Sự phối hợp các yếu tố của tuyến

• 
  –        tạo một tầm nhìn tốt, cung cấp đầy đủ thông tin cho ng­ời lái xe để kịp thời xử trí các tình huống;
  
• 
  –        tạo tâm lý tin cậy, thoải mái để ng­ời lái có một môi tr­ờng làm việc tốt, ít mệt nhọc và có hiệu
  suất cao;
  
• 
  –        tránh các chỗ khuất, các nơi gây ảo giác làm ng­ời lái phân tâm, xử lý không đúng;
  
• 
  –        tạo một công trình phù hợp cảnh quan, góp phần nâng cao vẻ đẹp của khu vực đặt tuyến.
  

• 
  –        các bán kính đ­ờng cong nằm kề nhau không lớn hơn nhau 2 lần;
  
• 
  –        cuối các đoạn thẳng dài không đ­ợc bố trí bán kính cong nằm tối thiểu;
  
• 
  –        nên có chiều dài đoạn cong xấp xỉ bằng hoặc lớn hơn chiều dài đoạn thẳng chêm tr­ớc nó.
  

Để tuyến không quanh co, tránh bố trí nhiều đ­ờng cong nằm trên một đoạn tuyến phẳng.

• 
  –        thay đổi phù hợp với dốc ngang th­ờng gặp trên địa hình;
  
• 
  –        có gọt tròn ở đỉnh taluy và mở rộng ở hai đầu taluy;
  
• 
  –        các taluy thấp d­ới 1 m, do không tốn nhiều khối l­ợng nên làm dốc 1:4 ~ 1:6 và có gọt tròn đỉnh và chân taluy;
  
• 
  –        taluy cao nên làm bậc thềm. Bậc thềm tạo ổn định cho taluy, làm chỗ chắn n­ớc xói taluy và nên trồng cây bụi.
  

Để có các giải pháp thiết kế thích hợp phải tiến hành công tác điều tra khảo sát các điều kiện địa hình, địa chất, thủy văn (đặc biệt là sự hiện diện của các nguồn n­ớc, các tác động gây xói lở, phá hoại nền đ­ờng) và nghiên cứu kỹ các dữ liệu liên quan.

Phải bảo đảm việc xây dựng nền đ­ờng ít phá hoại sự cân bằng tự nhiên vốn có và không gây tác động xấu đến môi tr­ờng, không phá hoại cảnh quan của vùng. Chú ý rằng khi môi tr­ờng bị phá hoại, bản thân nền đ­ờng cũng bị phá hoại theo, không đảm bảo nổi sự ổn định bản thân nền đ­ờng.

7.1.2 Các nguyên tắc thiết kế

7.1.2.1 Phải đảm bảo khu vực tác dụng của nền đ­ờng (khi không có tính toán đặc biệt, khu vực này có thể lấy tới 80 cm kể từ d­ới đáy áo đ­ờng trở xuống) luôn đạt đ­ợc các yêu cầu sau:

• 
  –        không bị quá ẩm và không chịu ảnh h­ởng các nguồn ẩm bên ngoài (n­ớc m­a, n­ớc ngầm, n­ớc bên cạnh nền đ­ờng);
  
• 
  –        30 cm trên cùng phải đảm bảo sức chịu tải CBR tối thiểu bằng 8 đối với đ­ờng cấp I, cấp II và bằng 6 đối với đ­ờng các cấp khác;
  
• 
  –        50 cm tiếp theo phải đảm bảo sức chịu tải CBR tối thiểu bằng 5 đối với đ­ờng cấp I, cấp II và bằng 4 với đ­ờng các cấp khác.
  
• 
  trong đó: CBR là chỉ số sức chịu tải xác định trong phòng thí nghiệm theo điều kiện mẫu đất ở độ chặt đầm nén tiêu chuẩn, theo 22 TCN 332 - 05 và đ­ợc ngâm bão hòa 4 ngày đêm.
  

áp dụng theo 22 TCN 262.

