M« t¶ chung
VCQT Kiªn L¬ng n»m ë phÝa t©y b¾c vïng ®ång Hµ Tiªn lµ mét vïng ®ång b»ng ven biÓn t¬ng ®èi b»ng ph¼ng, n¬i cã nh÷ng vïng tr¶ng cá ngËp níc theo mïa réng lín nhÊt cßn l¹i ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long. Th¶m thùc vËt tù nhiªn t¹i khu vùc nµy bao gåm c¸c tr¶ng cá ngËp níc theo mïa mang ®Æc trng cña vïng níc lî víi sù u thÕ cña cá n¨ng ngät Eleocharis dulcis vµ cá n¨ng nÜ E. ochrostachys. Mét diÖn tÝch nhá trµm trång ë phÇn phÝa t©y nam cña khu vùc1. T¬ng tù nh VCQT Hµ Tiªn, thæ nhìng ë ®©y u thÕ lµ ®Êt phÌn rÊt dÔ bÞ a-xÝt hãa nÕu ®Ó ®Êt bÞ kh«1. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, vïng nµy ®· bÞ chia c¾t bëi hµng lo¹t c¸c kªnh m¬ng, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc c¶i t¹o mét vïng réng lín thµnh ®Êt canh t¸c n«ng nghiÖp (chñ yÕu lµ trång lóa) vµ ao nu«i trång thñy s¶n.
Khu hÖ chim: nh÷ng nÐt chÝnh
Kiªn L¬ng lµ mét trong nh÷ng khu vùc quan träng nhÊt ®èi víi viÖc b¶o tån c¸c loµi chim níc lín ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long2. ®Æc biÖt, VCQT nµy lµ mét vïng c tró quan träng cña ph©n loµi ph¬ng ®«ng cña loµi SÕu cæ trôi Grus antigone sharpii, n¬i cã ®Õn 45% tæng sè quÇn thÓ cña ph©n loµi nµy ®Õn sinh sèng trong mïa kh« n¨m 20023. Nh÷ng ghi nhËn vÒ Cß qu¨m c¸nh xanh Pseudibis davisoni t¹i khu vùc vµo n¨m 1999 còng ®Æc biÖt cã gi¸ trÞ, nã cho thÊy cã kh¶ n¨ng cßn mét quÇn thÓ sinh s¶n nhá cña loµi nµy ph©n bè ë ®©y1. T¹i ViÖt Nam, Cß qu¨m c¸nh xanh cã sè lîng quÇn thÓ rÊt nhá vµ ®ang bÞ suy gi¶m mét c¸ch rÊt nhanh, vµ hiÖn t¹i chØ ®îc biÕt t¹i mét vïng kh¸c lµ VCQT Nam C¸t Tiªn. Ngoµi c¸c loµi kÓ trªn, t¹i khu vùc nµy cßn cã loµi H¹c cæ tr¾ng Ciconia episcopus, mét loµi còng ®ang ®îc quan t©m b¶o tån ë cÊp quèc gia1.
Loµi |
Tiªu chÝ VCQT
| T×nh tr¹ng |
VCQT kh¸c
| Ghi chó |
Cß qu¨m c¸nh xanh
Pseudibis davisoni
|
A1
|
CR
|
1
|
Mét c¸ thÓ ghi nhËn vµo th¸ng 4 vµ mét ®«i vµo th¸ng 8/1999; cã lÏ tÊt c¶ chØ cã 2 c¸ thÓ1.
|
SÕu cæ trôi
Grus antigone
|
A1, A4i
|
VU
|
4
|
C¸c ®µn lín di c vÒ ®©y trong mïa kh«. Ngêi d©n ®Þa ph¬ng cho r»ng hµng tr¨m c¸ thÓ vÒ ®©y trong c¸c mïa kh« tõ tríc n¨m 19974. 135 c¸ thÓ ®îc ghi nhËn vµo th¸ng 4/19991, sè ®Õm ®îc lín nhÊt vµo th¸ng 3/2001 lµ 336 c¸ thÓ6, vµ vµo th¸ng 3/2002 lµ 377 c¸ thÓ6.
|
Bå n«ng ch©n x¸m
Pelecanus philippensis
|
A1
|
VU
|
6
|
vµo th¸ng 7/19991.
|
Giang sen
Mycteria leucocephala
|
A1
|
NT
|
10
|
Quan s¸t ®îc 1 c¸ thÓ trong kho¶ng tõ th¸ng 4-8/19991.
|
Loµi chØ ph©n bè trong mét ®¬n vÞ ®Þa sinh häc: Khu vùc nµy kh«ng ®¸p øng tiªu chÝ A3. Xem Phô lôc 4 ®Ó biÕt chi tiÕt.
C¸c loµi kh¸c ®ang ®îc quan t©m b¶o tån
Loµi T×nh tr¹ng
Voäc mµo Trachypithecus villosus5 DD
C¸c mèi ®e däa ®èi víi ®a d¹ng sinh häc
Mèi ®e däa
|
§é nghiªm träng
|
Trång rõng
|
● ● ●
|
Th©m canh n«ng nghiÖp
|
● ● ●
|
Nu«i trång, ®¸nh b¾t thñy s¶n
|
● ● ●
|
NhiÔu lo¹n ®èi víi c¸c loµi chim
|
● ●
|
§µo míi kªnh m¬ng
|
● ● ●
|
Khai kho¸ng
|
● ●
| Còng nh t¹i VCQT Hµ Tiªn, c¸c tr¶ng cá ngËp níc theo mïa ®ang bÞ ®e däa nghiªm träng bëi viÖc c¶i t¹o thµnh ao nu«i trång thñy s¶n, ®Êt n«ng nghiÖp vµ trång trµm. §¸ng tiÕc lµ trong c¸c n¨m 2001 vµ 2002, tÝnh toµn vÑn cña vïng Kiªn L¬ng ®· bÞ tæn th¬ng nghiªm träng do viÖc ®µo míi hµng lo¹t kªnh m¬ng lµm ph¸ hñy hÇu hÕt c¸c sinh c¶nh vµ thay ®æi chÕ ®é lôt, vµ do ®ã lµm gi¶m ®é mµu cña ®Êt. ViÖc x©y dùng c¸c kªnh m¬ng nµy dÉn ®Õn viÖc c¶i t¹o nh÷ng diÖn tÝch lín tr¶ng cá ngËp níc theo mµu thµnh ao nu«i trång thñy s¶n vµ ®Êt canh t¸c, vÊn ®Ò cßn nghiªm träng h¬n khi c¸c sinh c¶nh tr¶ng cá ngËp níc theo mïa tù nhiªn cuèi cïng còng ®ang bÞ trång trµm. KÕt qu¶ lµ c¸c sinh c¶nh tù nhiªn bÞ mÊt trªn diÖn réng, vµ cã lÏ lµ c¸c loµi quan träng ®Æc biÖt lµ SÕu cæ trôi, sÏ suy gi¶m râ rÖt trong vµi n¨m tíi. Mét mèi ®e däa kh¸c ®Õn tÝnh ®a d¹ng sinh häc cña VCQT lµ chÊt liÖu cña ®¸ v«i ë khu vùc nµy phï hîp víi viÖc s¶n xuÊt xi-m¨ng, Vïng nói ®¸ v«i nµy lµ sinh c¶nh phï hîp víi ph©n bå cña Vooc Trachypithecus villosus.
C¸c ho¹t ®éng b¶o tån
N¨m 1999, BirdLife International vµ ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn Sinh vËt ®· ®Ò xuÊt thµnh lËp mét khu b¶o vÖ cÊp quèc gia t¹i khu vùc nµy1.
