hai được dịch bởi các cụ Nguyễn Khắc Hanh, Nguyễn Đức Vân, in rônêô
năm 1962, sau đó năm 1994 Nhà xuất bản Hải Phòng in lại và La Sơn
Nguyễn Hữu Sơn giới thiệu. Bản thứ ba do cụ Tô Nam Nguyễn Đình Diệm
dịch, in năm 1971. Trong ba bản dịch kể trên thì bản dịch của cụ Hùng Sơn
bị bỏ mất ba hồi và cũng khá tuỳ tiện thêm bớt; bản của cụ Tô Nam ra đời
sau, lại bỏ mất những lời bình của Quán Hoa đường, bản của các cụ Nguyễn
Khắc Hanh, Nguyễn Đức Vân ra đời trước bản của Tô Nam, lại có đầy đủ
cả bài tựa và lời bình. Vì vậy, chúng tôi chọn bản này để giới thiệu.
Tuy nhiên, bởi dựa vào bản chép tay kí hiệu A.953 có duy nhất vào
thời kì bấy giờ để dịch nên bản của các cụ Nguyễn Khắc Hanh và Nguyễn
Đức Vân không khỏi có một vài sai sót mà ông Phạm Đan Quế trong
Truyện Kiều đối chiếu đã nêu: “…Có một số sai khác, lược bỏ một vài đoạn
ngắn của một số bài thơ..”
[1]
. Nay may mắn, được Nhà giáo Nhân dân -
Giáo sư Nguyễn Đình Chú, giảng viên khoa Ngữ văn trường Đại học Sư
phạm Hà Nội cho mượn văn bản
Kim Vân Kiều truyện do Tiểu Hoa Hiên
tàng bản, Quán Hoa đường bình luận và được Giáo sư cùng nhà văn Siêu
Hải thay mặt gia đình hai cố dịch giả
[2]
cho phép tôi hiệu chỉnh lại dịch bàn
cùa hai cụ. Tôi đã hiệu chỉnh theo ba nguyên tắc sau đây:
1. Bổ sung những đoạn mà dịch giả thiếu, có thể do bản chép tay
A.953 bỏ sót...
2. Điều chỉnh những chỗ khác biệt khá xa với nguyên bản.
3. Điều chỉnh các xưng hô. Đối với người Việt Nam, cách xưng hô
biểu hiện thái độ của người giao tiếp với đối tượng mình đang giao tiếp.
Không phải ngẫu nhiên Thanh Tâm tài nhân toàn gọi Mã giám sinh là Mã
Bất Tiến, hoặc Mã Quy, trừ trường hợp duy nhất mụ mối giới thiệu y với
gia đình Thúy Kiều mới gọi là Giám sinh họ Mã. Đối với Thúy Kiều cùng
vậy, lúc tác giả gọi là Thúy Kiều, lúc lại gọi là phu nhân hoặc Vương phu
nhân. Điều đó đều do dụng ý nghệ thuật của tác giả. Cách xưng hô còn biểu
hiện trình độ văn hoá và quan hệ của người xưng hô với đối tượng giao tiếp.
Hoạn Thư là con nhà gia giáo, có phong cách của bậc tiểu thư
con quan
Thượng thư bộ Lại, dù có ghét Thúy Kiều đến đâu nàng cũng không thể
mày tao chí tớ với Thúy Kiều; Bạc Hạnh dù có cố phình nịnh để lừa Thúy