• 
  –        hạn chế phá hoại thảm thực vật. Khi có thể nên gom đất hữu cơ trong nền đào để phủ xanh lại các hố đất m­ợn, các s­ờn taluy;
  
• 
  –        hạn chế phá hoại cân bằng tự nhiên. tránh đào sâu, đắp cao và chú ý cân bằng khối l­ợng đào đắp. Gặp địa hình hiểm trở nên so sánh nền đ­ờng với các ph­ơng án cầu cạn, hầm, nền ban công. Chiều cao mái dốc nền đ­ờng không nên cao quá 20 m;
  
• 
  –        trên s­ờn dốc quá 50% nên xét ph­ơng án tách thành hai nền đ­ờng độc lập;
  
• 
  –        nền đào và nền đắp thấp nên có ph­ơng án làm thoải (1:3 ~ 1:6) và gọt tròn để phù hợp địa hình và an toàn giao thông;
  
• 
  –        hạn chế các tác dụng xấu đến đời sống kinh tế và xã hội của c­ dân nh­ gây ngập lụt ruộng đất, nhà cửa. Các vị trí và khẩu độ công trình thoát n­ớc phải đủ để không chặn dòng lũ và gây phá nền ở chỗ khác, tránh cản trở l­u thông nội bộ của địa ph­ơng, tôn trọng quy hoạch thoát n­ớc của địa ph­ơng.
  

Kích th­ớc chiều rộng nền đ­ờng và chiều rộng các yếu tố của nền đ­ờng cho trong Bảng 6 và

Trong tr­ờng hợp có khó khăn, đặc biệt là tr­ờng hợp đ­ờng qua vùng có nhiều dân c­ và mức n­ớc ngập duy trì liên tục không quá 20 ngày thì việc quyết định tần suất ngập lũ tính toán nên đ­ợc cân nhắc trên quan điểm kinh tế, kỹ thuật và cả trên quan điểm tác động môi tr­ờng. Khi cần thiết có thể đề xuất việc hạ thấp cao độ thiết kế của nền đ­ờng. Trong tr­ờng hợp nh­ vậy, t­ vấn thiết kế có trách nhiệm đề xuất và kiểm tra sự ổn định lâu dài của công trình và việc quyết định là thuộc thẩm quyền của ng­ời có thẩm quyền quyết định đầu t­.

Đơn vị tính bằng cm

Đất từ các nguồn phải đ­ợc thí nghiệm để phân loại , không đ­ợc đắp hỗn độn mà đắp thành từng lớp.

Các lớp đ­ợc đắp xen kẽ nhau nh­ng khi lớp bằng đất có tính thoát n­ớc tốt ở trên lớp đất có tính khó thoát n­ớc thì mặt của lớp d­ới phải làm dốc ngang 2 % đến 4 % để thoát n­ớc.

7.4.2 Không dùng các loại đất lẫn muối và lẫn thạch cao (quá 5 %), đất bùn, đất than bùn, đất phù sa và đất mùn (quá 10 % thành phần hữu cơ) để làm nền đ­ờng.

Trong khu vực tác dụng (xem điều 7.1.2.1) không đ­ợc dùng đất sét nặng có độ tr­ơng nở tự do v­ợt quá 4 %.

Không nên dùng đất bụi và đá phong hoá để đắp các phần thân nền đ­ờng trong phạm vi bị ngập n­ớc.

Tại chỗ sau mố cầu và sau l­ng t­ờng chắn nên chọn vật liệu đắp hạt rời có góc nội ma sát lớn.

Khi sử dụng vật liệu đắp bằng đá thải, bằng đất lẫn sỏi sạn thì kích cỡ hạt (hòn) lớn nhất cho phép là 10 cm đối với phạm vi đắp nằm trong khu vực tác dụng 80 cm kể từ đáy áo đ­ờng và 15 cm đối với phạm vi đắp phía d­ới; tuy nhiên, kích cỡ hạt lớn nhất này không đ­ợc v­ợt quá 2/3 chiều dày lớp đất đầm nén (tuỳ thuộc công cụ đầm nén sẽ sử dụng).

7.4.3 Không đ­ợc dùng các loại đá đã phong hoá và đá dễ phong hoá (đá sít...) để đắp nền đ­ờng.

7.4.4 Khi nền đ­ờng đắp bằng cát, nền đ­ờng phải đ­ợc đắp bao cả hai bên mái dốc và cả phần đỉnh nền phía trên để chống xói lở bề mặt và để tạo thuận lợi cho việc đi lại của xe, máy thi công áo đ­ờng. Đất đắp bao hai bên mái dốc phải có chỉ số dẻo lớn hơn hoặc bằng 7; còn đất đắp bao phía trên đỉnh nền nên sử dụng cấp phối đồi. Đất đắp bao phần trên đỉnh nền không đ­ợc dùng vật liệu rời rạc để hạn chế n­ớc m­a, n­ớc mặt xâm nhập vào phần đắp cát.

Chiều dày đắp bao hai bên mái dốc tối thiểu là 1,0 m và bề dày đắp bao phía đỉnh nền (đáy áo đ­ờng) tối thiểu là 0,3 m.

Khi không thoả nãn thì:

- Giảm chiều dầy lớp đất đắp còn 0,5 m (theo ph­ơng vuông góc với ta luy), đồng thời phải thiết kế gia cố chống xói mái ta luy và có biện pháp chống thấm đối với phía trong nền đ­ờng.

- Thiết kế giải pháp thay lớp đất bao phía đỉnh nền.

7.5 Xử lý nền đất tự nhiên tr­ớc khi đắp

7.5.1 Khi nền tự nhiên có dốc ngang d­ới 20 %, phải đào bỏ lớp đất hữu cơ rồi đắp trực tiếp.

Khi nền tự nhiên dốc ngang từ 20 % đến 50 % phải đào thành bậc cấp tr­ớc khi đắp nền đ­ờng.

Khi nền tự nhiên dốc ngang trên 50 % phải thiết kế công trình chống đỡ (t­ờng chân, t­ờng chắn, đắp đá, cầu cạn, cầu kiểu ban công...).

7.5.2 Trong phạm vi đáy nền đắp, phải thiết kế các biện pháp thoát n­ớc, ngăn chặn dòng chảy từ s­ờn dốc phía trên tích đọng lại chân mái dốc nền đắp.

Tr­ờng hợp nền đắp qua ruộng và các khu vực có n­ớc đọng th­ờng xuyên phải thiết kế vét lầy, thay đất. Khi có điều kiện nên dùng các loại vật liệu đắp rời rạc có bọc tầng lọc (nh­ bọc vải địa kỹ thuật) để đắp trong phạm vi tích đọng n­ớc th­ờng xuyên hoặc dùng thêm vôi trộn với đất có tính dính để xử lý thay đất.

Căn cứ vào điều kiện cấu tạo địa chất và độ cao mái đ­ờng có thể tham khảo Bảng 24 để chọn độ dốc mái đ­ờng đào. Tr­ớc đó phải điều tra độ dốc các mái đ­ờng đào và các s­ờn dốc tự nhiên đã ổn định lâu dài có điều kiện địa chất t­ơng tự ở trong vùng lân cận tuyến đ­ờng thiết kế để có cơ sở chắc chắn quyết định độ dốc mái đ­ờng đào thiết kế.

Đối với mái dốc bằng đá, phải có phân tích so sánh với độ dốc của các mái dốc ổn định (mái dốc nền đ­ờng, công trình hoặc mái dốc tự nhiên) đã tồn tại ở trong khu vực lân cận.

Khi mái dốc đào không có các tầng lớp đất, đá khác nhau nh­ng chiều cao lớn thì cũng nên thiết kế bậc thềm nh­ trên với khoảng chiều cao giữa các bậc thềm từ 6 m đến 12m.