Chỉ thị di truyền, chỉ thị phân tử và chỉ thị

Các  chỉ  thị  di  truyền  là  các  chỉ  thị  thể  hiện 

sự khác biệt  giữa các cơ thể hoặc các loài  khác 

nhau.  Các  chỉ  thị  này  không  thể  hiện  cho  các 

gen mục tiêu mà chỉ là dấu hiệu hoặc như là “cờ 

đánh dấu”. Chỉ thị di truyền bao gồm cả chỉ thị 

hình  thái  và  chỉ  thị  phân  tử  (isozyme,  protein, 

DNA). Tất cả chỉ thị di truyền đều chiếm một vị 

trí đặc biệt trong  nhiễm sắc thể (NST) và được 

gọi  là  locus.  Các  chỉ  thị  di  truyền  thường  liên 

kết  với  gen  và  được  di  truyền  theo  qui  luật  di 

truyền. Chỉ thị phân tử thường được hiểu là chỉ 

thị  DNA,  các  chỉ  thị  này  chỉ  nằm  gần  hay  liên 

kết với  gen và không có hoặc ít ảnh  hưởng đến 

kiểu hình. 

Chỉ thị  di truyền  có thể chia thành  hai  loại: 

chỉ  thị  truyền  thống  và  chỉ  thị  DNA.  Chỉ  thị 

truyền  thống  gồm  chỉ  thị  hình  thái  (đây  là 

những  tính  trạng  hoặc  đặc  điểm  hình  thái  như 

mầu  hoa,  kiểu  hình  hạt,  đặc  điểm  sinh  trưởng, 

sự biến đổi sắc tố v.v.), chỉ thị tế bào (đặc trưng 

cấu  trúc  của  nhiễm  sắc  thể)  và  chỉ  thị  sinh  hóa 

(các isozyme, protein và các chất trao đổi chất). 

Chỉ  thị  DNA  là  những  thay  đổi  trong  phân  tử 

DNA và được chia thành nhiều loại dựa trên sự 

khác nhau về phương pháp và kỹ thuật xác định 

sự đa hình. 

Các chỉ thị DNA được sử dụng rộng rãi nhất 

do số lượng chỉ thị không hạn chế. Chỉ thị DNA 

được hình thành từ các loại đột biến DNA khác 

nhau  như  thay  thế  (đột  biến  điểm),  sắp  xếp  lại 

(thêm  vào  hoặc  bớt  đi  nucleotide)  hoặc  các  sai 

sót trong sao chép các đoạn DNA lặp lại liền kề. 

Các chỉ thị DNA thường nằm ở các vùng không 

phiên mã. Khác với các chỉ thị hình thái và sinh 

hóa,  chỉ  thị  DNA  không  giới  hạn  về  số  lượng, 

không ảnh hưởng bởi yếu tố môi trường và giai 

đoạn  phát  triển  của  cây.  Chỉ  thị  DNA  được  sử 

dụng nhiều trong nghiên cứu quan hệ di truyền, 

phát sinh chủng loại và phân loại phân tử; trong 

lập bản đồ  liên  kết  di truyền,  nhận biết  gen;  và 

trong  chọn  giống bao  gồm đánh  giá đa  dạng  di 

truyền, nhận biết  giống, chọn lọc các tính trạng 

kháng  bệnh,  chống  chịu  các  điều  kiện  bất  lợi 

của môi trường, năng suất và phẩm chất giống.