Nhiều nông dân đang lâm vào cảnh khó khăn do giá các loại nông sản như gạo, cà phê... sụt giảm mạnh

Khi kinh tế Mỹ và nhiều nước trên thế giới gặp khó, dĩ nhiên việc xuất khẩu tôm cá của ta sẽ rất khó khăn.

“Trước đây cứ nhận hàng là giao tiền. Còn bây giờ, họ luôn đòi trả chậm, do bản thân họ cũng phải cho khách hàng trong nước thiếu hơn một tháng. Mà như vậy thì làm sao chúng tôi dám bán”, ông Quang cho biết.

Khủng hoảng kinh tế khiến Mỹ và nhiều nước thắt chặt tín dụng, làm nhiều khách hàng của các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản Việt Nam như Minh Phú phải rơi vào tình trạng thiếu vốn như trên.

“Chúng tôi đang tìm cách thương thảo lại với khách về cách thức thanh toán. Đồng thời, cũng phải chọn lọc lại khách hàng”.

Còn Công ty cổ phần Thực phẩm Sao Ta cũng vừa phải ngừng triển khai một chương trình hợp tác với các doanh nghiệp Hàn Quốc. “Đồng tiền Hàn Quốc vừa mất giá khoảng 40% do chính sách phá giá đồng nội tệ của họ… Đó cũng là lý do khiến các đối tác Hàn Quốc tạm ngừng hết mọi chuyện hợp tác, làm ăn”.

Một trong các doanh nghiệp xuất khẩu cá hàng đầu của Việt Nam là Agifish (An Giang), tuy trước mắt chưa gặp khó khăn gì về đầu ra, nhưng ông Nguyễn Đình Huấn, Phó tổng giám đốc, vẫn khá bi quan về tình hình sắp tới. “Chắc chắn là đơn đặt hàng sẽ giảm”, ông nói.

Đồng tình với nhận định trên, ông Võ Thành Khôn, Giám đốc kế hoạch của Công ty Thủy sản Bình An, còn đưa ra dự báo về thời điểm: “Cái khó sẽ phát sinh vào năm tới!”. Theo ông phân tích, khủng hoảng kinh tế sẽ khiến một số nước thiết lập lại việc bảo hộ mậu dịch, bảo vệ người tiêu dùng, đồng thời chính người tiêu dùng cũng tiết kiệm chi tiêu khiến thủy sản khó tiêu thụ mạnh, dù con tôm, con cá không phải là những mặt hàng xa xỉ.

Trong khi đó, từ đầu năm đến nay, các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản cũng hoạt động không mấy hiệu quả do lãi suất ngân hàng cao, khủng hoảng nguyên liệu, thiếu hụt công nhân, bị tôm thẻ chân trắng cạnh tranh gay gắt… So với đầu năm, hiện chi phí đầu vào đã tăng khoảng 40%, trong khi giá đầu ra không tăng, thậm chí giảm.

Điều cần làm bây giờ là phải đa dạng hóa thị trường, mở rộng khách hàng. Không quá chăm bẵm vào các thị trường lớn như Mỹ, EU mà các doanh nghiệp cần đẩy mạnh “khai phá” thêm các thị trường mới như các nước Hồi giáo… Chẳng hạn Malaysia, hàng năm nhập khẩu trên 300.000 tấn hải sản các loại. Dự báo nhu cầu tiêu thụ thủy hải sản ở nước này ngày một tăng, từ mức 45 kg/người/năm hiện nay sẽ tăng lên 61 kg/người/năm vào năm 2010.

Một vấn đề cốt lõi là phải giữ vững chất lượng không để xảy ra các “sự cố” về chất lượng thực phẩm, sản phẩm thủy sản Việt Nam phải khẳng định chất lượng và chiếm lĩnh thị trường. Vấn đề còn lại là năng lực và bản lĩnh của các doanh nghiệp Việt Nam.

Tỷ trọng trong tổng mức tăng giá tiêu dùng của nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tháng 1.2007 mới chỉ chiếm 46,1% đã liên tục tăng và đạt kỷ lục 71,2% vào giữa năm nay.

Các mặt hàng sắt thép, xi măng, xăng dầu, tân dược đều đã “đội trần”, tăng trung bình từ 30-100%. Những mặt hàng tăng giá tác động trực tiếp đến nền kinh tế vẫn nặng về nông nghiệp là phân bón, thuốc trừ sâu, điện, xăng dầu..., dù nông sản có tăng giá nhưng cũng khó có thể bù đắp được những khoản chi phí thiết yếu mà người nông dân phải chịu. Các số liệu trên cho thấy mức thu nhập của người nông dân đã sụt giảm mạnh so với thực tế.

Ngoài vấn đề diện tích canh tác nhỏ, yếu tố chi phí tăng cao làm cho nông dân thiệt thòi, giá xăng dầu, phân bón, vật tư nông nghiệp luôn biến động theo chiều hướng tăng. Người nông dân phải chịu chi phí đầu vào cho sản xuất tăng cộng với việc họ phải mua hàng hóa tiêu dùng với giá cao.

Giá đầu vào lên, lập tức giá trong nước tăng theo. Khi giá xuống nhiều, thì giá bán ra vẫn giảm nhỏ giọt. Điều này khiến người tiêu dùng trong nước phải chịu thiệt, nhưng nặng nhất vẫn là người nông dân.

Mỗi lần Nhà nước tăng giá xăng, ra chợ mặt hàng nào cũng tăng giá; giờ giá xăng đã giảm, nhưng giá các mặt hàng không giảm lại như lúc chưa tăng giá xăng.

Hiện giá các mặt hàng tư liệu sản xuất, hàng tiêu dùng đang giảm, người nông dân cũng không được hưởng lợi nhiều, bởi các công ty, nhà sản xuất đưa ra nhiều lý do để trì hoãn việc giảm giá.

Giá phân bón trên thế giới đã giảm gần 300 USD/tấn từ mức 800USD/tấn, giá phân bón nhập tiểu ngạch từ Trung Quốc chỉ còn 7.000 đ/kg. Nhưng giá bán trong nước vẫn ở mức cao là 9.200đ/kg. Tại sao giá thế giới giảm, giá trong nước vẫn không giảm tương ứng? Lý giải điều này các doanh nghiệp nhập khẩu cho rằng thời điểm giá phân bón cao, họ liên tục nhập về với mức giá là 12.000 đồng/kg nên họ “chần chừ” giảm giá bán do bị lỗ nặng và hậu quả là người nông dân phải gánh chịu.

Các tháng 10 - 11 là cao điểm dự trữ hàng bán tết. Một số công ty lớn đã công bố sản phẩm mới phục vụ tết với mức giá rẻ hơn khoảng 5 – 10% so với hiện nay.

Tổng giám đốc công ty Vissan khẳng định: giá các mặt hàng lạp xưởng, xúc xích, thực phẩm đóng hộp… dành cho nhu cầu tiêu dùng tết này sẽ rẻ hơn tháng 9 và tháng 10 này khoảng 5 – 10%. Và công ty đảm bảo giá bán lẻ thấp hơn thị trường khoảng 10% cả nhóm hàng thực phẩm tươi sống lẫn chế biến.

Riêng với mặt hàng thịt heo, ngoài lượng thịt tươi sống chuẩn bị từ các nguồn, công ty đang gia tăng dự trữ lượng hàng đông lạnh có thể đáp ứng cho nhu cầu tiêu thụ tăng 50% so với tết năm ngoái.

Tại các siêu thị, các nhà cung cấp thực phẩm đã gửi bảng thông báo giá hàng tết và các loại thực phẩm có bao bì hộp xuân. Theo tính toán của nhà kinh doanh siêu thị, đại lý bán lẻ thì họ có thể bán lẻ cho người tiêu dùng với mức giá rẻ hơn bình quân 10% so với hiện nay.

Bà Nguyễn Phương Thảo, giám đốc siêu thị Maximark nói: hiện nay hầu hết các công ty đều có mức ưu đãi, tăng chiết khấu khá tốt cho các đơn vị bán lẻ, cộng vào đó các ngân hàng cũng có chính sách giảm lãi suất. Vậy nên chỉ cần khéo tính toán, đặt mua hàng số lượng lớn thì các siêu thị có thể bán cho người tiêu dùng các loại sản phẩm tết với giá rẻ hơn từ 5 – 10% so với mức giá hiện nay.

Cơ sở để các đơn vị sản xuất kinh doanh công bố giá hàng tiêu dùng mùa tết này sẽ không tăng, mà có thể rẻ hơn 5 – 10% so với thời điểm hiện tại chính là xu hướng giảm giá nguyên liệu trên toàn thế giới đang tạo điều kiện cho các công ty trữ hàng, gia tăng sản xuất hàng tết với mức giá ngày càng rẻ hơn.

Hiện nay nguyên liệu đầu vào của các mặt hàng bánh kẹo, thực phẩm chế biến gồm bơ, dầu ăn, bột mì, bột sữa, bột cà phê ca cao… đều giảm giá từ 5 – 40%. Ngay cả nguyên liệu bao bì các loại từ vỏ hộp giấy, thiếc đến nhựa đều giảm giá khoảng 10 – 55%.

Ngoài ra, sức mua của thị trường trong các tháng qua đã bị giảm hoặc chững lại, theo cục Thống kê TP, loại trừ yếu tố biến động giá, lượng hàng hoá và dịch vụ tiêu thụ 10 tháng đầu năm chỉ tăng 13,3% trong khi cùng kỳ năm ngoái tăng 15,5%. Do vậy, muốn tăng doanh thu buộc nhà kinh doanh phải thiết kế mức giá cạnh tranh.

Ghi nhận từ các công ty sản xuất thực phẩm, bánh kẹo như Vissan, Cầu Tre, APT, Bibica, Kinh Đô… lượng hàng dự trữ tết tăng thêm 10 – 50% so với năm ngoái.

Với nhóm hàng chất tẩy rửa, hoá mỹ phẩm dùng cho cá nhân và gia đình, theo phân tích của ông Lương Vạn Vinh – giám đốc công ty Mỹ Hảo, các doanh nghiệp đang tăng sản xuất lẫn nhập hàng dự trữ để bán tháng tết. Hầu hết các đơn vị đều dự đoán thị trường tiêu thụ các tháng cuối năm sẽ tăng khoảng 20 – 30% so với hiện nay, vì từ quý 1 đến nay người tiêu dùng đã thắt lưng buộc bụng. Nay giá rẻ hơn, thì nhiều khả năng sức mua sẽ tăng?