SẮc tu bách trưỢng thanh quy ht. Phước Sơn và Lý Việt Dũng Việt Dịch

Giang). Sau khi xuất gia, sư thờ Thiền sư Hối Cơ

Nguyên Hi làm thầy, sau xuất nhiệm chức trụ trì

chùa Đại Trí Thọ Thánh ở núi Bách Trượng, là

cháu đạo đời thứ 18 của Thiền sư Bách Trượng

Hoài Hải, là tăng nhân thuộc hệ Đại Huệ Tông Cảo,

phái Dương Kỳ, tông Lâm Tế. Vì muốn thống nhất

thanh qui tùng lâm nên sư đã bôn tẩu lên kinh sư,

thông qua quyền thần Tát Địch, được Hoàng đế tín

nhiệm, phụng sắc trùng biên thanh qui. Sách thành,

khâm mạng đem Sắc tu Bách Trượng thanh qui ban

hành khắp thiên hạ.

Còn Đại Hân, tự là Tiếu Ẩn, họ Trần, người

Giang Châu (nay là thành phố Cửu Giang tỉnh

Giang Tây). Sư xuất gia từ lúc còn ấu thơ, sau khi

trưởng thành, bác thông Phật điển cùng ngoại điển

của Nho – Lão. Sư cũng thờ Thiền sư Hối Cơ

Nguyên Hi làm thầy mà đắc pháp, trải qua thời gian

làm trụ trì ở các chùa như: Giang Tâm ở Vĩnh Gia

(nay là thành phố Ôn Châu tỉnh Triết Giang), học

đồ rất đông, cực thịnh một thời. Thời vua Văn Tông

nhà Đại Nguyên, sư được vời vào triều hỏi đạo, ban

tứ y Kim Lan. Năm thứ tư niên hiệu Chí Chánh

(1344) qua đời, hưởng niên 61 tuổi, có trước tác

Thiền lâm thanh qui, Tứ hội ngữ lục và Bồ thất tập

truyền trong đời.

Thiền viện Vạn Hạnh

Mùa an cư 2552 - 2008

Thích Phước Sơn, Lý Việt Dũng

Kính ghi
Quyển Thứ 1

卷第一
勅修百丈清規卷第一

大智壽聖禪寺住持臣僧德煇奉勅重編

大龍翔集慶寺住持臣僧大訴奉勅校正

祝釐章第一

聖人之教。不以世禮待吾徒。尊其道也。欽惟

[1112c22]國朝優遇尤至。特蠲賦役使安厥居。而

期以悉力于道。

[1112c24] 聖恩廣博天地莫窮。必也悟明佛性以歸

乎至善。發揮妙用以超乎至神。導民於無為之

化。躋世於仁壽之域。以是報君。斯吾徒所當盡

心也。其見諸日用。則朝夕必祝。一飯不忘而存

夫軌度焉。

SẮC TU BÁCH TRƯỢNG THANH QUI QUYỂN ĐỆ NHẤT

ĐẠI TRÍ THỌ THÁNH THIỀN TỰ TRỤ TRÌ THẦN, TĂNG ĐỨC HUY PHỤNG

SẮC TRÙNG BIÊN

ĐẠI LONG TƯỜNG TẬP KHÁNH TỰ TRỤ TRÌ THẦN, TĂNG ĐẠI HÂN PHỤNG

SẮC HIỆU CHÍNH
CHÚC LY CHƯƠNG ĐỆ NHẤT

[1112c20] Nhân chi sở quý tại minh đạo. Cố tự cổ Thánh

quân sùng ngô Tây phương Thánh nhân chi giáo, bất dĩ

thế lễ đãi ngô đồ, tôn kỳ đạo dã, Khâm duy.

[1112c22] Quốc triều ưu ngộ vưu chí, đặc quyên

phú dịch, sử an quyết cư, nhi kỳ dĩ tấc lực vu đạo.

[1112c24] Thánh ân quảng bác, thiên địa mạc

cùng, tấc dã ngộ minh Phật tánh dĩ qui hồ chí

thiện, phát huy diệu dụng dĩ siêu hồ chí thần, đạo

dân ư vô vi chi hóa, tễ (tê) thế ư nhân thọ chi vực

dĩ thị báo quân, tư ngô đồ sở đương tận tâm dã.

Kỳ kiến chư nhật dụng, tắc triêu tịch tất chúc.

Nhất phạn bất vong nhi tồn phù quỹ độ diên.

