22  leâ LÖÏu tieåu thuyeát  23

- Đi gì, như đứa trẻ mới chập chững ấy thế?

Có lẽ sự hờn giận của anh chỉ chờ một câu mắng mỏ ấy.

Anh hơi lúng túng:

- Thế mới không phải là lính Trường Sơn. Mình hỏi nhé. Cứ đi thế này liệu bao giờ đến chỗ xin được xe?

- Hôm vào chỗ em, anh đi đường nào?

- Nhờ ô tô binh trạm. Toàn đi đêm.

- À đường ấy bây giờ tắc phải đi đường tránh. Theo lối mòn này phải hai ngày nữa mới ra đến đường xe.

- Hai ngày nữa!

Anh ngơ ngác hỏi lại. Cô gái hơi cười nhưng giọng vẫn nghiêm:

- Đi cả đêm nữa.

Không muốn chứng tỏ mình ngại, anh cười:

- Được, cứ đi cho biết đây biết đó, chả mấy dịp được đi thế này.

Nhưng hai người chỉ đi có nửa ngày, ăn hết một phong lương khô "không số" là đến đường xe chạy.

Đoạn đường này đơn vị cô làm cách đây mấy tháng. Con đường được lá cây che kín, những ngày nắng chỉ lọt xuống nền đường những đốm nhỏ như bóc vỏ trứng ném xuống đấy.

Cô gái đặt ba lô và chiếc túi du lịch cạnh gốc cây bông tàu, cô nâng tay vuốt những sợi tóc xoà xuống mặt, một tay miết miết vào đường dây võng còn hằn ở thân cây. Đêm hôm mới chuyển từ thông tin sang công binh, mưa như trút nước. Cô mắc võng ở cây này và che mấy mảnh giấy dầu ở phía trên. Che cho có lệ, cô biết mấy mảnh giấy dầu nhỏ và rách ấy chẳng thể nào che nổi. Mắc xong, cô đi một đoạn vào chỗ khuất. Khi trở lại thấy võng vẫn khô và suốt đêm, cô ngủ ngon lành. Sáng ra mới biết Thú đã lấy tăng của mình che lên đấy, còn cậu ta khoác áo mưa ngồi suốt đêm. Mấy tháng trời ở với Thú có biết bao nhiêu việc làm như thế của cậu ta đối với mình. Bây giờ Thú đang ở đâu? Chắc Thú đang mong tôi vào để rồi cuống quýt tìm cách báo cho Vũ, cho Bình Nguyên và cho anh Trường là tôi đã khỏi, đã trở về đơn vị! Thế mà tôi lại quay ra, đi về tuyến sau, không hề nói được một lời chia tay với Thú, với Bình Nguyên "cái đuôi" của tôi. Tôi thật bạc bẽo quá! Tha lỗi cho tôi các bạn nhé. Chợt nhớ ra phía sườn núi bên kia là chỉ huy sở tiền phương của binh trạm, cô hỏi người con trai:

- Có phải khi anh gặp thủ trưởng binh trạm là chỗ có người đang nói trên đỉnh núi ấy không? - Dù đêm tối không nhìn thấy gì, cô vẫn chỉ tay về phía trước mặt. Người con trai ngước mắt nhìn lên phía có tiếng nói:

- Không rõ. Anh nhìn quả núi nào cũng giống nhau, không thể phân biệt được.

- Anh gặp thủ trưởng nào ở đấy có nhớ không?

- Có chứ. Anh đưa thư của bạn anh cho chính uỷ Quang Văn. Và chính ông ta lệnh cho quân lực giải quyết mọi giấy tờ cho em. Hay là ta lên đấy nhờ các binh trạm giải quyết giúp phương tiện.

Cô gái im lặng. Anh hỏi lại:

- Em thấy thế nào?

- Lên cũng được. Nhân thể em chào mọi người. Còn xe binh trạm bộ không có đâu.

- Anh sợ đứng chơ vơ...

- Chưa chi anh đã sợ bơ vơ rồi. Nếu không có xe "chạy thẳng", sẽ đi từng cung. Anh không phải lo. Nào thôi, chuẩn bị đi.

- Hay là...

- Thôi không lên nữa chứ gì?

- Anh thấy... Kể chào mọi người một câu cũng tốt. Nhưng ở đấy mấy bữa anh biết công việc của ai cũng bận rộn. Sự nhiệt tình của mình có khi lại làm họ mất việc.

Thừa biết anh ấy ngại, nhưng bỏ anh ấy đứng đây một mình, không nỡ, cô đành nín lặng khoanh tay trước ngực đi đi lại lại, buông những hơi thở dài không rõ là chán nản hay sốt ruột. Họ đứng quay về hai phía khác nhau. Bóng đêm ngăn tách họ ra, mỗi người đều có cảm giác giữa chốn hoang dã này chỉ có một mình mình đứng đây. Có tiếng ì ì nặng nề của xe lên dốc. Anh con trai vui mừng chạy lại phía cô gái. Chưa kịp nói gì, cô đã giật tay anh kéo ra trước cửa một chiếc hầm chữ A ở rìa đường. Cô nói vừa như mệnh lệnh, vừa như giải thích:

- Thằng AC130 đấy - Nói xong cô đứng lắng nghe. Chẳng hiểu anh ấy có hiểu thằng AC130 là gì không, cô chả cần giải thích.

Có tiếng động cơ xe vun vút lao tới, cô gái kêu:

- Ông tướng nào đi liều thật.

Cô chạy vụt lên, đứng giữa đường giơ tay. Vẫn như một chiến sĩ công binh, chờ chiếc xe đi đến, cô bắt tránh vào rừng, tắt máy. Nhưng chiếc Zin 130 vẫn chạy. Tưởng anh ta bướng. Đến một đoạn có "mang cá" anh ta mới tránh. "Liều thật". Cô gái vừa nghĩ, đã sầm mặt lại vì tiếng nổ bôm bốp như người tát vào tai, ù đặc. Phía binh trạm bộ trên đồi bốc lửa. Thằng địch quấn lấy vùng ánh sáng, chúng bắn đạn hai mươi ly xăm lùng. Pháo trên đồi nổ. Thằng địch nâng độ cao, cao vồng lên. Nó kéo vòng lượn rộng ra và xuất hiện tiếp thằng OV10 xè xè.

Lại có chuyện gì đây! Cô gái nghĩ bụng và nghe tiếng nổ của OV10 cối xuống vùng lửa đang tàn dần. Dăm phút sau bỗng phản lực ùa ùa lao đến. Không lượn, chúng bổ nhào trút bom bi, bom phá ầm ầm. Những ngọn lửa trên núi bùng lên, lan rộng ra. Cả khu binh trạm bị bom rồi. Chợt có tiếng kêu của người con gái. "Tiếng nó rồi!". Cô gái đứng cạnh người con trai kêu lên như thế. Cô dặn:

- Anh ở đây chờ nhé.

Cô quay người định chạy.

Nhưng đã có một bàn tay như một gọng kìm kẹp chặt lấy cổ tay cô.

- Thôi, anh xin em. Với nước da này, vóc người này, mái tóc này của em bằng chục cái bằng dũng sĩ để người ta kính phục em rồi. Anh xin em.

Cô đứng khựng, ngước mắt nhìn đám cháy trên đỉnh đồi. Những tàn lửa bay lên và tiếng nổ lục bục từ lòng đất. Thằng địch vẫn cắm tiếng bom như muốn bẩy ngọn núi lửa ra. Cô gái nói, mắt vẫn nhìn lên đám cháy:

- Con bạn nó ở đấy. Bình Nguyên, con gái chính uỷ Văn. Không hiểu tại sao nó lại kêu ở đây. Bây giờ lại không thấy tiếng nó rồi.

- Anh biết thế. Anh biết em chạy đi là có mục đích. Em đi, bỏ lại mọi thứ ở đây. Bỏ lại anh đứng chông chênh một mình ở đây ư? Tội nghiệp quá, anh thành thật khuyên em.

- Nhưng con bạn rất thân của em. Không ngờ nó lại có ở đây!

- Tuỳ em.

Im lặng. Tiếng nổ trên đỉnh núi như xé ruột. Tiếng người con trai gọi nhỏ, giọng như lạc đi.

- Em!

Im lặng.

- Cứ nói đi.

- Anh hỏi thực câu này: Em yêu chính bản thân em và yêu anh hơn hay em yêu bạn em hơn?

- Anh hỏi gì thế?

Vẫn chỉ có tiếng bom và đám lửa trên đỉnh đồi trùm xuống quanh họ. Hai hàm răng cô gái cắn vào vành môi tưởng như cắm cả hàm răng vào đấy.

Hai hàng nước mắt giàn xuống hai má. Cô mặc cho nó chảy xuống miệng, xuống cổ. Cô từ từ quay mặt và bước đi.

Tiếng người con trai khẽ khàng mà đanh:

- Ngà!

Phía núi vẫn còn tiếng nổ nhưng đã thưa hơn. Không hề thấy tiếng con Bình Nguyên nữa. Liệu nó thế nào rồi? Cô bắt đầu chạy, chạy như lao lên con đường dốc.

Đến đỉnh núi thấy đám người đang dập lửa, cô vội vàng hỏi trong hơi thở đứt quãng:

- Các đồng chí ơi có sao không?

- Đồng chí Ngà đấy à? - Không hiểu người nào đó tỏ ra rất quen thuộc. Anh ta cho cô biết Bình Nguyên vừa đến thăm bố và chính uỷ bị thương nặng, nó đi theo ông đến cấp cứu ở đội phẫu thuật.

Nghe xong, không kịp chào ai, Ngà quen đường, chạy ào đi.

Đêm ấy đã cách đây nửa tháng, Ngà và Bình Nguyên đưa chính uỷ đến đội điều trị. Còn người chồng cũ của chị đứng lại chừng mười phút sau, anh cũng chạy lên núi. Anh hỏi đám người chữa cháy lúc ấy đã tản ra. Người ta chỉ đường cho anh chạy theo Ngà. Xuống đến ngang núi, con đường toả thành ba bốn ngả, anh không thể biết phải theo ngả nào đành đứng lại. Lúc này anh mới hiểu một điều rất đơn giản là cô ta đã cố tình bỏ anh lại. Có tìm đến nơi bây giờ, chắc cô ta chẳng dễ gì đi tiếp với anh nữa rồi!

Mảnh giấy dầu lớn đang cháy ở một ngôi nhà thùng phía bên kia mỏm đồi. Ánh lửa chập chờn lúc tối, lúc sáng chờn vờn trên khuôn mặt phút chốc đã sạm lại gầy guộc của anh. Khuôn mặt ấy lệch đi như thể tiếng khóc sắp bật ra. Ánh lửa phía bên kia hắt bóng quả núi khổng lồ đang đè xuống người anh, đè xuống một câu hỏi nặng nề:

- Tại sao? Tại sao con người ta lại có thể thay đổi một quyết định dễ dàng như thế!

Anh cứ đứng lặng lẽ cho đến khi ánh lửa tắt và khuôn mặt anh tối sầm lại.

Những con chó bé bỏng xem ra thuần và đần hơn đàn gà. Mỗi lần xe đỗ, đang ở thùng xe, sát buồng lái, mẹ con gà kéo nhau về phía sau đứng nghe. Thấy tắt máy và những người lái lấy nồi xoong, vác nước, nhóm lửa là chúng nhảy toá xuống đi tha thẩn ở nền rừng hoặc kéo nhau xuống suối uống nước, bay ra các mỏm đá giữa dòng đứng xem nước chảy. Những chú gà "nghệ sĩ" ấy "dạo cảnh" khi nghe tiếng máy xe nổ, lập tức chạy xô về nhảy tới tấp lên thùng xe. Chỉ vài tuần sau, những chú gà quay mỏ hướng xe chạy trông lúc nào cũng như sắp mổ vào gáy các chú lái xe, vì thế các chú luôn luôn cảm thấy ngứa ở gáy. Và chỉ cần một ý kiến đề xuất, mọi người hưởng ứng "xử lý" tất cả đàn gà trong một buổi chiều. Riêng có bê một, Vũ bớt lại hai con dành phần anh Trường. Hai chú gà còn lại từ đấy chuyển sang đi với xe Vũ. Thỉnh thoảng Vũ nghe tiếng mổ tệch tệch vào tấm kính phía sau đệm, anh cho xe chầm chậm, ngoái lại nhìn. Để ý nhiều lần anh mới nhận ra những hằn tia nước bắn vào kính khi khô còn hằn lấm tấm các chú ta tưởng hạt thóc liền mổ lần lượt hết các đốm hằn đó. Không nhặt được hạt nào, nhưng mỗi lần mổ xong, các chú ta lại ngửa cổ để "nuốt".

Xe dừng lại đột ngột. Mấy chú gà đang mổ, ngã chúi đập đầu vào tấm kính. Vũ vươn người khỏi khung xe hỏi chiến sĩ chỉ huy đường, giọng hơi gắt:

- Cái gì đấy?

- Đồng chí là Vũ xê ba phải không?

- Vũ rồi!

- Vào gặp máy binh trạm trưởng.

Vũ nhảy tót xuống, không kịp đóng cửa xe. Ở đầu dây bên kia chắc binh trạm trưởng đang vội, ông nói rằng ông đang ở đường B trên đường đi về binh trạm bộ "cơ bản" để nhận nhiệm vụ mới. Ông dặn Vũ chú ý chăm sóc Trường khi anh ấy trở về đơn vị và chuyển lời ông hỏi thăm Trường. Cuối cùng ông báo cho Vũ biết tuần trước ông nghe tin cô Ngà ở tổng đài công binh có quen với Vũ và Trường đã đi với chồng cũ trở về tuyến sau. Vũ thấy bàng hoàng, "vâng vâng" được mấy tiếng, chưa kịp hỏi gì thêm, ông đã bỏ máy.

Như thế là chiến dịch sắp mở. Hướng nào thì chưa biết, nhưng sắp mở ra rồi. Liệu đơn vị mình có được trực tiếp phục vụ chiến đấu không nhỉ? Anh Trường có kịp về đơn vị những ngày sắp tới không? Chị Ngà đã đi rồi ư? Sao lại nhanh thế! Vũ đang đứng ngẩn ngơ, chiến sĩ công binh cười:

- Chắc "đồng hương" nhận được tin gì buồn phải không?

- Một cuộc chia tay đột ngột thôi.

- Tưởng gì. Thế thì cho qua. "Đồng hương" lại đây làm điếu thuốc đã.

Anh ta xẻ đôi điếu thuốc lào chắc vừa xin được, đưa cho Vũ một nửa. Vũ rít xong nuốt ừng ực hết khói, hai mắt còn lờ đờ, anh đi ra phía xe. Chiến sĩ công binh nhét điếu thuốc vào nõ, chưa kịp xoè lửa, cầm luôn cây điếu mủm mỉm cười theo sau. Vũ đóng cửa. Anh nhảy lên bậc xe ngập ngừng:

- "Đồng hương" ơi, đồng hương, còn lương khô cho chúng tôi một phong.

- Ờ tưởng cái gì. Trong cốp ấy. Lấy tất.

Nói xong, Vũ lại nhoài người giật nút sắt, nắp cốp xe ngả ra để lộ phía trong những vỏ giấy ni lông và bột của những phong lương khô ăn dở lẫn với bàn chải, nhíp, bàn cạo râu không hộp, bát, xà phòng, quyển nhật ký và tờ hóa đơn nhận hàng. Lôi hết những thứ đó ra, Vũ mới móc được hai phong lương khô còn nguyên. Chiến sĩ công binh nhận lấy, giọng hơi run, nói như thanh minh:

- Chúng tôi hết gạo từ bốn ngày nay. Đơn vị ra mặt đường. Hai anh em chúng tôi phải trực để xe các "đồng hương" đi. Độ này sắp sửa "lớn" mà.

- Ông trèo lên thùng xe lấy bao gạo dở của chúng tôi ở góc ấy.

Anh ta vừa chạy lại sau xe vừa nhìn Vũ rồi gọi vào phía người cùng tổ đang đào hầm cho lính lái xe trú.

- Cầm rá ra đây.

Người bạn kia vội vàng cầm rá chạy lại với hai con mắt sáng lên rạo rực.

Vũ nói lại phía sau:

- Các ông sẻ lấy một nửa. Cánh chúng tôi biết các ông ở đây bị bom nó vùi, mất mọi thứ như chơi. Hết gạo từ bốn ngày nay mà không bảo, các ông liều thật. Thôi các ông mang cả xuống, cứ lấy tất đi.

Hai chiến sĩ công binh ngẩng lên ngơ ngác:

- Thế các anh ăn bằng gì?

- Chúng tôi sẽ ăn bớt vài bữa. Cứ thông suốt là chúng tôi khoẻ người đấy.

Hai người chiến sĩ nhìn nhau rồi người quen trước hỏi Vũ:

- Các anh có ăn được thịt nai không?

- Ông lại phải hỏi cánh lái xe chúng tôi câu ấy. Phàm những con gì quay lưng lên giời đều ăn được tuốt.

Cả hai chiến sĩ cùng chạy về phía sau hầm, khiêng một con nai còn máu me đỏ nhoe nhoét khắp thân. Họ đặt con nai xuống phiến đá bằng rồi một người lấy con dao phát chặt đôi và người kia hỏi Vũ:

- Anh thích nửa đầu hay nửa đuôi. Thôi phần các anh nửa đuôi nhiều thịt hơn.

Rồi anh ta bê nửa con nai đang chảy máu ròng ròng vứt oạch lên thùng xe. Vũ nhoài lại hỏi:

- Có thiếu thuốc đánh răng không?

- Không còn bàn chải thành ra cũng không cần.

- Xà phòng giặt!

- Hết rồi, nhưng các anh để mà dùng.

Vũ nhổm người cao lên, giật núm cốp lấy cả bàn chải, ríp và xà phòng trao cho họ mặc dầu quần áo anh đang quện đầy dầu mỡ đã định đến nơi dừng xe tranh thủ giặt.

Tất nhiên những người chiến sĩ công binh nhận lấy với một sự cảm động đặc biệt. Họ xiết chặt lấy cổ tay nhau, mãi đến khi xe Vũ chạy khuất hai người vẫn tần ngần đứng nhìn theo.

*

* *

Đi một mình, lại là xe cuối, quả thật có thoải mái hơn. Muốn "vút" bao nhiêu cũng được, tha hồ nhìn ngắm đất nước mình, rừng núi bao la của mình. Xe lướt trên con đường thẳng như sợi chỉ đặt, Vũ nhấn bàn chân trái, tay bẻ cần lên số năm, chỉ nghe tiếng gió lùa vào buồng lái, hai tai anh ù ù như ta người bay lên cao. Anh ngước nhanh lên đồng hồ, chiếc kim lay động ở con số 80. Chao ơi, đời thằng lính lái xe ở Trường Sơn có bao giờ được sung sướng như thế này. Anh đạp chân phanh, hãm xe từ từ trước ngầm nước nhỏ. Phía trước mặt, bầu trời mở oà ra, trông nó liền với mặt đất mênh mông. Những thân cây khôộc nứt nẻ khẳng khiu như cây táo nhà Vũ nhưng lá lại giống lá bàng. Cả một vùng phóng khoáng, chỉ lưa thưa những cây khôộc và dưới chân nó bạt ngàn cỏ tranh đỏ như lửa cháy. Theo thói quen khi vượt rừng trống, Vũ tắt máy, nghe. Tiếng thằng OV10 xè xè như cái máy xúc đất đang san những quả núi quanh đấy. Con đường cuồn cuộn bụi trắng tựa một dòng sông chảy giữa vùng cỏ tranh. Hẳn đoàn xe mới qua đây, những đám bụi còn bay quẩn quanh trong các vòm lá. Chợt nghe một tiếng rất quen vẳng đến tai Vũ. Anh tắt máy lắng nghe. Đúng rồi! Đúng anh ấy rồi! Vũ nhao khỏi buồng lái chạy dọc suối.

Dưới một lùm cây cạnh dòng nước chảy, anh Trường và hai chiến sĩ mới, với tổ thợ của Vũ đang làm đầu xe. Đầu tiên Vũ trông thấy cánh tay bó băng trắng toát của anh khuỳnh theo hình thước thợ bởi sợi dây xô treo vào cổ. Anh chưa khỏi hẳn sao đã ra viện thế này! Anh đứng tiếp tục nói với các chiến sĩ vẫn há mồm nhìn theo miệng anh.

Vũ nhảy đến:

- Anh Trường! Trời ơi, anh Trường!

Trường hơi ngoảnh mặt nói một tiếng lạnh nhạt:

- Vũ đấy à?

Rồi lại tiếp tục câu chuyện.

Vũ không giận. Tính anh thế. Nói về máy móc, xe cộ mà mặt mũi và hai tai đã đỏ bừng lên thế kia là bất chấp mọi sự xung quanh. Vũ lặng lẽ ngồi xuống hòn đá cạnh đầu xe.

Trường hỏi một chiến sĩ cao, gầy:

- Theo đồng chí thì nó hỏng gì? Tại sao đồng chí tháo nắp máy?

- Báo cáo... Em cho là cháy đệm nắp máy nên nước vào mặt xi-lanh chặt cứng lại.

Anh quay sang chiến sĩ thứ hai:

- Đồng chí?

- Tôi cho là máy bị bó biên nên tháo đáy dầu kiểm tra.

- Còn các nhà kỹ thuật?

Anh hỏi hai chiến sĩ của tổ Vũ. Họ nhìn nhau, một anh vốn ít nói, lần này trả lời trước:

- Tôi tháo hộp số vì cho là hóc số, làm máy cố định không quay được.

Người thợ máy thứ hai tiếp theo:

- Tôi kiểm tra bộ khởi động vì cho là kẹt bánh đà.

Trường hạ lệnh:

- Bây giờ thì các đồng chí lắp lại những bộ phận tự mình tháo. Nhưng mà từng đồng chí một. Tôi nói đến bộ phận nào, lắp bộ phận ấy. Tôi bắt đầu: Khi tắt máy quay đầu máy chặt cứng thì bốn hiện tượng các đồng chí nghi đều đúng. Nhưng không cần tháo gì cả. Nếu nghi nháy đệm cháy, chỉ cần nhìn két nước thấy không hao đột ngột tức là phỏng đoán của mình sai. Trường hợp nghi hóc hộp số tại sao đồng chí không đạp li hợp, quay máy. Nếu máy không quay được tức là không phải hóc hộp số! Đúng không?

Những tiếng đáp ngập ngượng, lí nhí. Anh nói tiếp hai trường hợp sau rồi quay sang hỏi Vũ:

- Khi máy chết còn có nguyên nhân nào nữa, ông Vũ?

Vũ hơi bị đột ngột nhưng anh nói ngay:

- Còn do pu-li lòng máng của trục khuỷu bị đẩy chặt vào bánh răng trục cơ, khiến bánh răng trục cơ sít chặt vào căn độ rơ dọc của trục khuỷu. Tất cả tỳ sát vào mặt phẳng của thân máy. Trường hợp này chỉ cần tháo pu-li căn lại độ rơ dọc.

Trường ngắt:

- Thôi được rồi. Đúng không các bạn?

Các chiến sĩ đều đỏ mặt "à" lên một tiếng khoái trá. Bốn chiến sĩ cùng lặng lẽ đi làm đầu máy. Lúc này Trường mới quay sang Vũ:

- Mình đoán ra, về đường này thế nào cũng gặp các bạn. Đi đường "K" chạy ngày tuyệt lắm hả?

- Chúa sừng anh ạ. Thằng AC130 độ này chỉ còn bắn vào những bộ khung sắt đã nằm đấy từ hai ba năm nay ở bên đường "H". Tuyệt lắm anh ạ. Lính lái xe khí thế lắm. Thằng "chủ nhiệm pháo sáng" AC130 rất mù. Ở đường "H", đêm đêm ta chỉ cần đốt ít lửa thế là bao nhiêu bom đạn cho xuống đấy cả. Ở đường này, đêm ta nghỉ thành ra chúng vẫn tưởng ta chạy đêm ở đường kia.

- Nhưng nó đã đánh hơi thấy đường "K". Bọn OV10 xoáy đấy.

- Ối chà, chạy ngày, khinh thằng phản lực, B.52, tất cả khinh "mười lăm phút". Không tài nào nó theo hết chặn các đường.

- Đừng chủ quan. Cậu đi giấu xe đi, hôm nay bốn giờ chiều họ mới cho qua rừng khộc.

Hai người ra nổ máy giấu xe vào "mang cá" rồi xuống ngồi trên tảng đá như mặt bàn ở giữa suối. Phía đằng kia, hai chiến sĩ mới được phân công đi nấu cơm. Họ đã đóng cọc làm bếp và múc xăng đổ xuống lòng đất giữa ba cọc ấy để làm mồi châm lửa. Một người mang ống đựng đạn B.40 xuống suối vác nước và gọi:

- Thủ trưởng và anh Vũ cùng ăn cơm đây nhá?

- Thêm "ga" vào! Hôm nay tôi cũng "đồng thời" cả ngày với các bạn đấy.

Trả lời xong, Vũ tiếp tục kể cho Trường nghe những thay đổi của đơn vị, về Thú, về Ngà, về binh trạm trưởng và chính uỷ.

- Bình Nguyên thế nào? - Trường hỏi chen vào.

- Cách đây nửa tháng, cô ta gọi điện chia tay để sang phía đông, nhưng không biết đã đi chưa?

- Có biết thêm gì về Ngà nữa không?

Trường hỏi câu đó xong đôi mắt hơi cúi nhìn lơ đãng dòng nước đang chảy. Những vòng nước chảy quanh mỏm đá giữa suối như làm anh chóng mặt.

Vũ biết nỗi buồn của anh lúc này. Nhưng em biết nói gì thêm về chị ấy nữa. Vũ đành nói lại những điều mình vừa kể. Dù chỉ có thế nét mặt anh đã bợt ra, anh mất bình tĩnh rồi. Nhưng với anh, Vũ không dám nói câu an ủi nào. Anh mỉm cười bảo Vũ:

- Chắc anh ta đã thay đổi cách sống và Ngà đã nhận thấy điều đó. Ừ, kể hoà hợp được với nhau như thế cũng tốt.

Và, với một bản năng sẵn có, anh nhanh chóng nén sự xúc động của mình lại, tự biết mình phải chấp nhận rằng, chuyện đó là lẽ thường, rằng người ta có quyền làm như thế và như thế là hợp lý. Dù vậy, anh vẫn phải hơi quay mặt đi đưa điếu thuốc hút dở lên miệng. Nhưng lần mãi máy lửa không thấy. Anh hỏi xin lửa Vũ. Vũ lặng lẽ cầm chiếc máy lửa từ tay anh kéo lại bấc và bật.

Cho đến phút này anh vẫn tự bào chữa là mình chưa yêu Ngà. Đã bao nhiêu lần bạn bè và các thủ trưởng binh trạm gợi ý, nhưng anh thấy con người ấy có một cái gì đáng trân trọng, kiêng nể mà với sự xô bồ "lính tráng" của anh, anh không dám bộc lộ cái tình cảm đang nhen nhóm trong mình. Hôm đến đội điều trị chia tay Ngà, hai người đi câu cá và rang hạt gắm anh cũng đã nhận ra những cử chỉ trìu mến của Ngà rồi đấy. Nhưng anh cố tỏ ra mình không biết gì, không để ý tiếp nhận những cử chỉ đó. Và, thực tình, những ngày ấy anh vẫn chưa nguôi vợi tình cảm với Lý, chưa muốn một sự chen lấn nào xoa gạt Lý ra khỏi tình cảm của anh. "Để nguôi nguôi xem thế nào đã. Nếu Ngà thương hoàn cảnh của mình thì để sau này đã muộn gì". Không ngờ những người con gái bao giờ họ cũng sẵn sàng nắm bắt lấy một cái gì cụ thể, một cái gì chắc chắn ở ngay trước mặt. Nhưng... nhưng cô ấy thực sự tha thứ cho người chồng cũ hay tại mình đã quay đi một cách ngu ngốc khiến cô ta phải giải quyết theo cách ấy. Nếu vì sự ngu ngốc của mình thì chính mình là kẻ nhẫn tâm đã đẩy một con người, một tâm hồn đáng kính trọng trở lại cuộc sống tầm thường vật chất mà kẻ bội bạc kia không thể nào đem đến một cái gì nguyên vẹn, lớn lao.

Cái "sâu kèn" lại tắt giữa chừng, nó dính vào vành môi dưới đang mở ra hờ hững. Bao nhiêu điều rối rắm chưa thể gỡ ra, chợt anh đứng vùng dậy gọi Vũ, lúc ấy đã lên bờ đi đi lại lại:

- Đi nguỵ trang lại xe. Tự nhiên mình cảm thấy cậu nguỵ trang chưa cẩn thận. Thôi chúng mình đi làm lại cho tốt.

Vũ biết đó chỉ là điều anh cảm thấy, nhưng Vũ cũng lặng lẽ theo anh ra chỗ giấu xe.


2
Chính uỷ Quang Văn ghếch cái chân còn băng trắng lên ghế, ông khom người gần như áp vào tấm bản đồ phủ kín mặt bàn. Ông đưa bàn tay theo đường chỉ đỏ và dừng lại ở một ô vuông màu xanh. Đấy là vùng chiến khu N vừa được giải phóng. Phía bên kia bàn, binh trạm trưởng đưa mắt lần theo đường chỉ xanh, chạy hình thước thợ và dừng lại ở một vòng tròn đỏ. Hai nơi đó đang cần hàng nghìn tấn đạn, gạo và những trang bị khác. Chính uỷ nói:

- Bộ chỉ huy tăng cường cho ta một trung đoàn cao xạ. Nhưng hiện nay họ còn cách vị trí chiến đấu hai trăm năm mươi kilômét. Còn tiểu đoàn công binh đang chờ vượt Long Đại chưa biết hôm nào sẽ qua được. Theo điện của 601 thì khoảng một tuần nữa họ mới có thể gặp chúng ta. Ngoài ra, trên sẽ bổ sung một đại đội xe để ta thành lập tiểu đoàn mới. Căn cứ mệnh lệnh của trên, tôi dự kiến thế này: Chiến dịch mở, thằng địch phải dồn về mặt trận chính, chúng không đủ sức khống chế ta ở mặt đường như trước. Ta chỉ cần để một đại đội công binh ở phía tây, còn mười một đại đội, (kể cả bảo đảm và mở đường), "lật cánh" sang phía đông, mở đến đâu, xe theo đến đấy. Lực lượng xe: Nòng cốt là đại đội ba. Tăng cường thêm một đại đội nữa. Ngoài ra rút của "thằng" 70 và “thằng” 55 bổ sung cho đủ ba đại đội. Như thế ta có năm tiểu đoàn xe. Hôm nay là mùng năm. Trong vòng mười ngày nữa chúng ta đã phải triển khai xong và bắt đầu bám công binh "lấn tới". Một trong hai chúng ta sẽ đi quan sát địa hình và phối hợp kế hoạch với Bộ Tư lệnh chiến dịch. Một ở nhà giải quyết nốt kế hoạch phía tây, lập binh trạm bộ cơ bản ở phía đông kịp nắm tình hình và chỉ đạo khi các đơn vị tập trung.

Binh trạm trưởng vẫn nghe nhưng trong đầu ông đã hình dung ra bao nhiêu xe, pháo, các Bộ Tư lệnh và những sư đoàn đang hành quân, đang đánh lấn... Hàng mấy vạn quân ào ạt như thác mà chỉ còn bốn tấn gạo dự trữ. Nếu mỗi ngày ăn hai lạng thì cũng chỉ được một ngày là cùng. Đấy là chưa kể bao nhiêu thứ cần thiết khác. Theo chỗ ông được biết, do sự phát triển nhanh quá dự kiến nên hậu cần của chiến dịch không kịp cung cấp. Hai sư đoàn chưa dám hạ quyết tâm tiếp, vì chưa có gạo. Các cơ quan từ trung đoàn trở lên đã được lệnh ăn cháo để tiết kiệm gạo cho chiến đấu. Không "lật cánh" nhanh, các đơn vị phải rút quân trong vòng mười ngày tới. Nhưng bây giờ ông và chính uỷ vẫn còn ngồi đây, cách nơi sẽ triển khai nhiệm vụ gần hai trăm kilômét.

Chính uỷ biết binh trạm trưởng đang lo đến kế hoạch đột xuất lớn này. Thông thường khi nhận nhiệm vụ xong phải báo cáo lại Đảng uỷ, hạ quyết tâm, ra nghị quyết và triệu tập cán bộ cơ sở quán triệt nhiệm vụ và giao mệnh lệnh. Nhưng ba đồng chí đảng uỷ viên khác đang ở tuyến, cách nhau hàng nghìn kilômét. Không linh hoạt "đốt" giai đoạn thì chết. Binh trạm trưởng đứng dậy:

- Tui đi ngay chừ. Hai ngày nữa tui sẽ báo cáo về. Đề nghị được người nào "sang đây" ta mần ngay công việc.

- Tui cũng nghĩ như thế - Chính uỷ vừa viết điện vừa nói. - Anh chuẩn bị đi. Nay mù trời ta đi cả ngày.

Mười phút sau Tuy loe trợ lý vận chuyển đến đứng nghiêm trước cửa nhà hầm:

- Báo cáo, hiện nay không còn chiếc xe nào ở nhà.

- Ôi chao ơi, anh sẵn sàng chiến đấu thế nào đấy.

Hai nhánh lông mày to bè của ông đã chườm cả xuống mắt. Tuy ngập ngừng:

- Báo cáo, còn một chiếc "gát", hồi mười giờ đi đón đoàn cán bộ của cục quân y và bộ y tế rồi ạ.

Ông hạ bàn chân bị thương xuống, không nhìn Tuy, hỏi:

- Họ đi đâu?

- Nghiên cứu khẩu phần ăn của lái xe và lượng calo tiêu hao qua mỗi đêm lái.

- Người ta sang chạy ngày rồi mới đi nghiên cứu ăn đêm. Có xe trực các anh cho đi, thế các anh ngồi trực chúng tôi à? Thôi, việc đã rồi, rút kinh nghiệm. Bây giờ anh điện cho công binh, tiểu tu, kho, hậu cần và công binh ở trục đường quanh đây, trưng dụng bất cứ xe ở nơi nào. Anh nói là lệnh của tôi. Anh cho tôi một xe tốt, hai lái vững đúng một giờ nữa có mặt ở đường trục, đi công tác đặc biệt. Được không?

- Báo cáo...

- Có được không, đừng báo cáo nữa.

- Được ạ.

Giá như mọi anh trợ lý khác thì phải run lên, vò đầu, bứt tai không biết xoay sở cách nào trước một mệnh lệnh nghiêm khắc ấy. Tuy loe thì khác. Anh vẫn bước đi vui vẻ. Về lán, anh còn ăn hết bát lương khô lúc nãy mới hoà nước sôi xong phải để lại lên gặp chính uỷ. Ăn xong, xỉa răng, uống nước rồi anh mới quay máy:

- Alô, Trà Lý đâu? Trà Lý đấy à? Có biết ai không? Ừ, giỏi lắm! Em cho anh Sông Hồng nhá. Bận à? Lâu không? Ừ, anh cầm máy chờ nhé. Lưu ý em ạ. Mệnh lệnh khẩn cấp đấy. À, trong khi chờ Trà Lý em cắm Cửu Long cho anh. Cũng bận à? Anh dặn nhé: Em theo dõi khi nào mà họ xong, em hoãn tất cả để anh làm việc đã! Ừ, cô em tôi thông minh lắm.

Anh đặt máy, hai mắt cười lim dim, cái miệng quá rộng vẫn niềm nở như mọi khi. Cử chỉ đó, chứng tỏ anh vẫn tin vào công việc mình sẽ nhẹ nhõm và cấp trên phải ngạc nhiên. Bởi anh biết rất rõ tính cách từng cán bộ các đơn vị anh sắp làm việc. Anh sẽ có cách nói, cách động viên làm cho "con kiến trong lỗ cũng phải bò ra". Đại đội trưởng kiểm tu là người nguyên tắc một cách máy móc và thích được đề cao; khi cầm máy lên, giọng Tuy rất nghiêm trang:

- Báo cáo anh, tôi xin ý kiến anh thế này: Chiếc "gát" 1532 là chiếc tốt nhất ở chỗ anh phải không ạ? Anh định bao giờ giao? Chiều nay à? Bây giờ tôi xin truyền lại mệnh lệnh của chính uỷ. Vâng, chính uỷ lệnh cho anh, anh có cần phải ghi không ạ? Vâng, ghi hay không tuỳ ở anh. Vâng, tôi đọc nguyên văn mệnh lệnh của chính uỷ: Đúng 14 giờ 25 phút. Vâng, bây giờ là 13 giờ 55 phút. Tôi đã lấy theo đồng hồ chính uỷ, anh xem lại đồng hồ đi. Vâng, tôi đọc lại: Đúng 14 giờ 25 phút ngày hôm nay, xưởng tiểu tu cho một lái khá nhất với đầy đủ phụ tùng dự trữ thay thế khi cần thiết. Đồng chí này sẽ lái chiếc "gát" 1532 đến cây số 33 của trục đường chính nhận nhiệm vụ đặc biệt. Vâng, đúng 14 giờ 25 phút có mặt anh ạ. Vâng, xin báo cáo anh, chính uỷ có nhắc đi nhắc lại là không được chậm nửa phút! Vâng, tôi tính từ chỗ anh ra đấy xe đi mất hai mươi phút. Như thế mười phút nữa anh cho xe nổ máy. Vâng, tám phút nữa tôi sẽ gọi lại xin ý kiến anh để báo cáo chính xác với chính uỷ.

