Hå chÝ Minh toµn tËp HéI §ång xuêt b¶N

Em H­¬ng, h«m qua, tõ s¸ng sím lªn m¸y bay cho ®Õn 10 giê r­ìi tèi tiÕp kh¸ch xong, B¸c vµ §oµn hÇu nh­ kh«ng nghØ ng¬i chót nµo. Tuy vËy mäi ng­êi ®Òu rÊt khoan kho¸i. Cßn vÒ phÇn anh th× ghi chÐp nhiÒu, mét quyÓn nhËt ký ®· gÇn hÕt giÊy. Nh­ng ch­a biÕt bao giê míi viÕt ®­îc hÕt ®Ó thuËt l¹i tÊt c¶ mäi viÖc cho em hay. Th«i th× anh cø viÕt dÇn dÇn vËy.

H«m qua t¹i s©n bay, ®¸p l¹i lêi hoan nghªnh cña Tæng thèng Prax¸t, B¸c nãi ®¹i ý nh­ sau:

- "NhËn lêi mêi cña Tæng thèng Prax¸t, chóng t«i rÊt sung s­íng ®­îc ®Õn th¨m n­íc Céng hoµ Ên §é anh em. Chóng t«i ch©n thµnh c¶m ¬n sù ®ãn tiÕp long träng vµ th©n mËt cña c¸c b¹n. Chóng t«i xin chuyÓn ®Õn c¸c b¹n vµ toµn thÓ nh©n d©n Ên §é anh em lêi chµo mõng th©n ¸i cña nh©n d©n ViÖt Nam.

Chóng t«i ®Õn ®Êt n­íc vÜ ®¹i cña c¸c b¹n víi sù ®ång t×nh s©u s¾c, nã ®· g¾n bã nh©n d©n hai n­íc chóng ta. HiÖn nay h¬n 1.200 triÖu nh©n d©n ¸ - Phi, trong ®ã cã 400 triÖu nh©n d©n Ên §é ®· ®­îc gi¶i phãng. §ã lµ mét sù kiÖn cùc kú quan träng. Ngµy nay n­íc Céng hoµ Ên §é lµ mét n­íc ®éc lËp, ®ång thêi lµ mét c­êng quèc ®· cã nh÷ng cèng hiÕn quý b¸u cho hoµ b×nh ë ch©u ¸ vµ thÕ giíi vµ Ên §é ®ang gi÷ mét vai trß quan träng trªn tr­êng quèc tÕ.

Sau t¸m, chÝn n¨m kh¸ng chiÕn gian khæ ®Ó gi¶i phãng ®Êt n­íc, nh©n d©n ViÖt Nam ®· giµnh ®­îc th¾ng lîi. HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬ ®· chÊm døt cuéc chiÕn tranh x©m l­îc vµ ®· c«ng nhËn chñ quyÒn, ®éc lËp, l·nh thæ toµn vÑn cña ViÖt Nam. Ngµy nay, nh©n d©n ViÖt Nam ®ang ra søc cñng cè hoµ b×nh, x©y dùng ®Êt n­íc vµ ®Êu tranh thèng nhÊt Tæ quèc cña m×nh.

N­íc Céng hoµ Ên §é ®· cèng hiÕn nhiÒu trong viÖc lËp l¹i hoµ b×nh ë ViÖt Nam, Uû ban Quèc tÕ do Ên §é lµm Chñ tÞch ®· cè g¾ng trong nhiÖm vô gi¸m s¸t vµ kiÓm so¸t viÖc thi hµnh HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬ ë ViÖt Nam. Nh©n d©n ViÖt Nam lu«n lu«n biÕt ¬n ChÝnh phñ vµ nh©n d©n Ên §é.

Nh©n d©n ViÖt Nam rÊt sung s­íng thÊy r»ng quan hÖ h÷u nghÞ gi÷a hai n­íc chóng ta ngµy cµng ph¸t triÓn. Chóng t«i rÊt sung s­íng ®­îc gÆp Tæng thèng Prax¸t vµ gÆp l¹i Thñ t­íng Nªru, mét ng­êi b¹n tèt mµ nh©n d©n ViÖt Nam ®· cã h©n h¹nh ®ãn tiÕp ë Hµ Néi.

Cuéc ®i th¨m cña chóng t«i lÇn nµy sÏ gióp chóng t«i hiÓu biÕt h¬n n÷a nh©n d©n Ên §é anh dòng ®ang ra søc x©y dùng n­íc nhµ; vµ chóng t«i sÏ häc nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u cña c¸c b¹n trong c«ng cuéc x©y dùng kinh tÕ vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸. Chóng t«i tin r»ng cuéc ®i th¨m cña chóng t«i sÏ cñng cè thªm n÷a t×nh h÷u nghÞ vµ sù hîp t¸c gi÷a hai n­íc chóng ta vµ gãp phÇn vµo sù cñng cè t×nh ®oµn kÕt gi÷a nh©n d©n c¸c n­íc ¸ - Phi vµ b¶o vÖ hoµ b×nh thÕ giíi.

Mét lÇn n÷a, chóng t«i c¶m ¬n c¸c b¹n vÒ cuéc ®ãn tiÕp nhiÖt liÖt nµy.

T×nh h÷u nghÞ bÒn v÷ng gi÷a hai n­íc ViÖt - Ên mu«n n¨m!

Hoµ b×nh ë ch©u ¸ vµ trªn thÕ giíi mu«n n¨m!

Panch sheela mu«n n¨m!"

B¸c võa døt lêi th× mäi ng­êi vç tay vµ hoan h« s«i næi.

S©n bay Palam (em chí ®äc nhÇm lµ "Gia L©m" nhÐ!) c¸ch thµnh phè 19 c©y sè. Hai bªn ®­êng c¾m ®Çy quèc kú Ên §é vµ cê ®á sao vµng. B¸c vµ Thñ t­íng Nªru ®i chiÕc xe trÇn, kÕ ®Õn xe h¬i cña §oµn vµ hµng tr¨m chiÕc xe cña quan kh¸ch. §oµn xe h¬i kÕ tiÕp nhau thµnh nh­ mét con rång b¬i gi÷a mét c¸i biÓn hµng chôc v¹n ng­êi. Cµng gÇn thµnh phè ng­êi cµng ®«ng thªm. Hä reo hß, vç tay, h« khÈu hiÖu: "Jai ViÖt Nam!", "Hå ChÝ Minh jindabad!", "Hin®i- ViÖt Nam bhai bhai!"...¹⁾

§Õn gÇn Phñ Tæng thèng cã ®éi lÝnh c­ìi ngùa (®éi b¶o vÖ cña Tæng thèng) ra ®ãn. Ngùa con nµo con Êy rÊt cao to. Ng­êi lÝnh còng cao to, ®i giÇy èng ®en, mÆc ¸o ®á quÇn tr¾ng, ®Çu bÞt kh¨n thªu kim tuyÕn, tay cÇm c©y d¸o dµi, tr«ng thËt oai vÖ.

Tr­íc Phñ Tæng thèng l¹i cã th¶m ®á, cã r¹p thªu nh­ ë s©n bay. Mét lÇn n÷a ®éi nh¹c cö quèc ca hai n­íc. B¸c ®i xe h¬i ®Æc biÖt ®Ó duyÖt ®éi vÖ binh.

Nghi lÔ xong, Thñ t­íng Nªru vµ bµ In®ira mêi B¸c vµ §oµn vµo nghØ t¹i nhµ kh¸ch trong Phñ Tæng thèng, ë tÇng thø 3. L©u ®µi nµy réng thªnh thang, rÊt nhiÒu phßng, nhiÒu cöa, nÕu kh«ng cã ng­êi dÉn ®­êng th× rÊt dÔ ®i l¹c.

2 giê r­ìi ®Õn 3 giê r­ìi Thñ t­íng Nªru vµ bµ In®ira cïng B¸c vµ §oµn ¨n c¬m tr­a mét c¸ch th©n mËt nh­ trong gia ®×nh. Sau khi ¨n c¬m xong, bµ con Ên §é còng th­êng ¨n trÇu nh­ bµ con ViÖt Nam ta.

4 giê 15 phót, B¸c vµ §oµn ®i ®Æt vßng hoa ë Rajghat. §©y lµ mét c«ng viªn réng lín lµm n¬i kû niÖm, chø kh«ng ph¶i lµ mé Th¸nh G¨ng®i. Gi÷a c«ng viªn cã ®¾p mét c¸i bÖ vu«ng réng vµ cao. §©y lµ n¬i mµ mÊy n¨m tr­íc, lóc Th¸nh G¨ng®i ®ang diÔn thuyÕt th× bÞ mét tªn ph¸t xÝt ¸m s¸t. Tr­íc khi lªn bÖ ®Ó ®Æt vßng hoa, mäi ng­êi ®Òu cëi giµy vµ ®i ch©n kh«ng. §ã lµ theo phong tôc Ên §é, khi ®i vµo n¬i cóng lÔ ®Òu lµm nh­ vËy. Vßng hoa nµy ®­a tõ Hµ Néi sang. Khi ®Æt vßng hoa vµ mÆc niÖm, B¸c rÊt c¶m ®éng. Hai ®iÒu ®ã ®· ®ån kh¾p §ªli vµ kh¾p Ên §é v× c¸c b¸o ®· ®Æc biÖt nªu lªn. B¸c ®· trång mét c©y hoa ®¹i (còng ®­a tõ Hµ Néi sang) ë c«ng viªn lµm kû niÖm.

Chóng ta cßn nhí r»ng ®Çu n¨m 1947, Ên §é ®ang ®Êu tranh giµnh ®éc lËp, mµ ViÖt Nam ta th× ®ang b¾t ®Çu kh¸ng chiÕn. Tuy trong lóc n­íc b¹n ®ang cßn khã kh¨n, nh­ng Th¸nh G¨ng®i ®· kh«ng quªn kªu gäi nh©n d©n Ên §é hoµn toµn ®ång t×nh víi nh©n d©n ViÖt Nam ®ang chiÕn ®Êu cho chÝnh nghÜa. VÒ sau, ng­êi tÝn ®å xuÊt s¾c cña Th¸nh G¨ng®i lµ Thñ t­íng Nªru lu«n lu«n ®ång t×nh vµ ñng hé cuéc kh¸ng chiÕn anh dòng cña nh©n d©n ta.

5 giê chiÒu, B¸c ®i th¨m Tæng thèng Prax¸t. Sî Tæng thèng mÖt, B¸c ®Þnh chØ B¸c vµ c¸c vÞ trong §oµn ®Õn th«i. Nh­ng cô Prax¸t yªu cÇu tÊt c¶ c¸c anh em c¸n bé ta cïng ®Õn, råi Cô cïng mäi ng­êi chuyÖn trß vµ uèng n­íc chÌ, th©n mËt nh­ ng­êi trong nhµ.

6 giê, Thñ t­íng Nªru ®Õn th¨m B¸c. Hai vÞ l·nh tô nãi chuyÖn th©n mËt vÒ t×nh h×nh thÕ giíi vµ quan hÖ h÷u nghÞ gi÷a hai n­íc chóng ta.

7 giê, «ng M¬n«ng, Bé tr­ëng Bé Quèc phßng ®Õn th¨m B¸c.

8 giê ®Õn 10 giê r­ìi, hai «ng Bé tr­ëng ¨n c¬m víi B¸c vµ §oµn. §ã lµ c¸ch s¾p ®Æt khÐo, ®Ó B¸c vµ §oµn cã dÞp tiÕp xóc th©n mËt víi c¸c vÞ l·nh ®¹o trong ChÝnh phñ n­íc b¹n.

Sau ®ã, B¸c cßn ký nhiÒu quyÓn sæ kû niÖm. Còng nh­ ng­êi ph­¬ng T©y, bµ con Ên §é thÝch xin ch÷ ký cña nh÷ng ng­êi cã danh tiÕng ®Ó lµm kû niÖm. Míi h«m ®Çu mµ B¸c ®· nhËn ®­îc rÊt nhiÒu quyÓn sæ xin ch÷ ký. NhiÒu ng­êi ë ®Þa ph­¬ng xa còng göi th­ vµ ®iÖn ®Õn xin ch÷ ký cña B¸c.

B¸c vµ §oµn h«m nay cã mét ch­¬ng tr×nh ho¹t ®éng nÆng l¾m em ¹. Em xem ch­¬ng tr×nh nh­ sau:

Tham gia tiÖc trµ cña "Uû ban tiÕp ®ãn Hå Chñ tÞch",

Th¨m ViÖn nghiªn cøu khoa häc vËt lý,

Th¨m ViÖn nghiªn cøu n«ng nghiÖp,

GÆp Uû ban kÕ ho¹ch Nhµ n­íc,

Nh©n d©n thµnh phè §ªli chµo mõng,

Tæng thèng Prax¸t chiªu ®·i.

"Uû ban ®ãn tiÕp Hå Chñ tÞch" lµ mét tæ chøc réng r·i, gåm cã nhiÒu vÞ ®¹i biÓu Quèc héi vµ nh©n sÜ næi tiÕng ë §ªli, kh«ng ph©n biÖt xu h­íng chÝnh trÞ, ®¶ng ph¸i, tÝn ng­ìng.

Tr­íc khi B¸c ®Õn §ªli, Uû ban ®· kªu gäi nh©n d©n Thñ ®« ®i ®ãn B¸c cho ®«ng.

4 giê chiÒu h«m nay, Uû ban më tiÖc trµ chiªu ®·i B¸c vµ §oµn. N¬i chiªu ®·i lµ C©u l¹c bé HiÕn ph¸p, cã mét c¸i r¹p lín còng lµm b»ng nh÷ng tÊm th¶m thªu kÕt l¹i, trang trÝ rÊt ®µng hoµng. §é 300 ng­êi tham gia, trong ®ã cã nhiÒu vÞ trong §oµn ngo¹i giao. BÇu kh«ng khÝ trong cuéc chiªu ®·i rÊt lµ th©n mËt vµ vui vÎ. ChØ tiÕc r»ng Chñ tÞch Uû ban lµ bµ RamÕch Vary Nªru - mét l·nh tô phô n÷ vµ chÞ em hä cña Thñ t­íng Nªru - bÞ c¶m kh«ng ®Õn dù ®­îc.

Theo lÖ th­êng, c¸c vÞ phô tr¸ch trong Uû ban choµng hoa cho B¸c vµ c¸c vÞ trong §oµn. Råi c¸c em häc sinh trai vµ g¸i h¸t bµi hoan nghªnh. Uû ban tÆng B¸c nhiÒu quyÓn s¸ch vÒ mü thuËt Ên §é. Ngoµi ra cßn mét mãn quµ l¹: mét gia ®×nh trÎ tuæi víi ba ch¸u g¸i bÐ ®· biÕu B¸c mét con h­¬u con. ThÊy vËy mäi ng­êi c­êi å vµ vç tay nhiÖt liÖt.

¤ng Chñ tÞch trong buæi chiªu ®·i ®äc lêi hoan nghªnh ®Çy nhiÖt t×nh.

Trong lêi c¶m ¬n, B¸c nãi ®¹i ý nh­ sau:

"T«i rÊt c¶m ¬n nh÷ng lêi khen ngîi th©n ¸i cña «ng Chñ tÞch. Song t«i kh«ng ph¶i lµ anh hïng. ChÝnh nh÷ng ng­êi d©n ViÖt Nam vµ Ên §é ®· ®oµn kÕt ®Êu tranh giµnh l¹i tù do, ®éc lËp cho Tæ quèc m×nh - ®ã míi lµ nh÷ng ng­êi anh hïng thËt...

40, 50 n¨m tr­íc ®©y, t«i ®· ®i tõ ¸ sang ¢u, tõ Phi sang Mü, ®©u ®©u t«i còng thÊy nh÷ng ng­êi ®au khæ ... Nh©n d©n ¸ - Phi th× bÞ bän thùc d©n ¸p bøc bãc lét. Nh©n d©n Mü da ®en th× bÞ Mü da tr¾ng ®µy ®äa xem khinh. Nh­ng ngµy nay, do sù ®Êu tranh anh dòng cña nh©n d©n, ®ªm tèi ¸p bøc ®· bÞ ®¸nh lui. Mïa xu©n tù do t­¬i s¸ng ®· ®Õn. NhiÒu n­íc ¸ - Phi ®· giµnh ®­îc chñ quyÒn ®éc lËp. Chóng ta ph¶i ®oµn kÕt chÆt chÏ ®Ó ®Êu tranh chèng nghÌo nµn vµ dèt n¸t, ®Ó x©y dùng mét cuéc sèng míi, h¹nh phóc, h÷u nghÞ vµ hoµ b×nh ...".

B¸c kÕt luËn b»ng khÈu hiÖu: N¨m nguyªn t¾c chung sèng hoµ b×nh mu«n n¨m!

Thñ t­íng Nªru v× bËn viÖc cho nªn ®Õn chËm. Bµ con yªu cÇu Thñ t­íng ph¸t biÓu ý kiÕn. Thñ t­íng nãi ®¹i ý:

"T«i kh«ng cã nhiÖm vô trong cuéc chiªu ®·i nµy, nh­ng t«i còng cè g¾ng ®Õn tham gia v× lµ chiªu ®·i Hå Chñ tÞch... Hå Chñ tÞch lµ mét nh©n vËt ®Æc biÖt, tÝnh rÊt gi¶n ®¬n nh­ng lßng rÊt réng r·i. H«m qua khi tõ s©n bay vÒ, Hå Chñ tÞch nãi víi t«i r»ng Ngµi cã ®em tõ Hµ Néi sang mét vßng hoa vµ mét c©y ®¹i ®Ó ®Æt vµ trång ë n¬i kû niÖm Th¸nh G¨ng®i. Ngµi cßn nãi thªm r»ng còng cã ®­a vßng hoa vµ c©y ®µo ®Ó kû niÖm «ng cô th©n sinh t«i. Hå Chñ tÞch gÆp «ng cô th©n sinh t«i ë Thñ ®« n­íc BØ n¨m 1927 trong cuéc Héi nghÞ quèc tÕ chèng chñ nghÜa thùc d©n. Mét cuéc gÆp gì ng¾n ngñi vµ c¸ch ®©y ®· l©u n¨m mµ Hå Chñ tÞch cßn nhí ®Õn cô th©n sinh t«i. §ã tuy lµ mét viÖc b×nh th­êng nh­ng nã chøng tá mét c¸ch râ rÖt phÈm chÊt vÜ ®¹i cña Hå Chñ tÞch...". Nghe Thñ t­íng Nªru nãi, mäi ng­êi rÊt c¶m ®éng.

Em H­¬ng ¹, mét ng­êi b¹n Ên §é cho anh biÕt r»ng Uû ban ®ãn tiÕp nµy vµ cuéc chiªu ®·i nh­ thÕ nµy lµ mét sù kiÖn ®Æc biÖt, lÇn nµy míi cã ®Ó ®ãn tiÕp mét quý kh¸ch ®Æc biÖt lµ B¸c Hå cña chóng ta.

Em H­¬ng ¹, h«m nay, khi B¸c vµ §oµn ®i th¨m Uû ban kÕ ho¹ch Nhµ n­íc, ViÖn nghiªn cøu n«ng nghiÖp vµ ViÖn nghiªn cøu khoa häc, th× anh v× bËn c«ng viÖc, kh«ng ®i ®­îc, tiÕc qu¸!

6 giê chiÒu, B¸c vµ §oµn ®i dù cuéc chµo mõng cña thÞ x· §ªli, tæ chøc ë "Thµnh §á". §ã lµ cung ®iÖn ®ång thêi lµ ®¹i b¶n doanh cña vua chóa cæ x©y dùng tõ n¨m 1639. L©u ®µi phÝa trong ®Òu lµm b»ng ®¸ tr¾ng rÊt léng lÉy. T­êng v¸ch ngoµi th× ®Òu mµu ®á, cho nªn gäi lµ "Thµnh §á".

Tõ Phñ Tæng thèng ®Õn Thµnh §á, hai bªn ®­êng, ng­êi ®øng chËt nÝch ®ãn chµo B¸c vµ §oµn. Khi b­íc vµo trong Thµnh §á, anh cã c¶m t­ëng nh­ ®i vµo mét c¶nh bång lai. Chung quanh l©u ®µi vµ kh¾p c¸c bån hoa vµ c©y cèi ®Òu treo ®Çy nh÷ng ®Ìn ®iÖn xanh, ®á, vµng, tÝm, tr¾ng. Tõ cæng vµo ®Õn chç khai héi, hµng chôc cæng chµo kÕt b»ng hoa, b»ng lôa vµ ®Ìn ®iÖn, liªn tiÕp nhau thµnh mét hµnh lang ®ñ s¾c, ®ñ mµu... Mét khung c¶nh cùc kú ®Ñp m¾t ...

Toµn thÓ uû viªn hµnh chÝnh thÞ x· vµ hµng ngh×n c«ng d©n Thñ ®« ®· chê ®ãn s½n. Khi B¸c vµ §oµn cïng Thñ t­íng Nªru, «ng ThÞ tr­ëng vµ bµ Phã ThÞ tr­ëng ®i vµo, mäi ng­êi ®øng dËy hoan h« nhiÖt liÖt. C¸c c« n÷ häc sinh h¸t bµi hoan nghªnh. ¤ng ThÞ tr­ëng ®äc lêi chµo mõng, ®¹i ý nh­ sau:

"KÝnh th­a Chñ tÞch. T«i rÊt sung s­íng ®­îc thay mÆt nh©n d©n Thñ ®« §ªli nhiÖt liÖt hoan nghªnh Ngµi. Chóng t«i ch¼ng nh÷ng hoan nghªnh Ngµi v× Ngµi lµ mét vÞ Chñ tÞch cña mét n­íc b¹n cã quan hÖ víi Ên §é ®· tõ l©u ®êi, mµ cßn v× Ngµi lµ mét vÞ l·nh tô c¸ch m¹ng vÜ ®¹i... Ngµi ®· ®Êu tranh suèt ®êi giµnh tù do vµ h¹nh phóc cho nh©n d©n, chèng l¹i sù thèng trÞ cña ®Õ quèc...

Th¸nh G¨ng®i ®· d¹y chóng t«i ®Êu tranh b»ng ph­¬ng ph¸p hoµ b×nh vµ t×nh b¹n. M­êi n¨m tr­íc ®©y, Th¸nh G¨ng®i ®· bÞ mét tªn ph¶n ®éng ¸m s¸t, nh­ng h×nh ¶nh cña Ng­êi vÉn sèng m·i trong lßng chóng t«i. T×nh th­¬ng yªu cña nh©n d©n ®èi víi Ng­êi vµ n­íc Ên §é tù do do Ng­êi ®· x©y dùng - §ã lµ tÊm bia bÊt diÖt cña Th¸nh G¨ng®i...

Còng nh­ Ên §é chóng t«i ®· chÞu ®ùng nhiÒu n¨m ®au xãt tr­íc khi giµnh ®­îc tù do, Chñ tÞch vµ nh©n d©n ViÖt Nam ®· kinh qua bao nhiªu gian khæ ®Ó ®i tíi gi¶i phãng. Nh÷ng cuéc ®Êu tranh Êy ®· lµm cho nh©n d©n hai n­íc chóng ta ®oµn kÕt vµ cµng hiÓu biÕt nhau.

Chóng t«i thiÕt tha víi hoµ b×nh ... Trªn thÕ giíi ngµy nay, hoµ b×nh l©u dµi lµ mét ®iÒu cùc kú quan träng vµ cÊp thiÕt. Khi ng­êi ta ®· ph¸t minh nh÷ng thø vò khÝ kinh khñng nh­ hiÖn nay, th× nh÷ng ng­êi cã trÝ kh«n kh«ng ai muèn cã chiÕn tranh. Chóng t«i tin r»ng n¨m nguyªn t¾c chung sèng hoµ b×nh lµ chÝnh s¸ch ®óng ®¾n mµ c¸c n­íc cÇn thùc hiÖn. Trong cuéc ®Êu tranh cho hoµ b×nh, chóng t«i ch¾c r»ng hai n­íc chóng ta sÏ hîp t¸c hÕt søc chÆt chÏ...

Chóng t«i rÊt biÕt ¬n Chñ tÞch ®· ®Õn víi chóng t«i vµ xin Chñ tÞch chuyÓn lêi chµo h÷u nghÞ cña chóng t«i cho nh©n d©n ViÖt Nam anh em...".

Trong lêi c¶m ¬n, B¸c nãi:

"Nh©n d©n ViÖt Nam ®· sung s­íng ®­îc hoan nghªnh Thñ t­íng Nªru vµ Phã Tæng thèng Ra®acrixnan. LÇn nµy chóng t«i rÊt sung s­íng ®­îc sang th¨m n­íc Ên §é vÜ ®¹i, quª h­¬ng cña §øc PhËt vµ cña Th¸nh G¨ng®i. Chóng t«i ®­îc ChÝnh phñ vµ nh©n d©n Ên §é ®ãn tiÕp long träng vµ th©n mËt. H«m nay l¹i ®­îc gÆp c¸c b¹n ë ®©y, t«i xin thay mÆt ChÝnh phñ vµ nh©n d©n ViÖt Nam c¶m ¬n c¸c b¹n vµ göi tíi toµn thÓ anh chÞ em c«ng d©n Ên §é vµ Thñ ®« §ªli lêi chµo th©n thiÕt nhÊt.

Nh©n d©n hai n­íc chóng ta ®· cã quan hÖ anh em tõ l©u ®êi... D­íi ¸ch thèng trÞ cña thùc d©n, quan hÖ Êy t¹m bÞ gi¸n ®o¹n trong mét thêi kú. Nh­ng t×nh h÷u nghÞ cæ truyÒn vÉn lu«n lu«n g¾n bã hai d©n téc chóng ta.

Ngµy nay, Ên §é lµ mét n­íc hïng m¹nh, ®ãng mét vai trß quan träng trªn thÕ giíi. D­íi sù l·nh ®¹o s¸ng suèt cña Thñ t­íng Nªru, mét vÞ l·nh tô lçi l¹c, c¸c b¹n ®· thu ®­îc nhiÒu thµnh tÝch to lín trong c«ng cuéc x©y dùng ®Êt n­íc, ph¸t triÓn nÒn v¨n ho¸ tèt ®Ñp cã truyÒn thèng l©u ®êi vµ ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ tù chñ ... Nh÷ng ®iÒu Êy chøng tá r»ng khi mét d©n téc ®· ®­îc ®éc lËp, th× cã ®ñ kh¶ n¨ng x©y dùng mét ®êi sèng ngµy cµng t­¬i ®Ñp. Chóng t«i mõng c¸c b¹n vÒ nh÷ng thµnh tÝch tèt ®Ñp ®· thu ®­îc trong kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø nhÊt vµ chóc c¸c b¹n thu ®­îc nhiÒu th¾ng lîi to lín h¬n n÷a trong kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø hai.

Cïng víi n­íc Ên §é vÜ ®¹i, nhiÒu n­íc ¸ - Phi ®· tho¸t khái ¸ch thùc d©n, trë thµnh nh÷ng n­íc ®éc lËp. Nh©n d©n Trung Quèc ®ang h¨ng h¸i x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Nh©n d©n c¸c n­íc §«ng- Nam ¸ vµ Trung, CËn §«ng ®· vïng dËy, kiªn quyÕt giµnh l¹i vµ b¶o vÖ quyÒn tù do ®éc lËp cña m×nh. Nh©n d©n ch©u Phi ®ang anh dòng ®Êu tranh chèng ¸ch ®Õ quèc. ChÕ ®é thùc d©n ®ang tan r· kh«ng g× cøu v·n ®­îc. Thêi kú bän thùc d©n lµm m­a lµm giã ®· qua råi...

Trong phong trµo chèng chñ nghÜa thùc d©n, Ên §é ®· gãp mét phÇn to lín, ViÖt Nam còng ®· gãp phÇn nhá cña m×nh. Nh©n d©n ViÖt Nam ®· ®Êu tranh h¬n 80 n¨m chèng thùc d©n Ph¸p vµ ®· kh¸ng chiÕn gian khæ trong t¸m, chÝn n¨m tr­êng. KÕt qu¶ nh©n d©n ViÖt Nam ®· th¾ng bän thùc d©n. ViÖc ®ã chøng tá r»ng mét d©n téc biÕt ®oµn kÕt nhÊt trÝ, quyÕt t©m chiÕn ®Êu vµ ®­îc sù ñng hé cña nh©n d©n thÕ giíi, th× cuèi cïng nhÊt ®Þnh th¾ng lîi. HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬ ®· chÊm døt cuéc chiÕn tranh x©m l­îc ë ViÖt Nam vµ c«ng nhËn chñ quyÒn, ®éc lËp, thèng nhÊt vµ toµn vÑn l·nh thæ cña ViÖt Nam ...

HiÖn nay, nguyÖn väng thiÕt tha nhÊt cña nh©n d©n ViÖt Nam lµ thèng nhÊt Tæ quèc b»ng tæng tuyÓn cö tù do nh­ HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬ ®· quy ®Þnh. Nh­ng v× ©m m­u cña ®Õ quèc vµ bän tay sai cña chóng cho nªn n­íc ViÖt Nam ®Õn nay ch­a ®­îc thèng nhÊt. N­íc ViÖt Nam lµ mét, tõ Nam ®Õn B¾c chung mét tiÕng nãi, mét lÞch sö, mét v¨n ho¸ vµ mét nÒn kinh tÕ. Nh©n d©n ViÖt Nam ®· hy sinh nhiÒu x­¬ng m¸u ®Ó ®Êu tranh cho tù do ®éc lËp, quyÕt kh«ng mét lùc l­îng nµo ng¨n c¶n ®­îc sù nghiÖp thèng nhÊt Tæ quèc cña m×nh. Chóng t«i tin ch¾c r»ng cuéc ®Êu tranh thèng nhÊt n­íc nhµ cña chóng t«i nhÊt ®Þnh th¾ng lîi ...

Chóng t«i ®Êu tranh cho hoµ b×nh. V× cã hoµ b×nh chóng t«i míi cã ®iÒu kiÖn x©y dùng ®Êt n­íc ... Chóng t«i hÕt søc t¸n thµnh n¨m nguyªn t¾c chung sèng hoµ b×nh mµ Thñ t­íng Nªru lµ mét trong nh÷ng ng­êi ®Ò x­íng. Chóng ta cÇn cã hoµ b×nh ®Ó x©y dùng mét cuéc ®êi h¹nh phóc cho nh©n d©n vµ con ch¸u chóng ta ...

Phong trµo ®Êu tranh cho hoµ b×nh ®ang lan réng kh¾p thÕ giíi. Nh©n d©n thÕ giíi ®Òu ®ßi ph¶i chÊm døt cuéc ch¹y ®ua vò trang, ®ßi tµi gi¶m binh bÞ, cÊm s¶n xuÊt vµ cÊm dïng vò khÝ nguyªn tö vµ khinh khÝ, ®ßi gi¶i t¸n c¸c khèi qu©n sù x©m l­îc, thñ tiªu c¸c c¨n cø qu©n sù ë n­íc ngoµi. Nh©n d©n c¸c n­íc ®ßi më cuéc héi nghÞ nh÷ng ng­êi ®øng ®Çu chÝnh phñ c¸c n­íc ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò quèc tÕ b»ng ph­¬ng ph¸p th­¬ng l­îng hoµ b×nh ®Æng lµm dÞu t×nh h×nh thÕ giíi. Ch¾c r»ng ý nguyÖn hoµ b×nh cña nh©n d©n thÕ giíi nhÊt ®Þnh sÏ th¾ng mäi ©m m­u g©y chiÕn ...

Chóng t«i sung s­íng nhËn thÊy trong cuéc ®Êu tranh chung cho hoµ b×nh thÕ giíi, cho ®éc lËp d©n téc, nh©n d©n hai n­íc chóng ta s¸t c¸nh víi nhau, cïng nhau theo ®uæi môc ®Ých chung. Chóng t«i ch¾c r»ng nh©n d©n Ên §é mong cho ViÖt Nam sím thèng nhÊt, còng nh­ nh©n d©n ViÖt Nam mong cho vïng Goa sím trë vÒ trong ®¹i gia ®×nh Ên §é...

Chóng t«i tin ch¾c r»ng cuéc ®i th¨m n­íc Céng hoµ Ên §é lÇn nµy cña chóng t«i cµng th¾t chÆt thªm n÷a t×nh h÷u nghÞ gi÷a nh©n d©n hai n­íc chóng ta, ®ång thêi gãp phÇn t¨ng c­êng t×nh ®oµn kÕt gi÷a c¸c n­íc ¸ - Phi vµ cñng cè hoµ b×nh ë ch©u ¸ vµ thÕ giíi.

Mét lÇn n÷a chóng t«i xin göi lêi chµo th©n ¸i cña chóng t«i vµ cña nh©n d©n Thñ ®« Hµ Néi ®Õn toµn thÓ anh chÞ em c«ng d©n Thñ ®« §ªli ...".

Trong cuéc hoan nghªnh nµy ®· xÈy ra mét chuyÖn rÊt thó vÞ: Trªn ®µi Chñ tÞch, ë gi÷a hµng ®Çu cã mét c¸i ghÕ s¬n son thÕp vµng, bäc nhung ®á, gièng nh­ mét c¸i ngai vµng. MÆc dï «ng ThÞ tr­ëng vµ Thñ t­íng Nªru cè mêi B¸c ngåi "ngai" Êy, B¸c nhÊt ®Þnh tõ chèi. ThÊy th¸i ®é khiªm tèn cña B¸c, quÇn chóng nhiÖt liÖt t¸n thµnh, hä ®øng c¶ dËy vç tay vµ hoan h« "Hå ChÝ Minh jindabad!" Cuèi cïng ph¶i thay mét c¸i ghÕ kh¸c, B¸c míi ngåi. Sau chuyÖn ®ã, c¸c b¸o ®· viÕt: Hå Chñ tÞch ®· xo¸ bá mét h×nh thøc lÔ t©n b»ng mét cö chØ rÊt d©n chñ ...

8 giê chiÒu (6-2-1958), b¾t ®Çu cuéc chiªu ®·i cña Tæng thèng. Cô Prax¸t mÖt kh«ng ®Õn ®­îc, do Thñ t­íng Nªru thay mÆt. T¹i Phñ Tæng thèng, trong nhµ vµ ngoµi v­ên ®Òu trang hoµng léng lÉy nh­ ngµy tÕt. Dù tiÖc nµy ®é 100 ng­êi, gåm cã c¸c vÞ l·nh ®¹o trong ChÝnh phñ vµ Quèc héi, §oµn ngo¹i giao vµ nh÷ng nh©n sÜ næi tiÕng. TiÖc ®Õn nöa chõng, Thñ t­íng Nªru ®äc lêi chóc mõng cña Tæng thèng Prax¸t, ®¹i ý nh­ sau:

"T«i rÊt vui mõng ®­îc hoan nghªnh Hå Chñ tÞch... Chóng ta hoan nghªnh Chñ tÞch, mét vÞ l·nh tô xuÊt s¾c ®ång thêi lµ mét chiÕn sÜ vÜ ®¹i cho tù do...

... BÞ ®Ì nÐn l©u n¨m d­íi sù thèng trÞ cña n­íc ngoµi, chóng t«i biÕt sù gi¶i phãng chÝnh trÞ lµ quý nh­êng nµo, v× vËy chóng t«i lu«n lu«n ®ång t×nh víi c¸c d©n téc ®Ó tho¸t khái ¸ch thèng trÞ víi ngo¹i quèc. Víi sù quan t©m vµ ®ång t×nh, chóng t«i ®· theo dâi nh÷ng sù biÕn ®æi ë ViÖt Nam.

Cuéc biÕn ®æi Êy ®· kÕt thóc víi Héi nghÞ Gi¬nev¬ n¨m 1954. Chóng t«i mong r»ng t×nh tr¹ng hiÖn nay sÏ kÕt thóc víi sù thèng nhÊt ViÖt Nam b»ng ph­¬ng ph¸p hoµ b×nh trªn nÒn t¶ng d©n chñ.

... NhiÒu thÕ kû tr­íc ®©y, Ên §é ®· cã quan hÖ mËt thiÕt víi c¸c n­íc §«ng - Nam ¸, kÓ c¶ ViÖt Nam, vÒ v¨n ho¸, x· héi vµ t«n gi¸o. Chóng t«i cµng sung s­íng nhí l¹i thêi kú qu¸ khø mµ hai n­íc chóng ta ®· cã nh÷ng quan hÖ h÷u nghÞ th¾m thiÕt, v× chóng ta ®­a thªm t×nh nghÜa Êy vµo t­¬ng lai, ®Ó lµm cho mèi quan hÖ vµ ý nguyÖn chung lµ x©y dùng kinh tÕ trong n­íc vµ cñng cè hoµ b×nh trªn thÕ giíi - sÏ t¹o thµnh nh÷ng quan hÖ míi gi÷a chóng ta, lµm cho t×nh h÷u nghÞ s½n cã gi÷a nh©n d©n hai n­íc Ên - ViÖt cµng ph¸t triÓn vµ cñng cè.

Còng nh­ ViÖt Nam ... tõ ngµy giµnh ®­îc chÝnh quyÒn vÒ m×nh, Ên §é ®ang ra søc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp. T«i mong r»ng trong nh÷ng ngµy ë l¹i Ên §é, Chñ tÞch sÏ cã dÞp th¨m mét vµi viÖc x©y dùng Êy ... T«i tin ch¾c r»ng viÖc Chñ tÞch ®Õn th¨m n­íc chóng t«i sÏ ®­a l¹i sù hîp t¸c ngµy cµng chÆt chÏ gi÷a nh©n d©n Ên §é vµ ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ...".

Lêi c¶m ¬n cña B¸c ®¹i ý nh­ sau:

... "Khi ®Õn ®Êt n­íc Ên §é vÜ ®¹i, chóng t«i rÊt sung s­íng ®­îc th¨m quª h­¬ng cña mét trong nh÷ng nÒn v¨n minh l©u ®êi nhÊt trªn thÕ giíi ... NÒn t¶ng vµ truyÒn thèng cña triÕt häc Ên §é lµ lý t­ëng hoµ b×nh, b¸c ¸i. Liªn tiÕp trong nhiÒu thÕ kû, t­ t­ëng PhËt gi¸o, nghÖ thuËt vµ khoa häc Ên §é ®· lan kh¾p thÕ giíi.

Nh­ng thùc d©n ®· x©m l­îc n­íc Ên §é hµng tr¨m n¨m ... §Ó giµnh l¹i ®éc lËp tù do cña m×nh, nh©n d©n Ên §é ®· anh dòng ®Êu tranh chèng chñ nghÜa thùc d©n. HiÖn nay Ên §é lµ mét n­íc lín gi÷ mét vai trß ngµy cµng quan träng trªn thÕ giíi, ®· ®ãng gãp nhiÒu vµo viÖc gi÷ g×n hoµ b×nh, ph¸t triÓn quan hÖ h÷u nghÞ vµ hîp t¸c quèc tÕ gi÷a c¸c n­íc trªn n¨m nguyªn t¾c chung sèng hoµ b×nh...

HiÖn nay lùc l­îng hiÕu chiÕn trªn thÕ giíi ®ang ©m m­u x« ®Èy loµi ng­êi vµo mét cuéc chiÕn tranh v« cïng tµn khèc. Nh©n d©n thÕ giíi ch¸n ghÐt vµ c¨m thï chiÕn tranh; kh«ng ngõng ®Êu tranh ®Ó gi÷ g×n vµ cñng cè hoµ b×nh. Trong cuéc ®Êu tranh cho hoµ b×nh, Ên §é ®· cã nhiÒu cèng hiÕn lín. Lùc l­îng hoµ b×nh hiÖn nay m¹nh h¬n bao giê hÕt vµ cã kh¶ n¨ng ng¨n ngõa chiÕn tranh... ChÝnh phñ n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ rÊt hoan nghªnh mäi s¸ng kiÕn vµ mäi cè g¾ng nh»m lµm cho t×nh h×nh thÕ giíi bít c¨ng th¼ng. Chóng t«i hoµn toµn ®ång ý víi Thñ t­íng Nªru t¸n thµnh ®Ò nghÞ cña Liªn X« vÒ viÖc nh÷ng ng­êi ®øng ®Çu c¸c n­íc më héi nghÞ nh»m t¨ng c­êng sù hîp t¸c quèc tÕ vµ lßng tin cËy lÉn nhau ®Ó gi÷ g×n hoµ b×nh thÕ giíi. Chóng t«i còng ph¶n ®èi tÊt c¶ c¸c khèi qu©n sù x©m l­îc. Chóng t«i t¸n thµnh viÖc tæng tµi gi¶m qu©n bÞ, viÖc cÊm vò khÝ nguyªn tö vµ khinh khÝ ...

HiÖn nay n­íc ViÖt Nam chóng t«i, v× sù can thiÖp cña ®Õ quèc mµ viÖc thèng nhÊt ®Êt n­íc ch­a ®­îc thùc hiÖn b»ng tæng tuyÓn cö tù do nh­ HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬ ®· quy ®Þnh...

N­íc ViÖt Nam lµ mét, d©n téc ViÖt Nam lµ mét, kh«ng ai chia c¾t ®­îc. Chóng t«i kiªn quyÕt phÊn ®Êu ®Ó thùc hiÖn thèng nhÊt n­íc nhµ b»ng ph­¬ng ph¸p hoµ b×nh... Chóng t«i tin ch¾c r»ng n­íc ViÖt Nam nhÊt ®Þnh sÏ ®­îc thèng nhÊt ... Trong cuéc ®Êu tranh ®Ó cñng cè hoµ b×nh, thùc hiÖn thèng nhÊt, ChÝnh phñ vµ nh©n d©n chóng t«i lu«n lu«n biÕt ¬n sù ®ång t×nh vµ ñng hé cña ChÝnh phñ vµ nh©n d©n Ên §é anh em... Chóng t«i tin ch¾c r»ng cuéc ®i th¨m Ên §é lÇn nµy cña chóng t«i sÏ t¨ng c­êng h¬n n÷a quan hÖ h÷u nghÞ gi÷a hai n­íc chóng ta, ®ång thêi gãp phÇn vµo viÖc cñng

TiÖc nµy thøc ¨n gi¶n ®¬n vµ ngon lµnh; kh«ng nhiÒu thø nhiÒu mãn bÒ bén nh­ c¸c cuéc chiªu ®·i cña ta. Trong c¸c cuéc chiªu ®·i ë Ên §é ®Òu uèng n­íc l·, kh«ng dïng r­îu. §ã lµ mét ®iÒu mµ chóng ta nªn b¾t ch­íc.

Sau b÷a tiÖc cã mét giê v¨n c«ng, móa rÊt giái, h¸t rÊt hay. C¸c chÞ em nghÖ sÜ h¸t bµi Quèc ca cña ta rÊt râ, rÊt ®óng. B¸c vµ Thñ t­íng Nªru ®· tÆng hoa cho c¸c anh chÞ em nghÖ sÜ.

Nh÷ng bµi diÔn thuyÕt chµo mõng vµ c¶m ¬n, anh chØ viÕt cho em nh÷ng ®o¹n anh ghi chÐp ®­îc, chø kh«ng ph¶i c¶ nguyªn v¨n.

9 giê s¸ng (7-2-1958), c¸c em häc sinh trai vµ g¸i, thuéc ®oµn thÓ "Kû luËt quèc d©n", tæ chøc mét cuéc biÓu diÔn ®Ó hoan nghªnh B¸c vµ §oµn. Cïng ®i cã Thñ t­íng Nªru, Bé tr­ëng Bé gi¸o dôc vµ nhiÒu nh©n sÜ kh¸c. §oµn thÓ nµy míi thµnh lËp bèn n¨m nay, nh»m môc ®Ých båi d­ìng thanh niªn vµ nhi ®ång thµnh nh÷ng ng­êi m¹nh khoÎ, yªu n­íc vµ cã kû luËt.

H«m nay, 3.000 em chia lµm 28 ®éi do c¸c ®éi tr­ëng tý hon chØ huy. Ch­¬ng tr×nh gåm cã:

Hoan h« Tæ quèc ba lÇn.

TËp c¸c ®éng t¸c.

DiÔu qua tr­íc ®µi Chñ tÞch, võa ®i võa h¸t.

C¸c ®iÖu móa d©n gian.

ThÓ thao trÌo cét.

Hoan h« B¸c ba lÇn.

H¸t quèc ca ViÖt vµ Ên.

Trong ®¸m c¸c em g¸i bÐ d©ng hoa, cã mét em mï hai m¾t ®­îc B¸c ½m lªn. Em Êy sê r©u sê m¸ B¸c, råi «m chÆt lÊy B¸c mét c¸ch rÊt ©u yÕm. Mäi ng­êi tr«ng thÊy ®Òu c¶m ®éng.

C¸c em biÓu diÔn khÐo vµ h¸t hay, ®­îc mäi ng­êi vç tay, khen ngîi.

Sau cuéc biÓu diÔn, B¸c th©n mËt dÆn dß c¸c em: Häc tËp siªng n¨ng, gi÷ g×n trËt tù, b¶o vÖ søc khoÎ, nghe lêi B¸c Nªru. "Mai sau c¸c ch¸u sÏ thµnh nh÷ng ®éi qu©n hïng m¹nh ®Ó x©y dùng Tæ quèc, b¶o vÖ hoµ b×nh ...".

B¸c nãi thªm: "§èi víi c¸c ch¸u, b¸c lµ B¸c Hå, chø kh«ng ph¶i lµ Cô Chñ tÞch". Nghe vËy c¸c em võa vç tay, võa hoan h« "B¸c Hå! B¸c Hå!". Mét em ch¹y lªn biÕu b¸c hai c¸i kÑo.

10 giê r­ìi, B¸c vµ §oµn ®i xem Th¸p Qut - Minar. Th¸p nµy x©y dùng tõ n¨m 1199. Cao 76 th­íc t©y. Cã n¨m tÇng. Ba tÇng d­íi x©y b»ng ®¸ ®á, hai tÇng trªn b»ng ®¸ tr¾ng. Tõ nÒn th¸p ®Õn chãp cã 379 bËc thang ®¸. §øng trªn ®Ønh th¸p tr«ng thÊy toµn bé phong c¶nh Thñ ®« §ªli.

C¸ch th¸p m­¬i th­íc lµ di tÝch cña nhµ thê Quvat-ul-islam, x©y tõ n¨m 1193. Tuy ®· 765 n¨m, nh÷ng r­êng cét ch¹m træ rÊt khÐo vÉn cßn nguyªn vÑn. §iÒu ®ã chøng tá r»ng tõ x­a nghÖ thuËt x©y dùng cña Ên §é ®· rÊt tinh vi.

Gi÷a s©n nhµ thê cã mét c¸i cét s¾t trßn trång trªn mét c¸i bÖ. Cét s¾t cao ®é 7 th­íc. Tuy ®· tr¶i qua h¬n 1.500 n¨m m­a n¾ng, cét s¾t kh«ng cã chót sÐt rØ nµo, v× nã lµ chÊt s¾t thuÇn tuý 100%.

Ngay sau cuéc ®i th¨m, c¶ Thñ ®« §ªli ®ån r»ng B¸c thËt lµ anh hïng, lý do lµ: X­a nay c¸c quý kh¸ch ®Õn xem, trÎ còng nh­ giµ, chØ ®øng d­íi s©n nh×n lªn, kh«ng ai trÌo ®Õn ®Ønh th¸p, nay B¸c ®· lªn ®Õn tÇng cao nhÊt - Cho nªn B¸c lµ anh hïng!

12 giê r­ìi, Thñ t­íng Nªru mêi B¸c vµ §oµn ¨n c¬m ë dinh Thñ t­íng. B÷a ¨n nµy rÊt th©n mËt vµ vui vÎ, kh«ng cã lÔ tiÕt ngo¹i giao. Ngoµi B¸c vµ §oµn, cã ®é 50 vÞ b¹n th©n cña Thñ t­íng.

Sau b÷a tiÖc, «ng M. N¸t, Th­ ký Héi xinª trÎ con, ®· biÕu B¸c mét cuén phim vÒ trÎ em Ên §é.

Khi trë vÒ Phñ Tæng thèng, B¸c xuèng xe, ®i bé. V× vËy, anh em b¶o vÖ th× rÊt lóng tóng. Bµ con ®i ®­êng th× rÊt vui mõng, hä ch¹y theo hoan h« B¸c, nh­ mét cuéc biÓu t×nh.

3 giê ®Õn 4 giê, B¸c tiÕp h¬n 50 ®¹i biÓu c¸c b¸o Ên §é, Anh,
Mü ...

§èi víi n­íc ta, b¸o chÝ n­íc b¹n cã c¶m t×nh rÊt tèt. L©u tr­íc ngµy B¸c ®Õn Ên §é, nhiÒu b¸o ®· ®¨ng nh÷ng bµi hoan nghªnh, ¶nh vµ tiÓu sö cña B¸c, cuéc kh¸ng chiÕn anh dòng vµ thµnh tÝch trong viÖc x©y dùng hoµ b×nh cña qu©n vµ d©n ta. NhiÒu b¸o ®¨ng c¶ th¬, ca vµ phong tôc ViÖt Nam. MÊy h«m nay, c¸c b¸o ®¨ng nh÷ng bµi dµi thuËt l¹i nh÷ng ho¹t ®éng cña B¸c víi nhiÒu lêi ca tông.

Trong cuéc tiÕp xóc h«m nay, tr­íc hÕt, B¸c ®äc lêi tuyªn bè ®· viÕt s½n, néi dung gåm cã:

- C¶m ¬n sù ®ãn tiÕp long träng vµ th©n mËt cña ChÝnh phñ vµ nh©n d©n Ên §é anh em.

- ChÝnh phñ vµ nh©n d©n ta ñng hé vµ thùc hiÖn n¨m nguyªn t¾c chung sèng hoµ b×nh.

- Chèng chñ nghÜa thùc d©n; ñng hé phong trµo gi¶i phãng d©n téc cña nh©n d©n ¸ - Phi; Ta chñ tr­¬ng Angiªri ph¶i ®­îc ®éc lËp, xø Goa ph¶i trë vÒ Ên §é, T©y Iri¨ng trë vÒ Nam D­¬ng, §µi Loan trë vÒ Trung Quèc.

- Chèng chiÕn tranh, chèng vò khÝ nguyªn tö, chèng c¸c khèi qu©n sù x©m l­îc.

- Nh©n d©n ViÖt Nam kiªn quyÕt ®Êu tranh thèng nhÊt n­íc nhµ b»ng ph­¬ng ph¸p hoµ b×nh...

Råi B¸c tr¶ lêi mét lo¹t c©u hái (c¸c b¸o ®· göi ®Õn tr­íc) vÒ:

- Thµnh tÝch x©y dùng kinh tÕ vµ chÝnh s¸ch ngo¹i giao cña n­íc ta.

- Sù ®ãng gãp cña ta trong c«ng cuéc gi÷ g×n hoµ b×nh thÕ giíi, v.v..

Sau ®ã, B¸c tr¶ lêi m­êi mÊy c©u hái (míi tiÕp ®­îc) cña ®¹i biÓu mét tê b¸o Mü. Vµi vÝ dô:

- Nh©n d©n ViÖt Nam coi nh©n d©n Mü lµ b¹n cña m×nh; chóng t«i chèng lµ chèng chÝnh s¸ch can thiÖp cña ®Õ quèc Mü.

- Dï lµ nhá xÝu, qu¶ vÖ tinh Mü ®· phãng ®­îc còng gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn cña khoa häc vµ B¸c mong cho khoa häc hoµ b×nh cña Mü tiÕn bé.

- Thµnh tÝch to nhÊt cña nh©n d©n ViÖt Nam lµ ®· giµnh ®­îc tù do, ®éc lËp.

- Trong thêi kú kh¸ng chiÕn, qu©n ®éi ViÖt Nam ®· lÊy ®­îc nhiÒu vò khÝ Mü cung cÊp cho Ph¸p. ThÕ lµ Mü ®· gi¸n tiÕp cung cÊp vò khÝ cho qu©n ®éi ViÖt Nam.

- VÒ c©u hái: Ph¶i ch¨ng Liªn X« vµ Trung Quèc khèng chÕ ViÖt Nam? B¸c nãi: "T«i xin lçi c¸c b¹n, c©u hái nµy h¬i nghÕch ng¸c ng©y th¬...".

Suèt trong cuéc nãi chuyÖn, nhiÒu lÇn c¸c ký gi¶ ®· c­êi å vµ vç tay, v× nh÷ng c©u tr¶ lêi lý thó cña B¸c.

NhiÒu anh em nhµ b¸o nãi: §· l©u, míi cã mét cuéc tiÕp c¸c nhµ b¸o vui vÎ vµ cëi më thÕ nµy.

5 giê chiÒu (7-2-1958) B¸c ®Õn tõ biÖt Tæng thèng. Cô Prax¸t tÆng B¸c mét c©y bå ®Ò nhá. TiÕng Ên §é còng gäi bå ®Ò lµ "bodi" nh­ tiÕng ta. L¹ thËt em nhØ!

C©y bå ®Ò nµy rÊt quý v× lµ chåi non cña c©y bå ®Ò cæ thô ®· chøng kiÕn §øc PhËt ®¾c ®¹o.

Nh©n dÞp nµy, B¸c mêi Tæng thèng sang th¨m n­íc ta. Cô Prax¸t c¶m ¬n vµ vui vÎ nhËn lêi mêi.

6 giê, B¸c vµ §oµn ®Õn th¨m "Héi nh÷ng ng­êi Ên nghiªn cøu t×nh h×nh thÕ giíi". §Õn dù cuéc gÆp gì nµy cã h¬n 300 ng­êi trÝ thøc, chÝnh trÞ vµ khoa häc. Sau ®©y lµ tãm t¾t nh÷ng ®iÓm nãi chuyÖn cña B¸c:

LÞch sö ®éc lËp vµ thèng nhÊt l©u ®êi cña n­íc ta. Cuéc ®Êu tranh tr­êng kú chèng thùc d©n Ph¸p. Sù nghiÖp thµnh lËp n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ. Cuéc kh¸ng chiÕn anh dòng cña qu©n vµ d©n ta ®· th¾ng lîi: HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬ ®· chÊm døt chiÕn tranh, c«ng nhËn chñ quyÒn, ®éc lËp vµ l·nh thæ toµn vÑn cña n­íc ta... B¸c nghiªm kh¾c lªn ¸n chÝnh s¸ch can thiÖp cña ®Õ quèc Mü hßng biÕn miÒn Nam thµnh mét thuéc ®Þa, mét c¨n cø qu©n sù cña Mü. Sù ®oµn kÕt vµ quyÕt t©m cña nh©n d©n ta ®Êu tranh giµnh thèng nhÊt n­íc nhµ b»ng ph­¬ng ph¸p hoµ b×nh trªn c¬ së nh÷ng ®iÒu kiÖn hîp t×nh, hîp lý cña C­¬ng lÜnh MÆt trËn Tæ quèc vµ HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬.

VÒ chÝnh s¸ch ngo¹i giao, ChÝnh phñ vµ nh©n d©n ta chñ tr­¬ng hîp t¸c th©n thiÖn víi c¸c n­íc trªn nÒn t¶ng n¨m nguyªn t¾c chung sèng hoµ b×nh.

B¸c nªu râ nh÷ng thµnh tÝch cña ta vÒ x©y dùng kinh tÕ vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸ tõ ngµy hoµ b×nh ®­îc lËp l¹i.

VÒ t×nh h×nh thÕ giíi, B¸c nãi: HiÖn nay lùc l­îng hoµ b×nh lín m¹nh h¬n bao giê hÕt vµ ®ñ søc ng¨n chÆn chiÕn tranh. Tuy vËy phe ®Õ quèc vÉn ®eo ®uæi ©m m­u g©y chiÕn. Cho nªn, nh©n d©n thÕ giíi yªu chuéng hoµ b×nh cÇn ph¶i n©ng cao c¶nh gi¸c, kiªn quyÕt chèng chiÕn tranh, chèng c¸c khèi qu©n sù x©m l­îc, chèng thö bom nguyªn tö vµ khinh khÝ ... Tinh thÇn Héi nghÞ B¨ng®ung vµ kÕt qu¶ tèt ®Ñp cña §¹i héi L¬ Ke võa råi lµm cho nh©n d©n ¸ - Phi thªm ®oµn kÕt, thªm hïng m¹nh, thªm kiªn quyÕt chèng chñ nghÜa thùc d©n, thªm h¨ng h¸i gi÷ g×n hoµ b×nh thÕ giíi.

B¸c kÕt luËn: MÆc dï cã nhiÒu khã kh¨n, song víi søc ®oµn kÕt vµ quyÕt t©m cña m×nh, víi sù ñng hé cña 400 triÖu nh©n d©n Ên §é vµ sù ®ång t×nh cña nh©n d©n thÕ giíi, n­íc ViÖt Nam nhÊt ®Þnh sÏ thèng nhÊt.

Tr­íc khi vµo ®Ò, B¸c nãi: "B¸o c¸o nµy h¬i dµi. Bao giê c¸c b¹n kh«ng muèn nghe n÷a xin cø nãi thËt, t«i sÏ kÕt thóc". Mäi ng­êi c­êi vµ vç tay.

§äc xong b¶n b¸o c¸o, B¸c nãi thªm: "ViÖt Nam thèng nhÊt kh«ng nh÷ng Ých lîi cho chóng t«i mµ cßn Ých lîi cho c¸c b¹n, v× c¸c b¹n sÏ khái tèn c«ng nghiªn cøu mét vÊn ®Ò phøc t¹p. Vµ còng Ých lîi cho vÞ Chñ tÞch kÝnh mÕn cña chóng ta ®©y (¤ng CrÝtxna Masari lµ Chñ tÞch héi nµy vµ Chñ tÞch c¶ Uû ban kÕ ho¹ch Nhµ n­íc). V× ViÖt Nam thèng nhÊt, mçi n¨m sÏ cã thÓ b¸n sang Ên §é h¬n mét triÖu r­ëi tÊn g¹o ®Ó gióp gi¶i quyÕt mét phÇn vÊn ®Ò l­¬ng thùc...".

ThuËt l¹i cuéc nãi chuyÖn nµy, nhiÒu b¸o Ên viÕt: - Th¸i ®é thËt thµ vµ khiªm tèn cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· lÊy ®­îc c¶m t×nh cña mäi ng­êi ®Õn nghe h«m nay.

- 7 giê, B¸c vµ Thñ t­íng Nªru ký b¶n tuyªn bè chung. V¨n kiÖn quan träng nµy sÏ ®¨ng ë c¸c b¸o, anh kh«ng ghi chÐp ë ®©y.

- 7 giê r­ìi, B¸c chiªu ®·i vµ tõ biÖt Tæng thèng, Thñ t­íng vµ c¸c b¹n ë §ªli. Sau khi tá lêi c¶m ¬n Tæng thèng, Thñ t­íng vµ nh©n d©n §ªli, B¸c nãi tãm t¾t: "Trong nhiÒu vÊn ®Ò quan träng, c¸c b¹n Ên §é vµ chóng t«i ®Òu ®ång ý víi nhau. §iÒu ®ã chøng tá r»ng quan hÖ anh em gi÷a hai n­íc chóng ta ngµy cµng ph¸t triÓn vµ cñng cè h¬n n÷a ... Vµ do ®ã, sÏ gióp th¾t chÆt thªm n÷a t×nh ®oµn kÕt gi÷a c¸c n­íc ¸ - Phi vµ t¨ng c­êng lùc l­îng b¶o vÖ hoµ b×nh thÕ giíi".

Thay mÆt Tæng thèng Prax¸t, Thñ t­íng Nªru tr¶ lêi ®¹i ý nh­ sau: "Hå Chñ tÞch lµ mét ng­êi cã ®é l­îng réng r·i. Ngµi võa nãi víi t«i Ngµi ®· "ph¶i lßng" §ªli; nh­ thÕ lµ cÇn ph¶i cã mét qu¶ tim rÊt to ... Sù thËt th× nh©n d©n §ªli còng ®· "ph¶i lßng" Ngµi. Trong ba ngµy Hå Chñ tÞch ë ®©y, ®· cã nhiÒu cuéc mÝt tinh vµ cuéc trao ®æi ý kiÕn, nhiÒu khi b»ng tiÕng nãi, nhiÒu khi kh«ng cÇn ®Õn tiÕng nãi. Chóng ta cã ng­êi trao ®æi b»ng tiÕng nãi, cã ng­êi trao ®æi b»ng c¶m t×nh. Chóng ta ®· tiÕp xóc víi mét ng­êi mµ ng­êi Êy lµ mét bé phËn cña lÞch sö ch©u ¸. Chóng ta gÆp gì mét vÜ nh©n, ®ång thêi chóng ta gÆp gì mét ®o¹n lÞch sö. V× vËy, kh«ng nh÷ng chóng ta ®· thªm vÒ mÆt t­ t­ëng, mµ cßn thªm danh gi¸ cho chóng ta. GÆp gì Hå Chñ tÞch lµ mét kinh nghiÖm nã lµm cho chóng ta tèt thªm ...".

Thñ t­íng nãi ­íc ao B¸c ë l¹i l©u h¬n, nh­ng khã mµ mêi nh÷ng ng­êi cã tr¸ch nhiÖm nÆng nÒ l­u l¹i l©u ngµy ë n­íc ngoµi. Thñ t­íng mong B¸c ®Õn th¨m Ên §é lÇn n÷a. Hå Chñ tÞch tá ý muèn lÇn kh¸c "vi hµnh" ®Õn th¨m Ên §é. Nh­ng mét ®o¹n lÞch sö muèn vi hµnh th× kh«ng ph¶i dÔ ... ThËt lµ mét sù sung s­íng mµ cã mét

9 giê tèi (7-2-1958) nghe tin B¸c s¾p rêi §ªli, c¸c em bÐ (ch¸u cña Tæng thèng, con cña c¸c nh©n viªn cao cÊp ë Phñ Tæng thèng) kÐo nhau ®Õn chµo B¸c. C¸c em h¸t cho B¸c nghe, råi ®ßi B¸c cho ch÷ ký ®Ó lµm kû niÖm. §· ®Õn giê nh­ng c¸c em cßn quyÕn luyÕn, v©y trßn lÊy B¸c, kh«ng muèn ®Ó B¸c ®i. Cã em hái: B¸c ¬i B¸c, bao giê B¸c trë l¹i ch¬i víi c¸c ch¸u?

10 giê 25 phót, xe s¾p söa ch¹y ®i N¨nggan. Nhµ ga, s©n ga, v­ên ga ®Òu trang trÝ víi quèc kú hai n­íc vµ ®Ìn ®iÖn nhiÒu mÇu s¾c, ®Ñp nh­ ngµy TÕt. Ra ga tiÔn B¸c vµ §oµn, cã Thñ t­íng vµ bµ In®ira, nhiÒu vÞ trong ChÝnh phñ vµ Quèc héi, §oµn ngo¹i giao vµ nh÷ng b¹n míi quen biÕt.

Lóc chia tay, kh¸ch vµ chñ ®Òu tá t×nh rÊt quyÕn luyÕn. B¸c ®øng trªn cöa xe vÉy tay vµ nãi ch¬i: "Cöa nµy lµ cöa hoµ b×nh". Thñ t­íng Nªru c­êi vµ tr¶ lêi: "Cöa hoµ b×nh, chóng ta ph¶i ®Ó nã më réng m·i m·i".

10 giê r­ìi, xe löa chuyÓn b¸nh rêi Thñ ®« ®i N¨nggan.

Chµo c¸c b¹n §ªli th©n mÕn! Chóng t«i sÏ lu«n lu«n ghi nhí t×nh h÷u nghÞ th¾m thiÕt cña c¸c b¹n ®èi víi l·nh tô vµ nh©n d©n ViÖt Nam! ...

§ªli lµ mét thµnh phè rÊt cò vµ rÊt míi, cã ®é hai triÖu nh©n d©n. H¬n 2.000 n¨m nay, §ªli ®· tr¶i qua nhiÒu cuéc bÓ d©u vµ ®· thay ®æi s¸u, b¶y lÇn. Lóc th× thµnh phè míi mäc chång trªn thµnh phè cò. Lóc th× thµnh phè cò vÉn ®øng bªn thµnh phè míi. V× vËy, §ªli cã nhiÒu di tÝch lÞch sö x­a, l¹i cã nhiÒu l©u ®µi míi. Ngµy nay §ªli cã hai phÇn: §ªli cò lµ n¬i d©n c­ ®«ng vµ phè x¸ nhiÒu. Bªn c¹nh lµ §ªli míi, n¬i tËp trung c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn, x©y dùng xong tõ n¨m 1931. Quèc héi, Phñ Tæng thèng, dinh Thñ t­íng, c¸c Bé ®Òu ë gÇn nhau. Nhµ cöa to, ®­êng s¸ réng, v­ên hoa nhiÒu, xøng ®¸ng lµ Thñ ®« cña mét n­íc cã h¬n 382 v¹n c©y sè vu«ng ®Êt ®ai, 362 triÖu nh©n d©n. (N­íc Ên §é chia lµm 14 bang vµ 6 khu trùc thuéc ChÝnh phñ trung ­¬ng).

§èi víi nh÷ng ng­êi b¹n, nh©n d©n §ªli cã th¸i ®é rÊt niÒm në th©n mËt, ®¸ng yªu. Trong nh÷ng ngµy ë Thñ ®«, mçi lÇn B¸c vµ §oµn ®i ra, lu«n lu«n hµng ngh×n, cã khi hµng v¹n ng­êi ®ãn chµo hai bªn ®­êng. Ngoµi nh÷ng tiÕng hoan h«, nh÷ng bµn tay chµo vÉy, t×nh c¶m s©u s¾c nhÊt lµ n¬i con m¾t tr×u mÕn cña hä. Mçi lóc B¸c vµ §oµn ®i gÇn c¸c tr­êng häc, th× c¸c em häc sinh ch¹y ïa ra, nh¶y nhãt, hß reo, ch¹y theo xe B¸c vµ hoan h«: "Sasa Hå, jindabad!".

Mét h«m, ®é 9 giê s¸ng, anh cã viÖc ®i ra phè, thÊy cã hµng v¹n ng­êi ®i xe ®¹p liªn tiÕp nhau h¬n mét c©y sè, rÊt cã trËt tù. Hä ®i tõ §ªli cò vµo §ªli míi. Anh t­ëng lµ mét ®¸m biÓu t×nh b»ng xe ®¹p. Hái ra míi biÕt ®ã lµ nh©n viªn ®i lµm viÖc ë c¸c c¬ quan.

N¨nggan c¸ch §ªli 360 c©y sè, ®i vÒ phÝa b¾c. §i xe löa ®Æc biÖt ph¶i 12 tiÕng ®ång hå, tøc lµ 9 giê s¸ng mai sÏ ®Õn. ThÕ lµ tèi h«m nay B¸c vµ §oµn cïng tÊt c¶ anh em c¸n bé ®­îc nghØ ng¬i suèt ®ªm.

Trªn xe, ¨n c¬m råi th× ®· 12 giê khuya, nh­ng anh cè viÕt cho xong th­ nµy ...

MÊy h«m võa qua, c«ng viÖc khÈn tr­¬ng, ai còng h¬i mÖt. V× xe l¾c, m¾t anh l¹i riu rÝu, viÕt ch÷ o th× thµnh ch÷ a. TiÕng b¸nh xe ch¹y nhÞp nhµng nh­ ru ngñ ... Anh cïng c¸c ®ång chÝ trong c¬ quan ®i tham gia chèng h¹n ë ngo¹i «, cïng ®i cã c¶ cËu L©m vµ c« H¹nh. D¹o nµy chóng ®ang t×m hiÓu nhau ... §Õn n¬i th× gÆp anh chÞ em häc sinh cÊp III, hä th¸ch chóng m×nh thi ®ua. Mäi ng­êi ra søc lµm viÖc, to¸t c¶ må h«i må h¸m, nh­ng vÉn võa lµm võa h¸t ®Ó khuyÕn khÝch nhau. Kh«ng biÕt ai ®· cè ý xÕp L©m vµ H¹nh cïng t¸t mét gÇu. Chóng còng võa t¸t võa h¸t. H¹nh cÊt giäng h¸t:

§ång chÝ QuÕ c­êi gËt gï vµ nãi: "Con bÐ H¹nh nµy l× thËt" råi thóc mét ®Êm vµo l­ng anh ... Thøc giÊc dËy th× tay anh ®ang cÇm bót ®Ó trªn tê giÊy, nh×n ra cöa sæ th× trêi ®· r¹ng ®«ng ...

9 giê s¸ng nay, B¸c vµ §oµn ®Õn N¨nggan. Ra ga ®ãn, cã «ng Thñ hiÕn vµ c¸c nh©n viªn cao cÊp bang P¨nggi¸p.

N¨nggan lµ mét thµnh phè nhá ®ang trë nªn mét thµnh phè to, v× ë ®©y ®ang x©y dùng c¸i ®Ëp chøa n­íc to nhÊt ë Ên §é lµ ®Ëp Bac¬ra ë trªn s«ng Sótlª.

ViÖc chuÈn bÞ ®¾p ®Ëp Bac¬ra b¾t ®Çu tõ n¨m 1946, nh­ng ®Õn th¸ng 11 n¨m 1955 míi khëi c«ng.

§Ëp nµy bÒ cao 225 th­íc t©y. Ch©n ®Ëp dµy 436 th­íc.

ViÖc ®Çu tiªn lµ ph¶i dän s¹ch 4 triÖu th­íc khèi ®¸ vµ sái. Sè l­îng bªt«ng dïng vµo ®Ëp (h¬n 80 v¹n tÊn) cã thÓ ®¾p thµnh mét con ®­êng réng hai th­íc r­ìi ch¹y vßng qu¶ ®Êt. Sè gang s¾t (10 v¹n tÊn) cã thÓ l¾p 480 c©y sè ®­êng ray.

Tr­íc khi ®¾p ®Ëp, ph¶i x©y 12 c©y sè ®­êng xe löa vµ mét khu nhµ ë cho 15.000 c«ng nh©n. C¶ ®ªm, c¶ ngµy cã 8.000 c«ng nh©n lµm viÖc.

C«ng viÖc ë ®Ëp nµy ®Òu lµm b»ng m¸y. ë c¹nh ®Ëp cã mét x­ëng bªt«ng mçi giê cã thÓ s¶n xuÊt 400 tÊn. Mét ®ai chuyÒn cao su ch¹y b»ng m¸y dµi 7 c©y sè mçi giê ®­a 750 tÊn ®¸ sái tõ bê s«ng ®Õn m¸y chän läc. M¸y nµy chän ®¸ sái ra tõng h¹ng to, võa vµ nhá. Chän läc xong, ®¸ sái ®i vµo m¸y röa cho s¹ch vµ qu¹t cho nguéi. Råi sang m¸y trén cho ®Òu thµnh bªt«ng. Sau ®ã, bªt«ng ®­îc ®­a lªn nh÷ng toa xe löa ®Æc biÖt råi chuyÓn sang m¸y vËn t¶i b»ng d©y chuyÒn. Cuèi cïng, do m¸y ®iÖn ®óc bªt«ng thµnh nh÷ng khèi vu«ng vµ to ®Ó dïng ®¾p ®Ëp.

GÇn ch©n ®Ëp Bac¬ra cã hai nhµ m¸y ®iÖn, mçi n¬i s¶n xuÊt 900 kil«o¸t.

Nói ë ®©y cã nh÷ng líp ®¸ nh­ ®Êt sÐt, dÔ vì vµ khã ®¾p, cho nªn c«ng viÖc x©y dùng gÆp nhiÒu khã kh¨n.

Anh em Ên §é rÊt tù hµo ®· v­ît mäi khã kh¨n ®¾p ®­îc c¸i ®Ëp nµy. Hä cho nã lµ biÓu hiÖn cho tinh thÇn tÝch cùc, hy väng t­¬ng lai vµ lßng tin t­ëng vµo sù tiÕn bé cña n­íc Ên §é míi.

Anh nghÜ r»ng bµ con Ên §é cã quyÒn tù hµo nh­ vËy, v× ®Ëp Bac¬ra lµ mét bé phËn trong hÖ thèng thuû lîi Bac¬ra - N¨nggan, nã sÏ t­íi cho 4 triÖu mÉu t©y ruéng ®Êt hiÖn ®ang kh¸t n­íc.

¤ng Thñ hiÕn vµ «ng gi¸m ®èc h­íng dÉn B¸c vµ §oµn ®i xem kü c«ng tr×nh x©y dùng nµy. §é cuèi n¨m sau th× ®Ëp Bac¬ra sÏ lµm xong. B¸c nãi víi «ng Thñ hiÕn: "Bao giê kh¸nh thµnh ®Ëp, Ngµi tin cho t«i biÕt, t«i sÏ göi ®iÖn mõng". ¤ng Thñ hiÕn vui vÎ tr¶ lêi: "T«i kÝnh c¸m ¬n Chñ tÞch tr­íc vµ nhÊt ®Þnh sÏ b¸o c¸o ®Ó Chñ tÞch biÕt mµ mõng cho chóng t«i".

ChiÒu, hai giê r­ìi, «ng Thñ hiÕn ®­a B¸c vµ §oµn ®i th¨m mét lµng lµm theo "KÕ ho¹ch c¶i tiÕn n«ng th«n".

H¬n 85% nh©n d©n Ên sèng ë n«ng th«n. Gi¶i quyÕt l­¬ng thùc (mçi n¨m 63 triÖu tÊn) lµ mét vÊn ®Ò cùc kú quan träng. V× vËy ChÝnh phñ Ên §é rÊt quan t©m ®Õn viÖc c¶i tiÕn n«ng th«n. KÕ ho¹ch nµy nh»m c¶i thiÖn n«ng nghiÖp; t¨ng c­êng vÖ sinh vµ gi¸o dôc; gi¶i quyÕt nhµ ë vµ c¸c vÊn ®Ò kh¸c cÇn thiÕt cho ®êi sèng cña n«ng d©n. Nh÷ng viÖc c¶i thiÖn nµy do nh©n d©n tù lµm lÊy, víi sù h­íng dÉn vµ gióp ®ì cña ChÝnh phñ.

Cuèi n¨m 1952, ChÝnh phñ ®· chän 55 vïng lµm thÝ ®iÓm. Cuèi kÕ ho¹ch 5 n¨m thø nhÊt ®· ph¸t triÓn ®Õn 1.160 vïng. N¬i mµ B¸c vµ §oµn ®Õn th¨m h«m nay c¸ch N¨nggan ®é 20 c©y sè. Trong lµng cã nh÷ng ng«i nhµ kiÓu mÉu, khu«n khæ nhá nh­ng s¹ch sÏ, gän ghÏ. C¸c nghÒ thñ c«ng nh­ dÖt v¶i, thuéc da, v.v. ®Òu tæ chøc thµnh hîp t¸c x·. H«m nay, n«ng d©n c¸c x· chung quanh cïng lµng nµy cã tæ chøc héi chî, tr­ng bµy c¸c s¶n phÈm, nh­ c¸c thø ngò cèc,

Råi ®Õn buæi v¨n c«ng, do thanh niªn trai vµ g¸i biÓu diÔn c¸c ®iÖu móa vµ c¸c bµi h¸t ®Þa ph­¬ng. H¬n hai, ba ngh×n ng­êi ®Õn xem biÓu diÔn.

4 giê r­ìi ®i xem ®Ëp N¨nggan. §Ëp nµy ë phÝa d­íi dßng ®Ëp Bac¬ra h¬n 10 c©y sè, t¸c dông cña nã lµ ®Ó gi÷ møc n­íc Bac¬ra ®­îc b×nh th­êng. §Ëp N¨nggan lµm xong håi th¸ng 7-1954 vµ ®· t­íi n­íc cho mét vïng kh¸ réng ë P¨nggi¸p, PÐpsu vµ Ragiastan.

§Ó ®­a n­íc hai ®Ëp Bac¬ra vµ N¨nggan vµo ruéng, n«ng d©n ë vïng nµy ®· ®µo ®­îc 960 c©y sè m­¬ng. §Ëp vµ m­¬ng thµnh mét c«ng tr×nh thËt lµ vÜ ®¹i. Anh nghÜ r»ng mai sau n­íc ta ®¾p ®­îc vµi c¸i ®Ëp to nh­ thÕ nµy, th× vÊn ®Ò thuû lîi ë n­íc ta sÏ ®­îc gi¶i quyÕt mét c¸ch tèt ®Ñp.

6 giê chiÒu, «ng Thñ hiÕn më tiÖc chiªu ®·i rÊt long träng.

9 giê B¸c vµ §oµn lªn xe ®i Ag¬ra c¸ch ®©y h¬n 500 c©y sè, vÒ phÝa nam §ªli.

Ag¬ra c¸ch §ªli 200 c©y sè.

10 giê s¸ng nay B¸c vµ §oµn ®Õn ®©y ®Ó th¨m ng«i l¨ng næi tiÕng kh¾p thÕ giíi lµ Tagi¬ Mahan.

Tr­íc hÕt anh kÓ tãm t¾t cho em nghe lÞch sö thµnh phè Ag¬ra: Ng­êi ta chØ biÕt râ lÞch sö thµnh phè nµy tõ n¨m 1495. N¨m Êy, vua L«®i tõ §ªli xuèng ®©y x©y dùng thµnh phè Ag¬ra. Sau ®ã m­êi n¨m, mét cuéc ®éng ®Êt d÷ déi ®· lµm cho thµnh phè ®æ n¸t hÕt. Mét lÇn n÷a, vua L«®i b¾t nh©n d©n x©y dùng l¹i Ag¬ra.

N¨m 1564, vua M«g«n b¾t nh©n d©n më mang thªm thµnh tr× Ag¬ra lµm Thñ ®« Ên §é. ChØ ë ®ã 14 n¨m, y rêi Thñ ®« ®i n¬i kh¸c. 19 n¨m sau, y l¹i trë vÒ ®ãng ®« ë Ag¬ra. §­îc s¸u n¨m th× y chÕt. Con y l¹i bá Ag¬ra ®i ®ãng ®« n¬i kh¸c. §©y còng lµ mét chøng thùc r»ng bän vua chóa kh«ng tiÕc må h«i n­íc m¾t cña nh©n d©n mµ chØ lµm theo ý muèn cña chóng, x©y lªn råi bá ®i, bá ®i råi l¹i x©y lªn, tèn kÐm kh«ng biÕt ngÇn nµo mµ kÓ. Em nghÜ cã ®¸ng tr¸ch kh«ng?

§Õn thÕ kû XVII (tõ n¨m 1632) d­íi thêi vua Sa Giªhan l¹i x©y dùng Ag¬ra thµnh mét Thñ ®« cùc kú tr¸ng lÖ.

Nh­ng tõ n¨m 1770 trë vÒ sau, Ag¬ra ®· bÞ chiÕn tranh tµn ph¸ n¨m lÇn. LÇn cuèi cïng (1803) Ag¬ra bÞ thùc d©n Anh x©m chiÕm. Ngµy nay Ag¬ra lµ mét th¾ng c¶nh næi tiÕng cña n­íc Ên §é tù do.

Tagi¬ Mahan tr­íc lµ l¨ng cña hoµng hËu Nungt¸t Mahan, vî vua Sa Giªhan (®Çu thÕ kû XVII). Giªhan lµ mét ng­êi ®a t×nh, ®«ng con vµ xa xØ.

Khi bµ Mahan ®Î ®øa con thø 14 th× m¾c bÖnh s¶n hËu mµ chÕt. Giªhan th­¬ng tiÕc qu¸, bÌn b¾t d©n x©y l¨ng nµy ®Ó ch«n vî y. §Ó x©y Tagi¬ Mahan, hai v¹n c«ng nh©n lµm trong 22 n¨m míi xong. Nghe nãi tèn h¬n 30 triÖu ®ång rupi (h¬n 21 ngh×n triÖu ®ång ng©n hµng).

Ên §é cã nhiÒu l©u ®µi, chïa miÕu l©u ®êi vµ ®å sé, nh­ng Tagi¬ Mahan næi tiÕng lµ ®Ñp nhÊt ë Ên §é vµ trªn thÕ giíi. Ng­êi ta gäi nã lµ "bµi th¬ b»ng ®¸ gÊm".

Tõ ngoµi cöa ®i vµo lµ mét khu v­ên réng vµ ®Ñp. ë gi÷a cã mét c¸i hå dµi vµ mét c¸i tru«ng ch¾n l¹i nh­ ch÷ i viÕt hoa. Gi÷a hå cã nh÷ng vßi n­íc phun lªn cao, hai bªn cã nh÷ng c©y cæ thô soi bãng xuèng n­íc hå trong v¾t.

L¨ng cã hai tÇng s©n, s©n d­íi b»ng ®¸ ®á, s©n trªn b»ng ®¸ tr¾ng. Bèn gãc s©n cã bèn c¸i th¸p cao ba tÇng. Toµn bé l¨ng ®Òu x©y b»ng ®¸ gÊm tr¾ng tinh. ë phÝa trong l¨ng lµ mét gian phßng réng t¸m gãc. ChÝnh gi÷a lµ m¶ cña hoµng hËu vµ m¶ cña Giªhan ®Òu b»ng ®¸ gÊm tr¾ng, ch¹m træ víi nh÷ng thø ®¸ ngäc nhiÒu mµu s¾c, xem nh­ nh÷ng tÊm th¶m thªu. Chung quanh cã nh÷ng bøc b×nh phong, tr­íc kia lµ b»ng vµng, vÒ sau ®æi b»ng cÈm th¹ch.

Hai m¶ ®Ó ë ®©y lµ hai m¶ gi¶. Hai m¶ thËt th× ë d­íi hÇm còng gièng hÖt nh­ hai m¶ nµy. C¸c cöa, c¸c t­êng ®Òu ch¹m træ mét c¸ch rÊt tinh vi, hoÆc thÕp vµng, hoÆc kh¶m ngäc.

Ng­êi c«ng tr×nh s­ x©y dùng l¨ng nµy khÐo lîi dông c¶ ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn ®Ó t« ®iÓm cho nã thªm ®Ñp. Nh­ khi trêi n¾ng th× nh÷ng ch¹m træ vµ nh÷ng mµu s¾c næi lªn ãng ¸nh rÊt xinh t­¬i. §ªm s¸ng tr¨ng th× s¾c tr¾ng cña l¨ng vµ mµu xanh cña v­ên hoµ lÉn víi ¸nh tr¨ng thµnh mét phong c¶nh rÊt th¬ méng.

C¸ch Tagi¬ Mahan mÊy tr¨m th­íc lµ cung ®iÖn vµ ®¹i b¶n doanh cña dßng vua Giªhan. Lóc cßn sèng, Giªhan th­êng ®øng bªn nµy bïi ngïi nh×n sang l¨ng vî.

Cung ®iÖn nµy còng x©y b»ng ®¸ ®á vµ ®¸ tr¾ng, gåm cã nhiÒu l©u ®µi rÊt ®å sé vµ ch¹m træ rÊt tinh vi. Ngoµi nh÷ng l©u ®µi kh¸c, cã mét nhµ t¾m cña "cung tÇn mü n÷", trªn trÇn nhµ vµ chung quanh t­êng cã kh¶m hµng v¹n miÕng g­¬ng, ®Ó khi hä t¾m th× räi ra nh÷ng h×nh ¶nh cña con ng­êi. Cã mét con ®­êng ngÇm bÝ mËt tõ chç vua ë ra ®Õn bê s«ng, ®Ó phßng khi cã biÕn cè th× vua cã lèi chuån ®Ó tr¸nh n¹n. Cã mét ng«i lÇu t¸m gãc gäi lµ lÇu Hoa Nhµi, gäi nh­ vËy v× t­êng v¸ch cét kÌo ®Òu ch¹m træ h×nh nh÷ng hoa Êy b»ng ®¸ ngäc. M¸i lÇu th× trßn vµ thÕp vµng. Vua Giªhan giµ chÕt ë lÇu nµy. §Õn phót cuèi cïng, y vÉn ngo¶nh mÆt nh×n sang l¨ng vî.

Nh÷ng n¨m Giªhan ®· giµ, th× bÞ con trai y lµ Or¨nggiÐp chiÕm ng«i vua vµ nhèt y l¹i trong lÇu t¸m gãc Êy ...

C¸c nhµ b¸o hái Ên t­îng cña B¸c ®èi víi cuéc ®i th¨m nµy. B¸c nãi: "Ngµy x­a nh©n d©n lao ®éng Ên §é ®· x©y dùng nh÷ng cung ®iÖn l©u ®µi cùc kú ®å sé. Ngµy nay nh©n d©n Ên §é dïng tµi n¨ng vµ lùc l­îng cña m×nh lµm nh÷ng nhµ m¸y to, ®¾p nh÷ng ®Ëp n­íc lín, ®Ó lµm cho n­íc nhµ giµu m¹nh, con ch¸u m×nh sung s­íng. §iÒu ®ã chøng tá r»ng nh©n d©n Ên §é cã mét qu¸ khø vÎ vang vµ mét t­¬ng lai cµng rùc rì".

3 giê chiÒu B¸c víi §oµn tõ gi· Ag¬ra ®i Bombay.
3 giê chiÒu (9-2-1958) m¸y bay cÊt c¸nh tõ Ag¬ra. GÇn b¶y giê ®Õn Bombay. ¤ng Thñ hiÕn, c¸c nh©n viªn cao cÊp vµ nhiÒu ®oµn thÓ nh©n d©n ra ®ãn B¸c vµ §oµn ë s©n bay. Còng ®eo vßng hoa, duyÖt ®éi danh dù, còng ®äc lêi chµo mõng, còng long träng nh­ nh÷ng n¬i kh¸c. B¸c cïng §oµn ®i vÒ dinh Thñ hiÕn. Hai bªn ®­êng cã hµng chôc v¹n nh©n d©n ®ãn chµo.

B¶y giê r­ìi tèi, «ng Thñ hiÕn chiªu ®·i. TiÖc xong, cã v¨n c«ng móa h¸t rÊt vui.

Tr­íc hÕt, anh h·y tãm t¾t giíi thiÖu Bombay cho em biÕt. Bombay lµ mét cöa biÓn lín, chiÒu dµi 18 c©y sè, chiÒu réng nhÊt lµ 6 c©y sè. Cã ba triÖu nh©n d©n. Bombay l¹i lµ mét thµnh phè c«ng nghiÖp, cã h¬n 1.000 nhµ m¸y nhá vµ to.

Tôc truyÒn r»ng ngµy x­a Bombay lµ mét n¬i cã b¶y hßn ®¶o nhá xóm xÝt gÇn nhau. Nh©n d©n chØ lµm nghÒ ®¸nh c¸. Bµ tiªn C«ly ®Æt tªn cho n¬i nµy lµ Mumbay. VÒ sau ®Êt båi ®· lµm cho nh÷ng hßn ®¶o Êy liÒn víi nhau, mµ Mumbay còng biÕn thµnh Bombay. V× lµ mét cöa biÓn phÝa t©y cña Ên §é, tµu bÌ c¸c n­íc ph­¬ng T©y ®i l¹i bu«n b¸n nhiÒu, cho nªn Bombay ®· trë nªn mét thµnh phè phån thÞnh. Nh­ng còng v× vËy mµ Bombay vµ c¶ n­íc Ên §é ®· thµnh miÕng måi ngon cho bän thùc d©n gÇn 450 n¨m.

10-2-1958. H«m nay ch­¬ng tr×nh ho¹t ®éng cña B¸c vµ §oµn nh­ sau:

- §i xem ViÖn nu«i c¸. ë ®©y cã rÊt nhiÒu gièng c¸ to vµ nhá. Cã nh÷ng lo¹i c¸ rÊt ®Ñp. NhiÖm vô cña ViÖn nµy lµ gióp nghiªn cøu c¸c gièng t«m, c¸ ë biÓn, ë s«ng.

- §i th¨m n«ng tr­êng nu«i tr©u. N«ng tr­êng nµy tæ chøc tõ n¨m 1951, ë c¸ch Bombay ®é 30 c©y sè, trªn mét qu·ng ®åi rÊt réng. N«ng tr­êng nµy cã gÇn 13 ngh×n con tr©u, chia lµm 26 tr¹i. Cã nhµ m¸y läc s÷a, cho s÷a vµo chai vµ 700 tr¹m ë ngoµi phè ®Ó b¸n s÷a cho nh©n d©n Bombay. Tr©u ®Òu lµ cña t­ nh©n. ChÝnh phñ chØ phô tr¸ch qu¶n lý. Khi b¸n s÷a råi, ChÝnh phñ tÝnh sè tr©u mµ tr¶ tiÒn cho mçi chñ, sè tiÒn cßn l¹i th× chi vµo nhµ m¸y, ruéng cá, l­¬ng c«ng nh©n, v.v..

§Õn th¨m n«ng tr­êng nµy, anh míi biÕt s÷a tr©u ngon vµ bÐo h¬n s÷a bß. ThËt lµ "®i mét phiªn chî, häc mét mí kh«n" em nhØ!

- Th¨m ViÖn nghiªn cøu søc nguyªn tö dïng vµo sù nghiÖp hoµ b×nh. ViÖn nµy ®ang x©y dùng trªn mét vïng ®åi, quy m« lín, nhµ cöa nhiÒu. ë ®©y cã nhiÒu ng­êi khoa häc Ên §é tuæi cßn trÎ vµ th¸i ®é rÊt khiªm tèn. V× ®ang lóc x©y dùng cho nªn viÖc nghiªn cøu còng ®ang ë b­íc ®Çu.

- S¸u giê chiÒu. Cuéc chµo mõng cña thÞ x· Bombay rÊt ®«ng ng­êi, th©n mËt vµ long träng. Sau ®©y lµ tãm t¾t lêi chóc mõng cña «ng ThÞ tr­ëng:

"KÝnh th­a Chñ tÞch. Chóng t«i lÊy lµm rÊt vÎ vang ®­îc ®ãn tiÕp Ngµi vµ chóng t«i hoan nghªnh Ngµi víi tÊt c¶ tÊm lßng quý mÕn nhiÖt liÖt ... Ên §é vµ ViÖt Nam lu«n lu«n ®ång t×nh vµ ñng hé lÉn nhau v× chóng ta lµ hai n­íc l¸ng giÒng ë ch©u ¸. ViÖt Nam còng nh­ Ên §é, sau nhiÒu hy sinh vµ gian khæ míi giµnh ®­îc ®éc lËp mÊy n¨m gÇn ®©y. Cuéc ®Êu tranh cña chóng ta ®· ¶nh h­ëng lÉn nhau vµ ñng hé lÉn nhau.

Lµ mét trong nh÷ng ng­êi kiÕn tróc s­ x©y dùng n­íc ViÖt Nam ®éc lËp vµ d©n chñ céng hoµ, Chñ tÞch ®· lÊy ®­îc lßng yªu kÝnh cña nh©n d©n ViÖt Nam vµ cña nh©n d©n yªu chuéng hoµ b×nh trªn thÕ giíi.

25 n¨m ®Êu tranh gi¶i phãng vµ m­êi n¨m chiÕn ®Êu anh dòng ®Ó b¶o vÖ quyÒn tù do cña ®Êt n­íc, ViÖt Nam ®· thµnh mét lÞch sö phi th­êng ®Çy kiªn nhÉn hy sinh vµ tin t­ëng. Lóc thanh niªn, Ngµi ®· ®i kh¾p c¸c n­íc ®Ó tè c¸o cho kh¾p thÕ giíi biÕt nh÷ng téi ¸c cña thùc d©n. Ngµi ®· thµnh c«ng tèt ®Ñp. Tõ lao ®éng nh­ mét ng­êi thuû thñ, mét c«ng nh©n, mét v¨n sÜ, mét ng­êi viÕt b¸o, mét l·nh tô chÝnh trÞ, mét chiÕn sÜ du kÝch, kÕt côc lµ vÞ Chñ tÞch ®Çu tiªn cña n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ. Trong chiÕn tranh còng nh­ lóc hoµ b×nh, Ngµi lµ ngän ®Ìn soi s¸ng ®­a nh©n d©n ViÖt Nam ®Õn mét ®êi sèng míi. §øc tÝnh ®Æc biÖt cña Ngµi lµ gi¶n dÞ, cÇn cï vµ quan t©m ®Õn mäi viÖc, ®· thµnh nh÷ng chuyÖn truyÒn tông ®ång thêi lµ mét vèn quý cña n­íc ViÖt Nam. NhiÒu viÖc c¶i c¸ch x· héi ®· ®­îc thi hµnh vµ nã ®ang h­íng ViÖt Nam ch¾c ch¾n tiÕn lªn con ®­êng hoµ b×nh, tiÕn bé vµ thÞnh v­îng. Sù ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp ®· c¶i thiÖn ®êi sèng cña n«ng d©n vµ c«ng nh©n, nhÊt lµ ®êi sèng ë n«ng th«n. ViÖc gi¸o dôc còng ®­îc chó ý ®Õn nhiÒu vµ sè nh©n viªn c«ng t¸c y tÕ còng ®· ®­îc t¨ng nh»m b¶o vÖ h¬n n÷a søc khoÎ cña quÇn chóng. TÊt c¶ nh÷ng viÖc ®ã, ®· x©y dùng mét ®êi sèng míi cho nh©n d©n ViÖt Nam. Ngµi ®· gi¶m bá nh÷ng lÔ tiÕt vµ h×nh thøc cña mét vÞ Chñ tÞch mét n­íc. Ai còng thÊy r»ng Ngµi lµ mét vÞ l·nh tô cña nh©n d©n víi mét lßng yªu th­¬ng kh«ng bê bÕn ®èi víi nh©n d©n ...

Th­a Chñ tÞch, Ên §é ®ang tiÕn vµo kÕ ho¹ch 5 n¨m thø hai vµ còng ®ang ch¨m chó vµo c«ng viÖc x©y dùng l¹i ®Êt n­íc vµ nhÊt lµ nh©n d©n Bombay, ®ang hÕt søc chó ý theo dâi sù tiÕn bé cña n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ d­íi sù l·nh ®¹o cña Ngµi. Chóng t«i ch¾c r»ng cuéc ®i th¨m cña Chñ tÞch sÏ ®­a hai n­íc chóng ta gÇn gôi nhau h¬n n÷a vµ cµng lµm ph¸t triÓn n¨m nguyªn t¾c chung sèng hoµ b×nh. Chóng t«i tin ch¾c r»ng sù cè g¾ng chung cña chóng ta sÏ cèng hiÕn nhiÒu cho sù tiÕn bé cña d©n chñ vµ hoµ b×nh thÕ giíi ...".