SẮC TU BÁCH TRƯỢNG THANH QUI QUYỂN 1

* *

TRỤ TRÌ CHÙA THIỀN ĐẠI TRÍ THỌ THÁNH LÀ TĂNG

TRỤ TRÌ CHÙA ĐẠI LONG TƯỜNG TẬP KHÁNH LÀ TĂNG

BỀ TÔI ĐẠI HÂN PHỤNG SẮC CHỈ HIỆU CHÍNH
CHƯƠNG 1 - CHÚC LY

[1112c20] Vốn quí của con người là làm sáng tỏ cái

đạo, cho nên các bậc Thánh quân từ xưa vốn sùng

mộ giáo pháp của bậc Thánh nhân ở phương Tây

(Phật) của chúng ta nên không dùng lễ của thế tục

mà đối đãi với đồ chúng Phật giáo, ấy là tôn trọng

mối đạo vậy.

[1112c22] Khâm duy quốc triều Đại Nguyên ta rất

mực ưu đãi tăng nhân, đặc biệt miễn thuế má và sưu

dịch khiến cho mọi người tu được an cư hầu hết lòng

hết sức với đạo.

[1112c24] Thánh ân rộng lớn, trời đất không thể

sánh cùng tận vậy, ấy cũng là ngộ rõ Phật tánh để

quay về chí thiện, hầu phát huy diệu dụng để vượt

chí thần, dẫn đạo nhân dân đến nền giáo dục vô vi,

giúp cho đời được thăng hoa trong lịch vực đạo đức,

hầu báo đáp ơn vua, ấy là việc mà tu sĩ chúng ta

phải hết sức trọn lòng vậy. Nhìn qui tắc hành sự

hằng ngày thì sớm chiều phải cầu chúc, một bát

cơm không quên ơn để mà giữ gìn quỹ độ vậy.

*

* *

[1113a01] 欽遇聖節。必先啟建金剛無量壽道場。

一月日僧行不給假示敬也。啟建之先一日。堂司

備榜。張于三門之右及上殿經單(式見後)俱用黃

紙書。之。輪差僧簿依戒次。各書雙字名。維那

先五日袖紙帶堂司行者。詣書記(寮通報書記出

接。維那觸禮)一拜稟云(啟建聖節煩製疏語。如

書記缺則書狀侍者代之。俱缺則用現成疏語。見

後)書記製畢。具草先呈住持。親送堂司。觸禮一

拜答先禮也。維那用黃紙書疏。帶行僕。捧盤袱

爐燭香合。上方丈請住持僉疏。炷香觸禮一拜稟

云(啟建聖節請和尚僉疏)僉訖。行者就覆住持。

來早殿上啟建諷經。仍報諸寮掛諷經牌。燒香侍

者覆住持。來早上堂至五更。住持行香回。再覆

粥罷。上堂令客頭掛上堂牌。維那於僧堂。早粥

遍食椎後。再鳴椎一下云(白大眾。粥罷聞鐘聲。

各具威儀。詣大佛寶殿。啟建天壽聖節謹白)復鳴

椎一下。往住持前問訊。從首座板起巡堂一匝。

出外堂下間至上間。歸內堂中間。問訊而出。粥

後少停。待大殿排香燭茶湯鐃鈸手爐俱辦。堂司

行者報方丈客頭。先覆住持。次覆侍者。鳴方丈

板三下鳴鼓。堂司行者預鳴眾寮前板三下。集眾

坐堂。如尋常坐禪向內坐。鼓鳴則轉身向外坐。

頭首先集堂外候鼓鳴。即入堂。首座後入就坐。

西堂勤舊蒙堂諸寮並外堂坐。住持於鼓初鳴。出

寢堂坐。侍者問訊東立。行者問訊西立。轉鼓侍

領眾出堂。至法座前。列一行問訊歸西序立。大

眾雁列于後。若不候頭首至。先自立定非法也。

其行堂亦於鼓鳴時鳴板三下。參頭領眾行者。列

庫堂前相對排立。候轉鼓。知事出則問訊隨其

後。待西序歸位畢。亦列一行。座前問訊。上首

居後。都寺引歸東序立定。眾行者列知事後。稍

離遠立。侍侍者入請住持出。行者問訊。住持至

法座前。行者趲近知事後立。冬月則眾去帽問

訊。住持和南登座。侍者隨上法座。以香合蓋盛

香捧上。住持拈香祝壽畢。侍者接香。以左手插

爐中右手拈從香一炷。略問訊下座歸班。待住持

斂衣趺坐。侍者先末班。引過座下。列一行問

訊。燒香侍者引班歸位。次首座領班出。列座前

問訊。大眾同問訊。知事轉班列座前問訊。行者

隨問訊。西堂東堂出座下問訊。侍者登座。左手

上香轉身提坐具問訊(謂之代眾請法)退立座側問

答罷。陳白事意云(某月某日欽遇天壽聖節。某寺

預於某月某日。啟建金剛無量壽道場。一月日逐

日輪僧上殿。披閱金文。今辰開啟。住持臣僧

某。陞于此座舉揚聖諦第一義。所集洪因端為祝

延聖壽萬安者)說法竟。白云(下座。各具威儀詣

大佛殿啟建天壽聖節。謹白)此日座下雖有官員。

亦不得敘謝。蓋尊君也。鳴大鍾及僧堂前鐘。集

眾列殿上向佛排立。住持上茶湯。上首知事遞

上。燒香侍者就佛座前。下茶湯畢。住持歸位立

定。行者鳴鈸維那轉身爐前。揖住持上香。燒香

侍者捧香合。次東堂西堂出班上香(如有大方諸山

住持偶至者。令侍者請。於兩序前上香)次兩序對

出向佛問訊。上香畢。兩兩相朝轉身歸位。大眾

同展三拜。兩序分班對立。住持就跪。知客跪進

手爐。侍者跪進香合。維那白佛宣疏畢。知客跪

接爐。住持收坐具。維那舉楞嚴呪。回向云。(諷

誦祕章。所萃洪因。端為祝延今上皇帝聖壽萬

安。金剛無量壽佛云云)眾散。每日堂司行者將輪

差僧簿。須預先一日請住持頭首眾僧。各書雙字

名僉押。量眾多少。依戒具寫差單。排定日分周

而復始。仍列經目。對揭殿內柱上。至日各務嚴

肅。鳴大鍾上殿。當次僧員須具威儀。香合禮佛

歸位看經。庫司嚴設香燭。備點心。維那燒香點

湯照拂。至晚鳴大鍾下殿。堂司行者直殿行者。

常加伺候。毋令怠慢。如官員入山拈香。鳴鍾集

眾。諷無量壽呪。舉藥師號畢。回向云(某處某官

入山拜手拈香。僧眾諷誦祕章。所萃洪因。端為

祝延今上皇帝聖壽萬安。金剛無量壽云云)節內遇

三八日。佛殿念誦。至日齋罷。堂司行者覆住持

兩序諸寮。掛念誦牌報眾。參前巡廊鳴板。集眾

向佛排立。住持至鳴大板三下。次鳴大鐘。燒香

歸位。維那出班。念誦云(皇風永扇帝道遐昌。佛

日增輝法輪常轉。為如上緣。念清淨法身毘盧遮

那佛。十號訖回向云。上來念誦所集洪因。端為

祝延今上皇帝聖壽萬安。金剛無量壽云云)鳴僧堂

所歸時。鳴鐘集眾門迎詣方丈問訊。

[1113c17] 聖節啟散古規所載。堂僧堂司給由。暫

到客司給由隨身照證。蓋往時僧道歲一供帳納免

丁錢。官給由為憑。故遊方道具度牒之外。有每

歲免丁由。有何處坐夏由。有啟散聖節。以備徵

詰。各亦畏慎。今雖不用。存其事以見古也。

黃榜式

寺預於今月某日恭就大佛寶殿啟建金剛無量壽道

場一月日逐日輪僧上殿披閱真詮宣持密號所萃洪

因端為祝延今上皇帝聖壽萬歲萬歲萬萬歲右恭惟

佛日洞明龍天昭格某年某月日都監寺臣僧某謹言

住持 臣僧某。

經單式

[1114a07] 今具經文品目于后大方廣佛華嚴經大佛

方廣圓覺脩多羅了義經大乘金剛般若波羅密經大

仁王護國經右具如前今月日綱維臣僧某具。

差單式

日住持臣僧某甲首座某甲書記某甲藏主某甲知客

某甲西堂某日某甲稱呼某甲上座某甲都寺右具如

前今月日堂司某具

疏語(啟建)
[1114a25] 右伏以覆燾無私。乾坤孰測其高厚照臨

有赫。日月莫喻其光華。知贊仰之徒勞。欲補報

而無極。惟託鈞陶之內。義重四恩。故竭忠愛之

心。虔恭三祝。斗樞電繞龍象筵開。帝網百億山

河咸歸聖量。華藏三千世界益衍丕圖。少盡涓

埃。匪懈朝夕。欽願蘷龍登用景星耀而泰階平麟

鳳呈祥聖人作而萬物覩。謹疏(滿散)優鉢羅花瑞

世同佛降生閻浮提樹連陰。與天齊壽。故毓夙成

之睿質。克承丕顯之聖謨大哉乾至哉乾體乾居正

會其極歸其極建極立中。爰以吾道之大同。有裨

聖時之至治。山林鐘鼓樂化日之舒長。草木昆蟲

被膏澤之滲漉祥開震夙頌祝華封。欽願垂拱無

為。天地位而萬物育鈞陶有象。陰陽理而四時平

壽考萬年本支百世。

THÁNH TIẾT

[1113a01] Khâm ngộ Thánh tiết, tất tiên khải kiến

“Kim cang vô lượng thọ” đạo tràng. Nhất nguyệt

nhật tăng hành bất cáp giá thị kính dã. Khải kiến chi

tiên nhất nhật, đường ty bị bảng, trương vu tam môn

chi hữu cập thượng điện kinh đơn (thức kiến hậu),

câu dụng hoàng chỉ thư chi. Luân sai tăng bạ y giới

thứ, các thư song tự danh. Duy-na tiên ngũ nhật, tụ

chỉ đái đường ty hành giả, nghệ thư ký liêu thông

báo. Thư ký xuất tiếp. Duy-na xúc lễ nhất bái, bẩm

vân: “Khải kiến Thánh tiết, phiền chế sớ ngữ” (như

thư ký khuyết, tắc thư trạng thị giả đại chi. Câu

khuyết tắc dụng hiện thành sớ ngữ - kiến hậu). Thư

ký chế tất, cụ thảo tiên trình trụ trì. Thân tống đường

ty, xúc lễ nhất bái đáp tiên lễ dã. Duy-na dụng

hoàng chỉ thư sớ, đái hành bộc, phủng bàn phục, lô,

chúc, hương hạp thượng phương trượng thỉnh trụ trì

kiểm sớ, chú hương xúc lễ nhất bái bẩm vân: “Khải

kiến Thánh tiết, thỉnh Hòa thượng kiểm sớ!”. Kiểm

cật, hành giả tựu phúc trụ trì, lai tảo điện thượng khải

kiến phúng kinh. Nhưng báo chư liêu quải phúng

kinh bài. Thiêu hương thị giả phúc trụ trì, lai tảo

thượng đường. Chí ngũ canh, trụ trì hành hương hồi,

tái phúc. Chúc bãi, thượng đường lệnh khách đầu

quải thượng đường bài. Duy-na ư tăng đường, tảo

chúc biến thực chùy hậu, tái minh chùy nhất hạ vân:

“Bạch đại chúng! Chúc bãi văn chung thanh, các cụ

uy nghi, nghệ Đại Phật bửu điện, khải kiến thiên thọ

Thánh tiết. Cẩn bạch!”. Phục minh chùy nhất hạ,

vãng trụ trì tiền vấn tấn, tùng thủ tọa bản, khởi tuần

đường nhất táp (tạp), xuất ngoại đường hạ gian chí

thượng gian, quy nội đường trung gian, vấn tấn nhi

xuất. Chúc hậu thiểu đình, đãi đại điện bài hương,

chúc, trà, thang, não bạt, thủ lư câu biện. Đường ty

hành giả báo phương trượng khách đầu, tiên phúc trụ

trì, thứ phúc thị giả. Minh phương trượng bản tam hạ,

minh cổ. Đường ty hành giả dự minh chúng liêu tiền

bản tam hạ, tập chúng tọa đường. Như tầm thường

tọa thiền, hướng nội tọa, cổ minh tắc chuyển thân

hướng ngoại tọa. Đầu thủ tiên tập đường ngoại hậu

cổ minh tức nhập đường. Thủ tọa hậu nhập tựu tọa.

Tây đường, cần cựu, mông đường, chư liêu tịnh ngoại

đường tọa. Trụ trì ư cổ sơ minh, xuất tẩm đường tọa.

Thị giả vấn tấn Đông lập, hành giả vấn tấn Tây lập.

Chuyển cổ, thị giả vãng pháp tòa tả trắc lập. Hậu

chúng tập, đầu thủ hạ sàng, Thánh tăng tiền vấn tấn,

lãnh chúng xuất đñöôøng chí phaùp toøa tieàn, bieät nhaát

hàng vấn tấn, quy Tây tự lập. Đại chúng nhạn liệt vu

hậu. Nhược bất hậu đầu thủ chí, tiên tự lập định, phi

pháp dã. Kỳ hành đñöôøng dieäc ö coå minh thôøi minh

bản tam hạ. Tham đầu lãnh chúng hành giả, liệt khố

đường tiền tương đối bài lập. Hậu chuyển cổ, tri sự

xuất tắc vấn tấn tùy kỳ hậu. Đãi Tây tự quy vị tất,

diệc liệt nhất hàng tòa tiền vấn tấn. Thượng thủ cư

hậu. Đô tự dẫn quy Đông tự lập định. Chúng hành

giả liệt tri sự hậu, sảo ly viễn lập. Đãi thị giả nhập

thỉnh trụ trì xuất, hành giả vấn tấn. Trụ trì chí pháp

tòa tiền, hành giả toản cận tri sự hậu lập. Đông

nguyệt tắc chúng khứ mạo vấn tấn. Trụ trì hòa nam

đăng tòa. Thị giả tùy thượng pháp tòa dĩ hương hạp

cái thạnh hương phủng thượng. Trụ trì niêm hương

chúc thọ tất, thị giả tiếp hương, dĩ tả thủ sáp lư trung,

hữu thủ niêm tùng hương nhất chú, lược vấn tấn, hạ

tòa quy ban. Đã trụ trì liễm y phu tọa, thị giả tiên

mạt ban dẫn quá tòa hạ, liệt nhất hàng vấn tấn.

Thiêu hương thị giả dẫn ban quy vị. Thứ thủ tọa lãnh

ban xuất, liệt tòa tiền vấn tấn. Đại chúng đồng vấn

tấn, tri sự chuyển ban liệt tòa tiền vấn tấn. Hành giả

tùy vấn tấn. Tây đường – Đông đường xuất tòa hạ

vấn tấn. Thị giả đăng tòa, tả thủ thượng hương,

chuyển thân đề tọa cụ vấn tấn (vị chi đại chúng thỉnh

pháp). Thoái lập tòa trắc vấn đáp bãi, trần bạch sự ý

vân: “Mỗ nguyệt, mỗ nhật, khâm ngộ thiên thọ

Thánh tiết. Mỗ tự dự ư mỗ nguyệt, mỗ nhật khải kiến,

Kim cang vô lượng thọ đạo tràng. Nhất nguyệt nhật

trục nhật luân tăng thượng điện, phi duyệt kim văn.

Kim thần khai khải, trụ trì thần tăng mỗ, thăng vu thử

tòa, cử dương Thánh đế đệ nhất nghĩa. Sở tập hồng

nhân, đoan vi chúc diên Thánh thọ vạn an giả”.

Thuyết pháp cánh bạch vân: “Hạ tòa, các cụ uy nghi

nghệ đại Phật điện khải kiến thiên thọ Thánh tiết.

Cẩn bạch!”. Thử nhật tòa hạ tuy hữu quan viên, diệc

bất đắc tự tạ, cái tôn quân dã. Minh đại chung cập

tăng đường tiền chung, tập chúng liệt điện thượng

hướng Phật bài lập. Trụ trì thượng trà thang. Thượng

thủ Tri sự đệ thượng. Thiêu hương thị giả tựu Phật

tòa tiền hạ trà thang tất, Trụ trì quy vị lập định. Hành

giả minh bạt, duy-na chuyển thân lư tiền, ấp trụ trì

thượng hương, thiêu hương thị giả phủng hương hạp.

Thứ Đông - Tây đường xuất ban thượng hương (như

hữu đại phương chư sơn trụ trì ngẫu chí giả, lệnh thị

giả thỉnh ư lưỡng tự tiền thượng hương. Thứ lưỡng tự

đối xuất hướng Phật vấn tấn. Thượng hương tất,

lưỡng lưỡng tương triều, chuyển thân quy vị. Đại

chúng đồng triển tam bái. Lưỡng tự phân ban đối lập.

Trụ trì tựu quỵ. Tri khách quỵ tiến thủ lô. Thị giả quỵ

tiến hương hạp (nguyên văn viết hiệp, nhưng thực ra

chính là chữ hạp tức là cái hộp). Duy-na bạch Phật,

tuyên sớ tất, tri khách quỵ tiếp lư. Trụ trì thu tọa cụ.

Duy-na cử Lăng nghiêm chú, hồi hướng vân: “Phúng

tụng bí chương, sở tụy hồng nhân, đoan vi chúc diên

Kim thượng Hoàng đế Thánh thọ vạn an, Kim cang

vô lượng thọ Phật v.v…”. Chúng tán. Mỗi nhật

đường ty hành giả tương luân sai tăng ba, tu dự tiên

nhất nhật thỉnh Trụ trì, đầu thủ, chúng tăng, các thư

song tự danh kiểm áp. Lượng chúng đa thiểu, y giới

cụ tả sai đơn bài định nhật phân, chu nhi phục thỉ.

Nhưng liệt kinh mục, đối yết điện nội trụ thượng. Chí

nhật các vụ nghiêm túc, minh đại chung thượng điện.

Đương thứ tăng viên tu cụ uy nghi, hương hạp lễ Phật

quy vị khán kinh. Khố ty nghiêm thiết hương, chúc,

bị điểm tâm. Duy-na thiêu hương điểm thang chiếu

phất. Chí vãn minh đại chung hạ điện. Đường ty

hành giả, trực điện hành giả, thường gia tý hậu, vô

lệnh đãi mạn. Như quan viên nhập sơn niêm hương,

minh chung tập chúng, phúng vô lượng thọ chú, cử

Dược sư hiệu tất, hồi hướng vân: “Mỗ xứ, mỗ quan,

nhập sơn bái thủ niêm hương. Tăng chúng phúng

tụng bí chương, sở tụy hồng nhân, đoan vi chúc diên

Kim thượng Hoàng đế Thánh thọ vạn an, Kim cang

vô lượng thọ v.v…”. Tiết nội ngộ tam bát nhật, Phật

điện niệm tụng. Chí nhật trai bãi, đường ty hành giả

phúc Trụ trì, lưỡng tự, chư liêu, quải niệm tụng bài

báo chúng. Tham tiền tuần lang minh bản, tập chúng

hướng Phật bài lập. Trụ trì chí minh đại bản tam hạ.

Thứ minh đại chung, thiêu hương quy vị. Duy-na

xuất ban, niệm tụng vân: “Hoàng phong vĩnh phiến,

Đế đạo hà xương. Phật nhật tăng huy, pháp luân

thường chuyển. Vi như thượng duyên, niệm thanh

tịnh pháp thân Tỳ-lô-giá-na Phật”. Thập hiệu cật, hồi

hướng vân: “Thượng lai niệm tụng, sở tập hồng nhân,

đoan vi chúc diên Kim thượng Hoàng đế Thánh thọ

vạn an, Kim cang vô lượng thọ vân vân”. Minh tăng

đường tiền chung tam hạ, đại chúng vấn tấn nhi tán.

Hoặc trụ trì phó quận, huyện, đô, đạo, trường sở quy

thời, minh chung tập chúng môn nghinh, nghệ

phương trượng vấn tấn.

[1113c17] Thánh tiết khải tán, cổ quy sở tải. Đường

tăng, đường ty cấp do, tạm đáo khách ty cấp do tùy

thân chiếu chứng. Cái vãng thời tăng, đạo tuế nhất

cung trướng nạp miễn đinh tiền, quan cấp do vi bằng.

Cố du phương, đạo cụ, độ điệp chi ngoại, hữu mỗi

tuế miễn đinh do, hữu hà xứ tọa hạ do, hữu khải tán

Thánh tiết do, dĩ bị trưng cật, các diệc úy thận. Kim

tuy bất dụng, tồn kỳ sự dĩ kiến cổ dã.

Hoàng bảng thức:

[1113c23] Mỗ châu, mỗ phủ, mỗ tự,

Mỗ nguyệt, mỗ nhật, khâm ngộ thiên thọ Thánh tiết,

bổn tự dự ư kim nguyệt mỗ nhật cung tựu đại Phật

bửu điện khải kiến Kim cang vô lượng thọ đạo

tràng, nhất nguyệt nhật trục nhật luân tăng thượng

điện phi duyệt chân thuyên.

Tuyên trì mật hiệu sở tụy,

Hồng nhân đoan vi chúc diên Kim thượng Hoàng đế

Thánh thọ vạn tuế vạn tuế vạn vạn tuế

Hữu cung duy,

Phật nhật đỗng minh,

Long thiên chiêu cách,

Mỗ niên, mỗ nguyệt … nhật, đô giám tự thần tăng

mỗ cẩn ngôn,

Trụ trì thần tăng mỗ.

Kinh đơn thức:

[1114a07] Kim cụ kinh văn phẩm mục vu hậu

- Đại phương quảng Phật Hoa nghiêm kinh

- Đại Phật đảnh vạn hạnh thủ Lăng nghiêm kinh

- Đại thừa Diệu pháp liên hoa kinh

- Đại thừa Kim quang minh kinh
- Đại phương quảng Viên giác Tu-đa-la-liễu nghĩa kinh

- Đại thừa Kim cang Bát-nhã Ba-la-mật-đa kinh

- Đại nhân vương hộ quốc kinh

Hữu cụ như tiền

Kim nguyệt … nhật cương duy thần tăng mỗ cụ

Sai đơn thức:

[1114a18] Kim trục nhật luân tăng thượng điện danh

viên vu hậu

(Dụng bạch chỉ thư)

Mỗ nhật … trụ trì thần tăng mỗ giáp thủ tọa, mỗ

giáp thư ký, mỗ giáp tạng chủ, mỗ giáp tri khách,

mỗ giáp Tây đường

Mỗ nhật … mỗ giáp xưng hô …

Mỗ giáp thượng tọa. Mỗ giáp đô tự.

Hữu cụ như tiền

Kim nguyệt … nhật … đường ty mỗ cụ

Sớ ngữ khải kiến:

[1114a25] Hữu phục dĩ

Phú đảo vô tư, càn khôn thục trắc kỳ cao hậu

Chiếu lâm hữu hách, nhật nguyệt mạc dụ kỳ quang hoa

Tri, tán ngưỡng chi đồ lao

Dục, bổ báo nhi vô cực.

Duy thác quân đào chi nội, nghĩa trọng tứ ân. Cố

kiệt, trung ái chi tâm kiền cung

Đế cương bách ức sơn hà hàm quy Thánh lượng.

Hoa tạng tam thiên thế giới ích diễn phi đồ, thiểu

tận quyển ai, phỉ giải triêu tịch.

Khâm nguyện, quỳ long đăng dụng,

Cảnh tinh diệu nhi thái giai bình. Lân phụng trình

tường, Thánh nhân tác nhi vạn vật đỗ. Cẩn sớ

Mãn tán:

Ưu-bát-la hoa thụy thế, đồng Phật giáng sanh

Diêm-phù-đề thọ liên âm, dữ thiên tề thọ

Cố dục túc thành chi duệ chất

Khắc thừa phi hiển chi Thánh mô

Đại tai càn, chí tai càn, thể càn cư chính

Hội kỳ cực, quy kỳ cực, kiến cực lập trung.

Viên dĩ ngô đạo chi đại đồng, hữu tì Thánh thời chi chí trị.

Sơn lâm chung cổ nhạc, hóa nhật chi thư trường

Thảo mộc côn trùng bị, cao trạch chi sấm lộc.

Tường khai chấn túc, tụng chúc hoa phong

Khâm nguyện,

Thùy củng vô vi, thiên địa vị nhi vạn vật dục

Quân đào hữu tượng, âm dương lý nhi tứ thời bình

Thọ khảo vạn niên

Bổn chi bách thế.

LỄ CHÚC MỪNG THÁNH THỌ THÁNH HOÀNG

thọ Thánh hoàng, trước tiên phải cử hành đạo tràng

Kim cang vô lượng thọ. Các ngày trong tháng này,

tăng nhân không được nghỉ phép, đó là biểu thị sự

kính trọng ngày lễ chúc mừng Thánh thọ Thánh

thượng. Trước cử hành lễ một ngày thì Đường ty

(liêu Duy-na) chuẩn bị đầy đủ bảng thông báo, treo

ở bên phải cửa tam môn (cổng chính của chùa) và

treo bảng danh sách các kinh phải tụng trên chánh

điện (hình thức chép phía sau). Cả hai bảng thông

báo này đều viết trên giấy vàng, luân phiên sai

Tăng bạ y theo thứ tự giới lạp cao thấp, tất cả đều

viết song tự danh. Năm ngày trước đó, Duy-na cuộn

giấy đới lĩnh, hành giả của Đường ty (hành giả của

liêu Duy-na) đến liêu thư ký, thông báo. Thư ký ra

tiếp đón, Duy-na dập tọa cụ xuống đất lạy một lạy

bẩm báo rằng: “Cử hành lễ chúc thọ Thánh hoàng,

phiền thư ký viết lời văn trong sớ!”. (Như chức thư

ký đang khiếm khuyết thì thị giả chuyên thảo thư

trạng thay thế thư ký soạn sớ, trong trường hợp cả

thư ký và thị giả chuyên thảo thư trạng đều khiếm

khuyết thì đành phải dùng sớ ngữ đã soạn thành lần

trước vậy), (xin xem hình thức sớ ngữ ở phần sau).

Sau khi thư ký soạn xong, trước tiên cầm bản thảo

trình Trụ trì xem lại, rồi đích thân mang tới liêu

Duy-na, giập tọa cụ xuống nền lạy một lạy đáp tạ

vàng viết sớ, đoạn dẫn theo người tuỳ tùng, bưng

mâm gỗ có trải nắp vải đặt sớ cùng hộp hương và

đèn cầy trên đó, bưng đến thất Phương trượng trình

qua Trụ trì kiểm lại sớ, đốt hương dập tọa cụ xuống

nền trí ý lạy một lạy bẩm bạch: “Cử hành lễ chúc

thọ Thánh thượng, thỉnh mời Hòa thượng kiểm lại

sớ!”. Trụ trì kiểm xong, hành giả lại bẩm báo với

Trụ trì là sáng mai lên chánh điện cử hành đọc tụng

kinh. Đoạn thông báo các liêu phải treo bảng phúng

tụng kinh, thị giả đốt hương bẩm báo với Trụ trì là

sáng mai thượng đường. Đến canh năm, Trụ trì tuần

hương về, thị giả lại bẩm báo lần nữa là sáng nay

khi dùng cháo sáng xong là thượng đường, lệnh cho

khách đầu treo bảng Thượng đường. Duy-na tại tăng

đường, sau khi đánh chùy để toàn thể đại chúng

dùng cháo, lại đánh chùy một tiếng nói: “Kính bạch

đại chúng! Sau khi dùng cháo xong, hễ nghe tiếng

chuông đánh lên thì mọi người phải chỉnh oai nghi

đến Đại hùng Bửu điện cử hành lễ thiên thọ Thánh

hoàng. Kính cẩn báo bạch!”. Lại đánh một tiếng

chùy, đến trước Trụ trì vái chào vấn an, rồi từ bản

đầu của thủ tọa cất bước tuần rảo tăng đường một

vòng, bước ra ngoài tăng đường từ mé trái đi sang

mé phải, rồi lại quay vào chính giữa tăng đường vái

chào vấn an toàn thể đại chúng rồi ra khỏi tăng

đường. Sau khi ăn cháo xong, đại chúng dừng lại

một lát chờ cho trên chánh điện bày biện xong

hương, đèn cầy, trà thang, chập chỏa, lư hương cầm

tay. Hành giả đường ty báo với khách đầu thất

phương trượng, trước tiên bẩm báo trụ trì, thứ nữa

báo với thị giả, đánh ba tiếng vân bản thất phương

trượng, đoạn gióng trống. Hành giả đường ty dự

liệu đánh ba tiếng vân bản của các liêu, tập họp

chúng ngồi tại pháp đường. Như khi tọa Thiền thông

thường, tức là ngồi hướng vào trong, khi nghe trống

đánh thì quay người ngồi hướng ra ngoài. Các đầu

thủ trước tiên tập họp ngoài pháp đường chờ trống

đánh liền vào. Thủ tọa vào sau chót đến ngồi tại vị

trí mình, còn tây đường, cần cựu, mông đường và

các liêu, đều ngồi ngoài pháp đường. Trụ trì ngay

khi trống vừa gióng thì ra khỏi tẩm đường ngồi, thị

giả vái chào vấn an rồi đứng ở mé Đông, hành giả

vái chào vấn an rồi đứng ở mé Tây. Trống chuyển,

thị giả đến bên mé trái pháp tòa đứng. Đợi đại

chúng tập họp, đầu thủ hạ sàng (bản đầu) đến trước

tượng Thánh tăng vái chào vấn an rồi suất lĩnh

chúng xuất đường, đến trước tượng Thánh tăng

đứng thành một hàng vái chào vấn an rồi quay về

Tây tự mà đứng, đại chúng đứng thành hàng như

hàng nhạn bay phía sau. Nếu không cần đợi đầu thủ

đến mà trước tiên tự mình lập định là không đúng

phép tắc, phần hành đường (liêu hành giả) thì cũng

vào lúc trống gióng, đánh vân bản ba tiếng. Tham

đầu suất lãnh chúng hành giả đứng đối mặt sắp

hàng trước khố đường, chờ cho trống chuyển, tri sự

bước ra liền vái chào vấn an rồi đi theo sau tri sự.

Chờ cho Tây tự quay về vị trí rồi cũng sắp một hàng

trước pháp tòa vái chào vấn an. Thượng thủ ở phía

sau, đô tự dẫn chúng quay về Đông tự lập định.

Chúng hành giả đứng thành hàng phía sau tri sự

cách khoảng hơi xa một chút chờ thị giả vào mời

thỉnh trụ trì ra. Hành giả vái chào vấn an, trụ trì

tiến đến trước pháp tòa, hành giả tiến đến gần tri sự