Ban th­ ký Uû héi s ng Mª c ng Ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o m I tr­êng


Ph­¬ng ph¸p tham quan hiÖn tr­êng



tải về 1.65 Mb.
trang6/16
Chuyển đổi dữ liệu26.04.2018
Kích1.65 Mb.
#37441
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16

Ph­¬ng ph¸p tham quan hiÖn tr­êng


Häc viªn sÏ ®­îc tham quan Thnorl Dach ®Ó häc tËp vÒ vÊn ®Ò tiÕp nhËn vµ thi hµnh chiÕn l­îc qu¶n lý dùa vµo céng ®ång. Sù quan s¸t rõng ngËp n­íc vµ pháng vÊn nh÷ng ®¹i diÖn cña céng ®ång nh»m gia t¨ng sù hiÓu biÕt vÒ nhu cÇu tíi h¹n cña viÖc b¶o tån vµ qu¶n lý tµi nguyªn thiªn nhiªn t¹i BiÓn Hå theo ph­¬ng ph¸p bÒn v÷ng.

Thêi gian tham quan dù kiÕn lµ mét ngµy.

Häc viªn sÏ ®­îc tæ chøc thµnh nh÷ng nhãm nhá, mçi nhãm ®­îc ph©n c«ng pháng vÊn mét néi dung riªng biÖt theo nh÷ng träng t©m, ®­îc tãm t¾t trong b¶ng sau :


Ng­êi ®­îc pháng vÊn

Träng t©m

Ng­ d©n ®Þa ph­¬ng

Nh÷ng ho¹t ®éng ®¸nh c¸ nh­ ®¸nh c¸ b»ng ®iÖn, ®¸nh b¾t vµo nh÷ng lóc kh«ng ph¶i mïa c¸.

Sù thµnh c«ng vµ gi¶m sót n¨ng suÊt c¸ trong nh÷ng lÇn ®¸nh b¾t

BiÖn ph¸p b¶o tån m«i tr­êng sèng

KiÕn thøc vÒ chøc n¨ng cña hÖ sinh th¸i

Tù do nghÒ c¸

Thu nhËp ph¸t sinh nhê ®¸nh c¸

Nh÷ng ng­êi kiÕm cñi vµ n«ng d©n

Nh÷ng ho¹t ®éng kiÕm cñi cñi vµ nh÷ng vïng träng t©m

Sù mÊt rõng do më réng ®Êt n«ng nghiÖp

Thu nhËp ph¸t sinh do c«ng viÖc ®ång ¸ng

KiÕn thøc vÒ nh÷ng t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng sèng cña c¸

Tr­ëng lµng

Nh÷ng ho¹t ®éng qu¶n lý tµi nguyªn theo c¸ch cæ truyÒn

HiÖn tr¹ng cña nh÷ng chÕ ®é qu¶n lý trong lµng

LuËt lÖ vµ tiÒn ph¹t

Sù c­ìng chÕ

Mèi quan hÖ víi c¸c lµng kÕ cËn

Sù céng t¸c víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ nh÷ng c¬ quan qu¶n lý tµi nguyªn

Nhµ tµi trî (Vd : FAO), ®¹i diÖn Ng­ NghiÖp vµ L©m NghiÖp Campuchia

NÒn t¶ng cña dù ¸n Khnorl Dach

Sù nguy h¹i tµi nguyªn trong vïng dù ¸n

Nh÷ng cæ ®éng trong viÖc sö dông vµ qu¶n lý nguån tµi nguyªn cña rõng

M©u thuÉn gi÷a nh÷ng ng­êi sö dông tµi nguyªn

Nh÷ng th«ng tin gi¸ trÞ cho nh÷ng ng­êi tham dù dù ¸n vÒ tµi nguyªn


Khi hoµn tÊt chuyÕn tham quan, nh÷ng nhãm nhá sÏ ®­îc yªu cÇu tr×nh bµy nh÷ng kh¸m ph¸ cña hä cho líp häc, nhÊn m¹nh vµo nh÷ng bµi häc thùc tÕ t¨ng c­êng ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ lý thuyÕt IREM ®­îc häc trong kho¸ häc.

Nh÷ng ®iÒu ghi nhí


Nh÷ng bµi häc c¸c häc viªn häc ®­îc trong nghiªn cøu chuyªn ®Ò nµy bao gåm:

  1. Sù quan träng cña viÖc quan t©m ®Õn céng ®ång ®Þa ph­¬ng, nh÷ng ng­êi mµ sinh kÕ cña hä bÞ ¶nh h­ëng bëi nh÷ng quy ®Þnh qu¶n lý, c¬ héi ®Ó ®¶m nhËn vai trß trung t©m trong viÖc quyÕt ®Þnh c¸ch qu¶n lý tèt nhÊt nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn. Kh«ng cã sù tham gia cña c¸c c¸c bªn tham gia, ph­¬ng ph¸p qu¶n lý kh«ng thÓ thµnh c«ng. ViÖc ph¸c ho¹ râ rµng tr¸ch nhiÖm qu¶n lý gi÷a c¸c cÊp chÝnh quyÒn qu¶n lý, c¸c c¬ quan qu¶n lý vµ l·nh ®¹o céng ®ång ®Þa ph­¬ng lµ ®iÒu quan träng dÉn tíi sù thµnh c«ng cña nh÷ng ho¹t ®éng qu¶n lý phèi hîp.

  2. Lîi Ých tõ nh÷ng nguån tµi nguyªn ®­îc qu¶n lý theo ph­¬ng ph¸p bÒn v÷ng ph¶i ®­îc h­ëng bëi céng ®ång. NhËn thøc ra nguån gèc cña nhiÒu ho¹t ®éng sö dông tµi nguyªn kh«ng bÒn v÷ng lµ ®ãi nghÌo, ®¸nh gi¸ møc t¨ng thu nhËp (vd : nh÷ng nguån thu nhËp thay thÕ) vµ nªn ®Òn bï cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng vµ t¨ng c­êng nh÷ng sù thay ®æi vÒ c¸ch c­ xö.

  3. ChiÕn l­îc qu¶n lý tµi nguyªn ®èi víi c¸c nguån tµi nguyªn tù do tiÕp cËn lµ ph¶i uû quyÒn cho céng ®ång ®Þa ph­¬ng ®Ó h¹n chÕ sù tiÕp cËn (vd : quyÒn së h÷u) nÕu muèn ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu cña viÖc b¶o tån trong ®iÒu kiÖn thiÕu v¾ng hµng rµo luËt lÖ, nh÷ng céng ®ång kÕ cËn sÏ tù do sö dông nguån tµi nguyªn theo c¸ch kh«ng bÒn v÷ng mµ kh«ng g¸nh chÞu nh÷ng hËu qu¶ trùc tiÕp tõ nh÷ng hµnh ®éng ®ã.

  4. ViÖc gi¸o dôc nh÷ng c­ d©n ®Þa ph­¬ng lµ cÇn thiÕt ®Ó t¹o ra sù hiÓu biÕt vÒ sù cÇn thiÕt cña viÖc qu¶n lý tµi nguyªn bÒn v÷ng vµ x¸c ®Þnh nh÷ng ho¹t ®éng qu¶n lý tèt nhÊt.

  5. C«ng viÖc nghiªn cøu ®ßi hái sù hiÓu biÕt tèt nhÊt vÒ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ nh÷ng t¸c ®éng tõ nh÷ng ho¹t ®éng cña con ng­êi. Sù phæ biÕn réng r·i kÕt qu¶ nghiªn cøu cho nh÷ng bªn tham gia nh­ nh÷ng céng ®ång ®Þa ph­¬ng lµ mét ­u tiªn quan träng trong viÖc hç trî nh÷ng nç lùc qu¶n lý.

Tµi liÖu tham kh¶o


Community Forestry Strategic Planning Team. 1999. Draft National Community Forestry Strategic Plan. Department of Forestry and Wildlife. 18 pp.

Hong Hy. 1998. Pilot Unit Management Plan. FAO Project of Participatory Natural Resource Management in Tonle Sap Region. 17 pp.

MRCS. 1999. A natural Resources Based Development Strategy for the Tonle Sap Area, Cambodia. Prepared by the Mª C«ng River Commission Secretariat.

Pel Piseth. 1999. Community Forestry and Community Participation. FAO Project of Participatory Natural Resource Management in Tonle Sap Region. 10 pp.

Prak Marina. 2000. Institutional Aspects for Participatory Land Use Planning (PLUP): The FAO Community Forestry Experience, Siem Reap. FAO Project of Participatory Natural Resources Management in Tonle Sap region. 4 pp.

Sour Hai. 1997. Community Management of The Pilot Unit (Thnal Dach). FAO Project of Participatory Natural Resource Management in Tonle Sap region. 3 pp.



Statute Of Community Based Management of Thnorl Dach, Siem Reap. 11 pp. In Khmer.

chuyªn ®Ò sè 05 - dù ¸n x©y dùng cÇu c«ng-p«ng-chµm (kampong cham) trªn s«ng mª C«ng - B×nh LuËn VÒ §¸nh Gi¸ T¸c §éng M«i Tr­êng

M
TæNG QU¸T §Ò TµI KHãA HäC ETP1

  • Nh÷ng thñ tôc cho sù ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña m«i trõ¬ng (EIA)

  • Nh÷ng th¸ch thøc trong viÖc øng dông EIA ë MRB

  • Tæng thÓ EIA.

  • Sù ®¸nh gi¸ tÝch hîp m«i tr­êng(CEA).

  • Khoa häc m«i tr­êng ë MRB.

  • Quan tr¾c m«i tr­êng.

  • Kinh tÕ m«i tr­êng.

  • Sù ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña Kinh tÕ- X· héi (SIA).

ôc ®Ých:


Nghiªn cøu chuyªn ®Ò nµy ®¸nh gi¸ víi ý phª b×nh tÝnh toµn diÖn vµ chÊt l­îng cña b¶n ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng (EIA) ®· thùc hiÖn cho cÇu Kampong Cham b¾c qua s«ng Mª C«ng ë Campuchia. Häc viªn sÏ cã dÞp xem xÐt c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng tiÒm Èn cña lo¹i dù ¸n c¬ së h¹ tÇng nµy trong c¶ giai ®o¹n thi c«ng vµ giai ®o¹n ho¹t ®éng vµ ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c ph¸t hiÖn cña EIA ®· hç trî trong viÖc ®­a ra quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn dù ¸n nh­ thÕ nµo. CÇn l­u ý ®Æc biÖt tíi: (i) vai trß gi¸m s¸t trong th«ng tin EIA vµ qu¸ tr×nh tiÕp theo; (ii) ý ®Þnh sµng läc vµ x¸c ®Þnh môc tiªu trong viÖc x¸c ®Þnh c¸c tin vÒ EIA; (iii) ®¸nh gi¸ møc ®é vµ ý nghÜa cña c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng; (iv) ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p gi¶m thiÓu phï hîp; vµ (v) quyÕt ®Þnh nh÷ng t¸c ®éng nµo lµ cã thÓ chÊp nhËn ®­îc.

VÊn ®Ò:


C¸c vÊn ®Ò cô thÓ næi bËt trong nghiªn cøu chuyªn ®Ò nµy bao gåm:

  1. TÇm quan träng cña viÖc hoµn thµnh EIA trong viÖc dù ®o¸n nh÷ng t¸c ®éng m«i tr­êng tiÒm Èn ®Ó hç trî cho qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh ®èi víi nh÷ng dù ¸n c¬ së h¹ tÇng quy m« lín.

  2. C¸c mèi quan t©m vÒ m«i tr­êng nªn ®­îc xem xÐt sím trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch dù ¸n ®Ó ®¶m b¶o hoµn thµnh EIA kÞp thêi vµ c¬ héi ®Ó ®¸p øng c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®­îc kiÕn nghÞ trong khi tiÕn hµnh dù ¸n.

  3. Khoa häc ®óng ®¾n lµ rÊt cÇn thiÕt cho ®é tin cËy cña EIA ®· hoµn thµnh ®èi víi mét dù ¸n ®Ó ®¶m b¶o lßng tin cña c¸c bªn tham gia vµ quan t©m.

Môc tiªu kho¸ häc:


Sau khi hoµn thµnh nghiªn cøu chuyªn ®Ò nµy, häc viªn sÏ cã thÓ:

  • §­a ra mét tæng quan vÒ quy tr×nh EIA ë Campuchia vµ c¸c c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm

  • So s¸nh nh÷ng yªu cÇu EIA ë Campuchia víi nh÷ng yªu cÇu cña c¸c tæ chøc cÊp vèn quèc tÕ.

  • Th¶o luËn c¸c yÕu tè ®­îc xem xÐt khi x¸c ®Þnh vÞ trÝ x©y dùng cÇu Mekong-Kampong Cham.

  • §¸nh gi¸ tÝnh toµn diÖn cña ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t c¬ së ®­îc thùc hiÖn nh­ lµ mét phÇn trong EIA vÒ cÇu.

  • M« t¶ ý ®å vµ kÕt luËn cña Kh¶o s¸t m«i tr­êng s¬ bé (IEE) ®· hoµn thµnh cho dù ¸n.

  • LiÖt kª vµ b×nh luËn vÒ c¸c thµnh phÇn m«i tr­êng ®­îc ®Þnh gi¸ trÞ (VEC) ®­îc x¸c ®Þnh trong IEE.

  • Th¶o luËn nh÷ng tiªu chuÈn ®­îc ¸p dông trong viÖc lùa chän c¸c vÊn ®Ò vÒ m«i tr­êng quan trong (SEI) ®­îc ®Ò cËp trong EIA.

  • M« t¶ vµ b×nh luËn vÒ ranh giíi thuéc vÒ kh«ng gian vµ thêi gian cña EIA.

  • Gãp ý nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ-x· héi ®­îc xem xÐt trong EIA vµ møc ®é tham gia cña céng ®ång trong viÖc ®¸nh gi¸ dù ¸n vµ ra quyÕt ®Þnh.

  • X¸c ®Þnh nh÷ng h¹n chÕ trong ph©n tÝch chi phÝ-lîi Ých ®· hoµn thµnh cho dù ¸n.

  • §­a ra mét vÝ dô vÒ c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu t¸c h¹i cho dù ¸n ®· (hay cã thÓ ®·) ®­îc thùc hiÖn ®Ó tr¸nh hoÆc gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng cña dù ¸n nµy nh­ thÕ nµo.

  • M« t¶ vµ b×nh luËn vÒ c¸c ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t trong giai ®o¹n thi c«ng vµ vËn hµnh.

  • Xem xÐt nh÷ng c¶i tiÕn ®èi víi quy tr×nh EIA cã thÓ ®­îc ¸p dông trong c¸c dù ¸n x©y dùng c¬ së h¹ tÇng trong t­¬ng lai.

Tãm t¾t dù ¸n

Giíi thiÖu vµ xuÊt xø


C¸c môc tiªu cña dù ¸n cÇu Mekong-Kampong Cham ë tØnh Kampong Cham, 120 km vÒ h­íng §«ng B¾c cña Phnom Penh, lµ:

  • C¶i thiÖn ®­êng bé gi÷a Phnom Penh vµ c¸c vïng xa x«i ë khu vùc phÝa ®«ng s«ng Mekong.

  • C¶i thiÖn m¹ng l­íi ®­êng bé quèc tÕ trong l­u vùc s«ng Mekong.

  • Hç trî nÒn kinh tÕ theo h­íng thÞ tr­êng

  • N©ng cao møc sèng céng ®ång n«ng th«n

§¸p øng yªu cÇu cña chÝnh phñ Campuchia, chÝnh phñ NhËt B¶n ®· cÊp kinh phÝ cña Tæ chøc Hîp t¸c quèc tÕ NhËt b¶n (JICA) ®Ó tiÕn hµnh mét nghiªn cøu kh¶ thi dù ¸n x©y dùng cÇu. Môc tiªu cña nghiªn cøu nµy lµ ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ tèt nhÊt cho viÖc x©y dùng c©y cÇu trong tæng sè 6 ph­¬ng ¸n vÞ trÝ ë c¸c vïng Neak Leung, Prek Tamak, vµ Kampong Cham. Tiªu chuÈn chñ yÕu dïng trong viÖc lùa chän vÞ trÝ ®Ò nghÞ x©y dùng cÇu lµ tæng chi phÝ cña dù ¸n, tû lÖ kinh tÕ néi hoµn (EIRR) vµ c¸c t¸c ®éng tiÒm Èn vÒ m«i tr­êng. Sau khi xem xÐt nh÷ng yÕu tè quan träng trªn, nghiªn cøu kh¶ thi ®· kÕt luËn lµ tuyÕn Kapong Cham cã nh÷ng ­u ®iÓm ®¸ng kÓ h¬n so víi 5 ph­¬ng ¸n kh¸c vÒ kinh phÝ thi c«ng vµ vËn hµnh vµ cã lîi Ých kinh tÕ lín nhÊt.

ViÖc thi c«ng hiÖn ®ang tiÕn triÓn cho c©y cÇu Mekong- Kampong Cham víi ®é dµi 1360 m vµ dù kiÕn hoµn thµnh vµo n¨m 2002. Kinh phÝ ­íc tÝnh cña dù ¸n lµ 79.678.000 USD, trong ®ã 51.003.000 USD ®­îc n­íc ngoµi cÊp vµ 28.675.000USD lµ tõ ng©n s¸ch chÝnh phñ Campuchia.


Tæng quan vÒ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng.


MÆc dï c¸c t¸c ®éng cña viÖc x©y dùng c©y cÇu ®èi víi m«i tr­êng ®­îc xem xÐt nh×n chung chØ lµ thø yÕu so víi nh÷ng dù ¸n x©y dùng h¹ tÇng c¬ së kh¸c quy m« lín nh­ ®­êng bé, ®­êng s¾t, vµ ®Ëp, mét ®¸nh gi¸ t¸c ®éng chi tiÕt vÉn cßn ®­îc xem xÐt lµ cÇn thiÕt ®Ó gi¶m thiÓu hay lo¹i bá nh÷ng t¸c ®éng bÊt lîi g©y nªn bëi viÖc thùc hiÖn dù ¸n cÇu Mekong-Kampong Cham.

C¸c mèi quan ng¹i chÝnh vÒ x· héi vµ m«i tr­êng n¶y sinh tõ dù ¸n lµ sù « nhiÔm cña kh«ng khÝ vµ tiÕng ån, chÊt l­îng n­íc vµ hÖ sinh th¸i d­íi n­íc vµ sù t¸i ®Þnh c­ cña nh©n d©n. C¸c mèi quan ng¹i thø hai ®­îc xem xÐt lµ sù xãi mßn ®Êt vµ båi l¾ng, c¸c t¸c ®éng vÒ lÞch sö vµ v¨n ho¸, thÈm mü m«i tr­êng vµ c¸c ¶nh h­ëng liªn quan ®Õn giao th«ng. Nh÷ng ph¸t hiÖn cña b¸o c¸o EIA vµ c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu kiÕn nghÞ cho tõng mèi quan ng¹i nµy ®­îc tãm t¾t sau ®©y:


ChÊt l­îng kh«ng khÝ:


Sè liÖu gi¸m s¸t chÊt l­îng kh«ng khÝ hiÖn t¹i thu thËp tõ 6 tr¹m gÇn vÞ trÝ cÇu cho thÊy c¸c møc ®é nitrogen oxide dao ®éng tõ 3 ®Õn 18 ppm, cßn d­íi xa tiªu chuÈn cña chÝnh phñ NhËt B¶n vµ Th¸i lan t­¬ng øng lµ 290ug/m3 vµ 320ug/m3.

§Ó duy tr× chÊt l­îng kh«ng khÝ tèt nh­ hiÖn t¹i trong thêi gian thi c«ng cÇu, phun n­íc vµ ho¸ chÊt ®­îc xem lµ biÖn ph¸p cã hiÖu qu¶ ®Ó gi¶m c¸c t¸c ®éng tíi c­ d©n trong vïng. Nh÷ng biÖn ph¸p bæ sung ®­îc ®Ò nghÞ ®Ó gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng tíi chÊt l­îng kh«ng khÝ bao gåm: (i) hoµn thµnh viÖc trén bª t«ng ë c¸c ®iÓm c¸ch biÖt h¼n khu vùc céng ®ång ®Þa ph­¬ng (ii) l­u gi÷ c¸c vËt liÖu x©y dùng cång kÒnh trong c¸c xi-l« kÝn cã thiÕt bÞ läc bôi (iii) che kÝn c¸c cÊu kiÖn c«ng tr×nh ®Ó gi¶m thiÓu ®é ph¸t x¹; vµ (iv) h¹n chÕ c¸c lo¹i xe cé chØ ®­îc ®i trong c¸c tuyÕn quy ®Þnh.

C¸c ph­¬ng ph¸p ®Ó gi¸m s¸t ®­îc ®Ò nghÞ trong suèt qu¸ tr×nh x©y dùng tËp trung vµo viÖc ®o l­êng tÊt c¶ c¸c h¹t l¬ löng trong kh«ng khÝ ®Ó ®¶m b¶o r»ng c¸c tû lÖ bôi bÈn ®­îc xem lµ nçi lo ©u chÝnh ®èi víi con ng­êi sÏ ®­îc kiÓm so¸t. Qu¸ tr×nh gi¸m s¸t ho¹t ®éng ®­îc thùc hiÖn Ýt nhÊt trong vßng 5 n¨m sÏ bao gåm sù ®o ®¹c cña tÊt c¶ c¸c h¹t l¬ löng trong kh«ng khÝ vµ carbon monoxide.

¤ nhiÔm tiÕng ån


TiÕng ån ®· ®­îc ®o trong 4 ngµy ë 5 ®Þa ph­¬ng gi¸m s¸t, trong ®ã 4 n¬i ë bê phÝa §«ng cña s«ng Mekong vµ 1 ë bê phÝa T©y. C¸c kÕt qu¶ gi¸m s¸t ®· chØ ra møc ®é thÊp cña tiÕng ån ë vÞ trÝ h­íng T©y lµ do mËt ®é d©n c­ thÊp (chØ cã 4 gia ®×nh c­ ngô ë gÇn n¬i x©y dùng) vµ sù gia t¨ng cã h¹n chÕ vÒ ®­êng x¸ hiÖn t¹i lµ do t×nh tr¹ng xuèng cÊp cña ®­êng x¸ ®· kh«ng cßn phï hîp cho c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn giao th«ng g¾n m¸y. C¸c møc ån xung quanh t¨ng nhÑ ®­îc ®o ë c¸c tr¹m n»m gÇn víi trung t©m Mekong-Kampong ë h­íng §«ng. C¸c møc ån xung quanh ®­îc tÝnh b»ng ®¬n vÞ decibels (dB) ®­îc tãm t¾t nh­ sau:


Ngµy th¸ng

A

B

C

D

E

20/10/1995

64

58

55

68

42

25/10/1995

65

55

55

65

41

26/10/1995

67

54

60

67

41

27/10/1995

65

55

61

67

40

Bëi v× sù t¨ng thªm ®­îc c¸c møc ®é ån lµ do c­êng ®é giao th«ng t¨ng sau khi ®­a vµo sö dông c©y cÇu ­íc ®o¸n vµo n¨m 2002, kh«ng cã ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu nµo ®­îc xem lµ cÇn thiÕt trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng. Tuy nhiªn, sù gia t¨ng gay g¾t mang tÝnh t¹m thêi trong c¸c møc ån trong suèt qu¸ tr×nh x©y dùng ®· ®­îc ­íc l­îng vµ c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu ®Ó lµm gi¶m bít sù « nhiÔm tiÕng ån tõ thiÕt bÞ x©y dùng ®· ®­îc ®­a ra ®Ò nghÞ.

ViÖc gi¸m s¸t c¸c møc ån ®· ®­îc chó ý trong suèt qu¸ tr×nh x©y dùng ®Ó ®¶m b¶o r»ng c¸c t¸c ®éng tiÕng ån ®èi víi ng­êi d©n c­ ngô cña vïng lµ chÊp nhËn ®­îc. Kh«ng cã sù gi¸m s¸t nµo ®­îc xem xÐt lµ cÇn thiÕt trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña dù ¸n.


HÖ sinh th¸i d­íi n­íc vµ chÊt l­îng n­íc.


C¸c mÉu n­íc ®­îc thu thËp tõ trung t©m cña con s«ng lµ mét phÇn trong ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t tõ ®iÓm c¨n b¶n 7 th«ng sè t¹i viÖn Pasteur ë Phnom penh: nhu cÇu oxy ho¸ häc (COD- chemical oxygen demand), chÊt r¾n l¬ löng (SS- suspended solids), oxygen hoµ tan (DO- dissolved oxygen), nitrat (nitrates), Coliform (fecal coliform), ®é pH, vµ nhiÖt ®é. C¸c kÕt qu¶ ®­îc nhËn ®Þnh ë b¶ng d­íi ®©y cho thÊy chÊt l­îng n­íc ë xung quanh ë s«ng Mekong t¹i vÞ trÝ x©y dùng c©y cÇu cã liªn quan chÆt chÏ víi nhau, mµ chÊt l­îng n­íc ®­îc chÊp nhËn dµnh cho loµi c¸:


COD

mg/L


SS

mg/L


DO

mg/L


NITRATES

mg/L


COLIFORM

MNP/100ml
pH

TEMP

0C

1.2

25.2

8.5

0.78

1,500

7.8

28.5

C¸c nguån c¸ c­ tró ë s«ng Mekong gÇn Kampong-Cham ®· ®­îc nhËn ®Þnh bëi cuéc pháng vÊn d©n ®¸nh b¾t c¸ ®Þa ph­¬ng – nh÷ng ng­êi sö dông c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn phong phó ®Ó ®¸nh b¾t c¸ nh­: l­íi ®¸nh c¸, l­íi rª ®Ó ®¸nh b¾t (c¸ chÝch), l­íi bÌo, l­íi ®Æt, l­íi cã h×nh d¹ng hÑp vµ s©u, l­íi cã bÉy, vµ c¸c l­íi ®Æt cã h×nh nãn. C¸c kÕt qu¶ pháng vÊn cho thÊy lµ c¸c lo¹i c¸ th­êng ®­îc ®¸nh b¾t ë khu vùc nghiªn cøu bao gåm: c¸ træng, c¸ chÐp, catfish, c¸ ®Çu tr¬n, vµ c¸ ch×nh.

C¸c ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu ®­îc ®Ò nghÞ ®Ó chèng l¹i sù ph¸ huû ®Æc tÝnh cña n­íc trong suèt qu¸ tr×nh x©y dùng ë c¸c khu vùc thiÕt lËp vÞ trÝ ®Æt m¸y mãc vµ c¸c lÒu tr¹i ®Ó x©y dùng c¸ch xa víi con s«ng. C¸c ph­¬ng ph¸p ®­îc thªm vµo ®Ó gi¶m bít nguy c¬ lµm trµn dÇu bëi c¸c thiÕt bÞ x©y dùng vµ viÖc lo¹i bá sù « nhiÔm trong ph©n tõ c¸c lÒu tr¹i x©y dùng , ®ã lµ sù x¸c ®Þnh râ cña c«ng viÖc gi¸m s¸t ®Ó gi¸m s¸t c¸c viÖc thùc hiÖn vÒ mÆt x©y dùng vµ sù thiÕt lËp c¸c thiÕt bÞ chøa chÊt th¶i. Kh«ng cã c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu nµo cã thÓ ®­îc x¸c ®Þnh ®Ó chèng l¹i mét c¸ch hoµn toµn ®èi víi c¸c t¸c nh©n g©y « nhiÔm trªn c¸c khÝa c¹nh ®· ®­îc dù tÝnh kh¸c h¬n lµ sù b¶o qu¶n v÷ng ch¾c cña hÖ thèng tho¸t n­íc trong tiÕn tr×nh gi¸m s¸t ë c¸c khÝa c¹nh ®­îc chuÈn bÞ ®Ó kh¼ng ®Þnh chøc n¨ng v÷ng ch¾c cña hÖ thèng tho¸t n­íc cña c©y cÇu.


C¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi.


ViÖc x©y dùng c©y cÇu sÏ ®ßi hái ph¶i gi¶i to¶ vïng ®Êt sö dông cho n¬i ë, sù t¸i ®Þnh c­ cÇn ph¶i cã cña nh÷ng ng­êi d©n c­ ngô bÞ ¶nh h­ëng. Lµ mét phÇn trong EIA, c¸c ®iÒu kiÖn tån t¹i cña kinh tÕ- x· héi trong c¸c céng ®ång to¹ l¹c gÇn c©y cÇu Mekong-Kampong Cham ®· ®­îc ®¸nh gi¸ th«ng qua c¸c cuéc pháng vÊn ®· ®­îc tiÕn hµnh b»ng mét b¶ng c©u hái ®· ®­îc chuÈn bÞ s½n. ChuyÕn thùc tÕ ®· tæng qu¸t ®­îc c¶ vÒ cÊu tróc cña nhµ ë, hiÖn tr¹ng thuª m­ín, nghÒ nghiÖp, nÒn t¶ng gi¸o dôc, viÖc së h÷u ®Êt ®ai, vµ nh÷ng th¸i ®é ®èi víi dù ¸n x©y dùng c©y cÇu. C¸c kÕt qu¶ ph¶n håi trong cuéc pháng vÊn ®­îc tãm t¾t trong b¶ng sau:


KÝch cì nhµ ë trung b×nh

6.8

Thu nhËp cña gia ®×nh hµng th¸ng

886 USD (Trung b×nh)

Gi¸ ®Êt (tÝnh trªn m3)

236 USD (Trung b×nh)

Tû lÖ % së h÷u ®Êt

98%

Gi¸o dôc

4% (S¬ cÊp), 45%(Trung cÊp), 51%(Tr×nh ®é cao h¬n

Ph¶n øng ®èi víi dù ¸n

99% h­ëng øng

EIA ®· ®­a ra ®Ò nghÞ mét céng ®ång nªn cã sù ®¸p øng tõ tÊt c¶ c¸c thµnh viªn quan t©m ®Õn nh÷ng lîi Ých vµ bÊt lîi cña dù ¸n. MÆc dï c¸c ho¹t ®éng ®· ®­îc ­íc l­îng cña dù ¸n ®· ®­îc xem xÐt lµ tèi thiÓu, céng ®ång mong ®îi ®Ó cung cÊp c¸c ý kiÕn kÕt luËn mang tÝnh tr¸ch nhiÖm víi sù hiÓu biÕt tèt h¬n vÒ c¸c mèi quan t©m cña céng ®ång. Mét céng ®ång thµnh c«ng ®­îc xem xÐt lµ mét b­íc quan träng trong viÖc thùc thi tr«i ch¶y cña dù ¸n.

MÆc dï vÞ trÝ x©y dùng c©y cÇu ®­îc lùa chän mét c¸ch cÈn thËn ®Ó lµm gi¶m bít sù t¸i ®Þnh c­, mét vµi vÞ trÝ t¸i ®Þnh c­ cña cña nh÷ng ng­êi d©n c­ ngô ë ®Þa ph­¬ng lµ cÇn thiÕt ®èi víi viÖc x©y dùng h¹ tÇng cña c©y cÇu nèi liÒn víi ®­êng x¸. Trong sè tÊt c¶ 30 hé gia ®×nh bÞ ¶nh h­ëng, 20 hé ë bê h­íng §«ng cña con s«ng vµ 10 hé ë bê h­íng T©y. ë bê phÝa §«ng, hÇu hÕt mäi gia ®×nh sÏ bÞ ¶nh h­ëng bëi viÖc x©y dùng c©y cÇu nèi liÒn víi ®­êng x¸, trong khi ®ã c¸c gia ®×nh ë h­íng T©y sÏ bÞ ¶nh h­ëng bëi viÖc x©y dùng cña sù nèi tiÕp chuyÓn biÕn ®­êng x¸ víi tuyÕn ®­êng sè 7 hiÖn nay.

Nªn ®­îc chó ý ®Õn viÖc gi¶i quyÕt sù t¸i ®Þnh c­ tõ phÝa ®èi t¸c cã tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ kh«ng chØ lµ ë Bé Lao ®éng c«ng céng vµ giao th«ng, mµ c¶ tõ phÝa chÝnh quyÒn Kampong Cham. C¸c cuéc bµn th¶o ®· ®­îc tæ chøc gi÷a nhãm tiÕn hµnh dù ¸n x©y dùng c©y cÇu vµ c¸c cÊp chÝnh quyÒn Kampong Cham, ®øng ®Çu lµ viªn chøc l·nh ®¹o ®­îc uû quyÒn, vµo th¸ng 11 n¨m 1995, ®Ó kh¼ng ®Þnh r»ng chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng sÏ cã ®­îc nh÷ng hµnh ®éng phï hîp ®èi víi viÖc ®Òn bï cho c¸c gia ®×nh bÞ ¶nh h­ëng.

C¸c ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu ®­îc ®Ò nghÞ ®Ó lµm gi¶m bít c¸c t¸c ®éng tiªu cùc cña Kinh tÕ x· héi ®èi víi c¸c céng ®ång ®Þa ph­¬ng tËp trung vµo sù ®Òn bï cña c¸c gia ®×nh bÞ ¶nh h­ëng. Sù thay ®æi cÊu tróc cña c©y cÇu vµ nh÷ng con ®­êng ®­îc t¨ng c­êng nèi liÒn víi c¸c khu vùc bÞ ¶nh h­ëng, mÆc dï biÖn ph¸p kh¾c phôc râ rµng, ®· ®­îc quyÕt ®Þnh lµ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc. Thay vµo ®ã, c¸c tiªu chuÈn ®Òn bï thÝch ®¸ng sÏ ®­îc kiÓm tra ®Ó ®¶m b¶o trong viÖc cung cÊp c¸c nguån ng©n quü thÝch ®¸ng hay viÖc thay thÕ ë t¹i c¸c vÞ trÝ kh¸c ®­îc so s¸nh, ®Ó ®¶m b¶o c¸c gia ®×nh bÞ ¶nh h­ëng sÏ cã thÓ tiÕp tôc duy tr× c¸c tiªu chuÈn sèng cña hä.

C¸c ph­¬ng ph¸p còng ®· ®­îc ®Ò nghÞ ®Ó tr¸nh c¸c t¸c ®éng ®èi víi c¸c hé d©n tr­íc kia ë vïng ®Êt thùc hiÖn dù ¸n. ViÖc nhËn biÕt kh¶ n¨ng tiÒm tµng cña nh÷ng sù thay ®æi trong viÖc sö dông ®Êt ®ai vµ sù t¨ng tr­ëng gi¸ trÞ cña vïng ®Êt, b­íc ph¸t triÓn vÒ c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i ë vïng ®Êt ®· ®­îc kiÓm so¸t mét c¸ch chÆt chÏ th«ng qua kÕ ho¹ch sö dông ®Êt ®ai ë c¸c chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ c¸c ®èi t¸c cã nhiÖm vô ë ChÝnh phñ.

Sù æn ®Þnh vµ sù xãi mßn c¸t.


C¸c ®iÒu kiÖn cña ®Êt ®¸ ® ®­îc kiÓm tra lµ mét phÇn trong EIA ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng x¶y ra hiÖn t­îng xãi mßn vµ sôt lë cña ®Êt ë bê cña con s«ng. C¸c kÕt qu¶ khoan ë líp vá ®Þa lý ®· cho biÕt c¸c tÝnh chÊt cña ®Êt ®¸ ë khu vùc tiÕn hµnh nghiªn cøu bao gåm mét hçn hîp cña Alluvium, Diluvium, Teritary vµ c¸c céng thøc cña Mesozoic, mÆc dï hai c«ng thøc tr­íc kia th× kh«ng phï hîp cho c¸c nguyªn lý x©y dùng c©y cÇu nh­ng sau th× hai c«ng thøc nµy l¹i phï hîp cho môc ñÝch trªn. Dùa trªn nÒn t¶ng cña c¸c kÕt qu¶ nµy, c¸c mèi quan t©m vÒ viÖc xãi mßn ®Êt vµ sôt lë bê s«ng ®· ®­îc xem xÐt lµ tèi thiÓu nÕu c¸c yÕu tè thiÕt kÕ x©y dùng phï hîp kh«ng song hµnh cïng víi cÊu tróc cña c©y cÇu.

C¸c ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu ®­îc ®Ò nghÞ ®Ó b¶o vÖ hay lµm gi¶m ®i viÖc xãi mßn cña ®Êt trong suèt qu¸ tr×nh x©y dùng c©y cÇu ®­îc tËp trung tr­íc tiªn vµo sù thiÕt lËp cña líp ®Êt bao phñ trong c«ng sù ®¾p b»ng ®Êt cµng sím cµng tèt. C¸c ph­¬ng ph¸p vÒ x©y dùng ®­îc biÕt lµ rÊt hiÖu qu¶ bao gåm c¶ qu¸ tr×nh x©y dùng mét con ®­êng ®¾p cao ®Ó lµm æn ®Þnh c¸c chç dèc vµ sù cung cÊp mét hÖ thèng dÉn tho¸t n­íc b¶o ®¶m ®Ó lµm gi¶m ®i sù mÊt m¸t cña ®Êt ®¸.

Bªn c¹nh c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu cña lo¹i thiÕt kÕ x©y dùng ®Ó chèng l¹i sù xãi mßn ®Êt ®¸, viÖc xem xÐt còng ®· ®­îc ®­a ra ®èi víi viÖc ho¹ch ®Þnh c«ng viÖc x©y dùng ®Ó tr¸nh ®i nh÷ng thêi gian m­a b·o lín mµ ®­îc xem nh­ lµ c¬ së quan träng nhÊt gãp phÇn trong nguyªn nh©n dÉn ®Õn viÖc xãi mßn ®Êt ®¸. ViÖc k×m h·m l¹i mét c¸ch tuyÖt ®èi sù hao mßn c¸c lo¹i ®Êt ®¸ quý hiÕm bÞ tr¬ ra sau nh÷ng c¬n m­a lín sÏ h¹n chÕ ®­îc phÇn lín c¸c vÊn ®Ò t×m Èn kh¸c. ChÝnh tõ lý do nµy, nh÷ng c«ng sù san b»ng ®Êt quan träng ®· ®­îc ®Ò nghÞ ®Ó tr¸nh bít trong suèt mïa m­a lín.

C¸c mèi liªn hÖ vÒ v¨n ho¸ – lÞch sö vµ nh÷ng nÐt thÈm mü cña m«i tr­êng.


ë vïng phô cËn trùc tiÕp trong dù ¸n x©y dùng c©y cÇu, c¸c dÊu vÕt lÞch sö vµ v¨n ho¸ ®­îc xem lµ kh«ng gãp phÇn quan träng g× c¶. Mét c¸i th¸p lÞch sö, ®· ®­îc x©y dùng trong suèt thêi kú thuéc ®Þa Ph¸p, to¹ l¹c ngay c¹nh bê T©y cña con s«ng c¸ch kho¶ng chõng 150 m víi tuyÕn trung t©m cña c©y cÇu ®­îc ho¹ch ®Þnh nèi tiÕp víi ®­êng lé ®­îc xem lµ kh«ng g©y nguy hiÓm g×.

Nh÷ng nÐt thÈm mü cña m«i tr­êng ®­îc xem xÐt bëi EIA còng ®· bao gåm c¸c c¸c mèi quan t©m vÒ sù xuÊt hiÖn cña c¸c cÊu tróc míi mµ rÊt cã thÓ ph¸ huû ®i sù hµi hoµ cña c¶nh quan hiÖn t¹i hay c¸c tÇm nh×n ®¬n gi¶n. Kh«ng cã mèi quan t©m nµo ®­îc ®­a ra bëi nh÷ng ng­êi d©n c­ ngô ë vïng ®ã vÒ c¸c sù c¶n trë cña c¸c toµ nhµ cã gi¸ trÞ nh­ c¸c ®Òn ®µi hay c¸c c¶nh quan.

Kh«ng cã ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu nµo ®­îc xem nh­ lµ cÇn thiÕt ®Ó ®­a vµo c¸c mèi quan t©m liªn quan ®Õn v¨n ho¸- lÞch sö hay nh÷ng nÐt thÈm mü cña m«i tr­êng bëi v× kh«ng cã t¸c ®éng tiªu cùc nµo ®Æc tr­ng ®­îc dù ®o¸n tr­íc.

Giao th«ng.


VÊn ®Ò cña sù t¾c nghÏn giao th«ng ®· ®­îc xem xÐt ®Õn trong EIA b»ng viÖc kiÓm tra c¸c c­êng ®é l­u l­îng giao th«ng hiÖn t¹i vµ trong dù ¸n x©y dùng c©y cÇu nèi liÒn víi nh÷ng con ®­êng. Giao th«ng ë khu vùc nghiªn cøu hiÖn t¹i ®· ®­îc thùc hiÖn bëi tuyÕn ®­êng cao lé chÝnh sè 7, c¸c con ®­êng thµnh thÞ ë phÝa bê §«ng cña dßng s«ng vµ c¸c con ®­êng n«ng th«n th× ë phÝa T©y. TÊt c¶ c¸c con ®­êng sÏ héi tô ë lé tr×nh sè 7 mµ hiÖn t¹i ®­îc ph©n c¸ch bëi s«ng Mekong. Víi c¸c c­êng ®é l­u l­îng giao th«ng thÊp cã liªn quan trªn con ®­êng hiÖn t¹i, kh«ng cã vÊn ®Ò nµo vÒ sù t¾c nghÏn giao th«ng tiªu biÓu ®­îc nh×n nhËn.

EIA ®· dù ®o¸n r»ng sù t¾c nghÏn giao th«ng trong qu¸ tr×nh hoµn tÊt viÖc x©y dùng c©y cÇu sÏ ®­îc h¹n chÕ b»ng mét h­íng míi ®Ó nèi con ®­êng ®­îc tiÕp cËn víi tuyÕn ®­êng sè 7, ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu ®­îc ®Ò nghÞ ®Ó gi¶m bít vÊn ®Ò tiÒm Èn nµy lµ viÖc x©y dùng mét tuyÕn ®­êng nèi liÒn h­íng T©y vµ §«ng. MÆc dï ch­a cã mét c«ng tr×nh nèi liÒn nµo ®­îc ®Ò xuÊt hiÖn t¹i nh­ng cã lÏ sÏ ®­îc xem xÐt ®Õn trong t­¬ng lai vµ nÕu khi sù t¾c nghÏn nh­ dù ®o¸n x¶y ra.


Tãm t¾t nh÷ng kh¸m ph¸ trong b¶n t­êng tr×nh EIA – c¸c kÕt luËn vµ ®Ò nghÞ.


C¸c t¸c ®éng tiÒm Èn cña m«i tr­êng ®­îc g©y nªn bëi viÖc x©y dùng c©y cÇu Mekong-Kampong Cham ®· ®­îc nghiªn cøu ë c¶ 2 cÊp bËc kh¸c nhau: Cuéc ®iÒu tra vÒ m«i tr­êng ban ®Çu (IEE) vµ Sù ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña m«i tr­êng (EIA).

IEE ®· x¸c ®Þnh ®­îc c¸c tÝnh chÊt sÏ x¶y ra cña m«i tr­êng sÏ bÞ ¶nh h­ëng bëi viÖc thùc hiÖn dù ¸n vµ ®¸nh gi¸ ®­îc tÇm quan träng ®Çy høa hÑn cña c¸c t¸c ®éng ®èi víi c¸c tÝnh chÊt ®­îc x¸c ®Þnh nµy, bao gåm c¶ sù « nhiÔm kh«ng khÝ vµ tiÕng ån, ®Æc tÝnh cña n­íc vµ hÖ sinh th¸i d­íi n­íc, viÖc t¸i ®Þnh c­ cña con ng­êi, sù xãi mßn ®Êt ®¸ vµ s×nh bïn, c¸c khÝa c¹nh lÞch sö vµ v¨n ho¸, nh÷ng vÊn ®Ò vÒ thÈm mü cña m«i tr­êng, vµ giao th«ng IEE còng ®· cho thÊy ®­îc sù thay ®æi cña m«i tr­êng ë 6 vÞ trÝ ®­îc ®Ò nghÞ x©y cÇu lóc ban ®Çu vµ ®· so s¸nh c¸c t¸c ®éng cña m«i tr­êng ë vÞ trÝ Kampong Cham víi nhiÒu kh¶ n¨ng.

EIA toµn diÖn ®· ¶nh h­ëng mét c¸ch s©u s¾c ®Õn sù nhËn ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn c¨n b¶n cña m«i tr­êng vµ c¸c t¸c ®éng ®­îc dù ®o¸n ®èi víi c¸c tÝnh chÊt chÝnh cña m«i tr­êng. TÇm quan träng cña c¸c t¸c ®éng høa hÑn ®· ®­îc ®¸nh gi¸ vµ c¸c ®Ò nghÞ còng ®­îc ®­a ra cho c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu cã tÝnh kh¶ thi vµ c¸c ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t.

C¸c kh¸m ph¸ trong b¶ng t­êng tr×nh EIA chØ ra r»ng mét vµi t¸c ®éng tiªu biÓu nh­ng ®­îc giíi h¹n cña m«i tr­êng sÏ x¶y ra. VÝ dô, sù gi¶i to¶ ®Êt ®ai ®Ó x©y dùng c©y cÇu nèi liÒn víi nh÷ng con ®­êng sÏ g©y nªn c¸c vÊn ®Ò trong viÖc t¸i ®Þnh c­ cña con ng­êi. Thªm vµo ®ã, thÓ chÊt cña m«i tr­êng sÏ bÞ t¸c ®éng mét c¸ch bÊt lîi ®èi víi mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh cña viÖc thùc hiÖn dù ¸n. Trong khi ®ã c¸c t¸c ®éng ®èi víi c¶ con ng­êi c¸c tÝnh chÊt cña m«i tr­êng sÏ kh«ng thÓ tr¸nh ®­îc, nã ®­îc tr«ng ®îi r»ng phÇn lín cã thÓ ®­îc gi¶m bít trong suèt qu¸ tr×nh thùc thi c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu ®­îc ®Ò nghÞ vµ c¸c ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t. B¶n t­êng tr×nh còng ®· cho biÕt r»ng c¸c t¸c ®éng nh×n chung cña m«i tr­êng t¹o ®­îc kÕt qu¶ tõ viÖc x©y dùng c©y cÇu vµ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng sÏ lµ thø yÕu nÕu nh­ tÊt c¶ c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu ®­îc xem xÐt vµ c¸c ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t sÏ ch¾c ch¾n ®­îc thùc thi. NhËn biÕt tÇm quan träng cña c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu, b¶n t­êng tr×nh EIA ®· ®Ò nghÞ r»ng c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu ®­îc ®Ò cËp ®Õn mét c¸ch râ rµng trong c¸c hîp ®ång x©y dùng vµ c¸c kiÓm so¸t viªn m«i tr­êng cã kh¶ n¨ng phï hîp ®­îc thuª ®Ó kiÓm tra chung trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu trong suèt qu¸ tr×nh x©y dùng cïng víi c¸c b¶n t­êng tr×nh cña hä ®Ó ®­a ra xem xÐt mét c¸ch th­êng xuyªn cïng víi c¸c chuyªn gia cã tr¸ch nhiÖm.

C¸c t¸c ®éng vÒ m«i tr­êng ®­îc dù ®o¸n nªn ®­îc so s¸nh víi c¸c lîi Ých cña dù ¸n x©y dùng c©y cÇu trong viÖc quyÕt ®Þnh dù ¸n nµy nªn ®­îc thùc hiÖn hay kh«ng. C¸c lîi Ých cña dù ¸n ®· ®­îc x¸c ®Þnh trong b¶n t­êng tr×nh EIA bao gåm sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng th«ng qua sù cung cÊp cña mét hÖ thèng giao th«ng tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian vµ hiÖu qu¶. Nh÷ng kh¸m ph¸ trong sù ®¸nh gi¸ vÒ kinh tÕ cña dù ¸n ®­îc cung cÊp trong b¶n t­êng tr×nh EIA ®· cho biÕt r»ng dù ¸n x©y dùng c©y cÇu lµ cã thÓ thùc hiÖn ®­îc mét c¸ch rÊt kinh tÕ.

Ph­¬ng ph¸p th¨m quan hiÖn tr­êng.


Nh÷ng ng­íi tham gia trong kho¸ häc sÏ tham quan c©y cÇu Mekong-Kampong Cham ®Ó quan s¸t ®­îc dù ¸n hoµn thiÖn nµy, vµ ®Ó häc hái thªm c¸c lîi Ých vÒ kinh tÕ cña dù ¸n, c¸c t¸c ®éng cña m«i tr­êng vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu. Nhãm häc nµy sÏ cïng ®­îc hîp t¸c víi nguån nh©n lùc tõ Bé m«i tr­êng cña Campuchia vµ c¸c ®¹i diÖn tõ phÝa céng ®ång vÒ EIA ®Ó hoµn thiÖn dù ¸n vµ c¸c ®iÒu kiÖn Kinh tÕ- X· héi vµ m«i tr­êng ë ®Þa ph­¬ng ®ã.

Qu¸ tr×nh dù kiÕn cho chuyÕn tham quan hiÖn tr­êng nµy lµ mét ngµy. Môc tiªu chung cña chuyÕn tham quan hiÖn tr­êng dµnh cho líp häc lµ ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c tiªu chuÈn b¶o vÖ m«i tr­êng lµ cã phï hîp hay kh«ng.

Nh÷ng ng­êi tham gia sÏ ®­îc chia thµnh nhiÒu nhãm nhá trong chuyÕn tham quan hiÖn tr­êng nµy, trong ®ã mçi nhãm sÏ ®­îc x¸c ®Þnh mét nhiÖm vô ®Æc tr­ng ®­îc tãm t¾t ë b¶ng sau:

M«n Häc

VÊn ®Ò chÝnh

§Æc tÝnh cña kh«ng khÝ vµ tiÕng ån

C¸c ®iÒu kiÖn mang tÝnh c¬ b¶n

M« t¶ ®Æc ®iÓm cña viÖc ph¸t ra tiÕng ån vµ kh«ng khÝ

§¸nh gi¸ t¸c ®éng

Nh÷ng ph­¬ng ph¸p ®­îc gi¶m thiÓu

Gi¸m s¸t ®o l­êng


Giao th«ng

C¸c ®iÒu kiÖn mang tÝnh c¨n b¶n

C¸c c­êng ®é giao th«ng thùc tÕ vµ ­íc l­îng

Tai n¹n vÒ ®­êng x¸

ViÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ nguy hiÓm vµ ph¶n øng trong tr­êng hîp khÈn cÊp

Nh÷ng ph­¬ng ph¸p ®­îc gi¶m thiÓu

Gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸

§Æc tÝnh cña n­íc vµ sinh vËt d­íi n­íc

C¸c rñi ro cña m«i tr­êng

Sù ®¸nh gi¸ t¸c ®éng

TÝnh hiÖu qu¶ cña nh÷ng ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu

Qu¸ tr×nh xuÊt ph¸t c¨n b¶n vµ gi¸m s¸t tiÕp theo

Nh÷ng vÊn ®Ò Kinh tÕ-X· héi

Nh÷ng lîi Ých Kinh tÕ

Nh÷ng thay ®æi mang tÝnh x· héi vµ thuéc vÒ nh©n khÈu häc

Sù ®Òn bï vµ nh÷ng ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu

Sù ñng hé tõ phÝa céng ®ång ®èi víi dù ¸n

EIA cña chÝnh b¹n cho dù ¸n nµy

- Nhãm cña c¸c b¹n sÏ ®­îc yªu cÇu ®Ó lµm EIA cho dù ¸n nµy. H·y m« t¶ EIA cña c¸c b¹n sÏ kh¸c biÖt nh­ thÕ nµo víi EIA hiÖn t¹i.

§Ó hoµn tÊt chuyÕn tham quan hiÖn tr­êng nµy, c¸c nhãm nhá ®­îc ®ßi hái ®Ó tr×nh bµy nh÷ng kh¸m ph¸ cña hä tr­íc líp häc víi träng t©m nhÊn m¹nh ë nh÷ng bµi häc thùc tÕ ®­îc c¸c b¹n tham gia trong kho¸ häc nghiªn cøu, häc hái mµ lý thuyÕt ®­îc t¨ng c­êng cña EIA ®· ®­îc gi¶ng d¹y trong kho¸ häc.

Nh÷ng ®iÒu ghi nhí


C¸c bµi häc ®­îc th¶o luËn bëi nh÷ng ng­êi tham gia trong kho¸ häc ®Ó hoµn tÊt nghiªn cøu nµy vµ tham quan hiÖn tr­êng sÏ bao gåm:

  1. TÇm quan träng cña viÖc hiÓu thÊu ®¸o EIA cho tÊt c¶ c¸c dù ¸n ngay c¶ nÕu EIA chØ lµ mét m« h×nh kiÓu mÉu cho c¸c dù ¸n mµ hÇu hÕt c¸c dù ¸n sÏ ®­îc tiÕn hµnh v× nhiÒu lý do vÒ kinh tÕ. Nh÷ng kh¸m ph¸ cña EIA sÏ cã gi¸ trÞ trong viÖc h­íng dÉn sù lùa chän vÞ trÝ, c¸c kh¶ n¨ng lùa chän cã ý nghÜa trong viÖc thùc thi dù ¸n nµy vµ sù lùa chän c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu phï hîp.

  2. ViÖc gi¸m s¸t c¬ b¶n vµ thÝch hîp lµ cÇn thiÕt trong viÖc cung cÊp th«ng tin cho dù ¸n b¶o vÖ cña EIA, ph¹m vi IEE, vµ sù ®¸nh gi¸ t¸c ®éng. ViÖc thiÕu hiÓu biÕt thÝch ®¸ng cña c¸c c¶m veà biÕn m«i tr­êng tiÕp nhËn vµ kiÕn thøc vÒ sù ph¶n øng cña m«i tr­êng tiÕp nhËn víi sù t¸c ®éng cña sinh vËt, c¸c t¸c ®éng ®Æc tr­ng cña m«i tr­êng ®­îc gi¸m s¸t, c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu ®· chøng minh lµ kh«ng hiÖu qu¶ hay phï hîp.

  3. ViÖc tiÕn hµnh kiÓm tra vµ dù ®o¸n c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu vµ c¸c ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t ho¹t ®éng lµ quan träng ®Ó phª chuÈn nh÷ng dù ®o¸n cña t¸c ®éng vµ ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶ c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu. C¸c nhãm cã tr¸ch nhiÖm cho c¸c b­íc tiÕp theo cña EIA ph¶i cã ®­îc c¸c nguån tiÒm lùc vµ kh¶ n¨ng ®Ó hoµn thµnh c¸c ho¹t ®éng gi¸m s¸t vµ ý kiÕn kÕt luËn ®Ó thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ m«i tr­êng.

Tµi liÖu tham kh¶o:


Jica 1996 Nghiªn cøu tÝnh kh¶ thi trong viÖc x©y dùng c©y cÇu Mekong- Kampong Chamë Campuchia, Toå chøc hîp t¸c quèc tÕ NhËt B¶n. C¸c phÇn chän läc tõ b¶n t­êng tr×nh chÝnh.

Kihara, D 2001 ViÖc tuyÓn chän c¸c gi¸m s¸t viªn ®Ó t¹o c¸c mèi liªn hÖ víi ChÝnh phñ. C¸c bµi b¸o ë t¹p chÝ Campuchia, ngµy 16 th¸ng 2.




chuyªn ®Ò 06- ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cña ®Ëp n­íc namleukT

M
TæNG QUAN §Ò TµI CñA KHãA HäC ETP1

  • Thñ tôc ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng (EIA)

  • Quan tr¾c m«i tr­êng

  • Khoa häc m«i tr­êng t¹i MRB

  • Nh÷ng thö th¸ch trong viÖc ¸p dông EIA t¹i MRB

  • Sù ®¸nh gi¸ t¸c ®éng tÝch hîp (CEA)

  • §¸nh gi¸ t¸c ®éng kinh tÕ – x· héi

  • Kinh tÕ m«i tr­êng
ôc ®Ých :


Nghiªn cøu nµy ®¸nh gi¸ víi ý phª b×nh viÖc ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng (EIA) ®· lµm cho ®Ëp thuû ®iÖn Nam Leuk t¹i Céng hoµ d©n chñ nh©n d©n Lµo. Ng­êi ta nhÊn m¹nh vµo vai trß cña EIA, nÕu ®­îc thùc hiÖn ®óng, sÏ cã Ých trong viÖc x¸c ®Þnh vµ gi¶m thiÓu nh÷ng t¸c ®éng vÒ m«i tr­êng cña nh÷ng dù ¸n kinh tÕ quan träng t¹i nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn. Ng­êi ta ®Æc biÖt chó ý ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ nh÷ng t¸c ®éng sinh th¸i, bao gåm ph¹m vi cña EIA, viÖc lùa chän nh÷ng thµnh phÇn m«i tr­êng cã gi¸ trÞ (VEC), nh÷ng ph­¬ng s¸ch gi¶m thiÓu vµ quan tr¾c vµ nh÷ng t¸c ®éng kinh tÕ x· héi.

VÊn ®Ò :


Nh÷ng vÊn ®Ò næi bËt trong nghiªn cøu chuyªn ®Ò nµy lµ :

  1. Sù cÇn thiÕt cña viÖc xem xÐt tæng hîp EIA ®èi víi tÊt c¶ nh÷ng t¸c ®éng m«i tr­êng tiÒm tµng cña nh÷ng dù ¸n ®Ó ®¶m b¶o cho nh÷ng ph­¬ng s¸ch gi¶m thiÓu ®­îc x¸c ®Þnh vµ thi hµnh.

  2. Vai trß c¬ b¶n cña nh÷ng ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t c¬ b¶n vµ nh÷ng ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t tieáp theo, nh÷ng ch­¬ng tr×nh nµy lµ mét phÇn cña EIA trong viÖc x¸c ®Þnh nh÷ng t¸c ®éng m«i tr­êng vµ cung cÊp kÕt qu¶ thö nghiÖm vÒ tÇm quan träng thùc sù cña nh÷ng t¸c ®éng, dù b¸o t­¬ng lai cña EIA ®èi víi nh÷ng dù ¸n t­¬ng øng.

  3. Lµm s¸ng tá vai trß cña EIA trong nhöõng quyÕt ®Þnh, nh÷ng dù ¸n kinh tÕ quan träng t¹i nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn (vd: t¹i sao ph¶i tiÕn hµnh EIA trong khi dù ¸n dï sao vÉn tiÕp tôc)

Môc tiªu kho¸ häc :


Trong viÖc hoµn thµnh nghiªn cøu nµy, nh÷ng ng­êi tham dù sÏ cã thÓ :


  1. Cung cÊp vÝ dô vÒ mçi VECs ®­îc x¸c ®Þnh cho dù ¸n ®Ëp thuû ®iÖn, ®­îc liÖt kª trong b¶ng sau :

    Sinh häc

    VËt lý

    Kinh tÕ – x· héi

    Rõng

    N­íc mÆt

    Kinh tÕ – x· héi

    Sinh th¸i ®Êt

    N­íc ngÇm

    Y tÕ c«ng céng

    Sinh th¸i ven s«ng

    ChÊt l­îng n­íc

    ViÖc ®ång ¸ng vµ v¨n ho¸

    NghÒ c¸

    §Êt

    Sù t¸i ®Þnh c­

    §éng vËt hoang d·

    KhÝ hËu

    Kh¶o cæ häc / LÞch sö häc




    TiÕng ån

    Sö dông ®Êt




    Xãi mßn







    ChÊt l­îng ®Êt




  2. M« t¶ ®Æc tÝnh nh÷ng t¸c ®éng tiÒm tµng cña dù ¸n Nam Leuk vµ tÇm quan träng cña nh÷ng t¸c ®éng nµy.

  3. Th¶o luËn vÒ kh¸i niÖm nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr­êng quan träng (SEI) vµ gi¶i thÝch c¸i g× lµ quan träng vµ lµm sao ph©n biÖt gi÷a nh÷ng kh¸i niÖm kh«ng t¸c ®éng, t¸c ®éng kh«ng quan träng vµ t¸c ®éng quan träng

  4. X¸c ®Þnh nh÷ng ph­¬ng s¸ch gi¶m thiÓu cã gi¸ trÞ vµ ®¸nh gi¸ nh÷ng hiÖu qu¶ ®­îc mong ®îi trong viÖc tr¸nh hay gi¶m thiÓu nh÷ng t¸c ®éng cña dù ¸n.

  5. Gi¶i thÝch vai trß quan träng cña quan tr¾c nh­ mét phÇn cña EIA vµ ph©n biÖt gi÷a nh÷ng lo¹i ch­¬ng tr×nh quan tr¾c kh¸c nhau

  6. Ph¸c ho¹ nh÷ng môc tiªu cña viÖc ph©n tÝch kinh tÕ – x· héi nh­ mét phÇn cña qu¸ tr×nh xem xÐt dù ¸n vµ liÖt kª nh÷ng khÝa c¹nh kinh tÕ c¶ tÝch cùc lÉn tiªu cùc cña dù ¸n Nam Leuk.

  7. §Ò xuÊt nh÷ng c¶i tiÕn ®èi víi viÖc ph©n tÝch chi phÝ – lîi nhuËn sÏ kÕt thóc mét phÇn cña §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng Nam Leuk.

Tãm t¾t dù ¸n :

Giíi thiÖu :


Dù ¸n ph¸t triÓn thuû ®iÖn Nam Leuk (sau ®©y gäi lµ dù ¸n ®Ëp Nam Leuk) n»m ë vÞ trÝ c¸ch tØnh Vientiane xÊp xØ 80 km vÒ phÝa §«ng B¾c. Vïng dù ¸n bao gåm vïng h¹ l­u Phonsaranh vµ Long Xan cña vïng Muang Han. §Ëp Nam Leuk cao 45 m, n»m trªn s«ng Nam Leuk, mét nh¸nh cña s«ng Nam Mang. §Ëp n­íc sÏ t¹o ra mét hå chøa n­íc réng 12.8 km2 vµ dÉn n­íc ch¶y vµo hå Nam Ngum qua mét tr¹m ph¸t ®iÖn 60 MW ®Æt trªn s«ng Nam Xan, mét nh¸nh cña s«ng Mekong.

§Ëp Nam Leuk mét thêi gian dµi ®­îc xem lµ mét dù ¸n høa hÑn vÒ mÆt kü thuËt vµ kinh tÕ, cã vÞ trÝ thuËn lîi liªn quan ®Õn l­u vùc Nam Ngum. T¹i ®iÓm gÇn nhÊt, s«ng Nam Leuk chØ c¸ch s«ng Nam Xan 3.5km, nh­ng l¹i cao ®Õn 180m. §Ëp Nam Leuk dÉn ®i hÇu hÕt dßng ch¶y (nghÜa lµ chØ cßn mét l­îng ®­îc duy tr× trong s«ng) tõ nh÷ng nh¸nh phô, Nam Poun, ®Õn hå Nam Ngum cho viÖc ph¸t ®iÖn.

§iÖn n¨ng l­îng sÏ ®­îc ph¸t lÇn ®Çu t¹i mét tr¹m ph¸t ®iÖn ®Æt t¹i bê tr¸i s«ng Nam Xan, kho¶ng 2 km th­îng l­u ®iÓm hîp l­u víi hå Nam Ngum, vµ ®iÖn sÏ ®­îc ph¸t ra lÇn thø 2 t¹i tr¹m ph¸t ®iÖn hiÖn thêi t¹i Nam Ngum.

Tæng C«ng ty ®iÖn lùc Lµo (EDL) lóc ®Çu ®Æt lµm mét thiÕt kÕ chi tiÕt cho dù ¸n ®Ëp n­íc Nam Leuk vµo n¨m 1993. C«ng ty t­ vÊn SOGREAH Ph¸p ®­îc EDL lùa chän theo nh÷ng thñ tôc cña Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸(ADB) vÒ h­íng dÉn chän t­ vÊn. §iÒu quan träng lµ, b¸o c¸o cña SOGREAH chØ x¸c ®Þnh nh÷ng lo¹i t¸c ®éng chÝnh dù ®o¸n nÕu dù ¸n ®­îc tiÕn hµnh mµ kh«ng cã mét kÕ ho¹ch gi¶m thiÓu chi tiÕt nµo. TiÕp theo giai ®o¹n thiÕt kÕ chi tiÕt, c¸c ph­¬ng ¸n kü thuËt bæ sung ®· ®­îc xem xÐt vµ mèi quan ng¹i vÒ nh÷ng t¸c ®éng m«i tr­êng tiÒm Èn quan träng ®· t¨ng lªn. Do ®ã, ADB yªu cÇu EDL tiÕn hµnh trªn nh÷ng nghiªn cøu m«i tr­êng bæ sung ®Ó cËp nhËt th«ng tin vµ cung cÊp mét b¸o c¸o EIA phï hîp víi nh÷ng tiªu chuÈn quèc tÕ ®­îc chÊp nhËn. ADB quy ®Þnh r»ng EDL ®¸nh gi¸ l¹i vµ ®­a ra nh÷ng tµi liÖu vÒ c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng chÝnh bao gåm : (i) thu thËp thªm nh÷ng th«ng tin ®Ó cã ®­îc h×nh ¶nh chÝnh x¸c h¬n cña m«i tr­êng vËt lý, sinh häc vµ con ng­êi, vµ nh÷ng t¸c ®éng tiÒm Èn dù ®o¸n, (ii) ®Ò xuÊt nh÷ng ph­¬ng s¸ch ®Ó xo¸ bá, gi¶m thiÓu hay båi th­êng c¸c t¸c ®éng. C«ng viÖc EIA míi hy väng sÏ ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu cña ADB vµ thÝch hîp v¬i chÝnh s¸ch m«i tr­êng cña ChÝnh phñ Céng hoµ d©n chñ nh©n d©n Lµo.


Nh÷ng t¸c ®éng ®Õn tµi nguyªn thiªn nhiªn ®­îc dù b¸o :


Nh÷ng khÝa c¹nh cña m«i tr­êng tù nhiªn ®­îc xem xÐt trong dù ¸n EIA Nam Leuk bao gåm ng­ nghiÖp, thuû v¨n, hÖ sinh th¸i thuû sinh vµ ®êi sèng hoang d·. Nh÷ng t¸c ®éng ®­îc dù b¸o ®Õn nh÷ng thµnh phÇn nµy do viÖc x©y dùng vµ vËn hµnh ®Ëp ®­îc m« t¶ chi tiÕt trong phÇn sau :

Ng­ nghiÖp :


Lµ mét phÇn cña EIA, ng­êi ta ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thÝch nghi vµ ph¸t triÓn cña nh÷ng loµi c¸ t¹i phÝa th­îng l­u s«ng Nam Leuk trong m«i tr­êng hå chøa míi. Nh÷ng loµi c¸ ®­îc x¸c ®Þnh t¹i th­îng l­u ®Ëp dùa trªn c¬ së t×nh tr¹ng kiÕm ¨n cña chóng, sù ­a thÝch m«i tr­êng sèng vµ sù tån t¹i cña chóng t¹i hå chøa Nam Ngum lµ nh÷ng loµi c¸ th­¬ng m¹i. Trong sè 10 loµi ®­îc thu thËp trong ®ît kh¶o s¸t c¸ trªn th­îng l­u ®Ëp, cã 6 loµi ®· cã trªn hå N©m Ngõm. Ba trong sè 4 loµi cßn l¹i ®­îc cho r»ng bÞ biÕn mÊt khái Nam Leuk sau khi hå ngËp n­íc. Nh÷ng loµi c¸ ®­îc thu thËp ë Nam Leuk phÝa trªn vÞ trÝ ®Ëp ®­îc liÖt kª d­íi ®©y, nh÷ng loµi bÞ tiªn ®o¸n lµ biÕn mÊt sÏ ®­îc ®¸nh dÊu sao (*).


Tªn khoa häc

Tªn chung

Channa gachua

Pa Kho Kang

Channa micropeltes

Pa Do

Channa marulius

Pa Kho Na

Clarias batrachus

Pa Douk Eu

Clarias macrocephalus

Pa Douk Oui

Ctennogobius Ocellatus

Pa Bou*

Osteochilus vittatus

Pa Khing

Puntius binotatus

Pa Sieuhuangen*

Hampala macrolepidota

Pa Chard*

H. dispar

Pa Soud

Nh÷ng t¸c ®éng ®Õn nh÷ng loµi c¸ di tró g©y ra bëi ®Ëp Nam Leuk còng ®­îc tiªn ®o¸n. Nh÷ng th«ng tin cã ®­îc ®· chØ ra r»ng sù di c­ cña c¸ x¶y ra t¹i h¹ l­u Nam Leuk , n¬i ®©y cã mét l­îng lín c¸ di c­ tõ dßng chÝnh s«ng Mekong ng­îc dßng lªn Tad Leuk ®Ó sinh s¶n vµo th¸ng 6. Nh÷ng loµi c¸ di c­ ë l­u vùc Nam Mung cã thÓ bÞ ¶nh h­ëng bëi t¸c ®éng tiÒm tµng bao gåm : Amblyrhynchichthys truncatus; Barbodes altus; Cirrhinus prosemion; Crossocheilus reticulatus; C. siamensis; Henicorrhynchus linaetus; H. siamensis; Labeo yunnanensis; Labriobarbus leptocheila; Labocheilos; Gyrinocheilus aymonieri; and Kryptopterus apogon. Th­îng l­u Nam Leuk ë phÝa trªn th¸c n­íc Tad Leuk ®­îc ®Æc tr­ng bëi chØ t¹o c¬ héi sinh s¶n h¹n chÕ cho nh÷ng loµi c¸ di c­. MÆc dï ng­êi ta nhËn thÊy mét sè loµi c¸ di c­ cã kh¶ n¨ng di chuyÓn ng­îc dßng xuyªn qua th¸c n­íc Tad Leuk trong thêi kú dßng ch¶y m¹nh nh­ng th¸c n­íc ®­îc xem nh­ lµ hµng rµo c¶n hÇu hÕt nh÷ng loµi c¸ di c­ t¹i s«ng Nam Leuk. V× lý do ®ã, viÖc x©y dùng ®Ëp n­íc 20km th­îng l­u th¸c n­íc ®­îc xem nh­ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn sù di c­ vµ sù ph¸t triÓn cña nh÷ng loµi cã gi¸ trÞ kinh tÕ ë h¹ l­u.

Thuû v¨n vµ hÖ sinh th¸i d­íi n­íc :


S«ng Nam Ngum hoµ víi s«ng Nam Mang, mét nh¸nh phô cña s«ng Mekong. Kho¶ng 4km xu«i dßng tõ Tad Leuk, Nam Leuk nhËn n­íc tõ nh¸nh s«ng chÝnh, Nam Mang, cã diÖn tÝch l­u vùc 328 km2. L­u l­îng ë hÖ thèng Nam Leuk bÞ t¸c ®éng bëi ®Þa chÊt cña l­u vùc vµ kiÓu m­a. L­u l­îng n­íc cña s«ng rÊt biÕn ®éng vµ d©ng nhanh ngay sau khi m­a trong mïa m­a vµ trë nªn rÊt thÊp trong mïa kh«, khi hÇu hÕt nh÷ng nh¸nh s«ng vµ th­îng l­u cña s«ng Nam Leuk ngõng ch¶y. NgËp lôt ë Nam Leuk vµ Nam Poun th× x¶y ra th­êng xuyªn vµo mïa m­a vµ còng cã thÓ x¶y ra vµo mïa kh« do cã nh÷ng c¬n m­a lín r¶i r¸c.

L­u vùc s«ng Nam Leuk lµ mét vïng cao nguyªn phï sa réng lín ®­îc bao phñ bëi rõng nhiÖt ®íi cßn kh¸ rËm. N­íc cña s«ng cã chÊt l­îng tèt vµ ®Æc tr­ng bëi sù kho¸ng ho¸ thÊp c¶ mïa m­a lÉn mïa kh«.

Phiªu sinh vµ hÖ ®éng vËt ®¸y ®­îc lÊy mÉu ®Ó x¸c ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ ®Þnh l­îng. §éng vËt ®¸y ®­îc x¸c ®Þnh rÊt thÊp t¹i s«ng Nam Leuk do vËn tèc dßng n­íc cao dÉn ®Õn sù tÈy tr«i líp trÇm tÝch ®¸y vµo mïa m­a vµ lµm c¹n líp nÒn cña dßng s«ng trong nh÷ng th¸ng hÌ.

§éng vËt hoang d· :


Vïng diÖn tÝch xÊp xØ 13 km2 sÏ bÞ ngËp n­íc do dù ¸n ®Ëp n­íc Nam Leuk, vïng nµy n»m ë bªn trong vïng b¶o tån Phou Khao Khouay (PKK). Vïng b¶o tån nµy lµ mét trong sè 18 khu b¶o tån ®­îc ph¸p luËt quy ®Þnh lµ nh÷ng vïng B¶o Tån §a D¹ng Sinh Häc Quèc Gia (NBCA) t¹i Lµo, cã tæng diÖn tÝch xÊp xØ 28,264 km2 (kho¶ng 10,6% diÖn tÝch ®Êt n­íc)

Nh÷ng t¸c ®éng ®­îc tiªn ®o¸n ®èi víi ®éng vËt hoang d· t¹i vïng b¶o tån PKK bao gåm nh÷ng t¸c ®éng tån t¹i trong suèt thêi gian x©y dùng vµ nh÷ng t¸c ®éng l©u dµi trong giai ®o¹n vËn hµnh cña dù ¸n ®Ëp Nam Leuk. Nh÷ng t¸c ®éng trong giai ®o¹n x©y dùng sÏ ¶nh h­ëng m¹nh lªn sù biÕn mÊt vÜnh viÔn m«i tr­êng sèng cña ®éng vËt hoang d· vµ lµm x¸o trén nh÷ng vÞ trÝ sinh s¶n cña chóng. Nh÷ng t¸c ®éng trong giai ®o¹n vËn hµnh sÏ lµm cho viÖc tiÕp cËn vïng nµy trë nªn dÔ dµng h¬n vµ dÉn ®Õn viÖc gia t¨ng ¸p lùc s¨n thó trém.

EIA ®· x¸c ®Þnh r»ng sù biÕn mÊt tÇng phñ rõng vµ thùc vËt do viÖc ngËp n­íc cña hå chøa sÏ ¶nh h­ëng ®Õn sè l­îng lín ®éng vËt vµ khiÕn chóng di chuyÓn ra khái vïng. Ng­êi ta tiªn ®o¸n r»ng, nh÷ng ®éng vËt di chuyÓn chËm sÏ bÞ chÕt ch×m khi x¶y ra sù ngËp n­íc. PKK cã nhiÒu loµi ®éng vËt cã vó kh¸c nhau mÆc dï mËt ®é cña chóng rÊt thÊp, ch¾c h¼n lµ kÕt qu¶ cña viÖc s¨n b¾n.

Mét cuéc kh¶o s¸t – mét phÇn cña EIA – ®· x¸c nhËn cã kho¶ng 25 loµi ®éng vËt cã vó, mét vµi loµi ®­îc xem lµ quan träng cho môc ®Ých b¶o tån. Nh÷ng ®éng vËt ®­îc quan s¸t lµ loµi mÌo nhá, voi ch©u ¸, con minh (mét loµi bß rõng), con v­în, gÊu, Langur (mét loµi khØ ¸ ch©u), con r¸i c¸ vµ h­¬u, nai. Nh÷ng loµi ®­îc quan s¸t thÊy hay ®­îc nghÜ r»ng cã hiÖn diÖn t¹i vïng dù ¸n lµ : gÊu ®en thuéc Ch©u ¸, Slow loris (mét gièng v­în ë Aán §é), b¸o ®èm, h­u Sampar.

Thªm vµo ®ã, líp phñ rõng vµ thùc vËt sÏ bÞ mÊt do sù thi c«ng gia t¨ng vµ lµm ®­êng ®Ó vËn chuyÓn. Tæng céng, 74,1 km ®­êng hiÖn t¹i sÏ ®­îc n©ng cÊp vµ 9km ®­êng míi sÏ ®­îc x©y dùng dÉn ®Õn kho¶ng 79ha ®Êt bÞ mÊt. §­êng hµnh lang cho viÖc di chuyÓn sÏ gÇn theo ®­êng Muang Hom hiÖn nay, n¬i ®©y ®· bÞ ¶nh h­ëng nghiªm träng bëi x©m nhËp tr¸i phÐp, sù s¨n b¾n vµ ph¸ rõng. Tæng céng ®Êt rõng bÞ mÊt do viÖc thiÕt lËp ®­êng di chuyÓn ­íc tÝnh kho¶ng 140 ha.

MÆc dï nh÷ng loµi chim th× rÊt di ®éng, tuy nhiªn vÉn cã nh÷ng mèi lo ng¹i vÒ viÖc biÕn mÊt m«i tr­êng sèng ven s«ng cña mét sè loµi ®Æc biÖt. Sù biÕn mÊt m«i tr­êng sèng do biÕn mÊt t¸n rõng vµ t¸n phñ thùc vËt tr­íc khi cã sù ngËp n­íc ®· ®­îc x¸c ®Þnh vµ ®­îc xem nh­ lµ mét mèi bËn t©m. Tæng céng 157 loµi chim ®­îc t×m thÊy ë PKK bao gåm 12 loµi quan träng. Trong suèt qu¸ tr×nh gi¸m s¸t cho EIA, nhiÒu loµi chim ®· ®­îc x¸c ®Þnh tr­íc lµ biÕn mÊt hay tån t¹i ë mËt ®é rÊt thÊp t¹i PKK. Nh÷ng loµi quan träng ghi l¹i trong qu¸ tr×nh gi¸m s¸t ®­îc liÖt kª ë b¶ng sau. Trong sè 12 loµi quan träng chØ cã 3 loµi ®­îc quan s¸t thÊy ë nh÷ng vïng l©n cËn cña dù ¸n. Loµi v¹c ¨n ®ªm Malayxia, Jerdon’s Baza vµ Javan Frogmouth




Tªn chung

Tªn khoa häc

T×nh tr¹ng 1

Cß ¨n ®ªm Malayxia

Gorsachina melanolophus

NT

Jerdon’s Baza

Aviceda jerdoni

NT

DiÒu h©u ¨n c¸

Ichthyophaga sp

NT

Gµ l«i ®á xumatra thuéc Th¸i Lan

Lophura diardi

T

Chim trÜ x¸m Peakok

Polyplectron bicalcaratum

AR

Chim cóc cu má san h« Ground

Carpococcyx renauldi

NT

Javan Frogmouth

Batrachostomus javensis

NT

Chim bãi c¸ cã mµu

Mgacerle lugubris

AR

Chim gâ kiÕn cã ®Çu mµu nh¹t

Gecimulus grantia

AR

Chim gâ kiÕn cæ ®á

Picus rabicri

T

Fulvetta cæ ®á

Alcippe rufogularis

NT

Parrotfinch cã ®u«i

Erythruna prasina

AR

1NT : gÇn nh­ bÞ ®e ®o¹ ë møc toµn cÇu, T : bÞ ®e do¹ toµn cÇu, AR : nguy hiÓm t¹i Th¸i Lan.

Thªm vµo nh÷ng t¸c ®éng ®èi víi ®éng vËt hoang d· vµ c¸c loµi chim do sù mÊt m«i tr­êng sèng, ng­êi ta tiªn ®o¸n r»ng ¸p lùc vÒ viÖc s¨n b¾n còng lµ mèi bËn t©m, ng­êi ta nghÜ r»ng s¨n b¾n sÏ gia t¨ng ngay trong suèt qu¸ tr×nh x©y dùng do sù trµn vµo nh÷ng ng­êi c«ng nh©n ë t¹i nh÷ng lÒu lao ®éng ngay vÞ trÝ x©y dùng. Sù dÔ dµng trong viÖc tiÕp cËn víi PKK trong suèt giai ®o¹n vËn hµnh sÏ lµ ®éng c¬ thóc ®Èy cµng nhiÒu viÖc s¨n b¾n trong vïng. §éng vËt hoang d· sÏ kh«ng cßn phong phó n÷a nh­ng viÖc s¨n b¾n sÏ ngµy cµng më réng. Chim bÞ s¨n quanh n¨m nh­ng viÖc s¨n ®éng vËt cã vó th­êng x¶y ra vµo mïa thu. KhØ th­êng bÞ s¨n vµo mïa m­a. Thó s¨n phæ biÕn nhÊt lµ heo rõng. Mét lo¹i thó s¨n kh¸c n÷a lµ mÌo hoang.

H¬n n÷a, viÖc biÕn mÊt m«i tr­êng sèng ë PKK do ch¸y rõng còng lµ mét mèi quan t©m. ViÖc g©y ra nh÷ng ®¸m ch¸y kh«ng cè ý ë Nam Leuk bëi nh÷ng thî s¨n vµ ng­êi s¨n trém lµ mét mèi ®e do¹ nghiªm träng trong suèt mïa kh«, viÖc nµy sÏ lµ nguyªn nh©n tiÒm tµng ®Ó g©y nªn nh÷ng thiÖt h¹i nghiªm träng cho thùc vËt trong rõng vµ lµ hËu qu¶ tiªu cùc cho nh÷ng ®éng vËt hoang d· sèng trªn c¹n.

Ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi :

§Æc ®iÓm céng ®ång ®Þa ph­¬ng :


Mét cuéc kh¶o s¸t ®­îc hoµn tÊt vµo n¨m 1995 ®Ó thu thËp d÷ liÖu kinh tÕ x· héi cho vïng cña dù ¸n. Cuéc kh¶o s¸t bao phñ nh÷ng lµng cã thÓ bÞ ¶nh h­ëng trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp bëi dù ¸n : B.Nam Leuk, B, Keng San, B. Thamdin vµ B.Nong Mouang. Bèn lµng nµy cã d©n sè 1,172 ng­êi bao gåm 181 hé gia ®×nh. Cuéc kh¶o s¸t nµy ®­îc tiÕn hµnh víi sù tham gia cña Héi liªn hiÖp Phô n÷ Lµo, cuéc kh¶o s¸t nµy cã liªn quan ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ nh÷ng ng­êi tham gia trong ®ã ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng ®­îc pháng vÊn vÒ nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh cña kinh tÕ x· héi vµ vÒ sù nhËn thøc cña hä vÒ t­¬ng lai sau khi thi hµnh dù ¸n ®Ëp n­íc Nam Leuk.

KÕt qu¶ cña kh¶o s¸t cho thÊy nÒn kinh tÕ n«ng th«n phô thuéc chñ yÕu vµo viÖc s¶n xuÊt g¹o, viÖc s¶n xuÊt nµy t¹o ra nguån l­¬ng thùc chÝnh. ViÖc canh t¸c kh¸c nhau gi÷a nh÷ng vïng cao vµ vïng thÊp, c¶ 2 vïng ®Òu trång lóa, ng« vµ ®Ëu nh÷ng ë nh÷ng tû lÖ kh¸c nhau, ë vïng thÊp lóa ®­îc trång nhiÒu h¬n. Céng thªm vµo nh÷ng vô mïa lóa, hÇu hÕt nh÷ng hé gia ®×nh ®Òu trång mét sè lo¹i c©y ¨n tr¸i (vd : xoµi, chuèi, mÝt, quara) ë v­ên nhµ hay ë c¶ däc theo nh÷ng ®ång lóa Nam Xan. Nguån thu nhËp chÝnh cña nh÷ng gia ®×nh nµy lµ do viÖc b¸n nh÷ng n«ng s¶n. V× thÕ, viÖc së h÷u ®Êt lµ mét th«ng sè kinh tÕ x· héi quan träng.

VËt nu«i nh­ tr©u, gia sóc, heo, dª vµ gµ vÞt hiÖn diÖn ë hÇu hÕt c¸c hé gia ®×nh.

HÇu hÕt nh÷ng n«ng d©n ®¸nh b¾t c¸ theo mïa vµ chØ cã 4 hé gia ®×nh trong sè 40 hé ®­îc pháng vÊn ®­îc ghi nhËn lµ ®¸nh c¸ hµng ngµy. Kho¶ng 40% ®¸nh c¸ trung b×nh mét lÇn trong tuÇn vµ 50% kh¸c 2 ®Õn 3 lÇn trong tuÇn. ViÖc ®¸nh c¸ lµ nguån protein chÝnh cho c¸c hé gia ®×nh vµ trë nªn 1 yÕu tè quan träng bæ sung vµo nguån thu nhËp. Nh÷ng dông cô ®¸nh b¾t c¸ ®­îc quan s¸t lµ l­íi c©u, l­íi gi¨ng, bÉy tre, l­íi tay, cÇn c©u, c¸i xiªn, sóng, l­íi xóc. Trong suèt mïa kh«, viÖc ®¸nh c¸ x¶y ra chñ yÕu ë vïng h¹ l­u t¹i Nam Leuk vµ ë Nam Mang. Suèt mïa m­a, viÖc c©u c¸ ®æi vÞ trÝ vµo ®ång lóa ®Ó tr¸nh n­íc dßng s«ng ch¶y m¹nh. Cao ®iÓm cña mïa c©u c¸ tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 6 khi l­îng n­íc ch¶y ra tõ s«ng t¨ng m¹nh vµ c¸ di chuyÓn vµo trong Nam Leuk tõ Nam Mang.


Nh÷ng t¸c ®éng dù ®o¸n ®Õn nh÷ng céng ®ång ®Þa ph­¬ng :


Nh÷ng t¸c ®éng chÝnh ®Õn céng ®ång ®Þa ph­¬ng ®­îc xem xÐt bëi EIA lµ sù ph¸ huû vïng canh t¸c, nguy c¬ mÊt c¬ héi c©u c¸ vµ nh÷ng t¸c ®éng ®Õn nhµ cöa vµ nh÷ng cÊu tróc x©y dùng kh¸c.

ViÖc mÊt ®Êt canh t¸c däc theo bê ph¶i cña dßng s«ng Ban Keng San x¶y ra do viÖc lµm l¸n tr¹i ®Ó ë cho nh÷ng ng­êi thÇu kho¸n vµ l¾p ®Æt trang thiÕt bÞ sÏ lµm ph¸ huû vÜnh viÔn 9 ha ®ång lóa vµ mÊt sö dông t¹m thêi 16.5 ha trong vßng Ýt nhÊt 3 n¨m. Ngoµi ra 1,5 ha ®ång lóa sÏ bÞ ¶nh h­ëng vÜnh viÔn do viÖc x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn. Trªn bê tr¸i s«ng Nam Xan, n¬i hiÖn cã kho¶ng 60% ®Êt ®ang trång lóa, 20 ®Õn 40 ha sÏ ®­îc sö dông cho viÖc s¶n xuÊt c¸t vµ sái. Nh÷ng c¸nh ®ång lóa nhá h¬n 1.5 ha n»m r¶i r¸c däc theo Nam Leuk, n»m ë phÝa trªn cña vïng hå chøa, ®­îc canh t¸c bëi nh÷ng d©n lµng Ban Nam Leuk còng sÏ bÞ ¶nh h­ëng bëi viÖc chøa n­íc. §­êng truyÒn t¶i ®iÖn ®Õn Pak Xan xuyªn qua h¬n 57 km ®ång lóa ë ®ång b»ng s«ng Mekong sÏ dÉn ®Õn viÖc biÕn mÊt vÜnh viÔn vïng ®Êt canh t¸c kho¶ng 0.5 ha (do tÝnh to¸n ­íc kho¶ng 240 th¸p mçi th¸p cÇn mét vïng l¾p ®Æt kho¶ng 20 m2)

ViÖc sö dông ®Êt hiÖn nay t¹i nh÷ng vïng mµ dù ®o¸n sÏ bÞ ¶nh h­ëng bëi dù ¸n ®Ëp n­íc Nam Leuk ®­îc tãm t¾t trong b¶ng sau :

ViÖc sö dông ®Êt

Vïng bÞ ¶nh h­ëng (ha)

VÜnh viÔn

T¹m thêi

Tæng céng

Líp phñ rõng

1,519.6

3.5

1,523.11

§ång lóa 2

12.5

36.5

49

Nh÷ng vïng x©y dùng

-

-

0

1 : Bao gåm 140 ha sö dông cho ®­êng truyÒn t¶i ®iÖn

2 : Dùa vµo thiÕt kÕ dù ¸n ban ®Çu ; vïng ®Êt bÞ ¶nh h­ëng thùc tÕ cã thÓ Ýt h¬n

Dù ®o¸n kh«ng cã t¸c ®éng ®Õn viÖc ®¸nh c¸ vµo mïa m­a g©y ra bëi viÖc x©y dùng vµ vËn hµnh ®Ëp n­íc. ViÖc suy gi¶m l­u l­îng dßng ch¶y cña s«ng trong suèt mïa m­a dù ®o¸n sÏ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng ®¸nh b¾t c¸ ®Þa ph­¬ng trong ruéng lóa. L­u l­îng dßng ch¶y sÏ kh«ng bÞ ¶nh h­ëng trong mïa kh« v× thÕ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®¸nh b¾t c¸ dù ®o¸n còng sÏ kh«ng thay ®æi.

Dù ¸n ®Ëp n­íc Nam Leuk sÏ kh«ng ph¶i di d©n. Kh«ng ng«i nhµ nµo bÞ ¶nh h­ëng c¶ ë trong vïng hå chøa lÉn däc theo Nam Xan. ChØ cã mét vµi tóp lÒu ë ruéng lóa sÏ ph¶i t¹m thêi t¸i bè trÝ trong vïng má ®Êt ë bê tr¸i Nam Xan.


Ph©n tÝch chi phÝ - lîi nhuËn cña dù ¸n ®Ëp n­íc Nam Leuk :


Dù ¸n ®Ëp n­íc Nam Leuk ®­îc x¸c ®Þnh lµ dù ¸n ph¸t triÓn thuû ®iÖn thÝch hîp nhÊt, nÕu so s¸nh víi c¸c dù ¸n tiÒm n¨ng kh¸c t¹i Lµo, dùa vµo sù so s¸nh cña c¸c yÕu tè chÝnh nh­ ®iÖn ph¸t cho tiªu thô trong n­íc víi xuÊt khÈu, t¸c ®éng vÒ x· héi vµ m«i tr­êng, giai ®o¹n chuÈn bÞ, tæng chi phÝ vèn. Tãm t¾t c¸c sè liÖu chÝnh dù ¸n ®Ëp Nam Leuk ®­îc tr×nh bµy d­íi ®©y.


Th«ng sè kü thuËt

Gi¸ trÞ

C«ng suÊt l¾p

60 MW

§iÖn l­îng trung b×nh n¨m

245 GWh

HÖ sè ph¸t ®iÖn hµng n¨m

47%

Tæng chi phÝ vèn

85 triÖu USD

Chi phÝ vèn ®¬n vÞ

1.417 S/KW

Chi phÝ ®¬n vÞ ph¸t ®iÖn

5.3 C/kWh

Nguån kinh phÝ

C«ng céng

DiÖn tÝch hå chøa

12 km2

Sè d©n di dêi

Kh«ng

Chi phÝ ­íc tÝnh cho viÖc x©y dùng dù ¸n ®Ëp Nam Leuk lµ 18,7 triÖu USD, trong ®ã 81% lµ vèn tõ n­íc ngoµi vµ 19% sÏ lµ cña ®Þa ph­¬ng. Ph©n tÝch chi phÝ – lîi nhuËn ®­îc hoµn thµnh cho dù ¸n ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc dù ¸n cã kinh tÕ hay kh«ng. Tãm t¾t sù tÝnh to¸n ®­îc chØ ra ë b¶ng sau :


Môc/N¨m

1996

1997

1998

1999

2000

2001

Chi phÝ ph¸t ®iÖn – triÖu $

0,00

12,51

25,30

39,15

8,56




T & D - triÖu $







1,12

7,16

0,93




O & M - triÖu $










1,05

1,05

1,05

Ph¸t ®iÖn – Gwh










220,4

22,4

220,4

Tæn thÊt – Gwh










4,4

4,40

4,40

B¸n ®iÖn xuÊt khÈu – Gwh










209,6

208,3

206,8

Lîi nhuËn - triÖu $










8,84

8,79

8,73

Bæ sung tõ Nam Ngum - triÖu $










1,50

1,50

1,50

B¸n ®iÖn t¹i chç – Gwh










5,80

7,00

8,40

Tæn thÊt – Gwh










0,58

0,70

0,84

Lîi nhuËn - triÖu $










0,41

0,49

0,58

Lîi nhuËn Div & Gen - triÖu $










0,81

0,87

0,94

Tæng chi phÝ vèn - triÖu $

0,00

12,51

26,41

46,31

10,54

1,05

Tæng lîi nhuËn - triÖu $

0,00

0,00

0,00

0,00

11,56

11,64

Dßng Kinh phÝ rßng - triÖu $

0,00

-12,51

-26,41

-46,31

1,02

10,59

C¸c gi¶ thuyÕt ¸p dông tÝnh to¸n:

1. §iÖn l­îng trung b×nh hµng n¨m cña dù ¸n cung cÊp 215 Gwh (Tr¹m ph¸t ®iÖn Nam Ngum s¶n xuÊt 245 Gwh) dù ®o¸n lµ sÏ gi¶i quyÕt nhu cÇu ®Þa ph­¬ng trong l­íi ®iÖn Paksane



  1. L­îng ®iÖn thõa cña dù ¸n sÏ ®­îc xuÊt khÈu cho Tæng C«ng ty ®iÖn lùc Th¸i Lan (EGAT)

  2. Tuæi thä kinh tÕ cña dù ¸n lµ 40 n¨m vµ sÏ kh«ng cã gi¸ trÞ cßn l¹i vµo cuèi tuæi thä

  3. XuÊt khÈu sang Th¸i Lan c¶ vÒ mÆt kinh tÕ vµ tµi chÝnh rÊt cã gi¸ trÞ t¹i møc gi¸ trung b×nh 0.045 $/Kwh

  4. Khi xem xÐt ®Õn lîi nhuËn kinh tÕ ë thÞ tr­êng tiªu dïng, nã cßn cã gi¸ trÞ trong ph¹m vi tiÕt kiÖm tµi nguyªn vµ thÆng d­ ng­êi tiªu dïng.

Ph­¬ng ph¸p th¨m quan hiÖn tr­êng


Häc viªn sÏ tham quan ®Ëp Nam Leuk t¹i tØnh Vientiane ®Ó xem dù ¸n ®· hoµn thµnh vµ thu thËp thªm nh÷ng th«ng tin th«ng qua viÖc quan s¸t, pháng vÊn vµ xem xÐt l¹i nh÷ng tµi liÖu bæ sung ®Ó hoµn tÊt viÖc ®¸nh gi¸ EIA ®· lµm cho dù ¸n. Häc viªn sÏ cã c¬ héi th¶o luËn vÒ nh÷ng khÝa c¹nh kh¸c nhau cña dù ¸n vµ EIA víi ng­êi qu¶n lý m«i tr­êng vµ nh÷ng kü s­, quan chøc chÝnh phñ vµ nh÷ng ®¹i diÖn cho céng ®ång. Thêi gian dù tÝnh cho viÖc tham quan lµ 2 ngµy. ViÖc ®i tõ Vientiane ®Õn vÞ trÝ dù ¸n vµ ng­îc l¹i sÏ mÊt kho¶ng 2 – 3 giê mét l­ît, v× vËy chç nghØ qua ®ªm sÏ ®­îc bè trÝ. Häc viªn sÏ ®­îc tæ chøc thµnh nh÷ng nhãm nhá ®Ó tham quan, vµ mçi nhãm sÏ ®¶m nhËn mét ®Ò tµi cô thÓ. Träng t©m kh¶o s¸t cña hä ®­îc tãm t¾t ë b¶ng sau :


§Ò tµi

Träng t©m

L©m nghiÖp

§iÒu kiÖn cÇn

§èi t­îng m«i tr­êng nguy hiÓm

§¸nh gi¸ t¸c ®éng

Nh÷ng ph­¬ng s¸ch gi¶m thiÓu

Theo dâi quan tr¾c


HÖ sinh th¸i trªn c¹n

§iÒu kiÖn cÇn

§èi t­îng m«i tr­êng nguy hiÓm

§¸nh gi¸ t¸c ®éng

Ph­¬ng s¸ch gi¶m thiÓu

Theo dâi quan tr¾c


Kinh tÕ – X· héi

T¸c ®éng ®Õn n«ng nghiÖp

T¸c ®éng ®Õn l©m nghiÖp

Lîi nhuËn kinh tÕ

§Òn bï vµ nh÷ng ph­¬ng s¸ch gi¶m thiÓu

Sù ñng hé cña céng ®ång ®èi víi dù ¸n


Ph©n tÝch – Lîi nhuËn

Lîi nhuËn kinh tÕ

Chi phÝ trùc tiÕp

Chi phÝ kh«ng ph¶i tiÒn tÖ

Kinh doanh xuÊt khÈu

Sù chøng minh dù ¸n lµ ®óng


Khi hoµn tÊt chuyÕn tham quan, nh÷ng nhãm nhá sÏ ®­îc yªu cÇu tr×nh bµy nh÷ng kh¸m ph¸ cña hä cho líp häc, nhÊn m¹nh vµo nh÷ng bµi häc thùc tÕ ®· ®­îc häc bëi nh÷ng ng­êi tham dù kho¸ häc, ®Ó cñng cè lý thuyÕt EIA ®· ®­îc d¹y trong kho¸ häc.

Nh÷ng ®iÒu ghi nhí :


Dù kiÕn nh÷ng bµi häc ®­îc häc viªn thu ho¹ch ®­îc khi hoµn tÊt nghiªn cøu vµ chuyÕn tham quan bao gåm :

  1. Nh÷ng tiªu chuÈn vµ nh÷ng h­íng dÉn ®¸nh gi¸ EIA râ rµng lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó b¶o ®¶m r»ng tÊt c¶ nh÷ng dù ¸n cã g©y ra nh÷ng t¸c ®éng ®èi víi m«i tr­êng sÏ tuú thuéc vµo ®¸nh gi¸ vÒ m«i tr­êng.

  2. Nh÷ng ®¸nh gi¸ m«i tr­êng cho nh÷ng dù ¸n lín ë nh÷ng quèc gia ®ang ph¸t triÓn ®ang ngµy cµng tuú thuéc vµo sù xem xÐt kü l­ìng bëi nh÷ng céng ®ång m«i tr­êng vµ nh÷ng nhµ tµi trî. V× thÕ, nh÷ng ng­êi thùc hiÖn EIA ph¶i ®¶m b¶o r»ng hä tu©n theo nh÷ng thñ tôc vÒ EIA ®­îc chÊp nhËn réng r·i vµ nh÷ng kh¸m ph¸, kÕt luËn ph¶i cã c¬ së khoa häc.

  3. Ph©n tÝch chi phÝ – lîi nhuËn nªn cè g¾ng xem xÐt tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ vµ lîi nhuËn cã liªn quan ®Õn dù ¸n bao gåm c¶ nh÷ng chi phÝ phi tiÒn tÖ cña nh÷ng t¸c ®éng dù ®o¸n cña dù ¸n ®èi víi m«i tr­êng tù nhiªn. Kh«ng xem xÐt c¶ vÒ chi phÝ tiÒn tÖ lÉn chi phÝ kh«ng tiÒn tÖ lµm gi¶m sù h÷u dông cña viÖc ph©n tÝch chi phÝ – lîi nhuËn trong viÖc hç trî viÖc ra quyÕt ®Þnh.

  4. Gi¸m s¸t lµ rÊt cÇn thiÕt cho viÖc dù ®o¸n nh÷ng t¸c ®éng vµ ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶ cña nh÷ng ph­¬ng s¸ch gi¶m thiÓu. ViÖc hoµn tÊt mét ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t c¬ b¶n toµn diÖn lµ mét phÇn cña EIA sÏ cung cÊp nh÷ng mèc nÒn cÇn thiÕt ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é cña nh÷ng t¸c ®éng thùc tÕ so víi dù ®o¸n vµ sù cÇn thiÕt cÇn ph¶i cã nh÷ng ph­¬ng s¸ch gi¶m thiÓu.

Tµi liÖu tham kh¶o


ADB.1993. §Ëp n­íc vµ Hå n­íc / Thuû ®iÖn. H­íng dÉn m«i tr­êng cho nh÷ng dù ¸n ph¸t triÓn lùa chän c«ng nghiÖp vµ n¨ng l­îng. Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸. pp 17 – 28

EDL. Kh«ng ngµy th¸ng. Dù ¸n Thuû ®iÖn Nam Leuk. Electricite du Laos. Céng hoµ d©n chñ Lµo

VSOGREAH. 1996. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cho dù ¸n ph¸t triÓn thuû ®iÖn Nam Leuk.

STEA. 2000. KÕ ho¹ch hµnh ®éng quèc gia vÒ m«i tr­êng cho Céng hoµ d©n chñ Lµo. C¬ Quan Khoa Häc, C«ng NghÖ Vµ M«i Tr­êng.



chuyªn ®Ò 07: c¶i thiÖn hÖ thèng qu¶n lý m«i tr­êng ë nhµ m¸y Bia lµo

M
HÖ thèng qu¶n lý m«i tr­êng (EMS)

  • ISO 14001 C¸c yªu cÇu chung

  • ISO 14001 ChÝnh s¸ch m«i tr­êng

  • ISO 14001 C¸c khÝa c¹nh m«i tr­êng

  • ISO 14001 C¸c môc tiªu vµ môc ®Ých

  • ISO 14001 C«ng t¸c ®o l­êng vµ quan tr¾c

  • ISO 14001 Sù hiÖu chØnh kh«ng thÝch hîp vµ c¸c ho¹t ®éng ng¨n ngõa

  • §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng

ôc ®Ých


T×nh huèng nµy xem xÐt viÖc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i nhµ m¸y Bia Lµo vµ chøng minh c¸c sè liÖu ®­îc bæ sung hµng ngµy v× nhµ m¸y trong t­¬ng lai ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý m«i tr­êng (EMS) vµ cã thÓ ®­îc c«ng nhËn ®¹t tiªu chuÈn ISO 14001. Nhµ m¸y Bia Lµo ®· hoµn tÊt viÖc chuÈn bÞ cho viÖc c«ng nhËn ®¹t tiªu chuÈn ISO vµ chøng minh c¸c nç lùc ®Ó gi¶m c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng th«ng qua viÖc øng dông thùc tiÔn qu¶n lý tèt nhÊt nh­ EMS vµ s¶n xuÊt s¹ch h¬n. C¸c chñ ®Ò chung ®­îc ®Ò cËp trong kho¸ huÊn luyÖn.

VÊn ®Ò


Nh÷ng vÊn ®Ò tiªu biÓu næi bËt trong nghiªn cøu nµy lµ:

  1. ChiÕn l­îc vµ c¸c lîi nhuËn kh¸c ®èi víi nÒn c«ng nghiÖp vÒ viÖc c¶i thiÖn hÖ thèng qu¶n lý m«i tr­êng (EMS) vµ ®¹t tíi tiªu chuÈn 14001.

  2. TiÒm n¨ng ®­a ®Õn c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng do c¸c ho¹t ®éng c«ng nghiÖp mÆc dï ®· tù nguyÖn thùc hiÖn ®Çy ®ñ EMS.

  3. Thùc hiÖn EMS kh«ng nhÊt thiÕt lµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp sÏ ®¹t ®­îc tiªu chuÈn ISO.

  4. C¸c dù ¸n c¶i thiÖn EMS vµ viÖc ®­îc chøng nhËn ISO 14001.

Môc tiªu kho¸ häc


Trªn viÖc ®­a ra nghiªn cøu nµy, ng­êi tham gia cã thÓ:

  • §¸nh gi¸ chÝnh m«i tr­êng ®ang ph¸t triÓn t¹i nhµ m¸y Bia Lµo cã ®¹t ®­îc tÊt c¶ c¸c yªu cÇu cña tiªu chuÈn 14001 hay kh«ng.

  • X¸c ®Þnh c¸c khÝa c¹nh m«i tr­êng cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nhµ m¸y Bia Lµo.

  • M« t¶ ®Æc ®iÓm c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng liªn quan tíi nhµ m¸y bia.

  • Tãm t¾t vµ phª b×nh c¸c kh¸m ph¸ vÒ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng (EIA) cho sù më réng gÇn ®©y cña nhµ m¸y Bia Lµo.

  • NhËn d¹ng thùc tiÔn qu¶n lý vµ c¸c ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt s¹ch h¬n (CP) ®­îc nhµ m¸y sö dông ®Ó ng¨n chÆn vµ gi¶m c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng.

  • Th¶o luËn vµ ®åi chiÕu c¸c môc tiªu b¶o vÖ m«i tr­êng víi c¸c tiªu chuÈn cã thÓ ¸p dông ®­îc t¹i Lµo gåm c¸c môc tiªu vµ tiªu chuÈn cña c¸c n­íc h¹ l­u s«ng Mª C«ng kh¸c.

  • M« t¶ c¸c ch­¬ng tr×nh quan tr¾c m«i tr­êng ®­îc nhµ m¸y Bia Lµo vµ c¸c c¬ quan nhµ n­íc cã tr¸ch nhiÖm ë Vientiane thùc hiÖn .

  • NhËn ra ®­îc tÇm quan träng cña gi¸o dôc trong viÖc më réng ph¸t triÓn nhËn thøc m«i tr­êng trong ngµnh c«ng nghiÖp vµ c«ng chóng.

Tãm t¾t dù ¸n:

Giíi thiÖu


Nhµ m¸y Bia Lµo, lµ nhµ m¸y ®Çu tiªn ë Lao, ®­îc thiÕt lËp vµo n¨m 1972. Nhµ m¸y n»m ë phÝa Nam cña thµnh phè Vientiane to¹ l¹c trªn con ®­êng Thadua gÇn víi lµng Salakham, mét phÇn cña quËn Hatsayphong. Ban ®Çu, nhµ m¸y lµ sù ®Çu t­ hîp t¸c cña c¸c ®èi t¸c lµ Ph¸p (85%) vµ Lµo (15%) cã tæng trÞ gi¸ lµ 3.750.000USD. N¨ng suÊt s¶n xuÊt ®Çu tiªn 30.000 hectolit/n¨m ( 1hectolit, viÕt t¾t lµ hl, t­¬ng ®­¬ng víi 100lit). Thµnh phÈm bia ®Çu tiªn ®­îc ph©n phèi vµo n¨m 1973.

Tõ n¨m 1975 ®Õn 1976, s¶n l­îng bia gi¶m tõ 28.541 hl/n¨m cßn 128 hl/n¨m do thiÕu c¸c nguyªn vËt liÖu ®­îc nhËp tõ n­íc ngoµi, ®ång thêi kÌm theo sù thµnh lËp cña nhµ n­íc Lµo vµo cuèi n¨m 1975. Vµo n¨m 1977, nhµ m¸y bia ®­îc quèc h÷u ho¸, vµ gia t¨ng s¶n xuÊt tíi 5.363 hl/n¨m vµ ®¹t ®­îc 22.444 hl/n¨m vµo n¨m 1978. Vµo n¨m 1990, s¶n l­îng bia ®· gia t¨ng tíi 45.000 hl/n¨m.

Do nhu cÇu bia trong n­íc cao, nhµ m¸y ®· më réng ho¹t ®éng vµo n¨m 1990 ®Ó gia t¨ng n¨ng suÊt s¶n xuÊt ®Õn 69.000 hl vµ ®¹t 87.000 hl vµo n¨m 1992. §¸p øng cho mäi sù gia t¨ng nhu cÇu trong n­íc, nhµ m¸y ®· ®­îc c¶i tæ thµnh mét dù ¸n kinh doanh hîp t¸c gi÷a Loxley – Itailian Thai Company (51%) vµ nhµ n­íc Lµo (49%) vµo n¨m 1993. Sù ph¸t triÓn thø 2 cña nhµ m¸y ®­îc hoµn tÊt vµo n¨m 1994 cho phÐp s¶n l­îng bia t¨ng dÇn tõ 102.000 hl vµo cuèi n¨m 1994 lªn tíi 250.000 hl vµo n¨m 1997.

MÆc dï nhµ m¸y lÇn l­ît tr¶i qua 2 lÇn më réng, nh­ng s¶n l­îng bia vÉn kh«ng ®ñ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc. V× vËy, vµo 8/1997, nhµ m¸y ®· ®­a ra kÕ ho¹ch më réng vµ ®· nhËn ®­îc sù ®ång ý x©y dùng mét x­ëng s¶n xuÊt thªm bia trªn khu vùc nhµ m¸y. Sù më réng thø 3 nµy, hoµn tÊt vµo cuèi n¨m 1999, ®· lµm t¨ng n¨ng suÊt s¶n xuÊt lªn 500.000 hl/n¨m. Sù ®Çu t­ tiÒn vèn vµ n¨ng suÊt s¶n xuÊt t­¬ng øng tõ lóc míi ho¹t ®éng vµo n¨m 1973 ®Õn nay ®­îc tãm t¾t trong b¶ng sau:




N¨m

Giai ®o¹n

Sù ®Çu t­ tiÒn vèn

N¨ng suÊt s¶n xuÊt

1972

B¾t ®Çu

3.570.000 USD

30.000 hl/n¨m

1990-1993

I

800.000.000 Kip

80.000 hl/n¨m

1994-1996

II

6.700.000 USD.

250.000 hl/n¨m

1997-1999

III

8.500.000 USD

500.000 hl/n¨m

M« t¶ c¸c ho¹t ®éng cña nhµ m¸y Bia Lµo.


C¸c nguyªn liÖu chÝnh cho viÖc s¶n xuÊt bia lµ:

  • M¹ch nha – kho¶ng 9.600 tÊn/n¨m, nhËp khÈu tõ Ph¸p.

  • C©y hoa bia – kho¶ng 25,8 tÊn/n¨m; nhËp khÈu tõ §øc

  • G¹o – kho¶ng 3.550 tÊn/n¨m; ®­îc cung cÊp trong n­íc

  • N­íc – nguån n­íc ngÇm tõ mét khu vùc kh«ng ph¸t triÓn cña thµnh phè Vientiane.

S¶n l­îng hµng n¨m hiÖn t¹i lµ 500.000 hl bao gåm ba lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau:

  • Bia chai – 365.000 hl (73%)

  • Bia lon – 35.000 hl (7%)

  • Bia t­¬i – 100.000 hl (20%)

ChØ cã 1,4% s¶n phÈm hiÖn t¹i ®­îc xuÊt khÈu sang Cambodia, Ph¸p, NhËt, NewZealand, USA vµ ViÖt Nam. Sè cßn l¹i 98.6% s¶n phÈm bia ®­îc tiªu thô trong n­íc, trong ®ã 64% ®­îc ph©n phèi cho c¸c ®¹i lý cña thµnh phè Vientiane, cßn l¹i 34.6 ®ang ®­îc ph©n phèi cho c¸c tØnh kh¸c. KÕt qu¶ cña viÖc më réng nhiÒu lÇn nµy lµ nhµ m¸y Bia Lµo ngµy nay ®· ®¸p øng ®­îc 98% nhu cÇu bia trong n­íc, chØ cã 2% bia trªn thÞ tr­êng mang nh·n hiÖu n­íc ngoµi.

C¸c nguån « nhiÔm tõ ho¹t ®éng cña nhµ m¸y bia.


Nh÷ng nguån « nhiÔm chÝnh tõ ho¹t ®éng cña nhµ m¸y Bia Lµo lµ cÆn cßn l¹i, ho¸ chÊt, vµ viÖc sö dông n­íc. Mèi quan t©m nhÊt vÒ m«i tr­êng lµ viÖc lo¹i bá n­íc th¶i. Sù th¶i chÊt « nhiÔm vµ c¸c lo¹i n­íc th¶i nhµ m¸y ®­îc tr×nh bµy mét c¸ch tãm t¾t nh­ sau:

ChÊt th¶i r¾n


  • CÆn b· lµ lo¹i chÊt th¶i bao gåm lµ b· lóa m¹ch, lµ nh÷ng chÊt cßn l¹i tõ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bia. HiÖn nay ph¸t sinh kho¶ng 500 tÊn b· lóa m¹ch/th¸ng. NÕu cÆn b· nµy kh«ng ®­îc xö lý hay gi¶i quyÕt, th× nã cã thÓ trë thµnh nguån « nhiÔm mïi. V× vËy, b· lóa m¹ch ®­îc thu gom hµng ngµy vµ ®­îc ®em ®i khái khu vùc nhµ m¸y. Do b· lóa m¹ch cã thÓ ®­îc sö dông lµm thøc ¨n gia sóc, nªn nhµ m¸y Bia Lµo kh«ng gÆp khã kh¨n trong viÖc lo¹i bá s¶n phÈm phô cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nµy, mµ nã cßn cung cÊp lîi nhuËn thø yÕu thùc tÕ.

  • Thuû tinh (tõ c¸c chai bÓ) t¹o ra mét vÊn ®Ò vÒ chÊt th¶i r¾n bëi v× cã kho¶ng 0.9 – 1% chai bÞ bÓ trong qu¸ tr×nh ®ãng chai. HiÖn t¹i, miÓng thuû tinh ®­îc tr«ng coi vµ ®em th¶i bá do c«ng ty vÖ sinh thµnh phè Vientiane thùc hiÖn.Trong t­¬ng lai, nhµ m¸y sÏ cã kÕ ho¹ch ®Ô t¸i sö dông chÊt th¶i thuû tinh cho c¸c môc ®Ých sö dông kh¸c b»ng c¸ch ký hîp ®ång víi nh÷ng c«ng ty quan t©m vÒ vÊn ®Ò nµy hay xuÊt khÈu chóng sang c¸c n­íc l¸ng giÒng mµ cã s½n kü thuËt t¸i chÕ thiÕt yÕu.

  • Bïn tõ qu¸ tr×nh xö lý n­íc th¶i t¹o nªn mét khèi chÊt th¶i r¾n cã thÓ tÝch lín ph¸t sinh tõ nhµ m¸y. Sau khi lµm kh«, bïn sÏ ®­îc thu gom vµ chuyªn chë ®Õn c¸c nhµ m¸y ph©n bãn sinh häc.

¤ nhiÔm kh«ng khÝ.


Sù « nhiÔm kh«ng khÝ tõ nhµ m¸y b¾t nguån chñ yÕu tõ sù bay h¬i cña c¸c ho¸ chÊt, chñ yÕu lµ NaOH ®­îc sö dông trong c«ng ®o¹n röa s¹ch chai. Sù ph¸t ra mïi tõ dÇu cña nhµ m¸y ®­îc ®un s«i còng mét nguån g©y ra « nhiÔm kh«ng khÝ. MÆc dï c¶ ho¸ chÊt vµ mïi bèc ra tõ qu¸ tr×nh ®un s«i ®Òu ®­îc th¶i ra kh«ng khÝ mµ kh«ng xö lý, nh­ng t¸c ®éng cña chóng ®èi víi m«i tr­êng kh«ng khÝ ®­îc xem nh­ lµ kh«ng ®¸ng kÓ vµ ®­îc xem nh­ kh«ng ch¾c ch¾n ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ cña c¶ c«ng nh©n nhµ m¸y vµ ng­êi d©n sèng t¹i ®Þa ph­¬ng.

N­íc th¶i.


N­íc th¶i ®­îc ph¸t sinh trong suèt c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt bia t¹i nhµ m¸y. ThÓ tÝch n­íc th¶i ph¸t sinh cao nhÊt trong c¸c c«ng ®o¹n sau:

  • Röa chai

  • Lµm ®Çy trong suèt qu¸ tr×nh ®ãng chai

  • Röa ®¸y

  • Sù th¶i håi chÊt th¶i ë c¸c c«ng ®o¹n vµ röa bÓ bao gåm nåi nÊu, bån ñ bia, Êm ®un n­íc.

  • N­íc th¶i tõ qu¸ tr×nh lµm s¹ch.

Nh÷ng chÊt g©y « nhiÔm chÝnh trong hçn hîp n­íc th¶i nhµ mµy lµ men bia, chÊt dinh d­ìng. Nh÷ng chÊt g©y « nhiÔm phæ biÕn kh¸c lµ:

  • NaOH ®­îc sö dông trong röa chai

  • H3PO4 dïng trong viÖc röa c¸c bÓ chøa bia

  • OXONIA, hay acetic acid, dïng ®Ó tiªu diÖt vi trïng mÇm bÖnh ë tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt.

  • Hypochlorit 60% Cl2 dïng ®Ó tiÖt trïng n­íc cÊp.

  • C¸c ho¸ chÊt ®­îc sö dông ®Ó röa ®¸y thïng nh­ VIXON

  • DÇu vµ mì sö dông ®Ó b¶o qu¶n m¸y mãc.

Nhµ m¸y Bia Lµo cho ra mét l­îng thÓ tÝch n­íc th¶i ®¸ng kÓ – kho¶ng 700 - 1000 m3/ngµy. NÕu nhµ m¸y kh«ng cã ph­¬ng tiÖn xö lý, n­íc th¶i ®­îc th¶i ra sÏ t¹o ra mét vÊn ®Ò m«i tr­êng nghiªm träng do sù ngét ng¹t cña nhµ m¸y g©y ra ®èi víi c¸c vïng phô cËn cña nhµ m¸y nh­ céng ®ång ®Þa ph­¬ng vµ ho¹t ®éng n«ng nghiÖp. §Ó lµm gi¶m mèi quan t©m cña ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng vµ c«ng nh©n nhµ m¸y vÒ sù tiÒm Èn t¸c ®éng x· héi vµ m«i tr­êng, ban qu¶n lý vµ chñ nhµ m¸y ®· cam kÕt víi bé c«ng nghiÖp vµ luËt lao ®éng ®Çu t­ x©y dùng c¸c hÖ thèng xö lý n­íc th¶i hiÖn ®¹i. HiÖn nay n­íc th¶i ®· ®­îc xö lý sÏ ®­îc th¶i tõ nhµ m¸y ra con m­¬ng gÇn ®ã, vµ sau ®ã tõ con m­¬ng nµy n­íc th¶i sÏ tho¸t ra ®ång lóa tr­íc khi nã t×m thÊy con ®­êng cuèi cïng ch¶y ra s«ng MeKong c¸ch nhµ m¸y kho¶ng 12 km. C¸c ®Æc tr­ng cña hÖ thèng xö lý n­íc th¶i nhµ m¸y Bia Lµo sÏ ®­îc chi tiÕt ho¸ h¬n trong phÇn sau.

Nh÷ng thùc tiÔn trong qu¶n lý m«i tr­êng hiÖn nay cña nhµ m¸y bia Lµo.

N©ng cao chÊt l­îng cña hÖ thèng xö lý chÊt th¶i


ViÖc th¶i bá n­íc th¶i tõ nhµ m¸y mµ kh«ng ®­îc xö lý sÏ cã tiÒm Èn g©y ra t¸c ®éng m«i tr­êng ®¸ng kÓ. §Çu n¨m 1973 lµ lóc nhµ m¸y míi b¾t ®Çu ho¹t ®éng, viÖc xö lý n­íc th¶i hîp lý ®· lµ ­u tiªn hµng ®Çu trong qu¶n lý. Nh÷ng kü thuËt xö lý lóc ban ®Çu cßn th« s¬ c¬ b¶n, nã bao gåm b­íc gi÷ l¹i n­íc th¶i trong mét hå tù nhiªn nhá ®Ó cho c¸c chÊt g©y « nhiÔm l¾ng ®äng ra khái n­íc th¶i. Cïng víi sù gia t¨ng n¨ng suÊt vµo n¨m 1993, nhµ m¸y ®· n©ng cÊp hÖ thèng xö lý b»ng c¸ch x©y thªm nhiÒu hå chøa n­íc th¶i lín cã sôt khÝ. §¸ng tiÕc lµ hÖ thèng më réng ®· kh«ng cã kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn thÓ tÝch n­íc th¶i vµ n­íc th¶i sau khi xö lý ®­îc x¸c ®Þnh lµ kh«ng ®¹t ®­îc tiªu chuÈn m«i tr­êng. N¨m 1996, nhµ m¸y ®· cã mét sù ®Çu t­ ®¸ng kÓ vµo viÖc x©y dùng mét thiÕt bÞ xö lý n­íc th¶i hiÖn ®¹i. ThiÕt bÞ míi nµy cã kh¶ n¨ng xö lý 1200m3/ngµy n­íc th¶i « nhiÔm BOD trªn 2000mg/l (ghi chó: BOD lµ ch÷ viÕt t¾t cña nhu cÇu oxy sinh ho¸) vµ 200 mg/l chÊt r¾n l¬ löng. HÖ thèng bïn ho¹t tính bao gåm mét bÓ chøa dÇu vµ mì ®­îc ng¨n c¸ch, sµn quay, bÓ c©n b»ng, bÓ l¾ng cÆn, bÓ nÐn bïn, bÓ chøa bïn, s©n ph¬i c¸t. N­íc th¶i sau khi ®­îc thiÕt bÞ míi xö lý th× ®¹t ®­îc tiªu chuÈn m«i tr­êng cho ho¹t ®éng cña nhµ m¸y bia theo nh­ quy ®Þnh cña Bé C«ng NghiÖp Lao vµ c¸c luËt lao ®éng, c¸c quy ®Þnh ®­îc tãm t¾t trong b¶ng sau.


Th«ng sè

Giíi h¹n cho phÐp

pH

6 – 9.5

BOD5

Kh«ng v­ît qu¸ 30mg/l

TSS

Kh«ng v­ît qu¸ 30mg/l



Nh÷ng b­íc ®Çu trong quy tr×nh qu¶n lý m«i tr­êng.


MÆc dï nhµ m¸y Bia Lµo cho ®Õn nay vÉn ch­a cã ®iÒu kho¶n hîp ®ång nµo vÒ m«i tr­êng, nh­ng ban qu¶n lý nhµ m¸y ®· nhÊn m¹nh b¶o vÖ vµ nhËn thøc vÒ m«i tr­êng ë t¹i mäi khÝa c¹nh ho¹t ®éng nhµ m¸y. Mét sù khëi x­íng gÇn ®©y lµ ®­a ra mét bé phËn m«i tr­êng gåm bèn ng­êi lµm viÖc trong bé phËn s¶n xuÊt cña nhµ m¸y d­íi sù gi¸m s¸t trùc tiÕp cña ng­êi ®øng ®Çu x­ëng s¶n xuÊt. Bé phËn m«i tr­êng sÏ b¸o c¸o cho gi¸m ®èc s¶n xuÊt nhµ m¸y. Bé phËn m«i tr­êng sÏ cã tr¸ch nhiÖm vÒ:

  • Gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng hµng ngµy cña thiÕt bÞ xö lý n­íc th¶i

  • Quan tr¾c viÖc sö dông n­íc vµ n­íc th¶i

  • H­íng dÉn ph©n tÝch pH vµ DO hµng ngµy ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l­îng n­íc th¶i

  • B¸o c¸o th­êng xuyªn c¸c kÕt qu¶ cho ban qu¶n lý nhµ m¸y

§Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ xö lý n­íc th¶i vÉn tiÕp tôc cã hiÖu qu¶ khi n¨ng suÊt s¶n xuÊt tiÕp tôc t¨ng, ban qu¶n lý nhµ m¸y ®· duyÖt mét kho¶ng ng©n quü trong n¨m 2001 ®Ó x©y thªm giai ®o¹n t¸ch chÊt r¾n l¬ löng. Giai ®o¹n nµy cho phÐp t¸ch chÊt r¾n l¬ löng ra khái dßng n­íc th¶i hçn hîp tr­íc khi ®i vµo hÖ thèng chÝnh ®Ó lµm gi¶m chÊt r¾n l¬ löng nhiÒu h¬n.

Thùc hiÖn gi¶m bít sö dông n­íc trong quy tr×nh s¶n xuÊt còng lµ ­u tiªn hµng ®Çu ®èi víi ban qu¶n lý nhµ m¸y. Gi¶m bít sö dông n­íc cã c¸c lîi nhuËn sau: (i) gi¶m ®­îc chi phÝ s¶n xuÊt bia; (ii) c¸c phÝ tæn cho viÖc xö lý n­íc th¶i thÊp h¬n; (iii) Ýt cã t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng h¬n. MÆc dï kh«ng cã môc tiªu nµo d­îc ban qu¶n lý ®Æt ra, nh­ng viÖc sö dông n­íc vµ l­îng n­íc th¶i lu«n ®­îc gi¸m s¸t chÆt chÏ ®Ó x¸c ®Þnh c¸c kü thuËt vµ qu¶n lý tèt nhÊt.



Mét sù ®Ò xuÊt vÒ m«i tr­êng quan träng kh¸c t¹i nhµ m¸y lµ tËp trung vµo viÖc n©ng cao nhËn thøc vÒ m«i tr­êng cña c¸c c«ng nh©n nhµ m¸y vµ c¸c nh©n viªn hµnh chÝnh. Ng­êi lao ®éng ®­îc yªu cÇu ph¶i chó ý chÆt chÏ ®Õn viÖc lo¹i bá c¸c chÊt th¶i vµ c¸c chÊt « nhiÔm, ®Æc biÖt lµ vieäc ng¨n ngõa c¸c chÊt th¶i r¾n ®i vµo dßng n­íc th¶i. Khi c¸c sù cè x¶y ra th× chóng sÏ ®­îc ®iÒu tra vµ c¸c c«ng viÖc ®o l­êng sÏ ®­îc thùc hiÖn liªn tôc ®Ó x¸c ®Þnh nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò vµ c¸ch thøc ng¨n chÆn tèt nhÊt tr¸nh lÆp l¹i ®iÒu nµy trong t­¬ng lai.

Ph­¬ng ph¸p tham quan hiÖn tr­êng


ViÖc nghiªn cøu t×nh huèng nµy bao gåm sù tham quan nhµ m¸y Bia Lµo ®Ó cung cÊp cho nh÷ng ng­êi tham gia c¸c hiÓu biÕt s©u s¾c h¬n vÒ c¸c nguyªn t¾c vµ c¸c thùc tiÔn cña EMS, th«ng qua viÖc nghiªn cøu thùc tÕ (ch¼ng h¹n nh­ sù quan s¸t, th¨m dß ý kiÕn, tham kh¶o l¹i tµi liÖu). ViÖc tham quan sÏ b¾t ®Çu b»ng viÖc tãm t¾t c¸c ®Æc tr­ng cña nhµ m¸y trong quy tr×nh s¶n xuÊt, vÒ chÊt th¶i, c¸c mïi tho¸t ra tõ mçi c«ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ sù liªn quan cña chóng ®Õn t¸c ®éng m«i tr­êng. Sau ®ã ng­êi tham dù sÏ tham quan nhµ m¸y vµ c¸c khu ®Êt vµ trong suèt thêi gian nµy hä cã thÓ quan s¸t tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña nhµ m¸y vµ pháng vÊn nh÷ng ng­êi qu¶n lý c«ng ty vµ ng­êi lao ®éng, còng nh­ nh÷ng ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng sèng xung quanh nhµ m¸y. Nhµ m¸y Bia Lµo ®­îc ®Æt ë vÞ trÝ thuËn lîi chØ c¸ch thµnh phè Vientiane 12 km ®¶m b¶o cho ng­êi tham dù sÏ cã ®ñ thêi gian ®Ó hoµn tÊt c¸c bµi tËp ®­îc Ên ®Þnh trong mét ngµy. Tr­íc khi khëi hµnh, ng­êi tham dù sÏ ®­îc tæ chøc thµnh c¸c nhãm nhá tõ 4-5 ng­êi, c¸c bµi tËp ®Æc tr­ng sÏ ®­îc ®­a ra cho mçi nhãm. Hy väng r»ng c¸c nhãm sÏ xem xÐt c¸c c©u hái sau :

  • C¸c t¸c ®éng vµ nh÷ng khÝa c¹nh m«i tr­êng quan träng cña nhµ m¸y Bia Lµo lµ g×?

  • Sù gi¶i quyÕt vÒ m«i tr­êng cña nhµ m¸y Bia Lµo cã ®¹t ®­îc tÊt c¶ c¸c yªu cÇu cña tiªu chuÈn ISO 14001?

  • C¸c tiªu chuÈn vµ môc tiªu b¶o vÖ m«i tr­êng cña nhµ m¸y Bia Lµo cã ®¹t tíi yªu cÇu cña ISO kh«ng ?

  • Tr×nh ®é tËp thÓ nhµ m¸y Bia Lµo cã t­¬ng hîp cho viÖc ®­îc chøng nhËn ®¹t tiªu chuÈn ISO kh«ng ?

Trªn viÖc hoµn thµnh tham quan vÞ trÝ, c¸c nhãm nhá sÏ ®­îc yªu cÇu tr×nh bµy c¸c ghi nhËn cña hä vÒ kho¸ häc víi tÇm quan träng cña c¸c bµi häc thùc tiÔn ®­îc nghiªn cøu bëi c¸c häc viªn tham gia kho¸ häc, mµ c¸c bµi häc nµy sÏ nhÊn m¹nh thªm lý thuyÕt EIA vµ EMS/ISO ®­îc d¹y trong kho¸ häc.

Nh÷ng ®iÒu ghi nhí

Sau khi ®· hoµn thµnh tr­êng hîp nghiªn cøu vµ tham quan hiÖn tr­êng , nh÷ng ng­êi tham gia kho¸ häc sÏ th¶o luËn tr­íc c¸c bµi häc nh­ sau:


  1. TÇm quan träng cña EMS trong viÖc hç trî c¸c c«ng ty ®­a ra c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng hiÖn hµnh dùa trªn nÒn t¶ng cña c«ng ty ®ang ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn.Theo c¸ch nµy EMS lµ mét c«ng cô qu¶n lý m«i tr­êng cã hiÖu lùc ®èi víi c¸c c«ng ty ®Ó gióp ®ì c¸c c«ng ty nµy tån t¹i vµ tu©n theo c¸c yªu cÇu vµ luËt lÖ m«i tr­êng ®ang ¸p dông.

  2. Lîi nhuËn cña c¸c c«ng ty khi ®­îc c«ng nhËn ®¹t tiªu chuÈn ISO lµ viÖc qu¶n lý m«i tr­êng tèt h¬n. Nh»m ®­a ho¹t ®éng cña c«ng ty vµo trong thÞ tr­êng c¹nh tranh vµ t×m kiÕm con ®­êng xuÊt khÈu cho s¶n phÈm cña hä, th× viÖc ®­îc c«ng nhËn ®¹t tiªu chuÈn ISO cã thÓ cã ®­îc lîi nhuËn quan träng tõ qu¶ng c¸o do cã mét sù ®¶m b¶o ®èi víi kh¸ch hµng vµ nhµ ®Çu t­ r»ng c¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty lµ th©n thiÖn ®èi víi m«i tr­êng.

  3. EMS vµ ISO ®­îc ®¸nh gi¸ nh­ lµ chuÈn mùc ®èi víi EIA trong viÖc ®¶m b¶o r»ng c¸c c«ng ty ®­îc c«ng nhËn ISO sÏ duy tr× c¸c mèi quan t©m vÒ m«i tr­êng b»ng c¸ch t×m c¸c con ®­êng ®Ó gi¶m ®Õn møc tèi thiÓu vµ gi¶m nhÑ c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña hä. ViÖc ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng m«i trõ¬ng tr­êng ®ang diÔn ra theo c¸ch nµy cho thÊy EIA kh«ng ph¶i lµ mét c«ng viÖc thùc hiÖn trong mét kho¶ng thêi gian mµ lµ mét phÇn cña qui tr×nh ®ang diÔn ra vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn (nghÜa lµ, nã bao gåm tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh cña dù ¸n hay ph¹m vi ho¹t ®éng tõ lóc b¾t ®Çu ®Õn lóc kÕt thóc).

Tµi liÖu tham kh¶o


ADB. 1993. Industries. Environmental Guidelines for selected Industrial and Power Development Projects. Asian Development Bank. pp. 41-50.

Anonymous. No date. Case Study – Industrial Pollution Control for Lao Beer Industry. Annex B.1.



World Bank. 1998. Breweries. Pollution Prevention and Abatement Handbook: Towards Cleaner Production. In collaboration with the United Nations Environment Program and the United Nations Industrial Development Organization. pp. 272-274.

chuyªn ®Ò 08 - b¶o vÖ bê s«ng Mª C«ng ë vientitane

M
TãM T¾T CHñ §Ò CñA ETP1

  • ý thøc vÒ m«i tr­êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng

  • §¸nh gi¸ T¸c ®éng M«i tr­êng (EIA)

  • §¸nh gi¸ hËu qu¶ tÝch hîp (CEA)

  • Kh¸i niÖm vµ lîi Ých cu¶ viÖc qu¶n lý hîp nhÊt tµi nguyªn vµ m«i tr­êng (IREM)

  • C¸c c«ng cô thùc hiÖn qu¶n lý tµi nguyªn m«i tr­êng

  • Kinh tÕ m«i tr­êng
ôc tiªu


C¸c nhµ qu¶n lý m«i tr­êng ®· thùc hiÖn mét cuéc nghiªn cøu vÒ c©n b»ng gi÷a c¸c dù ¸n ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng mang l¹i lîi nhuËn cho x· héi, nh­ng ®ång thêi l¹i g©y t¸c ®éng cho m«i tr­êng. Môc ®Ých cña dù ¸n vµ c¸ch tiÕn hµnh dù ¸n víi viÖc b¶o vÖ dßng s«ng trong ph¹m vi réng lín liªn quan ®Õn sù æn ®Þnh cña bê vµ líp ch¾n bê däc theo s«ng Mªkong khi nã ch¶y qua vïng Vientiane, Lµo, ®­îc chøng minh mét c¸ch t­êng tËn vÒ sù bÒn v÷ng cña m«i tr­êng tr­íc dù ¸n ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. §iÓm ®¸ng chó ý lµ chiÕn l­îc x©y dùng vµ vai trß cña viÖc §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng (EIA) trong h­íng dÉn quy ho¹ch dù ¸n vµ gi¶m thiÓu t¸c ®éng.

Nh÷ng vÊn ®Ò


Nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ næi bËt trong tr­êng hîp nghiªn cøu nµy lµ:

  1. Nh÷ng t¸c ®éng hËu qu¶ tÝch hîp cña nh©n tè tù nhiªn vµ nh©n tè chÞu sù t¸c ®éng cña con ng­êi dÉn ®Õn sù xãi mßn ë trong vµ xung quanh vïng Vientiane.

  2. Ph¹m vi vµ giíi h¹n cña c«ng tr×nh kü thuËt ®èi phã víi sù xãi mßn bê s«ng.

  3. Nh÷ng t¸c ®éng tiÒm n¨ng ë h¹ nguån vµ ranh giíi cña dù ¸n b¶o vÖ bê s«ng vïng Vientiane.

  4. Vai trß chñ yÕu cña §¸nh Gi¸ T¸c §éng M«i Tr­êng trong viÖc thùc hiÖn quy ho¹ch dù ¸n vµ chän kü thuËt x©y dùng vµ trong viÖc ®ång nhÊt ho¸ biÖn ph¸p gi¶m thiÓu t¸c ®éng m«i tr­êng thÝch hîp.

Môc tiªu kho¸ häc


Trong b¶ng tãm t¾t kÕt qu¶ nghiªn cøu nµy, nh÷ng ng­êi tham gia cã thÓ:

  • Cung cÊp nh÷ng vÝ dô vÒ nh÷ng nh©n tè tù nhiªn vµ nh©n tè chÞu sù t¸c ®éng cña con ng­êi dÉn ®Õn sù xãi mßn bê s«ng ë h¹ l­u.

  • M« t¶ ®Æc tÝnh kü thuËt vµ phi kü thuËt ®èi phã víi vÊn ®Ò xãi mßn bê s«ng x¶y ra ë vïng Vientiane.

  • Th¶o luËn vÒ vai trß §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng trong viÖc thùc hiÖn dù ¸n vµ thùc thi.

  • NhËn d¹ng tiÒm n¨ng t¸c ®éng m«i tr­êng cña dù ¸n b¶o vÖ bê s«ng vµ sù tiÕp nhËn cña m«i tr­êng khi cã sù cè.

Tãm t¾t dù ¸n

Giíi thiÖu


H¹ l­u s«ng Mªkong ®­îc ®Æc tr­ng bëi d¹ng s«ng uèn khóc vµ ®é dèc t­¬ng ®èi kh«ng ®¸ng kÓ. KÕt qu¶ cña nh÷ng ®Æc tÝnh nµy lµ sù liªn tiÕp xen kÏ gi÷a qu¸ tr×nh xãi mßn vµ trÇm l¾ng. VÊn ®Ò ®¸ng quan t©m cuûa S«ng Mª C«ng lµ vÒ sù thay ®æi lín chiÒu cao mùc n­íc dßng s«ng x¶y ra gi÷a mïa m­a vµ mïa kh«. T×nh tr¹ng lò x¶y ra ë s«ng Mªkong vµ nh÷ng s«ng nh¸nh g©y ra viÖc t¨ng xãi mßn vµ lµm suy yÕu ®ª vµ lµm cho bê s«ng dèc ®øng t¹i nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau. Nh÷ng hiÖn t­îng nµy dÉn ®Õn mèi ®e do¹ nghiªm träng cho nhµ cöa, nhµ m¸y c«ng nghiÖp, ®Òn, tr­êng häc, ®­êng x¸, ®Êt n«ng nghiÖp däc theo s«ng nµy. VÝ dô, lò ë s«ng Mªkong vµo n¨m 1994 lµm thiÖt h¹i h¬n 20.000 ha ®Êt trång ë Lµo. Sù kiÖn c¬n lò tiÕp theo lµ vµo n¨m 1995 vµ 1996 lµm thiÖt h¹i 87.300 vµ 76.000 ha ®Êt trång. Ngoµi ra cßn lµm thiÖt h¹i ®¸ng kÓ hÖ thèng t­íi tiªu, ao c¸ vµ c¸c c¬ së h¹ tÇng kh¸c do xãi mßn bê s«ng.

Nh©n tè gãp phÇn g©y ra viÖc xãi mßn


Sù xãi mßn do bÞ t¸c ®éng bëi nhiÒu yÕu tè tù nhiªn nh­ m­a, th¶m thùc vËt, æn ®Þnh ®Êt bê s«ng, trÇm tÝch s«ng vµ ®Æc ®iÓm nÒn ®¸, ®Æc tÝnh tråi –lôt vµ tr¹ng th¸i n­íc. Nh÷ng ho¹t ®éng cña con ng­êi g©y ra ë th­îng nguån lµm trÇm träng thªm sù xãi mßn vµ trÇm tÝch ë s«ng Mªkong bao gåm: i) cuèn tr«i s¹ch th¶m thùc vËt ë bê s«ng; ii) vËt liÖu x©y dùng cña c«ng tr×nh b¶o vÖ bê s«ng; iii) sù bßn rót c¸t vµ sái; iv) sù tµn ph¸ rõng trong ph¹m vi réng; vµ v) c«ng tr×nh x©y dùng ®Ëp lín.

T¹i Vientiane, phÇn lín bê s«ng bÞ cuèn s¹ch c©y cèi, th¶m thùc vËt dµy ®Æc vµ nh÷ng lo¹i c©y trång, vô mïa – lµm t¨ng mèi quan t©m vÒ tiÒm n¨ng xãi mßn cña vïng bê s«ng kh«ng ®­îc b¶o vÖ trong suèt thêi gian thuû triÒu d©ng cao. Cuéc thÝ nghiÖm vÒ t­êng ng¨n (t­êng x©y dùng ®Ó ch¾n bê s«ng) däc theo s«ng Mªkong ë trong vµ xung quanh vïng Vientiane cho thÊy viÖc xãi mßn bê s«ng t¨ng thªm vµ lë bê cã thÓ x¶y ra: i) t¹i ®Çu cña t­êng ng¨n; ii)x¶y ra ngay ë h¹ l­u cña c«ng tr×nh b¶o vÖ bê s«ng (do chuyÓn ®éng rèi g©y ra ë nh÷ng ®Çu nèi cña t­êng ng¨n, hay do sù thay ®æi ®ét ngét cña dßng ch¶y dÉn ®Õn viÖc t¨ng tèc ®é dßng ch¶y t¹i ®Çu cña t­êng ng¨n); iii) t¹i bê bªn kia cña s«ng ë h¹ nguån.

Sù bßn rót c¸t vµ sái cã thÓ g©y ra: i) lµm lßng s«ng ë th­îng h¹ l­u s©u h¬n; ii) ph¸ huû líp ch¾n lßng s«ng (mét líp vËt liÖu lín kÕt l¹i nh­ sái ë lßng s«ng); vµ iii) sù thay ®æi ®é dèc ®¸y s«ng vµ bê s«ng kÕt qu¶ lµ sù ph¸ huû ®ª ch¾n s«ng cung cÊp sái.

Sù tµn ph¸ rõng phæ biÕn ®· x¶y ra ë ®­êng ph©n giíi cña c¸c con s«ng ®æ vµo s«ng Mªkong ë Lµo. Vµo n¨m 1970, khu vùc rõng cña quèc gia nµy bao phñ h¬n 73% tæng diÖn tÝch ®Êt. §Õn n¨m 1985, ¸p lùc t¨ng d©n sè vµ sù thay ®æi m« h×nh trång trät ®· lµm gi¶m diÖn tÝch rõng ®­îc ­íc l­îng kho¶ng 47% khu vùc ®Êt cña c¶ n­íc. Kh¶ n¨ng liªn kÕt gi÷a sù ph¸ rõng ë h¹ l­u víi sù t¨ng trÇm tÝch vµ lò lôt ë s«ng Mªkong lµ vÊn ®Ò lín ®ang ®­îc quan t©m.


C¸c gi¶i ph¸p vÒ kü thuËt


T­êng ng¨n s«ng ®­îc xem lµ biÖn ph¸p kü thuËt cã gi¸ trÞ nhÊt ®Ó ®èi phã víi sù xãi mßn bê s«ng nghiªm träng x¶y ra däc theo s«ng Mªkong ë trong vµ quanh khu vùc Vientiane. §Ó chøng minh, kho¶ng 2,5 km t­êng ng¨n ®­îc x©y dùng t¹i Kaolieo, Sibounheuang, Muangwa, Wattay, Watsop, Ban Hakdokkeo, Nationnal Culture Pakk, vµ Thadeua víi sù tµi trî vµ gióp ®ì vÒ kü thuËt cña n­íc ngoµi. ë Thadeua ch¼ng h¹n, ®ª b¶o vÖ bê s«ng ®­îc x©y 250 m däc theo bê s«ng. MÆc dï c¸c ph­¬ng ph¸p b¶o vÖ bê s«ng hiÖn nay ®ang ®­îc nghiªn cøu (C¬ quan Japan international Cooperation Agency [IJCA] ®ang nghiªn c­ø vÒ tiÒm n¨ng cña ph­¬ng ph¸p trång cá ®Æc biÖt ë c¸c bê s«ng æn ®Þnh), nh÷ng c«ng nghÖ ®· nghiªn cøu vÉn th­êng ®­îc dïng h¬n.. ChiÒu cao cña t­êng ng¨n ®­îc x©y 15 m ë Thadeua ®µo khu vùc ®Êt cao vµ kÕt hîp víi viÖc ®Öm ®¸ vµ gambion ( C¸c chi tiÕt vÒ c«ng nghÖ vµ viÖc x©y dùng ®­îc cung cÊp trong tµi liÖu tham kh¶o)

Kh¸i niÖm m«i tr­êng.


C«ng tr×nh b¶o vÖ bê s«ng ®­îc ®­îc miÔn thuÕ theo qui ®Þnh ®¸nh gi¸ m«i tr­êng cña Lµo do sù cÊp b¸ch cña viÖc ng¨n chÆn nh÷ng tæn thÊt vÒ kinh tÕ do sù xãi mßn bê s«ng Mªkong ë trong vµ ngoµi vïng Vientiane g©y ra. Còng nh­ nh÷ng quèc gia tµi trî kh«ng th­êng qui ®Þnh ph¶i hoµn tÊt mét EIA cho lo¹i dù ¸n x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. Bëi v× bê ®ª lµ mét d¹ng tµi trî chuyªn ®Ò ( lµ mét mãn nî dµi h¹n ®Æc biÖt) cña nh÷ng n­íc cho tµi trî trªn c¬ së cho tõng dù ¸n, kh«ng tµi trî cho nh÷ng ®¸nh gi¸ cã ph¹m vi réng lín ®èi víi nh÷ng t¸c ®éng tÝch hîp cña nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng ®ª trªn s«ng Mªkong khi nã ch¶y qua vïng Vientiane.

Nh÷ng t¸c ®éng kÕt hîp víi dù ¸n b¶o vÖ bê s«ng bao gåm: (i). MÊt ®é ph× nhiªu cña ®Êt däc theo s«ng Mªkong cho viÖc trång trät vµo mïa kh«; (ii). MÊt ®i m«i tr­êng sèng cña c¸c loµi c¸ c­ tró vµ di tró; vµ (iii) Sù xãi mßn bê s«ng cã t¸c ®éng l«i kÐo ®ª ch¾n ë h¹ l­u bªn bê s«ng nµy còng nh­ ë bê s«ng bªn kia. Phô thuéc vµo tÝnh chÊt cña dù ¸n, nh÷ng t¸c ®éng ¶nh h­ëng ®Õn ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng cã thÓ x¶y ra. VÝ dô nh­ c«ng tr×nh ®ª ng¨n ®­îc hoµn thµnh t¹i Thadeua ®ßi hái ph¶i cã sù t¸i ®Þnh c­ cña nh÷ng ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng, thay ®æi ®­êng d©y t¶i ®iÖn, vµ x©y dùng l¹i con ®­êng. Nh÷ng t¸c ®éng gi¸n tiÕp kh¸c x¶y ra trong suèt thêi kú x©y dùng dù ¸n bao gåm sù t¾c nghÏn giao th«ng, sù t¨ng « nhiÔm tiÕng ån vµ « nhiÔm kh«ng khÝ do sù ho¹t ®éng cña c¸c xe t¶i lín g©y t¸c ®éng m¹nh ®Õn bª t«ng, ®¸, c¸t vµ sái ®Õn khu dù ¸n x©y dùng. VËt liÖu x©y dùng trong dù ¸n nµy ®­îc vËn chuyÓn tõ nguån ®Õn c«ng tr×nh trªn mét qu·ng ®­êng dµi 280 km.

Nh÷ng kh¶ n¨ng t¸c ®éng ®Õn nghÒ c¸ n¬i ®©y cã lÏ lµ néi dung chÝnh vÒ m«i tr­êng liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ bê s«ng trong vµ xung quanh vïng Vientiane. C¸ lµ mét phÇn ¨n quan träng trong b÷a ¨n cña ng­êi Lµo, víi chÊt protein trong c¸ t¹o nªn gÇn 40% chÕ ®é ¨n trung b×nh cña mét ng­êi (tõ 7 ®Õn 8 trong 20kg/cap/yr). XÊp xØ kho¶ng 20.000 tÊn c¸ ven s«ng ®­îc ®¸nh b¾t mçi n¨m ë s«ng Mªkong t¹i Vientiane vµ xa h¬n ë th­îng nguån quanh ng· ba s«ng víi nh¸nh s«ng Mun gÇn Pakse.

Bªn c¹nh nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc, nhiÒu ¶nh h­ëng tÝch cùc ®Õn m«i tr­êng cña viÖc b¶o vÖ bê s«ng do x©y dùng t­êng ng¨n ë nh÷ng khu vùc s«ng kh«ng æn ®Þnh nh­ lµ: (i) Ng¨n chÆn viÖc mÊt m«i tr­êng sèng hoang d· trªn c¹n; (ii). B¶o vÖ m«i tr­êng sèng cña c¸ ë h¹ l­u; (iii) C¶i thiÖn chÊt l­îng n­íc.


YÕu tè kinh tÕ vµ quyÕt ®Þnh cña dù ¸n


Ng­êi ta cã thÓ cho r»ng nh÷ng ho¹t ®éng b¶o vÖ bê s«ng ë trong vµ quanh vïng Vientiane lµ mét chøng minh hoµn toµn ®óng c¸c tæn thÊt kinh tÕ cao do xãi mßn bê s«ng. Chi phÝ cho dù ¸n vµ lîi Ých cho c«ng tr×nh b¶o vÖ bê s«ng hoµn thµnh ë Thadeua ®­îc cung cÊp nh­ lµ mét vÝ dô trong b¶ng d­íi ®©y.


Ho¹t ®éng

Sè l­îng

Gi¸ trÞ
®¬n vÞ (KIP)

TriÖu KIP

Chi phÝ

Chi phÝ ®Òn bï

Lîi nhuËn

T¸i ®Þnh c­
















§Êt mua b¸n

210.000m2

150

31,50

-

31,50

Gi¸ trÞ nhµ cöa

150 ®¬n vÞ

1.500.000

225,00

100.00

125,00

ChuyÓn dêi d©y t¶i ®iÖn













§ãng trô cét

105 trô

15.000

1575,00

0,50

1075,00

Gi¸ trÞ nhµ cöa

10.00

15.000

15,00

10,00

5,00

Chi phÝ l¾p ®Æt







4,97

-

4.97

ViÖc di dêi ®­êng













S¬ ®å c«ng tr×nh

12,5 ha

60.000

0,75

-

0,75

§Êt giao ho¸n

12,5 ha

30.000

0.375

_

0,38

X©y dùng

5.000 m

54.000

270,00

_

270,00

Tæng céng (TriÖu KIP)




549.17

110,50

438,67

Tæng céng (trong TriÖu USD 100/350 KIP)




0.32

1,25

Nh÷ng ph©n tÝch vÒ chi phÝ-lîi nhuËn ®­îc hoµn thµnh cho dù ¸n nµy ë Thaduea cho thÊy r»ng nh÷ng lîi nhuËn tõ dù ¸n thùc chÊt v­ît qu¸ chi phÝ dù ¸n. L­îng bï sai nµy cã thÓ ®­îc kh¸i qu¸t ho¸ trong dù ¸n b¶o vÖ bê s«ng trong vµ xung quanh vïng Vientiane. Chi phÝ tæn thÊt hµng n¨m do xãi mßn bê s«ng trªn ®Êt d©n c­ Ýt h¬n nhiÒu chi phÝ x©y t­êng ng¨n bê s«ng.

Trong hÇu hÕt c¸c tr­êng hîp, viÖc quyÕt ®Þnh tiÕp tôc tiÕn hµnh c«ng tr×nh x©y t­êng ng¨n däc theo bê s«ng ë Vientiane ®­îc c¶ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ chÝnh quyÒn trung ­¬ng cïng nhau quyÕt ®Þnh (C¬ quan Qu¶n lý §­êng thuû). ViÖc ­u tiªn c«ng tr×nh ng¨n bê c«ng céng th«ng th­êng ®­îc quyÕt ®Þnh nhê sù nhËn thøc vÒ hiÓm ho¹ tõ sù xãi mßn bê s«ng ®Õn nhµ ë cña d©n, ®Òn vµ c¬ së h¹ tÇng ë Vientiane.

Ngoµi c¸c qu¸ tr×nh x©y dùng nµy, c¸c c«ng tr×nh c¸ thÓ x©y dùng b¶o vÖ bê s«ng mµ c¸c c¸c thÓ tù bá tiÒn ®Çu t­ th­êng x©y dùng c¸ t­êng ng¨n víi kü thuËt kÐm vµ th­êng bÞ háng chØ sau vµi trËn lò.

Mèi quan t©m lín nhÊt cña c¸c nhµ cã tr¸ch nhiÖm tiÕp tôc thùc hiÖn c«ng tr×nh x©y dùng t­êng ng¨n c«ng céng däc theo s«ng Mªkong mµ cã kh¶ n¨ng tån t¹i l©u dµi. Dùa trªn nh÷ng kinh nghiÖm ®· qua, c¸c kü s­ biÕt r»ng nÕu t­êng ng¨n chØ chiÕm mét phÇn nhá chç rÏ, phÇn cßn l¹i cña chç rÏ cã khuynh h­íng bao bäc xung quanh t­êng ng¨n khi lßng s«ng bÞ xãi, kÕt qu¶ lµ ph¸ huû t­êng ng¨n. Tõ viÔn c¶nh c«ng tr×nh, x©y dùng t­êng ng¨n ®Ó b¶o vÖ toµn bé khóc rÏ tèt h¬n lµ chØ mét khu vùc nhá. MÆt h¹n chÕ cña chiÕn l­îc nµy lµ chi phÝ c«ng tr×nh cao ®· ng¨n c¶n viÖc x©y dùng b¶o vÖ toµn bé bê s«ng nµy. Ph­¬ng ph¸p x©y dùng nh÷ng t­êng ng¨n ®­îc sö dông phèi hîp víi vËt liÖu x©y dùng nh­ lµ geo-textiles vµ ®¸ gambion, th× rÊt ®¾t. Nh÷ng kü s­ ®ang kh¶o s¸t nh÷ng øng dông kü thuËt Ýt tèn kÐm h¬n ®Ó ¸p dông ë vïng Vientiane, nh­ng ®iÒu nµy vÉn ch­a ®­îc chøng minh.



Tõ c¶ hai viÔn c¶nh vÒ m«i tr­êng vµ thÈm mü, nh÷ng tãm t¾t vÒ nh÷ng ®iÒu cÇn thiÕt cña c«ng tr×nh b¶o vÖ toµn bé bê s«ng Vientiane rÊt Ýt søc thuyÕt phôc. Dù ¸n x©y dùng t­êng ng¨n bê s«ng nh×n chung rÊt mÊt thÈm mü (b¶n chÊt t­êng ng¨n lµ bª t«ng vµ ®¸ bao phñ toµn bé bê s«ng ) vµ kÕt qu¶ lµ lµm mÊt ®i th¶m thùc vËt n¬i nµy- lµ m«i tr­êng sèng quan träng cña c¸. Còng cã nh÷ng vÊn ®Ò quan t©m ®èi víi c«ng tr×nh x©y dùng t­êng ng¨n ë vïng Vientiane ®Ó ng¨n chÆn xãi mßn t¸c ®éng kÐo theo cã thÓ lµm t¨ng thªm xãi mßn bê s«ng ë h¹ l­u – t¸c ®éng ®Õn c¶ Lµo lÉn Th¸i Lan trªn vïng s«ng Mªkong.

Ph­¬ng ph¸p tham quan hiÖn tr­êng


Häc viªn vµo nghiªn cøu nµy sÏ cã c¬ héi quan s¸t c«ng tr×nh b¶o vÖ bê s«ng mét c¸ch chi tiÕt trong suèt mét ngµy tham quan vÞ trÝ. Mét sè c«ng tr×nh x©y dùng t­êng ng¨n däc theo s«ng Mªkong , tõ trªn thuyÒn cã thÓ quan s¸t ®­îc tõ Kaolieo, ë th­îng nguån, ®Õn Thadeua, ë h¹ nguån vïng Vientiane. Hä cã thÓ thÊy râ sù kh¸c nhau gi÷a nh÷ng phÇn cã x©y ch¾n b¶o vÖ víi nh÷ng khu vùc kh«ng cã x©y ch¾n b¶o vÖ bê s«ng. Nh÷ng ng­êi ®¹i diÖn tõ C¬ quan Qu¶n lý §­êng s«ng sÏ cung cÊp mét b¶ng tãm t¾t c«ng nghÖ ban ®Çu vµ sau ®ã sÏ cïng víi nh÷ng ng­êi tham gia trong suèt qu¸ tr×nh tham quan vÞ trÝ gi¶i thÝch vÒ dù ¸n x©y dùng t­êng ng¨n ch¾n bê s«ng mµ ®­îc hoµn tÊt. Suèt qu¸ tr×nh tham quan hiÖn tr­êng, nh÷ng ng­êi tham gia sÏ ®­îc tr¶ lêi nh÷ng c©u hái sau:

  • T¹i sao ph¶i x©y dùng t­êng ng¨n ?

  • HiÖn t­îng g× cã thÓ g©y ra sù xãi mßn bê s«ng?

  • Lîi Ých cña viÖc b¶o vÖ bê s«ng lµ g× ?

  • Cã nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc vµ tÝch cùc g× xung quanh vÊn ®Ò m«i tr­êng trong suèt qu¸ tr×nh x©y dùng vµ sau khi hoµn tÊt ?

  • Nh÷ng t¸c ®éng nµo kh¸c cã thÓ x¶y ra cho t­êng ng¨n ë h¹ l­u?

  • Cã ®Ò nghÞ g× cho viÖc b¶o vÖ bê s«ng tr¸nh khái sù xãi mßn ®Êt?

Trong sù hoµn tÊt tham quan hiÖn tr­êng, nh÷ng ng­êi tham gia sÏ th¶o luËn sù nhËn thøc cña hä vÒ bµi häc thùc tÕ ®¾c gi¸ mµ cñng cè nguyªn t¾c §¸nh gi¸ T¸c §éng M«i tr­êng vµ IREM ®­îc d¹y trong kho¸ häc nµy.

Nh÷ng ®iÒu ghi nhí


Häc viªn häc tr­íc bµi häc trong viÖc hoµn tÊt bµi nghiªn cøu nµy vµ viÖc tham quan hiÖn tr­êng cã thÓ lµ:

  1. Nh÷ng ho¹t ®éng b¶o vÖ bê s«ng ®­îc x©y dùng ë trong vµ xung quanh vïng Vientiane sÏ ®­îc xem nh­ mét phÇn cña toµn bé tiÕn tr×nh qu¶n lý vµ quy ho¹ch. Lîi Ých cña viÖc th«ng qua hîp nhÊt nghiªn cøu nµy, trong tõng dù ¸n mét, ®ã lµ nh÷ng kü s­, nh÷ng nhµ kho häc m«i tr­êng vµ nh÷ng nhµ duyÖt quyÕt ®Þnh cã thÓ xem nh÷ng vÊn ®Ò xãi mßn bê s«ng vµ do ho¹t ®éng (xem tiÒm n¨ng t¸c ®éng tÝch hîp ë h¹ l­u tr­íc khi tiÕn hµnh x©y dùng t­êng ng¨n víi qui m« lín).

  2. Sù thiÕu th«ng tin vÒ tiÒm n¨ng t¸c ®éng sinh th¸i cña dù ¸n b¶o vÖ bê s«ng cã thÓ h­íng quyÕt ®Þnh theo h­íng chØ quan t©m ®Õn kü thuËt vµ kinh tÕ. ViÖc ®¸nh gi¸ m«i tr­êng cã thÓ hoµn thµnh cho tÊt c¶ dù ¸n ®Ó ®¶m b¶o r»ng nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña t¸c ®éng m«i tr­êng vµ ®­a ra ®­îc c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu thÝch hîp.

Nh÷ng ®iÒu quan t©m hîp lý cña “ biÖn ph¸p thay thÕ” hay “ph­¬ng ¸n thay thÕ” nh÷ng kü thuËt th­êng dïng trong viÖc b¶o vÖ bê s«ng. Nh÷ng ph­¬ng s¸ch lý t­ëng cña qui ho¹ch cã thÓ ®­îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ ®Ó ng¨n chÆn hay ®Ó xãi mßn bê s«ng x¶y ra thÊp nhÊt, ®Ó kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña con ng­êi ë h¹ l­u vµ ®Ó xem tiÒm n¨ng xãi mßn bê s«ng x¶y ra mét c¸ch tù nhiªn khi ®Þnh chç x©y dùng c«ng tr×nh vµ c¬ së h¹ tÇng ë nh÷ng n¬i cã bê s«ng æn ®Þnh cã thÓ kh«ng x©y dùng c«ng tr×nh mµ sö dông nh÷ng kü thuËt riªng nh­ lµ trång c©y vµ cá.

Tµi liÖu tham kh¶o


Bergado, D.T., P.V. Long and J. Dezure. 1994. Mª C«ng River Bank Slope Protection of Thadeau and Muangwa, Vientiane, Laos.

FAO. 1999. Flood Management and Mitigation in the Mª C«ng River Basin. RAP publication 1999/14. Food and Agriculture Organization, United Nations Development Program and Department of Irrigation, Ministry of Agriculture and Forestry, Lao PDR.

Rutherford, I. and P. Bishop. 1996. Morphology and Bank Protection of the Mª C«ng River in the Vientiane – Nong Kai Reach, Lao PDR and Thailand. Report prepared for the Mª C«ng River Commission.

UNDP. 1992. Fisheries in the Lower Mª C«ng Basin (Review of the Fishery Sector in the Lower Mª C«ng Basin). Annexes. Interim Committee for Coordination of Investigations of the Lower Mª C«ng Basin. United Nations Development Program.


chuyªn ®Ò 09 – B¶o VÖ Vµ B¶o Tån Vïng §Êt ­ít §« ThÞ ë VIENTIANE

M
Chñ ®Ò bao trïm cña kho¸ häc ETP1

  • NhËn thøc m«i tr­êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng

  • Khoa häc m«i tr­êng trong MRB

  • C¸c ¶nh h­ëng tíi hÖ sinh th¸i thuû sinh trong l­u vùc s«ng Mª C«ng.

  • §¸nh gi¸ t¸c ®éng luü tÝch (CEA)

  • Kh¸i niÖm vµ gi¸ trÞ Qu¶n lý tæng hîp tµi nguyªn vµ m«i tr­êng (IREM).

  • C«ng cô thùc hµnh ®Ó thùc hiÖn IREM

ôc ®Ých


Bµi nghiªn cøu nµy ®iÒu tra vÒ sù ph¸t triÓn ®« thÞ ë Vientiane, Lµo ®ang g©y ra sù huû ho¹i vïng ®Êt ­ít cña ®« thÞ nh­ thÕ nµo. Häc viªn sÏ ®­îc nghiªn cøu viÖc nhËn thøc vÒ m«i tr­êng nghÌo nµn sù kÕt hîp víi sù b¶o tån ®Çm n­íc kh«ng ®­îc ­u tiªn trong dù ¸n cho sù ph¸t triÓn thµnh phè ®· ®Èy nhanh sù tho¸i ho¸ vµ huû ho¹i c¸c vïng ®Êt ngËp n­íc trong vµ ngoµi Vientiane. C¸c chøc n¨ng quan träng vÒ thuû v¨n vµ sinh th¸i häc còng nh­ c¸c gi¸ trÞ kinh tÕ cña vïng ®Êt ngËp n­íc (nh­ nguån cung cÊp n­íc, kiÓm so¸t ngËp lôt, ®iÒu chØnh dßng ch¶y, duy tr× dinh d­ìng, xö lý n­íc th¶i, n¬i ®¸nh c¸, thÈm mü…) sÏ ®­îc nªu bËt lªn trong c¸c buæi thuyÕt minh, th¶o luËn vÒ viÖc t¨ng c­êng sù gi÷ g×n vµ b¶o vÖ c¸c vïng ®Êt ngËp n­íc ®« thÞ t¹i tÊt c¶ c¸c n­íc ven l­u vùc s«ng Mª C«ng.

C¸c vÊn ®Ò ®Æc biÖt næi bËt trong bµi nghiªn cøu nµy gåm:



  1. Sù nhËn thøc kÐm cái vÒ m«i tr­êng ®­îc xem lµ mét nguyªn nh©n gãp phÇn vµo sù biÕn mÊt c¸c ®Çm n­íc.

  2. Ph¹m vi vµ giíi h¹n cña dù ¸n ®èi víi viÖc b¶o vÖ vïng ®Êt ngËp n­íc.

  3. TÇm quan träng cña viÖc b¶o vÖ vïng ®Êt ngËp n­íc ®« thÞ cßn l¹i tr­íc khi mÆt cã Ých cña chóng bÞ gi¶m thiÓu ®Õn møc kh«ng thÓ cøu v·n ®­îc.

  4. Tæng phÝ kinh tÕ dµi h¹n cña sù xuèng cÊp vµ huû ho¹i cña c¸c ®Çm n­íc.

Môc ®Ých häc tËp:


Khi hoµn thµnh bµi nghiªn cøu nµy nh÷ng ng­êi tham gia sÏ cã thÓ:

  • §Þnh nghÜa vÒ vïng ®Êt ngËp n­íc vµ liÖt kª c¸c tÝnh chÊt, ®Æc tÝnh cña nã.

  • §­a ra nh÷ng vÝ dô vÒ c¸c chøc n¨ng chÝnh cña ®Çm n­íc (vÝ dô: thuû v¨n, sinh th¸i häc…)

  • LiÖt kª c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn ®« thÞ ®ang t¸c ®éng, ¶nh h­ëng ®Õn vïng ®Êt ngËp n­íc trong vµ xung quanh thµnh phè Vientiane vµ c¸c thµnh phè kh¸c.

  • Tr×nh bµy chi tiÕt nh÷ng hËu qu¶ vÒ m«i tr­êng do sù biÕn mÊt vïng ®Êt ngËp n­íc ë Vientiane.

  • Thèng kª c¸c thiÖt h¹i kinh tÕ tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi cña vïng ®Êt ngËp n­íc bÞ biÕn mÊt ë Vientiane

  • §Ò ra nh÷ng kÕ ho¹ch kh¶ thi vµ sù qu¶n lý h­ëng øng viÖc gi÷ g×n vµ b¶o vÖ nh÷ng vïng ®Êt ngËp n­íc ®« thÞ

  • NhËn ®Þnh nh÷ng hµnh ®éng hµng ngµy cã thÓ thùc hiÖn ®­îc bëi c¸c c¸ nh©n nh»m gi÷ g×n b¶o vÖ ®Çm n­íc ®« thÞ

Tãm t¾t dù ¸n

Giíi thiÖu


Nh÷ng vïng ®Çm lÇy réng lín ®· ®­îc t×m thÊy ë c¸c tØnh Vientiane, Lµo. Nh÷ng vïng ®Êt ngËp n­íc nµy tr­íc ®©y ®· liªn kÕt vµo mét hÖ thèng ®­îc n¹p ®Çy l¹i hµng n¨m bëi c¸c dßng ch¶y tù nhiªn, s«ng ngßi vµ c¸c m¹ch n­íc ngÇm. Ngµy nay, c¸c ®Çm lÇy ®­îc ph©n m¶nh ra Ýt nhÊt lµ 9 phÇn, 5 trong sè ®ã (That Luang, Nong Tha, Nong Chanh, Nong Duang, vµ Nong Boai) ®­îc ph©n bæ trong vµ xung quanh Vientiane. V× thµnh phè ®· ph¸t triÓn nhanh chãng vµ ®­îc më réng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu chç ë do d©n sè ngµy cµng gia t¨ng, nh÷ng vïng ®Êt ngËp n­íc cßn l¹i ®· trë nªn c« lËp vµ c«ng suÊt cña chóng ®· bÞ gi¶m thiÓu rÊt nhiÒu.

PhÇn lín c¸c chøc n¨ng cña ®Çm lÇy ¶nh h­ëng quan träng trùc tiÕp ®Õn d©n c­ thµnh phè Vientiane bao gåm sù ®ång ho¸ chÊt th¶i vµ bæ sung laïi cho c¸c m¹ch n­íc ngÇm. §Çm lÇy còng lµ m«i tr­êng sinh sèng cña c¸ vµ ®êi sèng hoang d·. MÆc dï c¸ lµ chÊt ®¹m chñ yÕu trong c¸c b÷a ¨n hµng ngµy ë d©y (kho¶ng 70% thøc ¨n cã chÊt ®¹m ë Lµo lµ tõ h¶i s¶n) vai trß cña nh÷ng ®Çm lÇy trong vµ xung quanh c¸c ®« thÞ trong viÖc cung cÊp m«i tr­êng sinh s¶n, canh t¸c vµ nu«i sèng cho nghÒ ®¸nh b¾t c¸ rÊt Ýt ®­îc biÕt ®Õn.



Sù thiÕu hiÓu biÕt vÒ sinh th¸i häc vµ gi¸ trÞ kinh tÕ cña vïng ®Êt ngËp n­íc ®ãng gãp phÇn lín vµo sù huû h¹i nhanh chãng ë Vientiane. ViÖc thiÕu l­u ý gi÷ g×n vµ b¶o tån vïng ®Êt ngËp n­íc trong ®« thÞ lµ hËu qu¶ cña sù thiÓn cËn cña nh÷ng ng­êi cã tr¸ch nhiÖm, nh÷ng ng­êi qu¶n lý m«i tr­êng vµ d©n chóng v× ®· kh«ng nhËn thøc ®­îc gi¸ trÞ kinh tÕ cña vïng ®Êt ngËp n­íc trong thµnh phè vµ sù hiÓu biÕt nghÌo nµn vÒ chøc n¨ng sinh th¸i häc vµ thñy v¨n cña c¸c ®Çm lÇy.

C¸c mèi ®e do¹ ®èi víi ®Çm lÇy ë Vientiane


Sù biÕn mÊt cña c¸c ®Çm lÇy ë Vientiane lµ do kÕt qu¶ tõ sù t¸c ®éng tÝch luü cña nhiÒu nh©n tè. C¸c hiÓm ho¹ chung cña tÊt c¶ c¸c ®Çm lÇy cßn l¹i trong thµnh phè ®­îc m« t¶ ng¾n gän trong nh÷ng phÇn sau:

Sù huû ho¹i thuéc vÒ tù nhiªn vµ sù tho¸t n­íc


Nh÷ng vïng ®Çm lÇy réng lín trong vµ xung quanh Vientiane ®· bÞ san lÊp mét c¸ch bõa b·i ®Ó t¹o thªm ®Êt cho c¸c khu d©n c­ vµ th­¬ng m¹i. Mét chuçi liªn tiÕp sù biÕn mÊt c¸c ®Çm lÇy mét c¸ch kh¸ næi bËt víi sù chia nhá b»ng c¸ch x©y dùng ®­êng x¸ råi tiÕp theo ®ã lµ viÖc khai hoang ®Êt tõ tõ bëi c¸c dù ¸n x©y dùng t­ nh©n cho ®Õn khi phÇn ®Çm lÇy cßn l¹i biÕn mÊt h¼n. Nh÷ng vïng ®Çm lÇy nhá h¬n xung quanh thµnh phè còng bÞ biÕn mÊt do ng­êi ta lÊp chóng b»ng xµ bÇn. Ngoµi viÖc san lÊp c¸c ®Çm lÇy nh÷ng thay ®æi mang tÝnh ph¸t triÓn ®èi víi c¸c dù ¸n c«ng tr×nh thuû lîi còng g©y nguy h¹i nghiªm träng ®Õn nh÷ng ®Çm lÇy. VÝ dô nh­ hÖ thèng m­¬ng dÉn n­íc trong thµnh phè ®· lµm mét sè ®Çm bÞ c¹n n­íc.

¤ nhiÔm nguån n­íc


Sù gia t¨ng ®ét ngét cña c¸c chÊt th¶i « nhiÔm tõ nh÷ng vïng ph¸t triÓn trong thµnh phè ®· lµm gi¶m chÊt l­îng n­íc cña c¸c ®Çm lÇy. PhÇn lín c¸c dßng n­íc th¶i theo cèng r·nh ®i vµo c¸c ®Çm lÇy ®Òu kh«ng ®­îc xö lý. Ngoµi ra, viÖc ®æ trùc tiÕp c¸c chÊt th¶i trong nhµ vµ c¸c chÊt th¶i c«ng nghiÖp còng cã liªn quan ®Õn viÖc « nhiÔm nguån n­íc. Ng­êi ta kh«ng nhËn thøc râ ®­îc c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp cña n­íc cã chÊt l­îng kÐm lªn c¸c loµi c¸, c¸c sinh vËt thuû sinh kh¸c cïng víi c¸c loµi chim ¨n c¸.

Sù khai th¸c qu¸ møc :


Nh÷ng ®Çm lÇy cßn l¹i còng ph¶i chÞu ¸p lùc cµng lóc cµng t¨ng. ViÖc khai th¸c c¸ mét c¸ch triÖt ®Ó trong thêi gian dµi ë mét sè vïng ®Çm lÇy lín ®­îc cho lµ mét nguyªn nh©n cña sù biÕn mÊt c¸c ®Çm lÇy. Ng­êi ta ®· chøng minh viÖc nµy qua theo dâi sù suy gi¶m sè l­îng c¸ bÞ ®¸nh b¾t vµ kÝch th­íc cña c¸.

PhÇn lín ®Çm lÇy ë Vientiane ®ang gÆp nguy hiÓm


Mét sè mèi nguy h¹i ®Æc tr­ng cña vïng ®Êt ngËp n­íc trong vµ xung quanh Vientiane ®­îc kiÓm chøng trong phÇn nµy.

Nong Chanh


Vïng ®Êt ngËp n­íc Nong Chanh lµ mét vïng cã diÖn tÝch bao phñ kho¶ng 12ha ë trung t©m thµnh phè. §Çm lÇy nµy lµ mét mèc lÞch sö rÊt quan träng bëi Vientiane ®· ®­îc ®Æt tªn lµ Nong Chanh tr­íc khi bÞ thùc d©n Ph¸p chiÕm lµm thuéc ®Þa. §Çm lÇy nµy lµ mét phÇn cña kªnh ®µo s«ng MeKong cò vµ hÇu hÕt n­íc ch¶y theo phô l­u Hong Khe tr­íc khi ch¶y vµo ®Çm lÇy That Luang. Do ®ã, ®Çm lÇy NongChanh cã chøc n¨ng ng¨n lò rÊt quan träng.

NongChanh n»m ngay c¹nh chî Morning lµ thÞ tr­êng cho thùc phÈm vµ hµng ho¸ ®­îc b¸n trong thµnh phè. RÊt nhiÒu c­ d©n sèng trong vïng sö dông ®Çm lÇy nµy. C©y Lan d¹ h­¬ng n­íc (Ipomoea Aquatica), ®­îc nu«i trång lµm thùc phÈm vµ mét sè c©y thuû sinh kh¸c còng ®­îc trång ë ®©y nh­ lµ: Eichornia Crassipes vµ Lemmna ®­îc dïng lµm thøc ¨n cho gia sóc vµ gia cÇm. NghÒ c¸ còng phæ biÕn ë ®©y vµ cã mét sè ngµnh n«ng nghiÖp ë xung quanh hay quanh nhµ ë ®­îc x©y dùng xung quanh vµnh ®ai ®Çm lÇy. MÆc dï thùc phÈm ë ®©y ®­îc sö dông cho cuéc sèng hµng ngµy nh­ng vÉn cã mét sè ®­îc b¸n ë bªn c¹nh chî Morning, lµ nguoàn thu nhËp cho mét sè gia ®×nh. VÒ mÆt y tÕ, ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng cã thãi quen sö dông n­íc lÊy tõ ®Çm lÇy ®Ó t¾m giÆt hay röa nh÷ng s¶n phÈm hoÆc thùc phÈm b¸n ë chî.

Theo b¶n gi¸m s¸t chÊt l­îng n­íc vµ nh÷ng bµi nghiªn cøu vÒ sinh vËt thuû sinh ë Nong Chanh ®­îc thùc hiÖn tõ n¨m 1990 bëi Bé phËn vÒ Ch­¬ng Tr×nh Qu¶n Lý §Çm LÇy L©m NghiÖp vµ Héi §ång S«ng MeKong cho thÊy ë ®©y cã quÇn thÓ thùc vËt ®a d¹ng, nh­ng l­îng chÊt th¶i « nhiÔm còng rÊt cao còng nh­ nång ®é chÊt « nhiÔm dinh d­ìng cã liªn quan víi víi nguån n­íc th¶i trong gia ®×nh.

§Çm lÇy Nong Chanh còng bÞ ¶nh h­ëng xÊu tõ sù thay thÕ cña c«ng tr×nh thuû lîi vµ sù san lÊp. §Çm lÇy gÇn ®©y bÞ chia c¾t bëi kªnh ®µo Hong Thong (mét phÇn cña dù ¸n c¬ së h¹ tÇng æ Vientiane) Sù khai hoang ®Çm lÇy cho nhµ ë vµ c¸c khu th­¬ng m¹i vÉn cßn ch­a ®­îc kiÓm tra còng nh­ kh«ng cã sù ®ßi hái giÊy phÐp nµo trong viÖc ph¸t triÓn nhµ ë. Sù së h÷u ë ®Çm lÇy Nong Chanh cßn ch­a râ rµng. MÆc dï ng­êi ta cho r»ng nã ®­îc së h÷u bëi hai c¸ nh©n, nh­ng sù khai th¸c v« tæ chøc vÉn th­êng xuyªn x¶y ra. Sù sµng läc quyÒn së h÷u ®Êt sÏ rÊt cÇn thiÕt tr­íc khi cã bÊt kú hµnh ®éng nµo ®Ó b¶o vÖ vµ phôc håi ®Çm lÇy.


NongTha


Nong Tha lµ mét ®Çm lÇy kh¸c n»m trong khu tù trÞ Vientiane, kho¶ng 3km tõ trung t©m thµnh phè. MÆc dï kh«ng biÕt kÝch th­íc chÝnh x¸c, ®Çm lÇy Nong Tha ®­îc ­íc tÝnh cã diÖn tÝch bao phñ kho¶ng 25ha. §Çm lÇy mµu mì nµy ®­îc sö dông mét c¸ch réng r·i bëi d©n c­ ®Þa ph­¬ng víi môc ®Ých th­¬ng m¹i vµ ®Ó sinh sèng. §¸nh b¾t vµ nu«i trång thuû s¶n víi nh÷ng s¶n phÈm ®­îc liÖt kª ë vïng ®Êt ngËp n­íc Nong Chanh rÊt phæ biÕn ë ®©y. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t c¸ ë ®©y ®­îc cho lµ cao h¬n so víi Nong Chanh.

§Çm lÇy Nong Tha cµng lóc cµng bÞ t¸c ®éng bëi sù x©m lÊn cña d©n c­ mµ chñ yÕu lµ do sù san lÊp khu vùc réng lín ë phÇn phÝa B¾c ®Ó x©y dùng nhµ cöa. Kh«ng cã sù ®ßi hái giÊy phÐp hay hµnh ®éng c­ìng chÕ nµo râ rµng ®Ó ng¨n c¶n viÖc tiÕp tôc ph¸t triÓn x©m lÊn ë ®Çm lÇy nµy.


That Luang


§Çm lÇy That Luang lµ mét trong nh÷ng ®Çm lÇy lín nhÊt ë quanh ®« thÞ Vientiane, diÖn tÝch bao phñ kho¶ng 68km2. Nã lµ mét trong vµi vòng tròng ë l­u vùc phô l­u 500km2 Houay Mak Hiao, n¬i bÞ ngËp lôt trong suèt mïa m­a. ë phÇn phÝa Nam cña ®Çm lÇy That Luang, s«ng Houay Mak Hiao quanh co uèn khóc kho¶ng 53km tr­íc khi ch¶y vµo s«ng Mª C«ng.

Kho¶ng 1000ha ë That Luang lµ ®Êt dïng ®Ó trång trät. Ngoµi ra, cã kho¶ng 15.000 ng­êi theo nghÒ ng­ nghiÖp ®Ó phôc vô cho ®êi sèng hµng ngµy lÉn ®Ó kinh doanh. Nh÷ng hå c¸ ë ®©y nãi chung lµ ®Òu n»m däc theo bê cña ®Çm lÇy.

RÊt nhiÒu ho¹t ®éng cña con ng­êi lµm ¶nh h­ëng ®Õn c¸c chøc n¨ng tù nhiªn cña ®Çm lÇy. Nh÷ng ho¹t ®éng nh­ lµ x©y dùng c¸c kªnh tho¸t n­íc qua ®Çm lÇy bëi chÝnh quyÒn thµnh phè Vientiane hay c¸c tr¹m b¬m n­íc ®Ó ®­a n­íc cho viÖc t­íi tiªu. HÖ thèng tho¸t n­íc ®­îc x©y dùng gÇn ®©y lµ mét mèi lo ng¹i lín khi n­íc th¶i kh«ng ®­îc xö lý vµ r¸c sinh ho¹t tõ trong nh÷ng gia ®×nh ®­îc th¶i th¼ng vµo ®Çm lÇy. KÕt qu¶ cña nh÷ng cuéc nghiªn cøu vÒ chÊt l­îng n­íc ®· chØ ra r»ng sù rß rØ cña c¸c m¹ch n­íc ngÇm mÆn vµo trong ®Çm lÇy cã thÓ ®ang diÔn ra vµ cã thÓ g©y ¶nh h­ëng ®ét ngét ®Õn hÖ thèng sinh th¸i cña ®Çm lÇy. Nh÷ng hiÓm häa ®ang ®Õn gÇm ®Çm lÇy That ngétLuang lµ n­íc th¶i c«ng nghiÖp ch¶y ra tõ nhµ m¸y bia Salakham vµ sù x©m lÊn cña d©n c­ nh»m ph¸t triÓn chç ë.

Nh÷ng ®Çm lÇy kh¸c


Ngoµi 3 ®Çm lÇy kÓ trªn, 6 ®Çm lÇy kh¸c còng n»m trong khu vùc thµnh phè Vientiane. Hai trong s¸u ®Çm lÇy nµy n»m ngay bªn trong khu ®« thÞ Vientiane lµ: Nong Duang vµ Nong Boen.

§Çm lÇy Nong Duang n»m däc theo ®­êng ®Õn phi c¶ng Vientiane. C¸c loµi ®­îc t×m thÊy ë ®Çm lÇy nµy nãi chung còng gièng nh­ c¸c vïng ®Êt ngËp n­íc kh¸c vµ céng ®ång d©n c­ ë ®©y còng sèng b»ng nghÒ ®¸nh b¾t thuû s¶n vµ h¸i l­îm c¸c lo¹i c©y. HiÓm ho¹ ®èi víi ®Çm lÇy nµy lµ r¸c r­ëi ch­a ®­îc xö lý th¶i vµo vµ viÖc x©y dùng mét con ®­êng míi mµ ®· g©y t¸c h¹i trùc tiÕp lµ chia ®Çm lÇy ra lµm hai phÇn, ®iÒu nµy g©y trë ng¹i cho viÖc l­u th«ng n­íc. §Çm lÇy dÇn dÇn biÕn mÊt lµ kÕt qu¶ cña viÖc t¨ng c­êng x©m lÊn ®Êt gÇn ®©y cho môc ®Ých nhµ ë vµ th­¬ng m¹i.



§Çm lÇy Nong Boen lµ mét vïng ®Êt ngËp n­íc ®· bÞ xuèng cÊp nghiªm träng mµ nguyªn nh©n phÇn lín lµ do x©m lÊn ®Êt ®Ó lµm nhµ. R¸c th¶i trong gia ®×nh ®­îc th¶i trùc tiÕp vµo ®Çm lÇy. MÆc dï ®· bÞ chia c¾t mét c¸ch trÇm träng, Nong Boen vÉn tiÕp tôc mang chøc n¨ng nh­ mét phÇn cña c¸c ®Çm lÇy kÕ cËn, b»ng chøng lµ n­íc vÉn ch¶y vµo c¸c ®Çm lÇy vµ nghÒ c¸ vÉn cßn tån t¹i th­a thít. §¸ng chó ý h¬n lµ v¨n phßng tæ chøc y tÕ thÕ giíi WHO vµ ch­¬ng tr×nh l­¬ng thùc thÕ giíi n»m ngay trªn phÇn ®Êt tr­íc ®©y lµ phÇn lÊn chiÕm vµo ®Çm lÇy.

Ph­¬ng ph¸p tham quan hiÖn tr­êng


Nh÷ng ng­êi tham dù vµo bµi nghiªn cøu sÏ cã c¬ héi ®­îc biÕt nhiÒu h¬n vÒ nh÷ng ®Çm lÇy ®« thÞ Vientiane trong mét ngµy tham quan. Mét chØ dÉn ng¾n gän sÏ ®­îc cung cÊp bëi c¸c nh©n viªn tõ ViÖn Nghiªn Cøu M«i Tr­êng vµ ViÖn Quy Ho¹ch Nhµ ë giíi thiÖu vÒ mét sè ®Çm lÇy ®« thÞ trong vµ xung quanh Vientiane cïng víi c¸c hiÓm ho¹ liªn quan ®Õn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cã nguy hiÓm ®èi víi c¸c ®Çm lÇy nµy. Ng­êi tham gia sÏ tham quan mét sè ®Çm lÇy tiªu biÓu ®Ó quan s¸t nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ thu thËp thªm th«ng tin b»ng nh÷ng c©u hái víi c¸c nh©n viªn vµ d©n c­ ®Þa ph­¬ng. Suèt buæi tham quan, ng­êi tham gia nªn chó ý nh÷ng c©u hái sau:

  • T¹i sao c¸c ®Çm lÇy l¹i cã chøc n¨ng sinh th¸i quan träng ?

  • C¸c dù ¸n ph¸t triÓn ®« thÞ ®· g©y ra nh÷ng t¸c ®éng nµo ®èi víi vïng ®Êt ngËp n­íc ?

  • C­ d©n thµnh thÞ cã coi träng c¸c ®Çm lÇy kh«ng ?

  • B¹n cã nghÜ lµ ®Çm lÇy nªn ®­îc b¶o vÖ kh«ng ?

  • C¸c ®Çm lÇy cã gi¸ trÞ v¨n ho¸ hay gi¸ trÞ thÈm mü kh«ng ?

  • Sù ph¸t triÓn ­u tiªn ë Vientiane lµ g× ?

  • Ai chÞu tr¸ch nhiÖm trong viÖc gi÷ g×n vµ b¶o vÖ c¸c ®Çm lÇy ë Vientiane ?

  • B¹n ®Ò nghÞ nh÷ng g× cho viÖc lªn kÕ ho¹ch vµ qu¶n lý ®èi víi sù biÕn mÊt c¸c ®Çm lÇy ?

  • T×nh tr¹ng cña c¸c ®Çm lÇy sÏ nh­ thÕ nµo trong 5n¨m, 10 n¨m, 20 n¨m n÷a ?

  • Nh÷ng thiÖt h¹i tr­íc m¾t vµ l©u dµi cña viÖc biÕn mÊt tõ tõ c¸c ®Çm lÇy ?

Vµo cuèi buæi tham quan, nh÷ng ng­êi tham dù sÏ th¶o luËn nh÷ng kh¸m ph¸ cña hoï víi tÇm quan träng trong nh÷ng bµi häc thùc tiÔn ®· ®­îc häc ®Ó cñng cè sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng, viÖc nhËn thøc vÒ m«i tr­êng, häc thuyÕt IREM vµ CEA sÏ ®­îc d¹y trong kho¸ nµy.

Nh÷ng ®iÒu ghi nhí


Sau khi hoµn thµnh bµi nghiªn cøu vµ chuyÕn kh¶o s¸t, ng­êi tham gia nªn xem tr­íc c¸c bµi häc sau, bao gåm:

  1. §Çm lÇy ®« thÞ lµ ®èi t­îng chøa c¸c t¸c ®éng tÝch luü cña c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn. Theo ®ã, mét kÕ ho¹ch hîp nhÊt vµ sù qu¶n lý lµ cÇn thiÕt ®Ó quyÕt ®Þnh chiÕn l­îc tèt nhÊt ®èi víi nh÷ng hiÓm ho¹ cho ®Çm lÇy trong viÖc ph¸t triÓn thµnh phè.

  2. ViÖc gi÷ g×n vµ b¶o vÖ nµy kh«ng ph¶i lµ sù ­u tiªn nhÊt ë Vientiane khi mµ thµnh phè tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ d©n sè ®ang t¨ng lªn. Nguyªn nh©n hîp lý cho t×nh huèng nµy lµ: (i) kÕ ho¹ch th× nghÌo nµn mµ nh÷ng quyÕt ®Þnh ph¸t triÓn l¹i thùc hiÖn kh«ng thµnh c«ng ( v× ®· lì råi nªn qu¸ muén ®Ó hµnh ®éng). (ii) thiÕu sù kh«n ngoan trong viÖc lËp quy ho¹ch thµnh phè (vÝ dô: nghÜ vÒ kh¶ n¨ng sèng cßn cña thµnh phè vµ chÊt l­îng ®êi sèng); (iii) thÊt b¹i träng viÖc tÝnh ®Õn nh÷ng gi¸ trÞ kh«ng liªn quan ®Õn tiÒn b¹c khi quyÕt ®Þnh sù lùa chän cã lîi nhÊt.

  3. Sù thµnh c«ng c¬ b¶n cña b¶o vÖ vµ gi÷ g×n ®Çm lÇy lµ phô thuéc vµo viÖc thay ®æi tri gi¸c cña con ng­êi vÒ gi¸ trÞ cña ®Çm lÇy – bao gåm c¶ mÆt b¶n chÊt lÉn gi¸ trÞ kinh tÕ.

Tµi liÖu tham kh¶o


Wetland Management Programme. 1993. Excerpts from Progress Report. Lao Wetland Management Project. Mª C«ng Secretariat.

JICA. 1990. Feasibility Study on Improvement of Drainage System in Vientiane. Draft Final Report. Volume 1 Main Report. Japan International Cooperation Agency.


chuyªn ®Ò 10 : Qu¶n lý bÒn v÷ng vïng hå c¸ Nam Ngum

M
Chñ ®Ò cña kho¸ häc ETP1

  • NhËn thøc m«i tr­êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng

  • Khoa häc m«i tr­êng trong MRB

  • C¸c ¶nh h­ëng tíi hÖ sinh th¸i thuû sinh trong l­u vùc s«ng Mª C«ng.

  • Kh¸i niÖm vµ gi¸ trÞ Qu¶n lý tæng hîp tµi nguyªn vµ m«i tr­êng (IREM).

  • C¸c rµo c¶n cho IREM

  • C«ng cô thùc hµnh ®Ó thùc hiÖn IREM

  • Ph¸t triÓn IREM hiÖu qu¶ trong MRB
ôc ®Ých


Nghiªn cøu chuyªn ®Ò nµy xem xÐt nh÷ng th¸ch thøc cña viÖc qu¶n lý nghÒ c¸ ë hå chøa n­íc NËm Ngõm thuéc n­íc Céng hoµ D©n chñ Nh©n d©n Lµo. §Æc biÖt l­u ý ®Õn nh÷ng m©u thuÉn trong viÖc sö dông tµi nguyªn vµ nh÷ng tËp qu¸n thu ho¹ch c¸ kh«ng bÒn v÷ng x¶y ra t¹i hå chøa. Nh÷ng cè g¾ng ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nµy th«ng qua viÖc tiÕn hµnh nghiªn cøu tæng hîp ®Ó n©ng cao sù hiÓu biÕt vÒ nh÷ng quÇn x· c¸ trong hå chøa ®Ó hç trî nh÷ng nç lùc b¶o vÖ vµ t¨ng sù tham gia cña céng ®ång trong viÖc qu¶n lý nghÒ c¸ ®· ®­îc nªu bËt. Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ thÓ chÕ vµ luËt lÖ cã liªn quan ®Õn sù qu¶n lý nghÒ c¸ trªn hå chøa n­íc NËm Ngõm còng ®­îc xem xÐt.

VÊn ®Ò :


Nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ ®­îc nªu bËt bëi nghiªn cøu nµy lµ :

  1. NghÒ c¸ tù do th­êng ®Æc tr­ng bëi sù khai th¸c qu¸ møc vµ nh÷ng tËp qu¸n ®¸nh b¾t c¸ kh«ng bÒn v÷ng

  2. Nh÷ng nguån thu nhËp thay thÕ ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh ®èi víi sù gia t¨ng d©n sè ®Ó gi¶m ¸p lùc lªn tµi nguyªn thiªn nhiªn

  3. NhËn thøc nghÌo nµn vÒ m«i tr­êng vµ thiÕu hiÓu biÕt khoa häc lµ nh÷ng yÕu tè gãp phÇn ®Õn viÖc suy gi¶m nghÒ c¸

  4. Lîi Ých vµ h¹n chÕ cña nh÷ng ph­¬ng ph¸p qu¶n lý céng ®ång

  5. Sù ban hµnh vµ thùc thi c¸c quy ®Þnh qu¶n lý m«i tr­êng bëi c¸c cÊp cã thÈm quyÒn

Môc tiªu kho¸ häc :


Khi hoµn tÊt nghiªn cøu chuyªn ®Ò nµy, häc viªn sÏ cã kh¶ n¨ng :

  • LiÖt kª nh÷ng nguån tµi nguyªn c¸ cña hå chøa NËm Ngõm

  • M« t¶ nh÷ng hiÓu biÕt hiÖn nay vÒ nghÒ c¸ vµ c«ng viÖc nghiªn cøu ®ang ®­îc tiÕn hµnh ®Ó b¶o tån vµ b¶o vÖ nghÒ c¸

  • M« t¶ lîi Ých cña viÖc qu¶n lý nghÒ c¸ trªn hå chøa NËm Ngõm

  • Th¶o luËn vÒ chÕ ®é hiÖn t¹i qu¶n lý tµi nguyªn trong hå chøa

  • §­a ra nh÷ng vÝ dô vÒ nh÷ng ho¹t ®éng cã t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn sè l­îng c¸

  • X¸c ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ – x· héi chñ yÕu cã nhÊn m¹nh vµo sù qu¶n lý kh«ng bÒn v÷ng c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn trong l­u vùc NËm Ngõm.

  • §Ò xuÊt nh÷ng ph­¬ng ph¸p thay thÕ ®èi víi viÖc qu¶n lý nghÒ c¸ trong hå

  • Th¶o luËn vÒ nh÷ng lîi Ých tr«ng ®îi vµ h¹n chÕ cña sù qu¶n lý céng ®ång

  • X¸c ®Þnh chiÕn l­îc khai th¸c nµo sÏ lµm t¨ng tèi ®a lîi Ých kinh tÕ cho nghÒ c¸ hå NËm Ngõm.

Tãm t¾t dù ¸n :

Giíi thiÖu vµ xuÊt xø :


Hå chøa n­íc NËm Ngõm n»m c¸ch thµnh phè Vientiane cña Lµo kho¶ng 90 km vÒ phÝa B¾c. Hå ®­îc t¹o ra vµo n¨m 1971 do viÖc x©y dùng mét ®Ëp trªn s«ng NËm Ngõm, c¸ch kho¶ng 3 km th­îng l­u ®iÓm hîp l­u cña nã víi s«ng Nam Leuk. §©y lµ hå chøa n­íc lín nhÊt ë Céng hoµ d©n chñ nh©n d©n Lµo cã diÖn tÝch kho¶ng 370 km2. Nh÷ng chi tiÕt vÒ ®Ëp vµ hå chøa NËm Ngõm®­îc cung cÊp trong b¶ng d­íi ®©y :


Th«ng sè

TrÞ sè

TØnh

Vientiane vµ ®Æc khu Saysomboun

To¹ ®é

18o 21’ B¾c, 102o 33’ §«ng

Môc ®Ých chÝnh

Thuû ®iÖn

Chñ së h÷u

Tæng C«ng ty ®iÖn lùc Lµo

N¨ng suÊt ®iÖn (MW)

110

ChiÒu cao ®Ëp (m)

75

ChiÒu dµi ®Ëp (m)

468

S«ng ph¸t ®iÖn

NËm Ngõm

L­u l­îng qua ®Ëp hµng n¨m 106 m3

1000

Mùc n­íc d©ng b×nh th­êng (m trªn mùc n­íc biÓn)

212

DiÖn tÝch mÆt hå lín nhÊt (km2)

477

Tæng dung tÝch (106 m3)

7010

Dung tÝch h÷u Ých (106 m3)

4910

Mùc n­íc thÊp (m)

16

ChiÒu s©u trung b×nh (m)

19

ChiÒu dµi bê hå (km)

430

C¸c s«ng nh¸nh

NËm Ngõm, Nam Sane, Nam Ke, Nam Pat, Nam Xi, Nam Xong

DiÖn tÝch l­u vùc (km2)

8460

L­îng m­a trong l­u vùc (mm/n¨m)

2187

NhiÖt ®é cao nhÊt (0C)

31

NhiÖt ®é thÊp nhÊt (oC)

28.5

§é dÉn ®iÖn (S cm-1)

100

MÆc dï lîi Ých kinh tÕ chÝnh cña ®Ëp NËm Ngõm lµ ph¸t ®iÖn, hå chøa cßn phôc vô nh÷ng sö dông kh¸c nh­ t­íi, kiÓm so¸t lò, giao th«ng thuû, nghÒ c¸ vµ du lÞch. Cã 35 lµng víi d©n sè xÊp xØ 16,658 ng­êi t¹i l­u vùc NËm Ngõm.


tải về 1.65 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16



Cơ sở dữ liệu được bảo vệ bởi bản quyền ©hocday.com 2024
được sử dụng cho việc quản lý
    Quê hương
BÁO CÁO
Tài liệu