Ban biên tập chương I chức năNG, nhiệm vụ, quyền hạn ngành lao đỘng- thưƠng binh và XÃ HỘI

Chóng ta kh«ng khã kh¨n g× l¾m trong viÖc quan s¸t d¸ng vÎ bÒ ngoµi cña trÎ em: ¸o quÇn, møc ®é s¹ch sÏ... Th«ng th­êng, quÇn ¸o biÓu thÞ cho hoµn c¶nh gia ®×nh, sù quan t©m cña cha mÑ, nh­ng tÊt nhiªn còng cã nh÷ng ngo¹i lÖ do h÷u ý hoÆc kh«ng h÷u ý. Qua nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy, chóng ta cã thÓ cã nh÷ng ®¸nh gi¸ ®Çu tiªn vÒ trÎ em, cã thÓ lµ chÝnh x¸c hoÆc ch­a chÝnh x¸c v× vËy cÇn kÕt hîp víi mét sè yÕu tè kh¸c n÷a.

Chóng ta cã thÓ quan s¸t khu«n mÆt, vãc d¸ng cña trÎ ®Ó cã nh÷ng kh¸i niÖm ban ®Çu vÒ trÎ. Ch¼ng h¹n, ®øa trÎ tr«ng giµ tr­íc tuæi hoÆc cã vãc d¸ng qu¸ nhá bÐ so víi tuæi th× cã thÓ trong qu¸ khø hoÆc hiÖn t¹i em ph¶i sèng trong c¶nh kh«ng h¹nh phóc, ®Çy ®ñ. Cßn nh÷ng em cã bé mÆt cøng cái, dµy d¹n th× cã thÓ c¸c em ®· cã nhiÒu tr¶i nghiÖm trong cuéc sèng vµ cã b¶n lÜnh...

Khu«n mÆt con ng­êi ®«i khi ph¶n ¸nh nh÷ng c¶m nghÜ néi t©m vµ ®èi víi c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em th× biÓu hiÖn qua nÐt mÆt lµ c¬ së ®Ó quan s¸t; Nh÷ng c¶m nghÜ nh­: buån, giËn vµ thï ®Þch kh«ng cÇn sù diÔn ®¹t thµnh lêi ®Ó biÓu thÞ chóng v× sÏ cã nh÷ng dÊu hiÖu m¸ch b¶o hiÖn trªn khu«n mÆt cho biÕt nh÷ng c¶m nghÜ che dÊu. T­¬ng tù nh­ vËy, nh÷ng t­ thÕ, d¸ng ®iÖu, giäng nãi vµ cö ®éng cña c¬ thÓ còng ®Òu cã ý nghÜa.

Ng«n ng÷ c¬ thÓ

Mèi quan hÖ gi÷a c¬ thÓ vµ t©m hån ®­îc thÓ hiÖn qua cö ®éng cña c¬ thÓ ®Ó biÓu lé c¶m nghÜ. HiÖn t­îng nµy ®­îc gäi lµ ng«n ng÷ c¬ thÓ vµ cã thÓ kÌm theo hay kh«ng kÌm theo ng«n ng÷ kh«ng lêi. Nh÷ng ®iÒu nÈy sinh trong ng«n ng÷ c¬ thÓ lµ truyÒn th«ng kh«ng lêi, nh­ng ®ã lµ truyÒn th«ng kh«ng tù ý hay sù truyÒn t¶i tÝn hiÖu ngoµi ý muèn cña ng­êi truyÒn ®¹t. TÝn hiÖu th«ng tin hÇu hÕt lµ c¶m xóc, c¶m nghÜ. Ng­êi nãi muèn dÊu giÕm th«ng tin vÒ c¶m nghÜ mµ chÝnh hä tr¶i qua, tuy thÕ th«ng tin vÉn cø lé ra. Ch¼ng h¹n n­íc m¾t tu«n trµo tuú theo c­êng ®é cña c¶m xóc, bÊt kÓ lµ ng­êi ta cã lo bÞ ng­êi kh¸c nh×n ngã hay kh«ng. T­¬ng tù nh­ vËy, c¶m xóc cña c¬ thÓ lé ra trªn nÐt mÆt con ng­êi th× ng­êi kh¸c dÔ dµng nhËn ra cho dï chÝnh ng­êi Êy l¹i kh«ng thÊy ®­îc. Trong lµm viÖc chóng ta cÇn quan s¸t con ng­êi, c¶nh vËt xung quanh ®Ó hiÓu ®­îc trÎ vµ t×nh huèng, vÊn ®Ò.

Sù nh¹y c¶m lµ mét kh¶ n¨ng rÊt quan träng cÇn ph¸t triÓn v× nã gióp chóng ta lµm viÖc hiÖu qu¶. Cã 2 yÕu tè cÇn quan t©m:

- Gi¶i nghÜa ®­îc nh÷ng c­ chØ, ®iÖu bé: v× nÕu ®äc ®­îc cö chØ, ®iÖu bé sÏ gióp hiÓu ®­îc c¶m xóc nªn chóng ta cÇn ph¸t triÓn kh¶ n¨ng nµy. C¸ch ph¸t triÓn kh¶ n¨ng nµy lµ quan s¸t kü c¸c cö chØ, ®iªu bé vµ suy nghÜ vÒ nh÷ng “dÊu hiÖu” ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua chóng.

- Bµy tá sù thÊu c¶m: lµ hiÓu hoÆc chia sÎ c¶m xóc cña ng­êi kh¸c; Chóng ta rÊt cÇn kh¶ n¨ng nµy v× hä th­êng tiÕp xóc víi nh÷ng ng­êi gÆp c¨ng th¼ng.

§iÒu nµy sÏ t¹o ra cho trÎ em sù tin t­ëng vµo chóng ta vµ khuyÕn khÝch c¸c em nãi nhiÒu h¬n, thÓ hiÖn nhiÒu h¬n, thuËn lîi cho chóng ta trong lµm viÖc.

Trong vÊn ®µm víi trÎ em, ngoµi nh÷ng kü n¨ng chung nh­ ®· tr×nh bÇy ë phÇn trªn, do ®Æc ®iÓm riªng vÒ løa tuæi cña trÎ em mµ ng­êi c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em cÇn chó ý r»ng, anh( chÞ) kh«ng thÓ gióp ®ì trÎ mét c¸ch tho¶ ®¸ng khi m×nh ch­a x©y dùng ®­îc mèi quan hÖ tin cËy víi trÎ vµ hiÓu râ trÎ. Do ®ã trong vÊn ®µm víi trÎ em cÇn kiªn nhÉn, dµnh thêi gian ®Ó ph¸t triÓn quan hÖ víi trÎ vµ sö dông mét sè kü n¨ng sau ®©y:

- Khi mét ®øa trÎ cã mÆt ®Ó pháng vÊn, em dÔ c¶m thÊy n«n nãng, lo sî hoÆc mÊt b×nh tÜnh. Do ®ã ®iÒu rÊt quan träng ®èi víi ng­êi thùc hiÖn cuéc vÊn ®µm lµ gióp cho em c¶m thÊy dÔ chÞu vµ b×nh t©m.

- Nh©n viªn x· héi tù giíi thiÖu vÒ m×nh, gi¶i thÝch mét c¸ch ®¬n gi¶n m×nh lµ ai. CÇn nhí r»ng, trÎ em mµ chóng ta tiÕp xóc cã thÓ tr­íc ®©y ch­a bao giê tr¶i qua mét cuéc pháng vÊn nµo vµ cã thÓ kh«ng hiÓu ®iÒu g× ®ang diÔn ra.

- Kh«ng véi vµng pháng vÊn trÎ khi trÎ ch­a s½n sµng.

- Ph­¬ng ph¸p vµ c¸ch ®Æt c©u hái vÊn ®µm cÇn ®­îc chuÈn bÞ theo ®é tuæi cña trÎ. ë mçi løa tuæi, trÎ nhËn ®Þnh vÒ cuéc sèng mét c¸ch kh¸c nhau vµ phÇn lín th«ng qua c¸c h×nh ¶nh cô thÓ vµ tr¶i nghiÖm chø kh«ng thÓ hiÓu vÊn ®Ò qua ng«n ng÷ vµ nh÷ng biÓu hiÖn trõu t­îng. V× vËy, nªn sö dông nh÷ng c©u hái ng¾n, ®¬n gi¶n, dÔ hiÓu.

- Khi trÎ tr¶ lêi, nªn chê cho trÎ tr¶ lêi hÕt c©u; §«i khi trÎ cÇn cã mét tõ hoÆc tªn ®Ó gi¶i thÝch vÒ mét viÖc hoÆc vËt nµo ®ã th× c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em cã thÓ gîi ý gióp trÎ tr¶ lêi.

- Kh«ng c­ìng Ðp trÎ tr¶ lêi nÕu trÎ kh«ng muèn.

- TrÎ th­êng bÞ ph©n t¸n bëi c¸c yÕu tè xung quanh, nªn ®«i khi cã thÓ kh«ng tËp trung vµo c©u tr¶ lêi, do ®ã ®ßi hái c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em ph¶i chÊp nhËn sù l¬ ®Ônh cña trÎ vµ kiªn tr× chê ®îi;

- C¸n bé lµm viÖc víi trÎ em còng nªn ph¶n ¸nh ý cña trÎ ®Ó kh¼ng ®Þnh xem cã ®óng ý kh«ng.

- Nªn sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn phi ng«n ng÷ trong buæi tiÕp cËn nh­ vÎ mÆt, ®iÖu bé, h×nh vÏ, tranh ¶nh ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ ph¸t biÓu hÕt ý cña m×nh.

- NÕu trÎ kh«ng hiÓu râ c©u tr¶ lêi, nªn t¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ hái ®Ó lµm s¸ng tá ý cña chóng ta.

- §«i khi trÎ lo ng¹i vÒ nh÷ng hËu qu¶ cña th«ng tin mµ m×nh chia sÎ víi chóng ta, cÇn t¹o niÒm tin vµ m«i tr­êng cho trÎ c¶m thÊy yªn t©m.

- Khi trÎ thÊy kh«ng tho¶i m¸i, chóng cã thÓ khãc, giËn d÷, im lÆng hoÆc gi¶ vê ngñ. Khi ®ã, chóng ta cÇn dõng viÖc pháng vÊn vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ c¶m th¸y tho¶i m¸i, tin t­ëng råi míi tiÕp tôc

- Khi tiÕp cËn trÎ , cÇn hiÓu thÕ giíi cña c¸c em kh¸c thÕ giíi cña chóng ta, ®iÒu nµy gióp ta nhí l¹i b¶n th©n ë vµo tuæi c¸c em.

§Ó giao tiÕp víi trÎ cã hiÖu qu¶, chóng ta ph¶i ®iÒu chØnh c¸ch giao tiÕp cho phï hîp víi ®é tuæi vµ møc ®é ph¸t triÓn cña trÎ, ph¶i gia nhËp" thÕ giíi" cña trÎ mµ kh«ng tr«ng ®îi trÎ thÝch nghi víi thÕ giíi cña m×nh.

H·y nhí r»ng, mçi trÎ em lµ mét c¸ nh©n ®éc lËp, cã tÝnh c¸ch vµ nh÷ng tr¶i nghiÖm cuéc sèng kh¸c nhau, ®iÒu ®ã t¸c ®éng lín ®Õn c¸ch chóng giao tiÕp víi trÎ.

Gia ®×nh cña trÎ còng ¶nh h­ëng s©u s¾c tíi hµnh vi vµ kh¶ n¨ng tin t­ëng vµo ng­êi kh¸c cña trÎ. Ch¼ng h¹n, trÎ bÞ ng­êi lín mµ chóng tin t­ëng ng­îc ®·i, bá r¬i th× th­êng tá ra kh«ng tin t­ëng vµ giËn d÷ ®èi víi tÊt c¶ ng­êi lín chóng gÆp vµ cho r»ng hä còng sÏ lµm tæn h¹i vµ lõa dèi chóng. VÒ mÆt ý thøc, c¸ch c­ xö ®ã lµ tù nhiªn vµ thÝch hîp. V× vËy khi lµm viÖc víi trÎ ®· tr¶i qua tæn th­¬ng, nh÷ng sù kiÖn ®au buån trong qu¸ khø, h·y lu«n nhí r»ng, ph¶i x©y dùng mèi quan hÖ víi trÎ, cè g¾ng ®Ó ®õng trë nªn ch¸n n¶n, mµ thay vµo ®ã h·y tá ra ®ång c¶m víi quan ®iÓm cña trÎ.

Ghi chÐp lµ sù ghi l¹i cña c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em vÒ c¸c sù viÖc, hiÖn t­îng, t×nh huèng, kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh vµ cña trÎ em trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt vÊn ®Ò.

Khi ghi chÐp, mét ®iÒu quan träng lµ cÇn ph¶i ghi l¹i tÊt c¶ nh÷ng g× x¶y ra trong qu¸ tr×nh ®ã- mét nhiÖm vô b¾t buéc mµ chóng ta ph¶i l­u t©m. C¸n bé lµm viÖc víi trÎ em gióp trÎ em gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò khã kh¨n cña c¸c em trong ®ã cã phÇn lµ nhê cã nh÷ng ghi chÐp l¹i tÊt c¶ nh÷ng g× xÈy ra trong qu¸ tr×nh gióp ®ì.

*Môc ®Ých cña ghi chÐp

- L­u tr÷ c¸c th«ng tin nh»m lµm c¬ së cho viÖc theo dâi tiÕn tr×nh ho¹t ®éng vµ qu¸ tr×nh t­¬ng t¸c gi÷a c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em vµ trÎ em.

- Lµm cá së ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cña sù t­¬ng t¸c gi÷a c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em vµ trÎ em., sù thay ®æi vµ tiÕn bé (hoÆc kh«ng) cña ®èi t­îng trong qu¸ tr×nh gióp ®ì.

- L­u ý nh÷ng v¸n ®Ò, nh÷ng c¶n trë xuÊt hiÖn ®Ó ®Þnh h­íng c¸ch gi¶i quyÕt.

- Gióp c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em nhËn thøc ®­îc tr×nh ®é, kü n¨ng trong c«ng viÖc chuyªn m«n cña hä.

Lµm c¬ së cho c¸c c¬ quan qu¶n lý x· héi ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ c¸c dÞch vô cã liªn quan.

- Cung cÊp th«ng tin, hå s¬ trong tr­êng hîp chuyÓn giao trÎ em, x©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh dÞch vô.

- Lµ c¬ së cho viÖc kiÓm huÊn c¸c c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em.

- Ghi chÐp tãm t¾t: §©y lµ d¹ng ghi chÐp tãm t¾t mét ho¹t ®éng, mét sù kiÖn, mét kÕ ho¹ch.

D¹ng ghi chÐp nµy th­êng ®­îc thùc hiÖn theo tr×nh tù thêi gian. Môc tiªu chñ yÕu tËp trung vµo néi dung cña vÊn ®Ò, nh÷ng ®iÓm mÊu chèt cña diÔn biÕn, nã ®ßi hái kh¶ n¨ng tæng hîp cña ng­êi thùc hiÖn ghi chÐp ®ã.

VÝ dô: Ngµy 12/3/2004 t«i ®· gÆp H t¹i tr­êng n¬i em häc. Tr«ng em buån b· vµ cam chÞu. Suèt buæi gÆp, em hÇu nh­ kh«ng nãi, chØ cã nÐt mÆt biÓu lé c¶m xóc khi t«i hái vÒ nh÷ng ng­êi th©n cña em. T«i hiÓu em ch­a cã sù tin t­ëng ë t«i v× ®©y lµ buæi gÆp ®Çu tiªn.

- Ghi chÐp phóc tr×nh: ®©y lµ d¹ng ghi chÐp mµ c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em ghi l¹i tÊt c¶ nh÷ng g× hä nghe ®­îc, quan s¸t ®­îc., bao gåm tÊt c¶ nh÷ng g× trong giao tiÕp gi÷a c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em vµ trÎ em . Sau ®ã c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em sÏ nhËn xÐt vÒ nh÷ng c¶m gi¸c vµ Ên t­îng cña m×nh vÒ nh÷ng chi tiÕt ®· diÔn ra trong tiÕn tr×nh ®ã.

Trong ghi chÐp phóc tr×nh cßn ghi l¹i nh÷ng ph­¬ng ph¸p, kü n¨ng, kiÕn thøc sö dông, c¸ch ¸p dông c¸c nguyªn t¾c vµ kü n¨ng c«ng t¸c x· héi trong qu¸ tr×nh can thiÖp.

VÝ dô: Ngµy 14/8/2006

Gi¸o viªn chñ nhiÖm líp 6C nhê t«i hç trî mét häc sinh nam ( tªn H) ë líp cña c«, em th­êng nghØ häc vµ thØnh tho¶ng cã lÊy c¾p tiÒn cña b¹n cïng líp. Em ®· ph¶i lµm kiÓm ®iÓm nhiÒu lÇn vµ mêi phô huynh ®Õn gÆp, nh­ng t×nh tr¹ng vÉn tiÕp diÔn. H«m nay t«i ®· t×m gÆp em. T«i nhËn thÊy em kh«ng ph¶i lµ ®øa trÎ ngç ng­îc vµ bÊt trÞ nh­ gi¸o viªn chñ nhiÖm ®· nãi. Mµ ë em t«i nh×n thÊy sù chÞu ®ùng vµ buån b·. T«i dÉn em ra s©n tr­êng ®Ó t¹o cho em sù tho¶i m¸i khi nãi chuyÖn. T«i hái em cã muèn nghe t«i kÓ chuyÖn kh«ng? Em l¾c ®Çu. T«i hái thªm vµi c©u chuyÖn quanh co trong häc tËp, b¹n bÌ. Nh­ng em vÉn kh«ng nãi, chØ l¾c ®Çu hoÆc im lÆng. T«i im lÆng ®Ó em bít c¨ng th¼ng.

Khi nhËn thÊy em ®· gi¶m bít sù c¨ng th¼ng, t«i míi hái th¨m em vÒ gia ®×nh. T«i hái vÒ cha vµ anh cña em th× em chØ ngåi khãc. T«i hái vÒ mÑ em th× mÆt em cã vÎ ®anh l¹i vµ biÓu lé sù khã chÞu. Suèt thêi gian ngåi víi t«i em kh«ng nãi ®iÒu g×, chØ cã nÐt mÆt biÓu lé c¶m xóc. T«i hiÓu, em nghÜ r»ng t«i muèn th¨m dß chuyÖn nhµ v× lý do em ®· lÊy tiÒn cña b¹n. T«i hái em gi¸o viªn cã nãi víi em vÒ c«ng viÖc cña t«i ®ang lµm ë tr­êng häc kh«ng? Em gËt ®Çu. T«i nãi víi em lµ c« mong r»ng em t×m ®­îc sù tin t­ëng ë c« ®Ó kÓ cho c« nghe vµ c« tin r»ng khi em nãi ra ®­îc th× sÏ nhÑ lßng ®Ó yªn t©m häc tËp v× em lµ ®øa trÎ s¸ng d¹ vµ th«ng minh. Sau ®ã t«i cho em ra vÒ.

Ngµy 20/7/2006

T«i t×m ®Õn nhµ «ng ngo¹i em H, khi em ®ang häc ë tr­êng. Sau khi giíi thiÖu vµ nãi râ môc ®Ých cuéc viÕng th¨m, «ng ngo¹i em hÕt lo l¾ng vµ nãi:" ThÊy c« ®Õn, t«i sî ë tr­êng nã l¹i lµm ®iÒu g× kh«ng tèt, ®Ó nhµ tr­êng cho ng­êi tíi mêi". Vµ sau ®ã, «ng kÓ vÒ gia ®×nh m×nh. ¤ng nãi lçi lµ ë con g¸i «ng; ChÞ ®· ly dÞ víi ng­ßi chång tr­íc vµ cã mét ®øa con g¸i riªng. ChÞ lÊy anh M, sinh ®­îc hai ng­êi con trai. Anh M lµ ng­êi chÝ thó lµm ¨n, tõ hai bµn tay tr¾ng, anh g©y dùng ®­îc mét c¬ së lµm giÊy. Cßn chÞ suèt ngµy chØ ®µnh bµi, ngay con còng kh«ng ch¨m sãc. Khi anh M lµm ¨n thua lç, ph¶i b¸n c¬ së s¶n xu¸t ®Ó tr¶ nî th× chÞ còng bá ®i lÊy ng­êi kh¸c giÇu cã h¬n. Anh M dÉn hai con ®i lµm thuª, kh«ng cã ®ñ tiÒn cho con ®i häc nªn ®øa lín ®É ph¶i bá häc tõ líp 8. ¤ng biÕt tin, ®É thuyÕt phôc anh M cho «ng mang H vÒ sèng cïng «ng. ¤ng nãi ngµy nµo «ng cßn sèng, «ng sÏ cè lo cho H ®­îc ®i häc, ®Ó chuéc l¹i lçi lÇm mµ con g¸i «ng ®· t¹o ra. T«i hái hiÖn nay «ng lµm g× ? ¤ng nãi n¨m nay «ng ®· 72 tuæi, «ng cßn cã ng­êi con trai n÷a, mçi th¸ng cã cho «ng mét kho¶n tiÒn vµ ng­êi chÞ cïng mÑ kh¸c cha víi H ®· lËp gia ®×nh, còng gãp mét kho¶n tiÒn nhá cho «ng ngo¹i lo cho em. T«i hái «ng vÒ mÑ H, chÞ cã biÕt H vÒ ë víi «ng ch­a? ¤ng quay mÆt ®i n¬i kh¸c vµ khãc. ¤ng nãi lµ H cßn nhá nh­ng nã còng biÕt chuyÖn. MÑ nã biÕt nã ë ®©y víi «ng, nh­ng kh«ng bao giê gióp «ng lo cho con. Cã khi kh«ng cßn tiÒn, «ng b¶o H ®i t×m mÑ xin tiÒn, nh­ng mÑ nã kh«ng cho. ¤ng b¶o nã giËn mÑ nã lµ ®óng l¾m, mÑ nã cã tiÒn chØ biÕt ®¸nh bµi. ¤ng nãi mong t«i vµ nhµ tr­êng th­¬ng hoµn c¶nh cña H, gióp nã nªn ng­êi, ®õng ®uæi häc nã. T«i nãi víi «ng t«i s½n sµng lµm hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh ®Ó gióp em H nh­ng kÕt qu¶ phÇn lín ph¶i tuú thuéc vµo sù céng t¸c cña gia ®×nh vµ b¶n th©n em H.

- Ghi nhËt ký: Ngoµi viÖc cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt trong tê khai tiÕp nhËn, nh©n viªn x· héi cßn ghi l¹i nh÷ng c«ng viÖc kh¸c nh­ lµ tiÕn tr×nh cña tr­êng hîp m×nh gióp ®ì.

NhËt ký cña c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em lµ ®Ó ghi chó l¹i nh÷ng biÕn cè xÈy ra. C¸c ghi chó bao gåm: tªn, ®Þa chØ, ngµy th¸ng, c¸c ®iÓm chÝnh cña c¸c cuéc vÊn ®µm, nh÷ng ®iÒu quan träng thu nhËn ®­îc tõ c¸c cuéc nãi chuþªn víi nh÷ng ng­êi kh¸c nh­ nh÷ng nh©n vËt phô vµ nh÷ng ng­êi quan träng kh¸c; c¸c quan s¸t, nh÷ng suy luËn vµ c¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh gióp ®ì trÎ.

Nh÷ng nh©n vËt phô lµ nh÷ng ng­êi cã quan hÖ ®Æc biÖt víi trÎ, cã nhiÖm vô cung cÊp th«ng tin vÒ trÎ cho c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em gióp ®ì trÎ em vÒ ph­¬ng diÖn nµo ®ã, Ch¼ng h¹n b¸c sÜ ®iÒu trÞ bÖnh nh©n hay thÇy gi¸o dËy häc sinh...lµ nh÷ng ng­êi cã sù t­¬ng t¸c víi trÎ em trong mèi quan hÖ nghÒ nghiÖp.

Nh÷ng ng­êi quan träng lµ nh÷ng ng­êi cã vÞ trÝ ®Æc biÖt trong céng ®ång cã thÓ gióp ®ì c¸c em nh÷ng ph­¬ng tiÖn vËt chÊt hoÆc phi vËt chÊt.

VÝ dô: Ngµy 22/7/2006

H«m nay m×nh ®· gÆp «ng ngo¹i cña H t¹i nhµ cña «ng ë ngâ LS, ph­êng TX, §©y lµ khu d©n lao ®éng nghÌo, c¬ së h¹ tÇng rÊt kÐm. H vµ «ng ngo¹i cña em ë trong ng«i nhµ cÊp bèn ®· cò, nhµ cöa tÒnh toµng, chËt hÑp. Qua c©u chuyÖn trao ®æi víi «ng cña H, M×nh hiÓu thªm vÒ th¸i ®é cña em trong buæi gÆp ®Çu tiªn khi m×nh hái H vÒ Cha mÑ vµ anh cña em; H cã hoµn c¶nh gia ®×nh Ðo le. B­íc ®Çu m×nh ®· n¾m b¾t ®­îc mét sè th«ng tin vÒ H vµ gia ®×nh cña em: H cã ng­êi cha tèt nh­ng kh«ng gÆp may m¾n trong lµm ¨n, hiÖn ph¶i ®i lµm thuª; mÑ H lµ ng­êi phô n÷ thiÕu tr¸ch nhiÖm víi gia ®×nh, thiÕu hiÓu biÕt, Ých kû, kh«ng th­¬ng con cã thÓ nãi lµ rÊt ®¸ng tr¸ch; «ng H tuy ®· cao tuæi nh­ng tr«ng cßn nhanh nhÑn, cã hiÓu biÕt, sèng t×nh c¶m, th­¬ng ch¸u nh­ng kh«ng cßn lµm viÖc còng sèng phô thuéc; H cßn cã mét ng­êi chÞ g¸i cïng mÑ kh¸c cha nh­ng còng cã tr¸ch nhiÖm vµ th­¬ng em nªn ®· phô gióp «ng nu«i em.

M×nh sÏ ®i gÆp mÑ cña H trong mét vµi ngµy tíi, nh­ng tr­íc ®ã cÇn ph¶i th¨m dß thªm c¶m nghÜ cña H ®èi víi mÑ em

- Thêi gian c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em gÆp gì trÎ em

- C¸c th«ng tin c¬ b¶n vÒ trÎ em vµ c¸c vÊn ®Ò cña trÎ em

- C¸c kÕ ho¹ch can thiÖp

- C¸c t¸c ®éng can thiÖp ®· sö dông

- Sù tiÕn triÓn, thay ®æi cña vÊn ®Ò ®ã

- Th«ng tin vÒ nh÷ng c«ng viÖc cÇn lµm tiÕp theo

- C¸c nhËn xÐt

- ChuÈn bÞ chu ®¸o tr­íc khi tiÕn hµnh ghi chÐp

- ViÖc ghi chÐp cã thÓ tiÕn hµnh tr­íc, sau hoÆc ngay trong khi thùc hiÖn c«ng viÖc. VÝ dô nÕu vÊn ®µm th× h¹n chÕ ghi chÐp nh­ng thêi gian ghi chÐp sau sù viÖc kh«ng nªn ®Ó qu¸ l©u v× dÔ quªn, mÊt tÝnh chÝnh x¸c vµ cô thÓ.

- Sö dông c¸c tiªu ®Ò ng¾n gän, cô thÓ

- KÕt cÊu cña mét ghi chÐp cÇn râ rµng, logÝc.

- C©u tõ ng¾n gän, sóc tÝch, ®óng ng÷ ph¸p, ®¶m b¶o ®Çy ®ñ, ®óng nghÜa

- Kh«ng nhÇm lÉn gi÷a m« t¶ vµ ®¸nh gi¸: m« t¶ lµ ghi l¹i mét c¸ch trung thùc sù viÖc, sau mçi phÇn m« t¶ cã phÇn kÕt luËn; ®¸nh gi¸ cßn bao gåm nhËn xÐt, quan ®iÓm cña c¸ nh©n.

6.2. ThiÕt lËp hå s¬ tr­êng hîp trÎ em

ThiÕt lËp hå s¬ tr­êng hîp c¸ nh©n trÎ em phôc vô cho môc ®Ých quan träng. Con ng­êi chóng ta kh«ng ai cã thÓ gi÷ trong ®Çu tÊt c¶ th«ng tin liªn quan dÕn mét ®èi t­îng nµo ®ã. Do vËy, viÖc ghi chÐp l¹i trë nªn cÇn thiÕt ®Ó ®¸nh gi¸ vÒ mÆt x· héi vµ v¹ch kÕ ho¹ch hµnh ®éng trong tõng tr­êng hîp.ViÖc ®­a c¸c d÷ kiÖn vµ c¸c khÝa c¹nh liªn quan vµo hå s¬ gióp cho c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em l­îng gÝa dÔ dµng h¬n. V× thÕ cÇn ghi chÐp th­êng xuyªn, ®Òu ®Æn c¸c d÷ kiÖn cña tr­êng hîp còng nh­ c¸c ho¹t ®éng gióp ®ì. Hå s¬ tr­êng hîp c¸ nh©n còng cÇn thiÕt cho viÖc qu¶n trÞ, chóng cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó ®Þnh kú xem xÐt l¹i c«ng viÖc cña c¬ së vÒ chÊt l­îng còng nh­ sè l­îng c¸c dÞch vô. Tõ néi dung hå s¬ c¸ nh©n, nhµ qu¶n trÞ cã thÓ ph¸t hiÖn ®­îc c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em ®· sö dông thêi gian nh­ thÕ nµo, ë ®©u vµ vµo viÖc g×. C«ng viÖc xem xÐt nµy cÇn cho viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶ c«ng t¸c cña c¬ së.

§©y lµ vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ mét hå s¬ c¸ nh©n cã thÝch hîp hay kh«ng. Nh÷ng ®Æc tÝnh nµo gãp phÇn lµm cho mét hå s¬ c¸ nh©n trë thµnh mét t­ liÖu cã gi¸ trÞ vÒ mÆt chuyªn m«n nghiÖp vô?

- Hå s¬ c¸ nh©n ph¶i dÔ ®äc, dÔ hiÓu vµ dÔ nh×n:

DÔ ®äc, dÔ hiÓu cã nghÜa lµ hå s¬ ®­îc viÕt d­íi d¹ng mét v¨n phong mµ ng­êi ®äc thÊy dÔ dµng vµ tho¶i m¸i. C¸c ý t­ëng ®­îc s¾p xÕp m¹ch l¹c trong c¸c c©u tõ.

DÔ nh×n cã nghÜa lµ nh÷ng sù viÖc cã thÓ chän läc ra mét c¸ch dÔ dµng. §Ó cã thÓ dÔ thÊy th× néi dung nªn s¾p xÕp thµnh c¸c ®Çu ®Ò vµ ngµy th¸ng ghi chÐp c¸c biÕn cè. VÝ dô c¸c cuéc vÊn ®µm (ngµy th¸ng), c¸c lÇn v·ng gia (ngµy th¸ng) vµ nh÷ng lÇn gÆp gì víi c¸c nh©n vËt phô vµ nh÷ng ng­êi kh¸c cã nh÷ng ®Çu ®Ò kh¸c nhau. Nh÷ng c«ng v¨n, th­ tõ, b¶n sao c«ng v¨n th­ tõ, c¸c phóc tr×nh y tÕ vµ c¸c tµi liÖu kh¸c ®­îc kÌm theo hå s¬ ë nh÷ng n¬i thÝch hîp sÏ dÔ thÊy h¬n. VÒ ph­¬ng diÖn nµo ®ã, sù dÔ ®äc vµ dÔ nh×n th­êng ®i chung víi nhau.

H¬n thÕ n÷a, tê khai tiÕp nhËn ph¶i cã ®Çy ®ñ th«ng tin ban ®Çu: bao gåm ®Þa chØ cña trÎ em, c¸c d÷ liÖu d©n sè häc, hoµn c¶nh gia ®×nh, thËm chÝ cã nh÷ng c¬ së x· héi cßn thu thËp nh÷ng th«ng tin chi tiÕt trong tê khai tiÕp nhËn tr­êng hîp nh­ c¸c th«ng tin vÒ c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh, mèi quan hÖ víi trÎ em (®èi t­îng- th©n chñ).

- Hå s¬ c¸ nh©n ph¶i râ rµng, chÝnh x¸c vµ kh¸ch quan:

Sù râ rµng cã nghÜa lµ tr¸nh sù kh«ng râ nghÜa hay m¬ hå lµm ng­êi ®äc nhÇm lÉn vÒ ý nghÜa.

Sù chÝnh x¸c lµ nãi ®Õn c©u ch÷ sö dông trong tõng lêi ph¸t biÓu cña mçi ng­êi lµ c¸ch tèt nhÊt ng¨n ngõa sù kh«ng râ nghÜa. Ch¼ng h¹n sù râ rµng sÏ ®­îc t¨ng thªm nÕu c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em ®Ò cËp ®Õn tuæi ¸ng chõng cña ®èi t­îng thay v×" em Êy ë ®é tuæi thiÕu nhiªn". Nh÷ng c©u diÔn ®¹t nh­ " ®îi chê mét thêi gian dµi", " trë vÒ sau nhiÒu ngµy" lµ kh«ng râ nghÜa vµ ph¶i ®­îc thay b»ng thêi gian cô thÓ. Ký hiÖu sè sö dông ë nh÷ng chç thÝch hîp.

Khi dïng c¸c tõ ng÷ dÔ g©y hiÓu lÇm cho ng­êi ®äc cÇn chó ý v¹ch ra nh÷ng g× mµ ng­êi viÕt hµm ý mét c¸ch chÝnh x¸c.

§Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cña sù diÔn ®¹t trong ghi chÐp hå s¬ c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em ph¶i tù m×nh luyÖn tËp cÈn thËn c¸ch sö dông tõ ng÷ vµ ng«n ng÷, c¸ch thu thËp th«ng tin chÝnh x¸c. NÕu ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã víi sù kh«n khÐo vµ thËn träng sÏ kh«ng g©y ra sù khã chÞu cho ng­êi cung cÊp th«ng tin, v× thÕ ®iÒu nµy lµ quan träng mµ c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em cÇn ph¸t huy.

TÝnh kh¸ch quan lµ nh÷ng ®iÒu tr×nh bÇy kh«ng ®­îc bãp mÐo v× c¶m nghÜ, khuynh h­íng, thµnh kiÕn c¸ nh©n ng­êi viÕt. §Ó duy tr× mét møc ®é kh¸ch quan võa ph¶i hoÆc cao trong viÖc ghi chÐp hå s¬ cÇn l­u ý nh÷ng h­íng dÉn h÷u Ých sau:

+ M« t¶ riªng rÏ c¸c biÕn cè vµ c¸c t×nh huèng tõ nh÷ng gi¶i thÝch, c¸c suy ®o¸n vµ c¸c l­îng gi¸. VÝ dô khi m« t¶ hµnh vi xÊu hay tèt cña mét trÎ em th× tr¸nh xen vµo ý kiÕn b×nh luËn, nh÷ng b×nh luËn gãp ý nªn ®Ó vÒ sau.

+ Ghi râ nguån gèc th«ng tin, trong thùc tÕ , nhiÒu khi kh«ng thÓ x¸c minh tÝnh trung thùc cña c¸c th«ng tin. Tuy nhiªn víi kiÕn thøc vÒ nguån tin, c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em cã thÓ lµm nh÷ng g× cÇn thiÕt trong nh÷ng t×nh huèng Êy nh­ t×m thªm th«ng tin hoÆc kiÓm tra tÝnh ch©n thËt cña mét vµi th«ng tin.

+ Nh÷ng suy ®o¸n vµ c¸c l­îng gi¸ ph¶i ®­îc chøng minh b»ng c¸c sù kiÖn. VÝ dô, c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em:"em ®ã cã thãi quen nãi dèi". ViÖc tr×nh bÇy nh­ thÕ lµ mét suy ®o¸n tõ bèi c¶nh giao tiÕp tr­íc ®©y hoÆc tõ viÖc m« t¶ c¸c biÕn cè. NÕu c¸c tiÒn ®Ò ®Ó cho viÖc chøng minh kh«ng xuÊt hiÖn tr­íc ®ã th× cÇn ph¶i cã sau nµy v× môc ®Ých chøng minh cho sù thËt cña viÖc tr×nh bÇy lµ em ®ã cã thãi quen nãi dèi.

Häc c¸ch dïng c¸c tõ nh­ "d­êng nh­", "cã vÎ", "cã lÏ" hoÆc nh÷ng biÓu lé nh­ thÕ vÒ ®iÒu cã kh¶ n¨ng x¶y ra trong suy ®o¸n cña mét ng­êi nµo ®ã khi ng­êi Êy kh«ng thÓ kh¼ng ®Þnh vÒ sù ch¾c ch¾n tuyÖt ®èi cña vÊn ®Ò.

+ Kh«ng ®­îc ®Ó c¶m nghÜ riªng t­ ¶nh h­ëng ®Õn sù xÐt ®o¸n cña m×nh. §iÒu nµy liªn quan ®Õn c¸c nguyªn t¾c, kü n¨ng lµm viÖc víi trÎ em, kh¸i niÖm vÒ sù tù ý thøc ®· ®­îc ®Ò cËp ®Õn còng nh­ ®ßi hái c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em ph¸t triÓn møc ®é kh¸ch quan. Sù tù ý thøc vµ tÝnh kh¸ch quan v« t­ sÏ gióp c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em ph¸t triÓn n¨ng lùc nhËn thøc trong s¸ng vµ th¸i ®é kh¸ch quan.

+ Hå s¬ c¸ nh©n chøa ®ùng nh÷ng th«ng tin kh¸c nhau vÒ trÎ em, v× vËy trong khi sö dông cÇn tu©n thñ nguyªn t¾c bÝ mËt th«ng tin, chØ ®­îc sö dông cho nhu cÇu gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cña trÎ em.

VÊn ®Ò tiªu chuÈn ho¸ c¸c hå s¬ c¸ nh©n cho thÊy r»ng tõng mÈu th«ng tin vµ chi tiÕt cña dÞch vô x· héi c¸ nh©n lµ quan träng vµ chóng ph¶i ®­îc ®­a vµo trong hå s¬ c¸ nh©n

Tê khai tiÕp nhËn cña c¸c c¬ së x· héi cã nh÷ng kho¶ng trèng ®Ó ®­a vÊn ®Ò cña trÎ em, ch©n dung gia ®×nh vµ sù ®¸nh gi¸ vÒ mÆt x· héi vµo ®ã. Tê khai tiÕp nhËn ®­îc lµm ë giai ®o¹n ®Çu cña tr­êng hîp c¸ nh©n. Khi tr­êng hîp cña ®èi t­îng tiÕn triÓn, c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em viÕt vµo nh÷ng chç cßn trèng cña tê khai tÊt c¶ nh÷ng g× x¶y ra theo thø tù thêi gian vµ nã th­êng lµ mét mí c¸c ®¸nh gi¸ c¸c quan s¸t, c¸c cuéc vÊn ®µm. Sau mét kho¶ng thêi gian theo ®Þnh kú th× cÇn so¹n th¶o, s¾p xÕp l¹i cho thµnh hÖ thèng. ViÖc lµm nh­ thÕ, ngoµi viÖc gióp cho hoµn thµnh xuÊt s¾c c«ng viÖc cã hÖ thèng cßn gióp cho viÖc häc hái cña c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em n÷a.

TÝnh thèng nhÊt vÒ khu«n khæ hå s¬ tr­êng hîp gióp cho viÖc th«ng tin tèt h¬n vµ dÔ dµng h¬n gi÷a c¸c c¬ së x· héi.

7. Kü n¨ng t­ vÊn

ViÖc t­ vÊn cho trÎ em nãi chung vµ trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt nãi riªng cã ý nghÜa rÊt quan träng vµ hÕt søc cÇn thiÕt. Do cßn non nít trong cuéc ®êi, ch­a cã sù hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ c¸c quy chuÈn luËt ph¸p vµ ®¹o ®øc, ch­a cã kinh nghiÖm sèng vµ øng xö, trÎ em lu«n cÇn sù gióp ®ì cña chóng ta.

§Ó lµm tèt vai trß cña m×nh trong lÜnh vùc nµy, c¸n bé lµm viÖc víi trÎ em cÇn ph¶i cã kiÕn thøc toµn diÖn, nh¹y c¶m vµ s½n sµng gióp trÎ xö lý mäi t×nh tuèng x¶y ra trong cuéc sèng cña c¸c em.
7.1. T­ vÊn vÒ ph¸p luËt

Chóng ta cã thÓ chän läc mét sè ®iÒu luËt trong luËt ph¸p ViÖt Nam vµ C«ng ­íc quèc tÕ vÒ quyÒn trÎ em ®Ó cung cÊp, gi¸o dôc cho trÎ. B¹n cã thÓ chän nh÷ng ®iÒu kho¶n chung vµ mét sè ®iÒu kho¶n phï hîp víi nhãm trÎ mµ chóng ta ®ang lµm viÖc.

Ch¼ng h¹n nh­ nh÷ng quy ®Þnh ®èi víi lao ®éng trÎ em, trÎ em bÞ x©m h¹i, trÎ må c«i… Chóng ta cÇn t­ vÊn cho trÎ c¸c ®iÒu luËt nh»m ng¨n ngõa trÎ sa vµo tÖ n¹ x· héi, vi ph¹m ph¸p luËt. H·y chØ dÉn cho trÎ c¸ch liªn hÖ víi c¬ quan ph¸p luËt khi trÎ gÆp r¾c rèi hoÆc cã nguy c¬ bÞ x©m h¹i;

Th«ng th­êng th× nh÷ng t­ vÊn cho trÎ em vÒ ph¸p luËt lµ nh÷ng t­ vÊn rÊt cô thÓ nh­ng l¹i ®ßi hái mét sù chÝnh x¸c cao. Ch¼ng h¹n, ®èi víi trÎ vi ph¹m ph¸p luËt, chóng cã thÓ hái b¹n vÒ nh÷ng ®iÒu luËt cô thÓ liªn quan ®Õn hµnh vi cña chóng nh­ téi danh, h×nh thøc xö lý, møc ¸n nÕu cã vµ c¸c c¸ch thøc ®Ó cã thÓ tù b¶o vÖ m×nh… Trong tr­êng hîp nµy, b¹n chØ cã thÓ t­ vÊn cho trÎ khi ®· n¾m ch¾c vÊn ®Ò. Nªu kh«ng, cã thÓ nhê ®Õn c¸c chuyªn gia ph¸p lý thùc sù.

H·y ghi nhí mét ®iÒu rÊt quan träng lµ ®õng bao giê ®­a ra lêi khuyªn cho trÎ nÕu lêi khuyªn ®ã kh«ng ®­îc c©n nh¾c kü l­ìng. Mäi sù t­ vÊn sai lÇm cã thÓ sÏ lµ nh÷ng ®iÒu kh«ng thÓ söa ch÷a ®­îc.

7.2. T­ vÊn vµ hç trî cho trÎ trong viÖc c¶i thiÖn hoÆc thay ®æi cuéc sèng

- Cïng trÎ t¹o ra m«i tr­êng tèt, lµnh m¹nh.

Mäi ho¹t ®éng cña b¹n ®Òu cÇn cã sù tham gia tÝch cùc cña trÎ. Tuú thuéc vµo tõng nhãm trÎ, b¹n cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖ cho trÎ cïng tham gia tÝch cùc vµo c«ng viÖc cña b¹n. B¹n còng nªn cïng tham dù c¸c ho¹t ®éng cña trÎ ®Ó cã thÓ t­ vÊn vµ ®­a ra c¸c ch­¬ng tr×nh phï hîp cho chóng.

