§IÖN CHóC MõNG NGµY TÕT CñA NH¢N D¢N KH¥ME

Nh©n dÞp TÕt Chol Chnam Kor Eksad, thay mÆt nh©n d©n ViÖt Nam vµ nh©n danh c¸ nh©n t«i, t«i kÝnh göi tíi Quèc v­¬ng vµ Hoµng hËu lêi chóc mõng nhiÖt liÖt nhÊt.

KÝnh chóc Quèc v­¬ng vµ Hoµng hËu ®­îc m¹nh khoÎ, sèng l©u.

Chóc nh©n d©n Kh¬me ®­îc h¹nh phóc vµ hoµ b×nh.

Hå CHÝ MINH

ngµy 14-4-1959.

Héi nghÞ Trung ­¬ng lÇn nµy cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng. Héi nghÞ sÏ th¶o luËn c¸c vÊn ®Ò: hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp vµ c¶i t¹o c«ng th­¬ng nghiÖp t­ b¶n t­ doanh theo chñ nghÜa x· héi; quan träng nhÊt lµ vÊn ®Ò hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp.

§¶ng ta ®· l·nh ®¹o nh©n d©n, mµ ®¹i bé phËn lµ n«ng d©n lao ®éng lµm C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m thµnh c«ng. §¶ng ta ®· l·nh ®¹o nh©n d©n, mµ ®¹i bé phËn lµ n«ng d©n lao ®éng kh¸ng chiÕn th¾ng lîi. §¶ng ta ®· l·nh ®¹o nh©n d©n, mµ ®¹i bé phËn lµ n«ng d©n lao ®éng ®¸nh ®æ phong kiÕn ®Þa chñ vµ chia ruéng ®Êt cho n«ng d©n.

Song nh­ thÕ ch­a ®ñ. So víi tr­íc kia, ®êi sèng cña ®ång bµo n«ng d©n lao ®éng hiÖn nay tuy ®· ®­îc c¶i thiÖn b­íc ®Çu, nh­ng vÉn cßn khã kh¨n, thiÕu thèn. Chóng ta kh«ng thÓ ®Ó nh­ thÕ m·i. Chóng ta nhÊt ®Þnh ph¶i n©ng cao dÇn ®êi sèng cña ®ång bµo n«ng d©n. Nh­ng nÕu n«ng d©n cø lµm ¨n riªng lÎ th× ®êi sèng kh«ng thÓ n©ng cao. Muèn n©ng cao ®êi sèng th× chØ cã mét c¸ch lµ tæ chøc n«ng d©n lµm ¨n tËp thÓ tøc lµ tæ chøc n«ng d©n vµo hîp t¸c x· n«ng nghiÖp. Tæ chøc hîp t¸c x· tèt th× míi cã thÓ t¨ng gia s¶n xuÊt, thùc hµnh tiÕt kiÖm, do ®ã mµ n©ng cao dÇn ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña n«ng d©n vµ cñng cè khèi liªn minh c«ng n«ng.

MiÒn B¾c n­íc ta hiÖn ®ang tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi. NÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa cã hai ch©n lµ c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp. C«ng nghiÖp cña ta ®¹i bé phËn ®· x· héi ho¸, nh­ng n«ng nghiÖp th× nhiÒu n¬i cßn lµm ¨n riªng lÎ. Nh­ thÕ lµ hai ch©n kh«ng ®Òu nhau, kh«ng thÓ b­íc m¹nh ®­îc. V× vËy, chóng ta ph¶i hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp lµm cho n«ng nghiÖp ph¸t triÓn, lµm cho c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp tiÕn ®Òu, th× míi c¶i thiÖn tèt ®êi sèng cña nh©n d©n, ®ång thêi ®­a miÒn B¾c tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi lµm nÒn t¶ng v÷ng m¹nh cho c«ng cuéc ®Êu tranh thèng nhÊt n­íc nhµ.

V× vËy chóng ta ph¶i lµm tèt, lµm thËt tèt hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp.

HiÖn nay phong trµo tæ chøc hîp t¸c x· n«ng nghiÖp tiÕn b­íc kh¸ tèt; nh­ng nhiÒu n¬i cßn lÖch l¹c. Chóng ta ph¶i cñng cè thËt tèt c¸c tæ ®æi c«ng vµ c¸c hîp t¸c x· ®· cã, tuyªn truyÒn vµ gi¸o dôc n«ng d©n, lµm cho phong trµo ph¸t triÓn v÷ng ch¾c.

Ph¶i lµm thÕ nµo cho x· viªn trong hîp t¸c x· thu nhËp nhiÒu h¬n thu nhËp cña n«ng d©n trong tæ ®æi c«ng vµ tæ viªn trong tæ ®æi c«ng thu nhËp nhiÒu h¬n thu nhËp cña n«ng d©n cßn lµm ¨n riªng lÎ.

Nh÷ng n¬i ch­a cã hîp t¸c x· th× ph¶i cñng cè tæ ®æi c«ng thËt tèt ®Ó tiÕn lªn hîp t¸c x·.

C¸c ®Þa ph­¬ng ph¶i cè g¾ng lµm cho mçi lµng cã mét vµi hîp t¸c x· thËt tèt ®Ó lµm kiÓu mÉu cho nh÷ng hîp t¸c x· sÏ tæ chøc sau.

Trong viÖc cñng cè vµ ph¸t triÓn phong trµo ®æi c«ng vµ hîp t¸c x· ph¶i chó träng chÊt l­îng tèt, kh«ng nªn chØ chó träng con sè. Trong c«ng viÖc tæ chøc, cñng cè qu¶n lý vµ ph¸t triÓn tæ ®æi c«ng vµ hîp t¸c x·, c¸n bé ®¶ng viªn vµ ®oµn viªn thanh niªn lao ®éng ph¶i lµm g­¬ng mÉu, lµm ®Çu tµu, ph¶i chÝ c«ng v« t­, ph¶i lµm ®óng nhiÖm vô cña ng­êi céng s¶n.

Héi nghÞ Trung ­¬ng cÇn ph¶i bµn b¹c cho kü, cho s©u vµ cho tèt ®Ó ®Þnh ra ®­êng lèi, ph­¬ng ch©m vµ chÝnh s¸ch cña c«ng viÖc hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp. C¸c ®ång chÝ Trung ­¬ng, c¸c ®ång chÝ phô tr¸ch c¸c ®Þa ph­¬ng, c¸c ®ång chÝ phô tr¸ch c¸c ngµnh ph¶i chuÈn bÞ ph¸t biÓu ý kiÕn cho ®Çy ®ñ ®Ó thèng nhÊt ý kiÕn, thèng nhÊt t­ t­ëng, thèng nhÊt hµnh ®éng.

Sau Héi nghÞ nµy, chóng ta ph¶i ®éng viªn toµn §¶ng, toµn d©n lµm tèt c«ng viÖc hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp. Víi truyÒn thèng ®oµn kÕt vµ tinh thÇn h¨ng h¸i cña toµn d©n, víi quyÕt t©m cña toµn §¶ng, chóng ta nhÊt ®Þnh hoµn thµnh tèt nhiÖm vô Êy.
§äc ngµy 16-4-1959.

Tµi liÖu l­u t¹i Phßng l­u tr÷

V¨n phßng Héi ®ång ChÝnh phñ.


BµI NãI T¹I §¹I HéI LÇN THø HAI
HéI NHµ B¸O VIÖT NAM³⁴

B¸c thay mÆt §¶ng vµ ChÝnh phñ ®Õn th¨m c¸c ®ång chÝ.

Lµ mét ng­êi cã nhiÒu duyªn nî víi b¸o chÝ, B¸c nªu vµi ý kiÕn gióp c¸c c«, c¸c chó tham kh¶o:

Nãi ®Õn b¸o chÝ tr­íc hÕt ph¶i nãi ®Õn nh÷ng ng­êi lµm b¸o chÝ. C¸c c«, c¸c chó ®· cã nh÷ng ­u ®iÓm nh­ ®· ®ãng gãp vµo cuéc kh¸ng chiÕn th¾ng lîi, x©y dùng hoµ b×nh vµ ®Êu tranh thèng nhÊt Tæ quèc. NhiÒu ®ång chÝ ®· cè g¾ng lµm viÖc. GÇn ®©y, sau khi nghiªn cøu chØ thÞ cña Trung ­¬ng, c¸c ®ång chÝ ®· thÊy râ c«ng viÖc b¸o chÝ lµ rÊt quan träng vµ ®· thÊy ®­îc nh÷ng ­u ®iÓm vµ khuyÕt ®iÓm cña m×nh. Nh­ thÕ lµ tiÕn bé.

¦u ®iÓm cña c¸c c«, c¸c chó kh«ng Ýt. Nh­ng khuyÕt ®iÓm th× còng cßn nhiÒu. Trong c¸c ®ång chÝ còng cßn cã ng­êi hoÆc Ýt hoÆc nhiÒu ch­a tho¸t khái ¶nh h­ëng t­ s¶n vµ tiÓu t­ s¶n, cho nªn n¾m vÊn ®Ò chÝnh trÞ kh«ng ®­îc ch¾c ch¾n. Nãi vÒ v¨n nghÖ, B¸c thó thËt cã Ýt th× giê xem c¸c bµi v¨n nghÖ. Cã lÏ v× thÕ mµ cã lóc xem ®Õn th× thÊy c¸ch viÕt th­êng ba hoa, d©y cµ d©y muèng; vµ h×nh nh­ viÕt lµ ®Ó ®Õm dßng lÊy tiÒn, cã nh÷ng bµi nh¹t nhÏo thÕ nµo Êy. Cßn viÕt vÒ chÝnh trÞ th× kh« khan vµ cã hai c¸i tÖ: mét lµ rËp khu«n, hai lµ dïng qu¸ nhiÒu ch÷ n­íc ngoµi. C¸i bÖnh dïng ch÷ lµ phæ biÕn trong tÊt c¶ c¸c ngµnh. §¸ng lÏ b¸o chÝ ph¶i chèng l¹i c¸i bÖnh ®ã, nh­ng tr¸i l¹i, b¸o chÝ l¹i tuyªn truyÒn cho c¸i tÖ ®ã. Cè nhiªn, cã nh÷ng ch÷ kh«ng thÓ dÞch ®­îc th× ta ph¶i m­în ch÷ n­íc ngoµi. VÝ dô: nh÷ng ch÷ kinh tÕ, chÝnh trÞ, v.v., th× ta ph¶i dïng. HoÆc cã nh÷ng ch÷ nÕu dÞch ra th× mÊt c¶ ý nghÜa, nh­ ch÷ "®éc lËp". NÕu "ViÖt Nam ®éc lËp" mµ nãi "ViÖt Nam ®øng mét" th× kh«ng thÓ nghe ®­îc. Nh­ng cã nh÷ng tiÕng ta s½n cã, th× t¹i sao l¹i dïng ch÷ n­íc ngoµi. VÝ dô: v× sao kh«ng nãi "®­êng to" mµ l¹i nãi "®¹i lé", kh«ng nãi "ng­êi b¾n giái" mµ l¹i nãi "x¹ thñ", kh«ng nãi "h¸t móa" mµ l¹i "ca vò"?

Nh÷ng vÝ dô nh­ vËy nhiÒu l¾m, nhiÒu l¾m. C¸c b¸o Nh©n d©n, Thêi míi, Qu©n ®éi, v.v., ®Òu dïng ch÷ nhiÒu l¾m. Tãm l¹i, chóng ta dïng ch÷ nhiÒu qu¸, cã khi l¹i cßn dïng sai n÷a. Mong r»ng b¸o chÝ cè g¾ng söa ®æi c¸i tÖ Êy ®i. TiÕng nãi lµ mét thø cña rÊt quý b¸u cña d©n téc, chóng ta ph¶i hÕt søc gi÷ g×n lÊy nã, chí ®Ó bÖnh nãi ch÷ lÊn ¸t nã ®i.

Khoa häc ngµy cµng ph¸t triÓn, cã nh÷ng ch÷ míi mµ ta ch­a cã, th× ta ph¶i m­în. VÝ dô: ta ph¶i nãi "kil«", v× nÕu nãi "c©n", th× kh«ng ®óng nghÜa lµ 1000 gram. Song nh÷ng ch÷ dïng tiÕng ta còng ®óng nghÜa th× cø dïng tiÕng ta h¬n. Cã nh÷ng ng­êi h×nh nh­ sî nãi tiÕng ta th× nã xÊu hæ thÕ nµo Êy! Hä lµm cho c¸c ch¸u häc sinh còng bÞ l©y bÖnh nãi ch÷, nh­ "phô ®¹o", "gi¸o cô trùc quan", v.v.. ThËt lµ tai h¹i.

MÊy khuyÕt ®iÓm n÷a: sau khi nghiªn cøu chØ thÞ cña Trung ­¬ng vÒ b¸o chÝ, cã mét sè ®ång chÝ th× tiÕn bé, nh­ng còng cã mét sè v× tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ chÝnh trÞ cßn kÐm th× ®©m ra bi quan vµ muèn ®æi lµm nghÒ kh¸c. Hä kh«ng biÕt r»ng nghÒ nµo còng khã, kh«ng cã nghÒ nµo dÔ. Ph¶i cã ý chÝ tù c­êng, tù lËp, kÐm th× ph¶i cè mµ häc. Chóng ta ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó v­ît ®­îc khã kh¨n, lµm trßn nhiÖm vô. Ng­êi c¸ch m¹ng gÆp khã kh¨n th× ph¶i ®¸nh th¾ng khã kh¨n, chø kh«ng chÞu thua khã kh¨n. "Kh«ng cã viÖc g× khã, cã chÝ th× lµm nªn". C©u nãi ®ã rÊt ®óng.

Cã ng­êi chØ muèn lµm c¸i g× ®Ó "l­u danh thiªn cæ" c¬. Muèn viÕt bµi cho oai, muèn ®¨ng bµi m×nh lªn c¸c b¸o lín. C¸i ®ã còng kh«ng ®óng. Nh÷ng khuyÕt ®iÓm ®ã ®Òu do chñ nghÜa c¸ nh©n ®Î ra. Hä kh«ng thÊy r»ng: lµm viÖc g× cã Ých cho nh©n d©n, cho c¸ch m¹ng ®Òu lµ vÎ vang. BÊt kú viÖc g× mµ m×nh lµm trßn nhiÖm vô ®Òu lµ vÎ vang. Trong c¸c anh hïng, chiÕn sÜ lao ®éng cã ng­êi lµ c«ng nh©n, lµ n«ng d©n, cã ng­êi lµm thÇy thuèc, cã ng­êi ®¸nh giÆc giái... vµ cã ng­êi dän cÇu xia còng trë nªn chiÕn sÜ. Tãm l¹i, trong lao ®éng kh«ng cã nghÒ g× lµ hÌn, chØ cã l­êi biÕng míi lµ hÌn; lµm trßn nhiÖm vô th× c«ng t¸c nµo còng vÎ vang.

Nãi vÒ Héi nhµ b¸o. §ã lµ mét tæ chøc chÝnh trÞ vµ nghiÖp vô. NhiÖm vô cña Héi lµ ph¶i lµm cho héi viªn ®oµn kÕt chÆt chÏ, gióp ®ì lÉn nhau ®Ó n©ng tr×nh ®é chÝnh trÞ vµ nghiÖp vô. Cã nh­ thÕ th× Héi nhµ b¸o míi lµm trßn nhiÖm vô cña m×nh vµ nh÷ng ng­êi lµm b¸o míi phôc vô tèt nh©n d©n, phôc vô tèt c¸ch m¹ng.

Chóng ta h·y ®Æt c©u hái: B¸o chÝ ph¶i phôc vô ai? Cã ng­êi nãi ë c¸c n­íc t­ b¶n cã tù do b¸o chÝ vµ b¸o chÝ kh«ng cã giai cÊp. Nãi vËy kh«ng ®óng. VÝ dô: c¸c b¸o Ph¸p nh­ b¸o Phigar«, b¸o N­íc Ph¸p buæi chiÒu, v.v., mét mÆt nã ru ngñ nh©n d©n, chia rÏ nh©n d©n, lµm cho nh©n d©n mÊt chÝ khÝ phÊn ®Êu, mÊt tinh thÇn ®oµn kÕt giai cÊp; mÆt kh¸c, nã phôc vô giai cÊp t­ s¶n. §ã lµ nh÷ng tê b¸o chÝnh trÞ. L¹i cßn nh÷ng tê b¸o "giËt g©n", b¸o nãi vÒ ¸i t×nh, b¸o chuyªn vÒ l«i chuyÖn bÝ mËt cña nh÷ng ng­êi cã tiÒn ra ®Ó tèng tiÒn, v.v.. TÊt c¶ nh÷ng b¸o chÝ Êy ®Òu phôc vô lîi Ých cña giai cÊp bãc lét. B¸o chÝ Ph¸p cã thËt tù do kh«ng ? Kh«ng! VÝ dô b¸o Nh©n ®¹o th­êng bÞ bän thèng trÞ t×m mäi c¸ch ®Ó ph¸: nµo ph¹t tiÒn, nµo cho bän du c«n ph¸ ph¸ch, nµo lµm khã kh¨n vÒ giÊy in, nhiÒu khi b¸o bÞ tÞch thu, v.v..

B¸o chÝ cña ta th× cÇn ph¶i phôc vô nh©n d©n lao ®éng, phôc vô chñ nghÜa x· héi, phôc vô cho ®Êu tranh thùc hiÖn thèng nhÊt n­íc nhµ, cho hoµ b×nh thÕ giíi. ChÝnh v× thÕ cho nªn tÊt c¶ nh÷ng ng­êi lµm b¸o (ng­êi viÕt, ng­êi in, ng­êi söa bµi, ng­êi ph¸t hµnh, v.v.) ph¶i cã lËp tr­êng chÝnh trÞ v÷ng ch¾c. ChÝnh trÞ ph¶i lµm chñ. §­êng lèi chÝnh trÞ ®óng th× nh÷ng viÖc kh¸c míi ®óng ®­îc. Cho nªn c¸c b¸o chÝ cña ta ®Òu ph¶i cã ®­êng lèi chÝnh trÞ ®óng.

B¸o chÝ ta kh«ng ph¶i ®Ó cho mét sè Ýt ng­êi xem, mµ ®Ó phôc vô nh©n d©n, ®Ó tuyªn truyÒn gi¶i thÝch ®­êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ ChÝnh phñ, cho nªn ph¶i cã tÝnh chÊt quÇn chóng vµ tinh thÇn chiÕn ®Êu.

Môc ®Ých chung cña chóng ta lµ x©y dùng chñ nghÜa x· héi, ®Êu tranh thùc hiÖn thèng nhÊt n­íc nhµ, gi÷ g×n hoµ b×nh thÕ giíi. Nh­ng mçi tê b¸o nh­ b¸o cña n«ng d©n, b¸o cña c«ng nh©n, b¸o cña thanh niªn, b¸o cña phô n÷, v.v., nªn cã ®Æc ®iÓm cña nã, vÒ h×nh thøc th× kh«ng rËp khu«n; rËp khu«n th× b¸o nµo còng thµnh kh« khan, lµm cho ng­êi xem dÔ ch¸n.

VÒ tr¸ch nhiÖm b¸o chÝ, Lªnin cã nãi: b¸o chÝ lµ ng­êi tuyªn truyÒn, ng­êi cæ ®éng, ng­êi tæ chøc chung, ng­êi l·nh ®¹o chung. V× vËy, nhiÖm vô cña ng­êi lµm b¸o lµ quan träng vµ vÎ vang. Muèn hoµn thµnh tèt nhiÖm vô Êy th× ph¶i cè g¾ng häc tËp chÝnh trÞ, n©ng cao t­ t­ëng, ®øng v÷ng trªn lËp tr­êng giai cÊp v« s¶n; ph¶i n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸, ph¶i ®i s©u vµo nghiÖp vô cña m×nh. CÇn ph¶i lu«n lu«n cè g¾ng, mµ cè g¾ng th× nhÊt ®Þnh thµnh c«ng.

Trong nghÒ lµm b¸o, ta cã nh÷ng kinh nghiÖm cña ta, nh­ng ta còng cÇn ph¶i häc thªm kinh nghiÖm cña c¸c n­íc anh em. Muèn thÕ, th× nh÷ng ng­êi lµm b¸o Ýt nhÊt còng cÇn biÕt mét thø tiÕng n­íc ngoµi. VÝ dô: ph¶i biÕt ch÷ H¸n th× míi xem ®­îc b¸o Trung Quèc vµ häc ®­îc kinh nghiÖm cña b¸o Trung Quèc.

Trªn ®©y nãi nhiÒu vÒ ng­êi viÕt b¸o. Nh­ng trong nghÒ lµm b¸o cßn cã nhiÒu ngµnh kh¸c, nh­ ngµnh in mµ c¸c c« c¸c chó thÝch nãi ch÷ gäi lµ ngµnh "Ên lo¸t", còng rÊt quan träng. Bëi v× cã nh÷ng lóc kh«ng cÈn thËn, in thiÕu nÐt, thiÕu dÊu, hoÆc in lê mê kh«ng râ. Ng­êi viÕt bµi l¹i thÝch dïng ch÷, nh­ gäi ng­êi ®¸nh c¸ lµ "ng­ d©n", råi ng­êi in l¹i in thiÕu c¸i dÊu ë ch÷ ­ ho¸ ra "ngu d©n". §Êy chØ lµ mét vÝ dô ®Ó thÊy r»ng viÖc in còng ph¶i lµm cho tèt. ViÖc ph¸t hµnh còng rÊt quan träng. Ph¶i lµm thÕ nµo cho b¸o cã nhiÒu ng­êi xem. Gi¸ tiÒn b¸o còng cÇn ph¶i ®óng møc. Trong c«ng t¸c, ng­êi viÕt, ng­êi in, ng­êi söa bµi, ng­êi ph¸t hµnh, v.v., ®Òu ph¶i ¨n khíp víi nhau.

*

* *

C¸c b¸o ®¨ng bµi cña m×nh ®Òu lµ b¸o ph¸i "t¶", ®Òu nghÌo, kh«ng tr¶ cho m×nh ®ång tiÒn nµo. M×nh ngµy th× ®i lµm, tèi ®i mÝt tinh, tuy kh¸ vÊt v¶, nh­ng vÉn cè g¾ng viÕt ®Ó nªu téi ¸c cña bän thùc d©n.

Khi ®· biÕt viÕt b¸o, m×nh l¹i muèn viÕt tiÓu thuyÕt. Nh­ng l¹i e r»ng biÕt ch÷ T©y vâ vÏ nh­ m×nh th× viÕt tiÓu thuyÕt sao ®­îc. T×nh cê ®äc mét truyÖn ng¾n cña T«nxt«i, thÊy viÕt mét c¸ch rÊt gi¶n dÞ, dÔ hiÓu, th× cho r»ng m×nh còng viÕt ®­îc... Tõ ®ã m×nh b¾t ®Çu viÕt truyÖn ng¾n.

Lóc ®ã m×nh sèng ë khu phè c«ng nh©n nghÌo, hiÓu râ ®êi sèng cña hä, m×nh cø viÕt nh÷ng ®iÒu m¾t thÊy tai nghe. ViÕt xong ®­a ®Õn b¸o Nh©n ®¹o vµ nãi víi ®ång chÝ phô tr¸ch vÒ v¨n nghÖ: "§©y lµ lÇn ®Çu tiªn t«i thö viÕt truyÖn ng¾n, nhê ®ång chÝ xem vµ söa l¹i cho". §ång chÝ Êy xem xong råi b¶o: "§­îc l¾m, chØ cÇn söa l¹i mét vµi chç th«i". C¸ch mÊy h«m sau, thÊy chuyÖn cña m×nh ®­îc ®¨ng b¸o th× s­íng l¾m. S­íng h¬n n÷a lµ nhµ b¸o tr¶ cho 50 phr¨ng

Kinh nghiÖm häc viÕt b¸o cña B¸c lµ nh­ thÕ.

Cã mét thêi gian m×nh lµm c¶ chñ bót, chñ nhiÖm, gi÷ quü, ph¸t hµnh vµ b¸n b¸o cña tê b¸o Paria³⁵ . C¸c ®ång chÝ ng­êi thuéc ®Þa ¸- Phi viÕt bµi vµ quyªn tiÒn, cßn bao nhiªu c«ng viÖc m×nh ®Òu bao hÕt. C¸ch b¸n b¸o: b¸n cho anh em c«ng nh©n ViÖt Nam, hä kh«ng biÕt ch÷ Ph¸p, nh­ng hä vÉn thÝch mua v× hä biÕt b¸o nµy chöi T©y, mua råi hä nhê anh em c«ng nh©n Ph¸p ®äc cho hä nghe. Mét c¸ch n÷a lµ: ë Pari cã nh÷ng chç b¸n b¸o lÊy hoa hång. V× lµ ®ång chÝ víi nhau c¶, c¸c anh chÞ Êy b¸n hé cho m×nh mµ kh«ng lÊy hoa hång vµ hä b¸n ®­îc kh¸ nhiÒu. C¸c sè b¸o Paria võa ra ®Òu ®­îc Bé thuéc ®Þa Ph¸p mua gÇn hÕt. Cßn b¸o göi ®i c¸c thuéc ®Þa th× mÊy chuyÕn ®Òu bÞ tÞch thu vµ ng­êi ®­a b¸o th× bÞ b¾t bá tï. VÒ sau, nhê anh em thuû thñ Ph¸p bÝ mËt chuyÓn hé, th× kh«ng x¶y ra viÖc g×. Nh­ng råi bän thùc d©n còng dß ra. Sau cïng, ph¶i dïng ®ång hå cã chu«ng mµ göi. C¸ch göi nh­ vËy ®¾t l¾m, nh­ng b¸o ®Òu ®Õn ®­îc c¸c thuéc ®Þa.

C¸ch thø t­: trong nh÷ng cuéc mÝt tinh, m×nh ®­a b¸o ra ph¸t råi nãi: "B¸o nµy nãi cho c¸c ®ång chÝ biÕt bän thùc d©n ¸p bøc chóng t«i nh­ thÕ nµo. B¸o nµy ®Ó biÕu th«i, nh­ng ®ång chÝ nµo cã lßng gióp cho b¸o th× chóng t«i c¶m ¬n". KÕt qu¶ lµ: nÕu ®em b¸n th× 100 tê b¸o ®­îc 5 phr¨ng, nh­ng "biÕu kh«ng" th× cã khi ®­îc tíi 10, 15 phr¨ng. V× anh em c«ng nh©n cã mét, hai xu hoÆc mét, hai phr¨ng còng cho c¶.

