may, còn đâu dám tưởng mình sẽ là thân khuê các. Kịp đến sau, lẽ mọn cho
kẻ thư sinh, bạn bầu với người lang hổ, phải đâu là vì chung tình, mà chẳng
qua giăng hoa vô chủ, tạm mượn một cành để tránh chết mà thôi. Vậy cho
nên một khi nghe lời dỗ hàng thì liền nghĩ đến một dải đông nam tan nát,
vua tôi lo lắng khó nhọc, bèn ân cần khuyên chồng quy thuận. Nàng có phải
là người vì ơn riêng mà quên nghĩa công đâu! Có phải là tham giàu mà cam
lòng phản nghịch đâu! Điều đó có thể phân tích rõ ràng vậy.
Như đến việc nàng cho rằng Từ Minh Sơn chết oan là do sai lầm của
mình, không nỡ lòng một mình sống sót, đó lại là có tính cương liệt, bề
trong không phụ lòng mình, bề ngoài không phụ lòng người ta vậy. Xem
qua về hình tích, xét rõ về tâm tính, nàng chẳng phải là cô gái tốt xưa nay
hay sao?
Cuối cùng chết rồi sống lại, sống lại rồi sum họp tình xưa, đó lại là
lòng trời thương con người có hiếu, có trung, thương con người lưu li khổ
sở, nên cố làm cho được thoả ước nguyện gia thất vâỵ. Thế rồi, trời có làm
cho thoả, mà người không muốn lật thoả là cốt để phân biệt chữ trinh chữ
dâm. Nếu trời chỉ có thể phú tính cho người mà không thê phú tình, thì điều
đó lại cần phải tìm tòi ở ngoài sự mừng giận vui buổn tầm thường vậy . Do
đó mới biết rằng, danh giáo tuy nghiêm, nhưng vì một cô gái mà du di, mà
điên đảo, muôn lần cảm muôn lần ứng mà sau mới thành toàn, không sai
một mảy may, thật là thơm rơi muôn đời vậy.
Tôi cảm vì tình nàng, tạm viết vài hàng, thay lời ngưỡng mộ. Nếu lấy
lời thường tình của thế tục, chỉ nhìn thấy cảnh gặp gỡ của nàng mà không
xét kĩ ngọn gốc, rồi nói rằng,
“Đó là hành vi đê tiện làm nhơ nhuốc con
người” thì tôi đây sẽ vì nàng khóc lóc thảm thiết trong ngàn xưa vậy
Chia sẻ với bạn bè của bạn: