Các kỹ thuật chỉ thị DNA
275
Sản phẩm PCR được phân tách trên gel agorose
hoặc polyacrylamide. Ưu điểm của kỹ thuật
STS là tạo ra các chỉ thị đồng trội, có thể phân
biệt được dị hợp tử và có tính lặp lại cao vì các
mồi sử dụng dài. Nhược điểm của kỹ thuật này
là cần biết về trình tự vùng STS và cần đầu tư
cho việc phát triển mồi đặc hiệu.
STS được sử dụng cho nghiên cứu đa dạng
di truyền [139], nhận biết gen [89], so sánh bản
đồ [25], xác định gen liên kết [125], xác định độ
thuần hạt lai [206] và đánh giá tính kháng bệnh
[13].
Các kỹ thuật chỉ thị dựa trên phản ứng PCR
khác
Kỹ thuật các chuỗi đa hình nhân bản được cắt
(Cleaved Amplified Polymorphic Sequences-
CAPS)
Kỹ thuật chỉ thị CAPS là giải pháp sử dụng
các chuỗi DNA của chỉ thị RFLP đã được lập
bản đồ để phát triển chỉ thị PCR nhằm tránh
bước lai Southern phức tạp. Vì thế, kỹ thuật
CAPS còn được gọi là kỹ thuật PCR-RFLP
[93]. Kỹ thuật CAPS được tiến hành bằng cắt
hạn chế sản phẩm PCR của các locus đặc thù
với một hoặc nhiều enzyme cắt hạn chế và phân
tách các đoạn DNA được cắt trên gel agarose
hoặc polyacrylamide. Các cặp mồi được thiết kế
dựa trên thông tin về trình tự của DNA hoặc
cDNA trên ngân hàng gen hoặc trình tự các
băng RAPD được tách dòng. Chỉ thi CAPS là
chỉ thị đồng trội và là các locus đặc thù được
dùng để phân biệt đồng hợp tử và dị hợp tử ở
các loài thực vật [93]. Kỹ thuật CAPS có hạn
chế vì sự đột biến có thể làm mất hoặc tạo thêm
các vị trí nhận biết của các enzyme cắt hạn chế.
Để khắc phục hạn chế này, Michae & Amasino
(1998) [118] đưa ra kỹ thuật biến thể khác gọi là
dCAPS. Trong phân tích dCAPS, vị trí nhận
biết của enzyme cắt hạn chế có SNP được đưa
vào sản phẩm PCR bằng mồi chứa một hoặc
nhiều điểm bất hợp (mis-match) với khuôn
DNA. Sản phẩm PCR cải tiến này sau đó được
cắt bằng enzyme cắt hạn chế và sự có mặt hay
vắng mặt của SNP được xác định bằng mẫu cắt
hạn chế tạo ra. CAPS và dCAPS là phương
pháp xác định SNP cắt sản phẩm PCR đặc biệt
bằng các enzyme cắt hạn chế. Đây là kỹ thuật rễ
thực hiện, ít tốn kém so với bất kỳ phương pháp
nào. Kỹ thuật này rất hữu ích cho việc theo dõi
các đột biến đã biết trong quần thể phân ly
[128] và để phát triển chỉ thị, đặc biệt là chỉ thị
SNP liên kết với gen/QTL phục vụ cho chọn
giống [40, 100].
Chia sẻ với bạn bè của bạn: