VN035 Khe NÐt
Khe NÐt Tiªu chÝ: A1, A2 & A3
T
Ønh: Qu¶ng B×nh
T×nh tr¹ng b¶o vÖ: Kh«ng
VÜ ®é: 18o02'N
Kinh ®é: 105o58'E
DiÖn tÝch: 23.524 ha
§é cao: 80-494 m so víi mÆt biÓn
VC§H / PVC§H: VC§H §Êt thÊp Trung Bé
C¶nh quan u tiªn:
NA5 - §Êt thÊp KÎ Gç & Khe NÐt
M« t¶ chung
VCQT lµ khu ®Ò xuÊt b¶o tån thiªn nhiªn Khe NÐt n»m trong vïng ®Êt thÊp Trung Bé. §Þa h×nh cña VCQT ®Æc trng bëi nh÷ng vïng ®åi thÊp, n¬i vÉn cßn nh÷ng vïng rõng thêng xanh trªn ®Êt thÊp t¬ng ®èi réng lín. MÆc dï c¸c diÖn tÝch rõng trong VCQT hiÖn nay ®ang thuéc sù qu¶n lý cña L©m trêng Tuyªn Hãa, nhng ho¹t ®éng khai th¸c gç th¬ng phÈm ®· chÊm døt tõ n¨m 19971. Tuy hÇu hÕt rõng t¹i VCQT ®Òu ®· xuèng cÊp nÆng nÒ do ho¹t ®éng khai th¸c gç tríc ®©y, nhng vÉn cßn cã mét sè diÖn tÝch rõng kh¸ lín t¬ng ®èi Ýt bÞ t¸c ®éng do n»m ë nh÷ng khu vùc xa x«i, khã tiÕp cËn vµ trªn c¸c sên nói dèc. Ngoµi rõng thêng xanh trªn ®Êt thÊp, cßn cã mét sè khu rõng trªn nói ®¸ v«i ph©n bè ë phÝa t©y nam vµ ®«ng nam cña VCQT2. VÒ phÝa b¾c, VCQT Khe NÐt tiÕp gi¸p víi VCQT KÎ Gç.
Khu hÖ chim: Nh÷ng nÐt chÝnh
Cïng víi VCQT KÎ Gç ë c¹nh ®ã, VCQT Khe NÐt lµ n¬i cã diÖn tÝch cã diÖn tÝch rõng thêng xanh ®Êt thÊp réng lín nhÊt ë vïng §Êt thÊp Trung Bé. §¸ng chó ý nhÊt, hai khu vùc nµy lµ n¬i ph©n bè cña quÇn thÓ duy nhÊt trªn thÕ giíi hiÖn cßn ®îc biÕt cña loµi ®ang nguy cÊp trªn toµn cÇu lµ Gµ l«i lam ®u«i tr¾ng Lophura hatinhensis. Ngoµi ra, VCQT Khe NÐt VCQT cßn lµ n¬i cã c¸c quÇn thÓ cña n¨m loµi chim cã vïng ph©n bè hÑp kh¸c ®îc x¸c ®Þnh cho Vïng Chim §Æc h÷u §Êt thÊp Trung Bé lµ Gµ so Trung Bé Arborophila merlini, Gµ l«i lam mµo ®en L. imperialis, TrÜ sao Rheinardia ocellata, Khíu má dµi Jabouilleia danjoui vµ ChÝch ch¹ch m¸ x¸m Macronous kelleyi. Tuy nhiªn, nh÷ng nghiªn cøu ph©n lo¹i gÇn ®©y chØ ra kh¶ n¨ng cã thÓ Gµ l«i lam mµo ®en kh«ng thËt sù lµ mét loµi mµ lµ con lai gi÷a Gµ l«i lam mµo tr¾ng L. edwardsi hoÆc Gµ l«i lam ®u«i tr¾ng víi Gµ l«i tr¾ng L. nycthemera3.
Loµi |
Tiªu chÝ VCQT
| T×nh tr¹ng |
VCQT kh¸c
| Ghi chó |
Gµ l«i lam ®u«i tr¾ng
Lophura hatinhensis
|
A1, A2
|
EN
|
1
|
§· quan s¸t ®îc Ýt nhÊt lµ 5 c¸ thÓ trong mét tuÇn kh¶o s¸t thùc ®Þa vµo th¸ng 6 vµ 7/19944. Ba c¸ thÓ ®îc quan s¸t t¹i vïng rõng thêng xanh trªn ®Êt thÊp ë ®é cao 200m vµo th¸ng 7/20002.
|
TrÜ sao
Rheinardia ocellata
|
A1, A2
|
VU
|
15
|
Nghe thÊy tiÕng kªu cña loµi nµy ë c¸c ®Ønh d«ng vµo th¸ng 6 vµ 7/19944.
|
Gµ so ngùc gô
Arborophila charltonii
|
A1
|
NT
|
7
|
Loµi nµy ®îc ghi nhËn vµo th¸ng 6 vµ 7/19944. NhiÒu lÇn nghe thÊy tiÕng kªu cña loµi nµy trong th¸ng 6 vµ 7/2000, vµ ghi nhËn mét con m¸i bÞ b¾t trong chuyÕn nµy2.
|
Gµ l«i h«ng tÝa
Lophura diardi
|
A1, A3
|
NT
|
13
|
Loµi nµy ®îc ghi nhËn vµo th¸ng 6 vµ 7/19944.
|
Gâ kiÕn xanh cæ ®á
Picus rabieri
|
A1, A3
|
NT
|
11
|
Loµi nµy ®îc ghi nhËn vµo th¸ng 6 vµ 7/1994, vµ vµo th¸ng 6 vµ 7/20002,4.
|
[Hång hoµng
Buceros bicornis]
|
A1
|
NT
|
14
|
Loµi nµy ®îc ghi nhËn t¹m thêi vµo n¨m 20002.
|
NiÖc n©u
Anorrhinus tickelli
|
A1, A3
|
NT
|
16
|
Loµi nµy ®îc ghi nhËn vµo th¸ng 6 vµ 7/19944. Trong th¸ng 7/2000, trong bèn ngµy liÒn ®· quan s¸t ®îc c¸c ®µn cña loµi nµy víi 6 ®Õn 18 c¸ thÓ mçi ®µn2.
|
Bång chanh rõng
Alcedo hercules
|
A1, A3
|
NT
|
8
|
Loµi nµy ®îc ghi nhËn vµo th¸ng 6 vµ 7/1994419944, vµ vµo th¸ng 6 vµ 7/20002 däc theo c¸c suèi Khe ChÌ, Khe M«n vµ Khe §¸ Mµi.
|
Khíu má dµi
Jabouilleia danjoui
|
A1, A2
|
NT
|
17
|
Loµi nµy ®îc ghi nhËn vµo th¸ng 6 vµ 7/1994, vµ vµo th¸ng 6 vµ 7/20002,4.
|
Gµ l«i lam mµo ®en
Lophura imperialis
|
A1, A2
|
DD
|
2
|
Th¸ng 2/1990, mét con trèng non bÞ d©n khai th¸c song m©y bÉy ë vïng c¸ch C¸t Bin kho¶ng 12km vÒ phÝa t©y5. VÞ trÝ thu mÉu kh«ng ch¾c ch¾n, cã vÎ ë vïng gi¸p ranh Khu BTTN KÎ Gç vµ khu ®Ò xuÊt b¶o tån thiªn nhiªn Khe NÐt.
|
Gµ so Trung Bé
Arborophila merlini
|
A2
|
|
4
|
Ba c¸ thÓ ®îc quan s¸t vµo th¸ng 6/20002.
|
ChÝch ch¹ch m¸ x¸m
Macronous kelleyi
|
A2
|
|
12
|
Loµi nµy ®îc ghi nhËn vµo th¸ng 6 vµ 7/1994, vµ vµo th¸ng 6 vµ 7/20002,4.
|
Ghi chó: [ ] = ghi nhËn cha ®îc kiÓm chøng.
Loµi chØ ph©n bè trong mét ®¬n vÞ ®Þa sinh häc: Khu vùc nµy ®¸p øng tiªu chÝ A3 do lµ n¬i ph©n bè cña 18 loµi ph©n bè h¹n chÕ trong vïng ®Þa sinh häc Rõng Èm nhiÖt ®íi §«ng D¬ng (09). Xem Phô lôc 4 ®Ó biÕt chi tiÕt.
C¸c loµi kh¸c ®ang ®îc quan t©m b¶o tån
Loµi t×nh tr¹ng Loµi t×nh tr¹ng
[Cu li lín Nyticebus bengalensis]2 DD [Voäc v¸ ch©n n©u Pygathrix nemaeus nemaeus]2 EN
KhØ ®u«i lîn Macaca leonina2 VU [Vîn ®en m¸ tr¾ng Nomascus leucogenys]2 DD
[KhØ mèc Macaca assamensis]2 VU Th«ng tre l¸ ng¾n Podocarpus neriifolius2 DD
[KhØ vµng Macaca mulatta]2 NT [Bß tãt Bos gaurus]2 VU
KhØ mÆt ®á Macaca arctoides2 VU S¬n d¬ng Naemorhedus sumatraensis2 VU
Voäc Hµ TÜnh
Trachypithecus francoisi hatinhensis2 EN
Ghi chó: [ ] = ghi nhËn cha ®îc kiÓm chøng.
C¸c mèi ®e däa ®èi víi ®a d¹ng sinh häc
Mèi ®e däa
|
§é nghiªm träng
|
Th©m canh n«ng nghiÖp
|
●
|
S¨n b¾n
|
● ●
|
Khai th¸c chän gç cñi
|
●
| ViÖc khai th¸c gç th¬ng phÈm tríc ®©y t¹i L©m trêng Tuyªn Hãa ®· lµm c¸c diÖn tÝch sinh c¶nh tù nhiªn réng lín trong VCQT bÞ xuèng cÊp nghiªm träng, nhÊt lµ ®èi víi rõng thêng xanh trªn ®Êt thÊp, sinh c¶nh chÝnh cña Gµ l«i lam ®u«i tr¾ng. Tuy ho¹t ®éng khai th¸c gç th¬ng phÈm ®· ngõng tõ n¨m 1997, nhiÒu hé gia ®×nh sèng trong vïng ®Öm cña khu ®Ò xuÊt b¶o tån thiªn nhiªn vÉn cã cuéc sèng phô thuéc vµo c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, viÖc khai th¸c gç vµ c¸c l©m s¶n kh¸c vÉn tiÕp tôc diÔn ra trªn quy m« nhá. Ngoµi viÖc sinh c¶nh bÞ xuèng cÊp, s¨n b¾n còng lµ mét mèi ®e däa chÝnh ®èi víi ®a d¹ng sinh häc cña VCQT Khe NÐt. BÉy ®îc ®Æt kh¾p n¬i trong VCQT vµ ®e däa sù tån vong cña c¸c quÇn thÓ nhiÒu loµi chim quan träng, nhÊt lµ c¸c loµi thuéc bé Gµ nh Gµ l«i lam ®u«i tr¾ng vµ TrÜ sao.
C¸c ho¹t ®éng b¶o tån
N¨m 2001, nghiªn cøu kh¶ thi thµnh lËp mét khu b¶o vÖ t¹i Khe NÐt ®· ®îc thùc hiÖn vµ ®Ò xuÊt thµnh lËp t¹i ®©y mét khu b¶o tån thiªn nhiªn víi diÖn tÝch 23.524 ha2.
KiÕn nghÞ
ChÝnh phñ ViÖt Nam cÇn chÝnh thøc ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp Khu B¶o tån Thiªn nhiªn Khe NÐt, vµ cÇn thµnh lËp ngay mét ban qu¶n lý cho khu b¶o tån nµy.
CÇn thùc thi c¸c quy chÕ vÒ qu¶n lý khu b¶o vÖ, ®Æc biÖt lµ kiÓm so¸t s¨n b¾n, khai th¸c gç vµ LSPG, nhÊt lµ nghiªm cÊm viÖc ®Æt bÉy t¹i khu vùc nµy.
CÇn thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng nhËn thøc m«i trêng ë c¸c vung xung quanh ®Ó n©ng cao nhËn thøc cña c¸c céng ®ång ®Þa ph¬ng vµ l·nh ®¹o chñ chèt vÒ c¸c gi¸ trÞ cña VCQT vµ thóc ®Èy viÖc sö dông bÒn v÷ng tµi nguyªn thiªn cña khu vùc.
CÇn tiÕn hµnh thªm c¸c nghiªn cøu thùc ®Þa ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c hiÖn tr¹ng vµ ph©n bè cña Gµ l«i lam ®u«i tr¾ng vµ c¸c loµi cã vïng ph©n bè hÑp kh¸c t¹i VCQT.
Tµi liÖu tham kh¶o
1. BirdLife International vµ ViÖn §iÒu tra Quy ho¹ch Rõng (2001) S¸ch th«ng tin vÒ c¸c khu b¶o vÖ hiÖn cã vµ ®Ò xuÊt t¹i ViÖt Nam. Hµ Néi: Ch¬ng tr×nh BirdLife Quèc tÕ t¹i ViÖt Nam vµ ViÖn §iÒu tra Quy ho¹ch Rõng.
2. Lª Träng Tr¶i, TrÇn HiÕu Minh, §ç Tíc vµ NguyÔn V¨n S¸ng (2001) Nghiªn cøu kh¶ thi thµnh lËp khu b¶o tån thiªn nhiªn Khe NÐt, tØnh Qu¶ng B×nh, ViÖt Nam. Hµ Néi: Ch¬ng tr×nh BirdLife Quèc tÕ t¹i ViÖt Nam vµ ViÖn §iÒu tra Quy ho¹ch Rõng.
3. Garson, P. (2001) Pheasant taxonomy: a cunning way to remove species from the Red List! OBC Bulletin 33: 52.
4. Eames, J. C., Lambert, F. R. and Nguyen Cu (1994) A survey of the Annamese lowlands, Vietnam and its implications for the conservation of Vietnamese and Imperial Pheasants Lophura hatinhensis and L. imperalis. Birdlife Conservation International 4(4): 343-382.
5. Robson, C. R., Eames, J. C., Newman, M., Nguyen Cu and Truong Van La (1990) Forest bird surveys in Vietnam 1989/90: final report. Unpublished report to the International Council for Bird Preservation.
Gµ l«i lam mµo ®en Lophura imperialis
S¸ch híng dÉn c¸c Vïng Chim Quan träng ë ViÖt Nam
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |