O‘zbek xalq milliy harakatli o‘yinlarining kelib chiqish tarixi uzoq
tải về 1.07 Mb. Chế độ xem pdf
|
Boliboyeva Zebuniso, Mavzu direktor- maktabgacha ta’lim tashkiloti rahbari. Reja kir, Xolmurodova Muharram
| O‘YINGA RAHBARLIK QILISh
O‘yinni o‘rganish va o‘yin paytida bolalar o‘zlarini qanday tutishlari ko‘proq rahbarga bog‘liqdir. O‘yin shartli ishora (buyurish, o‘ushtak yoki qarsak chalish, qo‘l yoki bayroqchani silkitish) bilan boshlanadi. O‘qituvchi barcha ishtirokchilar o‘yin mazmunini tushinib olganicha va qulayroq yerga joylashib olgancha qanoat hosil qilganidan keyin ishora qiladi. Shartli chegaralar oldindan belgilab qo‘yilishi, o‘yin uchun zarur qo‘llanmalar esa o‘yin qoidalariga muvofiq bo‘lib berilgan va joy-joyiga qo‘yilgan bo‘lishi lozim. Rahbar o‘yin boshlanishi bilanoq, uning borishini va o‘ynovchilarning harakatlarini diqqat bilan kuzatadi hamda boshqarib boradi. Bundan tashqari o‘yin davomida ayrim qoida va usullarni qo‘shimcha ravishda tushuntiradi. Tuzatish, tanbeh va mulohazalarni o‘yinning borishiga xalaqit bermaydigan yoki uni to‘xtatib qo‘ymaydigan yoki uni to‘xtatib qo‘ymaydigan yo‘sinda aytish lozim. Agar o‘yinchilarning ko‘pchiligi bir xil xatoga yo‘l qo‘yayotgan bo‘lsa, tegishli yo‘l-yo‘riq berish yoki o‘yin qoidalari qanday bajarilishini ko‘rsatish uchun o‘yinni to‘xtatish mumkin. Lekin uni baqirishi yoki keskin ishora bilan to‘xtatish yaramaydi. Katta maktab yoshidagi bolalarni «Diqqat!» degan shartli ishora yoki xushtak chalish bilan to‘xtashga o‘rgatish lozim. O‘qituvchi bolalarni o‘yin qoidalarini ongli va aniq bajarishga odatlantirishi kerak. Bu odat ularni intizomga o‘rgatishda katta ahamiyatga ega bo‘lib, bolalarda o‘z burchini sezish va o‘z hatti-harakatlari uchun javobgarlik hissini tarbiyalash, o‘zini tuta bilish va matonatlilikni o‘stirishda yordam beradi. O‘qituvchining vazifasi-o‘quvchilardan o‘yin qoidalarini aniq bajarishini talab qilishdir. Ammo u bolalar o‘yinini yomon o‘zlashtirayotgani uchun ortiqcha bachkanalik qilmasligi kerak. O‘quvchilar yo‘l qo‘yadigan xatolar va qo‘polliklarni oldini olishga alohida ahamiyat bilan qarash lozim. qo‘polchilik qilgan o‘yinchini albatta jazolash kerak. Bunday xollarda ba’zi ta’sir ko‘rsatish choralarini qo‘llash ya’ni vaqtincha o‘yindan chiqarib yuborish, jarima ochkolari berish mumkin. O‘yinchi rahbarlik qilishda o‘quvchilarni faqat erishiladigan natijalarga qiziqtirish bilan cheklanmaslik, balki ularda o‘yin jarayonining o‘zidan zavq-shavq qilishga, lazzatlanish hissini vujudga keltirishga ham jiddiy e’tibor berish lozim. Ayniqsa, unga faollik ko‘rsatmaydigan o‘yinchilarning tashabbusini qo‘llab-quvvatlash, rag‘batlantirish va bu balki ularda o‘z kuchlariga ishonch hosil qilish tavsiya etiladi. O‘ynovchilar o‘rtasida o‘rtoqlariga, to‘g‘ri munosabat o‘rnatishga harakat qilish, g‘olablarning kekkayib ketishlari va yutqazganlarning o‘yindan sovishlariga yo‘l qo‘ymaslik lozim. Rus pedagogi A.S.Makarenkaning o‘g‘il va qiz bolani o‘zining shaxsiy muvoffaqiyati bilangina emas, balki xususan o‘z komandasi yoki tashkilotning muvaffaqiyatlari bilan ham fio‘rlanish ruhida tarbiyalash zarurligi haqida aytgan gaplarini hech qachon unutmaslik kerak. Shuningdek, bolalarda har qanday maqtanchoqlikni bartaraf etish, raqib kuchiga hurmat-e’tiborni tarbiyalash, ularni uyushqoqlikning, mashq qilishning va komandada intizom bo‘lishning ahamiyatini tushuntirish zarur. Nihoyat, bolalarning o‘z muvaffaqiyatlari va mag‘lubiyatlariga jiddiy munosabatda bo‘lishga erishish kerak. O‘quvchilar o‘yinni yaxshilab o‘zlashtirib olashlari uchun uni bir necha marta qaytarish, bunda ular o‘yindan qanchalik mamnun bo‘lsalar, uni shunchalik puxta eslab qolishlarini unutmaslik kerak. tải về 1.07 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|