Trường Đại học Điện lực Tập đoàn Điện lực Việt Nam

1.2.2 Các thiết bị vào/ra

• Bàn phím (keyboard) là thiết bị dùng để đưa dữ liệu vào MTĐT trực tiếp, không qua giá mang tin. Tương tự như trên máy chữ, trên bàn phím có các phím chữ cái, chữ số và các phím kí tự đặc biệt. Các phím chia thành bốn nhóm sau:

- Nhóm phím cuối cùng là các phím chữ số.

tạo ra một ảnh (thường thể hiện dưới dạng mũi tên hay là một ô chữ nhật gọi là con trỏ màn hình- cursor) trên màn hình. Khoảng cách và chiều di chuyển của con trỏ trên màn hình cũng tương tự như khoảng cách và chiều di chuyển của con chuột. Vì vậy ta có thể dùng con chuột để điều khiển con trỏ để chỉ định các đối tượng làm việc trên màn hình.

Hình 1.9:Con chuột

Các thiết bị cho phép chuyển thông tin từ bộ nhớ trong ra một giá mang tin khác gọi là thiết bị ra. Có nhiều thiết bị ra như:

• Màn hình (display hoặc monitor) là thiết bị ra, giống như màn hình của máy thu hình. Mọi chữ hay ảnh trên màn hình mà ta thấy được đều tạo từ các điểm ảnh (pixel) thể hiện bởi một chấm nhỏ trên màn hình. Ngoài các tính năng giống như màn hình của máy thu hình thông thường cần

phải kể đến các tính năng kỹ thuật có liên quan đến đặc thù của máy tính. Một tính năng quan trọng của màn hình là độ phân giải (resolution) chỉ mật độ điểm ảnh trên màn hình - đo khả năng thể hiện tinh tế của màn hình. Một tính năng khác là khả năng thể hiện màu sắc.Thực ra cả hai tính năng trên không chỉ phụ thuộc vào chính màn hình mà còn phụ thuộc vào thiết bị điều khiển màn hình (bản mạch video).	Hình 1.10: Một máy scanner dùng với giấy khổ A4 có tốc độ đọc 900
		Hình 1.11: Màn hình dùng đèn tia âm cực dùng cho máy tính để bàn (desktop) (bên trái) và màn hình tinh thể lỏng dùng với máy tính xách tay (laptop) (bên phải.)

Các màn hình Super VGA thông thường hiện nay cho độ phân giải tới 768 x 1024 điểm ảnh với từ 2⁸ đến 2²⁴ sắc độ màu khác nhau. Một tính năng khác mà hầu hết các màn hình ngày nay đều phải tính đến là khả năng tiết kiệm năng lượng. Khi ngừng làm việc với máy một thời gian đủ dài, các màn hình có thể tạm thời ngừng họat động để khỏi tiêu hao năng lượng vô ích. Loại màn hình phổ biến nhất là là đèn tia âm cực (đèn cathode) - chính là loại đèn hình dùng cho máy thu hình. Các điểm ảnh được tạo bởi các súng bắn điện tử trong đèn hình có phủ các vật liệu phát quang. Ngày nay người ta còn dùng các màn hình mỏng dùng công nghệ tinh thể lỏng hay plasma. Các màn hình này thường dùng cho các máy tính xách tay (notebook) và bắt đầu dùng cho máy để bàn nhưng giá thành còn khá đắt.
• Máy in (printer) là thiết bị cho phép in ra các thông tin trên giấy in. Ta thường gặp một số loại máy in sau:

- Máy in dòng (Line Printer) có tốc độ in cực nhanh (từ 300 tới 1200 dòng/phút), nhờ sử dụng một trống kim loại hay một băng kim loại khảm các con chữ, chuyển động với tốc độ cao. Loại máy in này không in ảnh được vì các con chữ được tạo hình sẵn từ trước. Máy in dòng hay dùng ở những nơi cần in nhiều nhưng chỉ in chữ (ví dụ để in hoá đơn điện, nước, khí đốt hay ở các trung tâm máy tính của các đại học để in chương trình cho sinh viên...).

Tính năng thứ hai naỳ đo độ tinh tế của ảnh và chữ được in ra. Máy in kiểu này khá rẻ và rất gọn nên hay được dùng phổ biến trong công tác văn phòng. Mặc dù chất lượng ảnh không thật cao nhưng do in bằng kim nên với việc in những bản in nhiều liên (như hoá đơn) thì chưa có máy in nào có thể thay được máy in kim.

ảnh cần tạo để hạ điện áp những chỗ được chiếu xuống khoảng -100 V. Mực in (loại toner) được nạp điện áp thích hợp sẽ bị hút vào những chỗ có điện áp -100 V và tạo ra một bức ảnh “tĩnh điện” đúng như hình ảnh cần in. Khi trống áp vào giấy in những hạt mực sẽ dính trở lại giấy và được nung nóng để các hạt mực chảy ra thấm vào giấy. Ưu điểm của loại máy này là chất lượng ảnh rất cao. Ngày nay giá thành của máy in laser đã khá rẻ nên chúng đã

Hình 1.12: Một máy in laser

• Các thiết bị đọc và ghi đĩa.

• Các modem để nối máy tính với nhau theo đường điện thọai. Tín hiệu số của máy tính qua modem sẽ biến thành tín hiệu tương tự (analog) để gửi theo đường điện thọai. Khi nhận, modem biến ngược trở lại từ tín hiệu tương tự ra tín hiệu số.
1.2.3. Bộ xử lí (CPU - Central Processing Unit )
CPU có chức năng điều khiển máy tính và xử lý thông tin theo chương trình đã được lưu trữ trong bộ nhớ. CPU gồm các thành phần:
• Đồng hồ (clock) tạo các xung điện áp chính xác, đều đặn để sinh ra các tín hiệu cơ bản để điều chế thông tin và đồng bộ hoá các thành phần khác của máy tính.
• Các thanh ghi (registers). Ngoài bộ nhớ trong, CPU còn dùng các thanh ghi như là những bộ nhớ nhanh, chuyên dụng dùng trong khi thực hiện các lệnh. Các thanh ghi thường được dùng để ghi các lệnh đang được thực hiện, lưu trữ các dữ liệu phuc phục vụ cho các lệnh, các kết quả trung gian, các địa chỉ, các thông tin dùng đến trong quá trình thực hiện một lệnh.
• Khối số học và logic (ALU: arithmetic and logic unit) là khối chức năng thực hiện các phép toán cơ sở của máy như các phép toán số học, các phép toán logic, phép tạo mã v.v. ALU bao gồm những mạch chức năng để thực hiện các phép toán đó.

Hình 1.13: Một bảng mạch chủ của máy vi tính. Trong đó có CPU, bộ nhớ và các mạch giao tiếp với ngoại vi. Trong hình bên ta thấy một quạt điện nhỏ để làm nguội CPU, phía dưới quạt chính là CPU.

• Khối điều khiển (CU: control unit) là khối chức năng điều khiển sự họat động của MTĐT theo chương trình định sẵn. Nhờ công nghệ vi mạch, người ta có khả năng chế tạo toàn bộ bộ xử lý trong một chíp (một mạch vi điện tử được đóng trong một vỏ duy nhất). Những bộ xử lý như vậy gọi là bộ vi xử lý (micro processor) viết tắt là µP.