N¨m 2001, Kiªn L¬ng ®· ®îc ®a vµo danh s¸ch ®Ò xuÊt hÖ thèng khu b¶o vÖ ®Ó ®Ö tr×nh ChÝnh phñ víi diÖn tÝch ®Ò xuÊt lµ14.605 ha.
Th¸ng S¸u 2001, Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Kiªn Giang vµ §¹i häc Quèc gia thµnh phè Hå ChÝ Minh, ®· tæ chøc mét cuéc héi th¶o t¹i tØnh Kiªn Giang ®Ó th¶o luËn vÒ viÖc b¶o tån vµ sö dông c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn ë vïng ®ång Hµ Tiªn. T¹i héi th¶o nµy, l·nh ®¹o tØnh ®· th«ng b¸o tØnh dù kiÕn thµnh lËp mét khu b¶o vÖ t¹i vïng ®ång Hµ Tiªn. Tuy nhiªn, vÞ trÝ dù ®Þnh nhng l¹i kh«ng trïng víi VCQT Kiªn L¬ng.
Mét liªn minh c¸c tæ chøc quan t©m - trong ®ã cã BirdLife International - hiÖn ®ang x©y dùng mét dù ¸n ®Ó thóc ®Èy viÖc b¶o tån c¸c gi¸ trÞ ®a d¹ng sinh häc trong VCQT nµy.
KiÕn nghÞ
CÇn dõng ngay viÖc c¶i t¹o c¸c sinh c¶nh tù nhiªn vµ ®µo thªm kªnh m¬ng t¹i khu vùc nµy.
Toµn bé c¸c diÖn tÝch sinh c¶nh tù nhiªn cßn l¹i cÇn ph¶i ®îc ®Æt díi t×nh tr¹ng qu¶n lý b¶o tån, víi ph©n h¹ng sö dông ®Êt thÝch hîp ®Ó ng¨n ngõa mäi ho¹t ®éng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, nu«i trång thñy s¶n vµ l©m nghiÖp t¹i khu vùc nµy.
CÇn tiÕn hµnh c¸c kh¶o s¸t c¸c khu vùc kh¸c ë vïng ®ång Hµ Tiªn ®Ó x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm thay thÕ cho viÖc b¶o tån c¸c vïng tr¶ng cá ngËp níc theo mïa vµ c¸c loµi chim níc lín.
Tµi liÖu tham kh¶o
1. Buckton, S. T., NguyÔn Cö, NguyÔn §øc Tó vµ Hµ Quý Quúnh (1999) B¶o tån c¸c vïng ®Êt ngËp níc quan träng ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long. Hµ Néi: Ch¬ng tr×nh BirdLife Quèc tÕ t¹i ViÖt Nam.
2. BirdLife International vµ ViÖn §iÒu tra Quy ho¹ch Rõng (2001) S¸ch th«ng tin vÒ c¸c khu b¶o vÖ hiÖn cã vµ ®Ò xuÊt t¹i ViÖt Nam. Hµ Néi: Ch¬ng tr×nh BirdLife Quèc tÕ t¹i ViÖt Nam vµ ViÖn §iÒu tra Quy ho¹ch Rõng.
3. Anon. (2002) Sarus Crane census in Indochina. Cambodia Bird News 9: 60.
4. Robson, C. R. (1997) From the field. OBC Bulletin 26: 60-66.
Tran Triet ed. (2001) Proceedings of the workshop: Conservation and utilization of biodiversity resources of the Ha Tien-Kien Luong wetlands, Kien Giang province. Rach Gia 17-19 June 2001. Ho Chi Minh City: College of Natural Sciences, Vietnam National University.
E
ames, J. C. and Tordoff, A. W. (in prep) Recent records and a conservation status review of some threatened and near-threatened bird species in Vietnam.
Cß qu¨m c¸nh xanh Pseudibis davisoni
S¸ch híng dÉn c¸c Vïng Chim Quan träng ë ViÖt Nam
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |