Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật hàng không dân dụng Việt Nam

24. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật hàng không dân dụng Việt Nam

Luật hàng không dân dụng Việt Nam 2006 (Luật HKDDVN 2006) là cơ sở quan trọng trong việc ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành, đánh dấu bước đột phá về công tác quản lý Nhà nước cũng như tạo khung pháp lý cho các hoạt động trong ngành hàng không dân dụng. Luật HKDDVN 2006 đã tách chức năng quản lý nhà nước và hoạt động sản xuất kinh doanh trong hoạt động hàng không dân dụng.

Quyết định số 94/2009/QĐ-TTg ngày 16/7/2009 của Thủ tướng Chính phủ chính thức xác lập tư cách Nhà chức trách hàng không của Cục Hàng không Việt Nam đã đáp ứng một phần tiêu chuẩn quốc tế và góp phần nâng cao năng lực quản lý Nhà nước chuyên ngành Hàng không dân dụng. Các Tổng công ty Cảng hàng không và Tổng công ty quản lý bay Việt Nam được thành lập và hoạt động theo Luật doanh nghiệp đã tạo cơ sở cho việc phát triển toàn diện các doanh nghiệp theo hướng thương mại hóa bên cạnh các dịch vụ công ích. Các cảng vụ hàng không được tách ra và trực thuộc Cục Hàng không Việt Nam góp phần nâng cao năng lực quản lý Nhà nước chuyên ngành hàng không dân dụng tại các cảng hàng không, sân bay - đặc biệt trong lĩnh vực an ninh – an toàn hàng không và quản lý quy hoạch. Qua gần 5 năm thực hiện Luật HKDDVN 2006 đã cho thấy hầu hết các lĩnh vực trong hoạt động hàng không dân dụng đã được luật hóa và tạo cơ sở pháp lý, chuẩn mực hoạt động cho các doanh nghiệp, cơ quan đơn vị trong ngành hàng không

Như vậy, Luật HKDDVN 2006 và các văn bản hướng dẫn là một bước tiến mới trong quá trình hoàn thiện hệ thống luật pháp tại Việt Nam và khẳng định được vai trò là văn bản pháp lý trung tâm của hệ thống pháp Luật hàng không; là cơ sở pháp lý điều chỉnh hệ thống tổ chức của hoạt động hàng không dân dụng; góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho tiến trình hội nhập kinh tế thế giới, bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ và an ninh quốc gia.

Tuy nhiên, dù đã được soạn thảo công phu nhưng Luật HKDDVN 2006 vẫn còn nhiều điều khoản mang tính chất khung và cần phải có các văn bản hướng dẫn thực hiện cụ thể , điều này dẫn đến chưa hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu của Nghị quyết số 48/NQ-TW của Bộ Chính trị khi xác định hạn chế việc sử dụng các văn bản dưới Luật để triển khai Luật vào cuộc sống. Ngoài ra, trong quá trình thực hiện, các chủ thể tham gia vào quan hệ được điều chỉnh bởi Luật HKDDVN 2006 cũng phát hiện ra nhiều bất cập giữa quy định của nhiều văn bản pháp luật khác nhau đối với cùng một vấn đề như: quản lý đất đai, cạnh tranh, xử lý vi phạm hành chính, quản lý tĩnh không, quản lý giá/phí. Bên cạnh đó, trong quá trình phát triển của hoạt động hàng không quốc tế cũng như của Việt Nam còn một số vấn đề đã được phát hiện và xử lý qua các VBQPPL dưới Luật nay cần được Luật hóa để bảo đảm tính pháp lý cao như vấn đề: vị trí, chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của nhà chức trách hàng không; bảo đảm tiêu chí kiểm soát hữu hiệu hãng hàng không; bảo đảm an ninh hàng không;…

Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng

Đối tượng và phạm vi điều chỉnh của văn bản theo quy định của Luật HKDD 2006

Thể chế hoá kịp thời, đầy đủ, đúng đắn đường lối của Đảng, cụ thể hoá các nội dung về phát triển kinh tế, trong đó có ngành HKDD bằng các quy định của Luật; xuất phát từ thực tiễn Việt Nam, đồng thời tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế về xây dựng pháp luật;

Tiến hành đồng bộ với cải cách thủ tục hành chính, dự tính đầy đủ các điều kiện bảo đảm hiệu lực, hiệu quả thi hành pháp luật; các quy phạm của văn bản luật càng giữ vị trí trung tâm, trực tiếp điều chỉnh các quan hệ xã hội, hạn chế việc Chính phủ ban hành văn bản hướng dẫn thi hành Luật.

Hoàn thiện các quy định về xử lý các hành vi vi phạm, công tác phối hợp xử lý các sự cố, góp phần nâng cao ý thức chấp hành, tuân thủ pháp luật của các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động hàng không.

Củng cố và đơn giản hóa hệ thống cấp giấy phép cho cơ sở cung cấp dịch vụ, nhân viên hàng không, thiết bị kỹ thuật được hoàn thiện góp phần củng cố bảo đảm an toàn, an ninh hàng không.

Bảo đảm nguyên tắc bình đẳng giữa các thành phần kinh tế, khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia hoạt động và đầu tư vào lĩnh vực hàng không dân dụng được ghi nhận trong Luật.

Điều 11 và Điều 116 Luật HKDDVN 2006 quy định nguyên tắc quản lý giá: Nhà nước quản lý tất cả các loại giá hàng không (giá dịch vụ hàng không và giá cước vận chuyển) theo hai hình thức: Nhà nước định giá hoặc doanh nghiệp tự quy định trong khung giá. Tuy nhiên Luật HKDDVN 2006 lại giao thẩm quyền quy định giá, khung giá cho Bộ Tài chính dẫn đến các bất hợp lý sau: Có rất nhiều giá nên việc giao nhiệm vụ cho Bộ Tài chính dẫn đến khó khăn cho Bộ Tài chính với tư cách là cơ quan quản lý chung về vấn đề tài chính của toàn bộ nền kinh tế. Mất tính chủ động linh hoạt trong hoạt động quản lý Nhà nước về hàng không dân dụng của Bộ Giao thông vận tải. Hệ thống văn bản QPPL dưới luật về giá hiện nay chưa thực sự phù hợp với tính chất độc quyền đương nhiên của hệ thống cảng hàng không, sân bay (đòi hỏi Nhà nước phải quản lý tất cả các giá bằng khung giá). Tính chất kinh tế - xã hội của mạng đường bay, tính mùa vụ của dịch vụ vận chuyển (yêu cầu Nhà nước quản lý giá bằng khung giá đối với tất cả mạng đường bay, chống sự đẩy giá lên quá cao vào mùa cao điểm). Ngoài ra, hiện đã có các quy định giao thẩm quyền cho một số Bộ trong vấn đề quản lý giá như Luật Dược, Luật Điện lực, Luật Đất đai, Luật Bất động sản.

Nhân sự cho việc nghiên cứu xây dựng Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật HKDDVN được bảo đảm từ Bộ Giao thông vận tải, Cục Hàng không Việt Nam, Cục Đăng kiểm Việt Nam, Tổng công ty hàng không Việt Nam, các hiệp hội và các Bộ, ngành liên quan khác như Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ Ngoại giao, Văn phòng Chính phủ;

Về Tài chính: kinh phí phục vụ cho việc nghiên cứu xây dựng Dự án Luật và trang thiết bị phục vụ Dự án luật sẽ được bảo đảm từ nguồn ngân sách Nhà nước cấp thông qua Bộ Giao thông vận tải và các nguồn hỗ trợ khác (nếu có).