Ch­¬ng tr×nh cña b¹n cÇn ph¶i cã sù ®ãng gãp cña trÎ tõ ®Ò ¸n ban ®Çu cho ®Õn khi kÕt thóc. Cã thÓ cho trÎ ®­a ra c¸c ý t­ëng, s¸ng kiÕn vÒ c¸c ho¹t ®éng cô thÓ trong viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng cña chóng cã sù hç trî cña b¹n vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng. TrÎ còng cã thÓ lµ ng­êi qu¶n lý vµ thùc hiÖn dù ¸n cña b¹n. B¹n nªn ®ãng vai lµ ng­êi t­ vÊn, quan s¸t, hç trî vÒ kü thuËt.

VÒ ph­¬ng diÖn nµy b¹n nªn nhí mét ®iÒu lµ b¶n th©n c¸c em nhá bao giê bao giê còng lµ ng­êi s¸ng t¹o tuyÖt vêi. C¸c em lu«n lµ nh÷ng ng­êi t×m tßi vµ biÕt c¸ch hç trî, gióp ®ì cho b¹n trong c«ng viÖc, ngay c¶ nh÷ng khi b¹n gÆp khã kh¨n t­ëng nh­ kh«ng thÓ v­ît qua ®­îc.

- X©y dùng m¹ng l­íi b¹n bÌ cã ¶nh h­ëng tèt ®Õn trÎ.

Nhu cÇu b¹n bÌ lµ nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu trong ®êi sèng con ng­êi. §èi víi trÎ em, nhu cÇu nµy cµng m¹nh mÏ. §Æc biÖt trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n, nhãm trÎ nµy bÞ thiÕu thèn c¶ vËt chÊt lÉn t×nh c¶m nªn chóng cµng cÇn cã ng­êi chia sÎ, c¶m th«ng. Tuy nhiªn, b¹n bÌ cña trÎ em còng ®a d¹ng vµ phøc t¹p, nhiÒu khi ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn trÎ nÕu ®ã lµ nhãm b¹n bÌ kh«ng tèt. B¹n cã thÓ ®Þnh h­íng cho trÎ viÖc lùa chän b¹n bÌ. NÕu nh÷ng ¶nh h­ëng cña b¹n cã ý nghÜa lµm thay ®æi phÇn nµo quan niÖm sèng cña trÎ th× chóng tù biÕt lùa chän b¹n phï hîp.

B¹n cã thÓ sö dông ph­¬ng ph¸p “trÎ víi trΔ lµ ph­¬ng ph¸p phæ biÕn vµ cã hiÖu qu¶ ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi vµ b¾t ®Çu ®­îc thùc hiÖn ë ViÖt Nam. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, nh÷ng trÎ em cã cïng hoµn c¶nh cã thÓ tiÕp xóc, t×m hiÓu vµ th¶o luËn víi nhau thiÕt kÕ vµ thùc hiÖn mét ch­¬ng tr×nh nµo ®ã. Lµm nh­ vËy, trÎ em võa gi÷ ®­îc tÝnh chñ ®éng cña m×nh l¹i võa cã kh¶ n¨ng thuyÕt phôc nhau dÔ dµng.

Mét khi trÎ ®­îc b¹n tin t­ëng th× tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, sù h¨ng h¸i cña trÎ cã thÓ ®­îc n©ng cao h¬n vµ trong nhiÒu tr­êng hîp s¸ng kiÕn cña trÎ sÏ rÊt cã hiÖu qu¶ vµ gi¸ trÞ; lµm rót ng¾n c«ng viÖc cña b¹n.

- X©y dùng vµ cñng cè mèi quan hÖ gia ®×nh.

TrÎ cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n th­êng cã hoµn c¶nh gia ®×nh trôc trÆc hoÆc mèi quan hÖ gi÷a c¸c em vµ gia ®×nh ch­a hoµn h¶o. Do hoµn c¶nh hiÖn t¹i c¸c em th­êng cã nh÷ng t×nh c¶m o¸n tr¸ch hoÆc bÊt m·n víi gia ®×nh.

B¹n cÇn t×m hiÓu nh÷ng nguyªn nh©n g©y nªn bÊt hoµ gi÷a trÎ víi gia ®×nh chóng ®Ó gi¶i quyÕt. CÇn gi¶i thÝch cho trÎ nÕu chóng hiÓu lÇm cha mÑ vµ gióp trÎ hoµ gi¶i víi hä. Trong nh÷ng tr­êng hîp trÎ må c«i hoÆc bÞ bá r¬i, b¹n cÇn gióp trÎ t¹o l¹i mèi quan hÖ víi nh÷ng ng­êi th©n, gÇn gòi nh­ c« d×, chó b¸c, anh em. C¸c mèi quan hÖ nµy sÏ lµ chç dùa tinh thÇn ®Ó trÎ cã thÓ v­ît qua nh÷ng khã kh¨n mµ chóng gÆp ph¶i;

ViÖc ®­a trÎ héi nhËp trë l¹i víi gia ®×nh lµ c¶ nghÖ thuËt; ë ®©y, b¹n võa cÇn ®Õn kü n¨ng võa cÇn ®Õn kiÕn thøc s©u s¾c cña nh÷ng nhµ t©m lý häc. CÇn ph¶i kh«n khÐo vµ tÕ nhÞ khi ®éng ch¹m ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò t×nh c¶m trong gia ®×nh, ®Æc biÖt lµ nh÷ng tæn th­¬ng vèn cã gi÷a c¸c thµnh viªn.

Nªn nhí mét ®iÒu c¸c sai ph¹m trong nhËn thøc vµ hµnh vi cña b¹n, sù thiÕu tinh tÕ trong xö lý t×nh huèng sÏ ®­a b¹n ®Õn nh÷ng hÖ qu¶ xÊu, thËm chÝ cßn ng­îc l¹i víi mong muèn cña b¹n. Trong tr­êng hîp nµy kh«ng nh÷ng b¹n kh«ng hµn g¾n ®­îc sù r¹n vì vÒ t×nh c¶m gi÷a trÎ víi gia ®×nh mµ cßn khoÐt s©u h¬n sù xa c¸ch gi÷a hä víi nhau.