

230

tham gia quy chế Rome, không là thành viên 

của ICC, một quốc gia cũng có thể phải chịu 

ảnh hưởng của việc thực hiện thẩm quyền của 

Tòa án. Trường hợp  đầu tiên là nếu công dân 

của nước  đó thực hiện hành vi phạm tội theo 

Quy chế Tòa án trên lãnh thổ  của quốc gia là 

thành viên của Tòa án: hành vi này thuộc thẩm 

quyền xét xử của Tòa án. Trường hợp thứ hai, 

Tòa án có thể thực hiện thẩm quyền  đối với 

những vụ việc mà Hội đồng Bảo an, thông qua 

nghị quyết áp dụng Chương thứ VII của Hiến 

chương Liên Hợp Quốc chuyển  đến

(4)

hợp thứ ba, Hội đồng Bảo an cũng có thể thông 

qua việc áp dụng quy định tại chương VII của 

Hiến chương thành lập một tòa án hình sự quốc 

tế đặc biệt như đã từng thực hiện ở Liên bang 

Nam tư (cũ) vào năm 1993 và ở Rwanda vào 

năm 1994. Trong hai trường hợp sau cùng này, 

các quốc gia phải chấp nhận thẩm quyền của 

ICC hoặc của tòa án hình sự  đặc biệt không 

phải dựa trên sự thỏa thuận từ trước, mà trên cơ 

sở các quy định của Hiến chương LHQ về thẩm 

quyền của Hội đồng Bảo an trong lĩnh vực gìn 

giữ hòa bình và an ninh quốc tế [3, tr. 124-132].   

Quy chế Rome là một điều ước quốc tế đa 

phương bao gồm 128 điều khoản,  được chia 

làm 12 phần, đề cập đến rất nhiều vấn đề phức 

tạp, thể chế hóa hầu hết các vấn đề của tố tụng 

hình sự quốc tế: các nguyên tắc cơ  bản của tố 

tụng hình sự (Điều 22 đến 33); cơ cấu tổ chức 

và điều hành của Tòa án (điều 34 đến 52); hoạt 

động  điều tra và truy tố, xét xử  (Điều 53 đến 

76); thủ tục phúc thẩm và xét lại (Điều 81 đến 

85); hợp tác quốc tế và tương trợ tư pháp (Điều 

86 đến 102); vấn đề thi hành bản án, quyết định 

của Tòa án (Điều 103 đến 111). Các quy định 

của Quy chế thể hiện sự  kết hợp, hài hòa hóa 

giữa nhiều truyền thống pháp luật khác biệt trên 

thế giới. Nhiều quy định của Quy chế, bao gồm 

cả các quy định về  định nghĩa các tội phạm 

______ 

Đến nay, Hội  đồng Bảo an LHQ đã thông qua nghị 

Darfur (Sudan) ngày 31/3/2005 và tại Lybia ngày 

26/2/2011.

nghiêm trọng nhất lẫn các quy định về tố tụng 

Tòa án đều chưa từng được quy định, hoặc có 

nội dung khác biệt cơ  bản với các quy định 

trong pháp luật quốc gia.  

Những nhân tố trên buộc các quốc gia, trước 

khi quyết định gia nhập Quy chế Rome về ICC, 

phải có những bước tuyên truyền, phổ biến về 

nhận thức cho cộng đồng xã hội về Tòa án. Đặc 

biệt, tại tất cả các quốc gia, bên cạnh các hoạt 

động chuẩn bị tích cực về nhân lực, thể chế, tài 

chính cần thiết, còn phải tổ chức, khuyến khích 

các hoạt  động  đào tạo, trao đổi học thuật và tổ 

chức các diễn  đàn xã hội, dân chủ  với sự tham 

gia của xã hội dân sự về các vấn đề vai trò, chức 

năng, thẩm quyền và hoạt động của Tòa án. Tại 

nhiều nước, hoạt  động của các tổ chức quốc tế, 

như Liên Hợp Quốc, Hội chữ thập đỏ quốc tế, Tổ 

chức ân xá quốc tế, Liên minh châu Âu… cũng 

có ảnh hưởng lớn đến sự thay đổi nhận thức xã 

hội, tác động  đến quyết  định gia nhập Quy chế 

Rome. Điển hình cho ảnh hưởng của xã hội dân 

sự đến quyết định gia nhập Quy chế Rome là sự 

ra đời và hoạt động của Liên minh vì Tòa án hình 

sự quốc tế  (The Coalition for the International