Khi anh hết việc với tiểu tu, cô chiến sĩ tổng đài nhanh chóng chuyển phích cho anh gặp đại đội xe máy. Đại đội trưởng đi vắng. Biết đại đội phó đã lâu chưa đề bạt, cầm máy anh chào luôn:

- Chúc mừng đại đội trưởng. Vâng, tôi biết anh Sâm của tôi, tôi không nhầm đâu. Điều chắc chắn là anh sẽ phải đảm đương công việc đó thôi. Vâng, anh em bận việc quá chưa đến "yết kiến" bác được nhưng vẫn theo dõi cả đấy. Tôi biết trên này các thủ trưởng không ai quên bác đâu. Vâng, triển vọng sáng sủa đấy. Tôi chỉ xin trình bày bác một việc nhỏ thế này: bác cho ngay một lái cừ khôi nhất đi công tác đặc biệt với thủ trưởng binh trạm. Ấy ấy, không. Xe đã có tiểu tu và một lái thuộc loại "át" của họ. Chính vì việc quan trọng nên mới phải tuyển lựa các đơn vị. Tôi muốn dịp này bác báo cáo với thủ trưởng binh trạm về trình độ kỹ thuật của các chiến sĩ đại đội xe máy. Vâng, tôi nhắm chỗ bác cho thủ trưởng cũng là có ý cả đấy bác ạ. Bác cho đi ngay ra đầu đường nhé. Tên là gì để tôi báo cho tiểu tu. Vâng, chiếc "gát" 1532 bác ghi số hộ đi. Vâng chào bác, buổi nào rảnh anh em ta nói chuyện dài.

Thế là ổn thoả. Việc gì gay cấn vào tay anh cũng trở nên nhẹ nhõm. Nhìn anh, trong cơ quan thường có hai sự đánh giá khác nhau: Cán bộ trẻ mới ở đơn vị lên hoặc chiến sĩ thì hết lời thán phục tính tình vui vẻ, hoà nhã và rất có duyên. Lớp cán bộ đứng tuổi hoặc còn trẻ mà ở cơ quan lâu bảo rằng anh tháo vát, có khả năng nhưng không có tình. Có người còn đùa châm biếm: "Thằng cha này nó cười nói cứ mỏng vèo như dán giấy bóng ở đầu lưỡi!" hoặc: "Ngày xưa nó làm lái trâu phải biết!". Tuy thế trước mặt ai anh ta cũng là người vui vẻ. Binh trạm trưởng thì hầu như những tháng gần đây ông rất ngại gặp riêng Tuy. Mỗi lần làm việc với ông, anh nói nghiêm, chính xác... Những tiếng: báo cáo, thủ trưởng, đồng chí, rõ, xin chỉ thị vân vân được dùng một cách thuần thục. Bắt gặp cử chỉ đó, chính uỷ tự phân vân: "Khổ, làm gì đến nỗi cứ cứng nhắc với nhau như thế. Cậu ấy khá lên nhiều rồi đấy chứ. Sự thiếu chân thành của cậu ta cũng phải dần dần nó mới sửa được. Căn bản cách sống của cậu ta ở cơ quan vẫn có thể chấp nhận được, biết sử dụng, cậu ấy là người làm được nhiều việc. Điều quan trọng, làm anh cấp trên như mình thì đừng để đôi tai bị một cái màng dán, và hai con mắt đừng lim dim gật gù khi chỉ nghe họ nói và mơ màng vào dáng điệu của họ, nhất là những lời nói, dáng điệu tâng nậng mình.

Tuy trở lại báo cáo với chính uỷ công việc mình làm. Chính uỷ khen:

- Tôi vẫn quý sự tháo vát được việc của anh. Anh kiểm tra hộ tôi xem mọi thứ của anh ấy đã đầy đủ chưa?

Dù hơi ngại nhưng trước vẻ hồ hởi thân mật của chính uỷ, Tuy thấy sốt sắng hẳn lên. Và, khi đi ra, binh trạm trưởng cũng nắm lấy tay anh ta dặn:

- Tui đi, ở nhà mần việc tốt nghe.

Chính uỷ chống gậy tập tễnh tiễn binh trạm trưởng xuống suối:

- Anh mới về mệt quá. Nhưng nhiệm vụ gấp biết làm thế nào?

- Đừng ngại anh à. Anh đã từng là thủ trưởng bao nhiêu năm của tui anh biết đó, có khi mô tui ốm vì mần công việc? Anh an trí tui điện về ngay. Vùng đó tui có lạ chi anh.

- Đúng rồi. Thuận lợi lớn cho công việc của chúng mình. Anh xem... - Chính uỷ đã định nói: "Anh xem tin chị và cháu thế nào?". Chợt nhớ đến công việc gấp gáp này ông không dám nhắc đến chuyện ấy với bạn mình. Ông đành nói lảng: - Anh xem có khó khăn gì, điện ngay nhé.

- Anh tin hết sức ở thằng chiến sĩ của anh.

Lan nói câu rất chân thành rồi xốc ba lô, chống gậy lội qua suối. Chính uỷ đứng lặng nhìn theo. Vẫn cái dáng gầy, đi chúi về phía trước, vẫn cái tính nóng nảy thành thật như mấy chục năm về trước. Con người ấy có cái gì đáng yêu, đáng kính phục làm nôn nao lòng ông. Ông vẫn nhìn theo bạn leo lên đường núi. Tự nhiên một nỗi lo dội lên trong lòng: Liệu khi quê hương giải phóng rồi anh ấy có gặp được chị và cháu Hùng không? Ông đứng lặng đi. Những giọt nước mưa rũ từ vòm lá xuống ướt đẫm tóc, chảy lạnh ngăn ngắt ở mặt. Chống gậy tập tễnh về lán, trong đầu ông vẫn một câu hỏi ấy, một mối lo về hoàn cảnh người bạn chiến đấu của mình. Rồi sẽ ra sao? Ông chưa hình dung được những gì sẽ xảy ra với anh ấy một cách cụ thể. Vì thế ông không dám nghĩ tiếp.