Khi ®i qua Liªn X«, ®ång chÝ L. phãng viªn tê b¸o TiÕng cßi b¶o m×nh viÕt bµi vµ dÆn ph¶i viÕt râ sù thËt: viÖc ®ã ai lµm, ë ®©u, ngµy th¸ng nµo, v.v. vµ ph¶i viÕt ng¾n gän. C¸ch ®Êy mÊy n¨m, m×nh trë l¹i Liªn X«. §ång chÝ L. l¹i b¶o m×nh viÕt. Nh­ng L. l¹i b¶o: chí viÕt kh« khan qu¸. Ph¶i viÕt cho v¨n ch­¬ng. V× ngµy tr­íc kh¸c, ng­êi ®äc b¸o chØ muèn biÕt nh÷ng viÖc thËt. Cßn b©y giê kh¸c, sinh ho¹t ®· cao h¬n, ng­êi ta thÊy hay, thÊy l¹, thÊy v¨n ch­¬ng th× míi thÝch ®äc.

Khi ®Õn Hoa Nam, m×nh l¹i tËp viÕt b¸o Trung Quèc. Mçi lÇn viÕt xong, m×nh söa ®i söa l¹i mÊy lÇn råi míi göi ®Õn Cøu vong nhËt b¸o ³⁶ ... ThÊy bµi m×nh ®· ®­îc ®¨ng, l¹i ®­îc ®ãng khung, ®iÒu ®ã khuyÕn khÝch m×nh tiÕp tôc viÕt. Nãi tãm l¹i, m×nh ph¶i häc tËp kh«ng ngõng vµ ph¶i lu«n lu«n khiªm tèn.

§Õn ngµy ViÖt Nam thanh niªn c¸ch m¹ng ®ång chÝ Héi ra tê b¸o Thanh niªn³⁷ th× m×nh l¹i häc viÕt tiÕng ta. Lóc Êy, vÊn ®Ò khã kh¨n lµ lµm thÕ nµo ®Ó göi b¸o vÒ n­íc cho ®Õn tay ng­êi ®äc.

N¨m 1941, bÝ mËt vÒ n­íc. Theo lêi d¹y cña Lªnin lµ: tê b¸o lµ c«ng cô tuyªn truyÒn, cæ ®éng, tæ chøc vµ l·nh ®¹o. Cho nªn m×nh cè g¾ng ra mét tê b¸o³⁸ ngay vµ ph¶i lµm rÊt bÝ mËt v× lu«n lu«n cã mËt th¸m cña Ph¸p, NhËt vµ B¶o §¹i r×nh mß. §iÒu kiÖn sinh ho¹t th× b÷a ®ãi, b÷a no. Lµm b¸o th× ph¶i cã ®¸ in. MÊy ®ång chÝ ®· ®i lÊy trém nh÷ng tÊm bia ®¸ råi mµi mÊt mÊy ngµy míi thµnh b¶n in. In th× ph¶i viÕt ch÷ tr¸i lªn ®¸, thÕ lµ cã mét ®ång chÝ ph¶i h× hôc häc tËp viÕt ch÷ tr¸i. MÊy sè b¸o ®Çu, ba bèn anh em cïng lµm, nh­ng in cø toe toÐt, chØ in ®­îc Ýt vµ xÊu xÝ. Nh­ng vÒ sau cø tiÕn bé dÇn, mçi lÇn in ®­îc gÇn 300 sè. Ph¶i ®Æt bia ®¸ "nhµ in" ë ba chç kh¸c nhau. Khi ®éng chç nµy th× ch¹y ®Õn chç kh¸c mµ in vµ b¸o vÉn ra ®óng kú. §Þch chÞu kh«ng lµm g× ®­îc.

VÊn ®Ò giÊy còng gay. Lóc bÊy giê ai mua nhiÒu giÊy, ®Þch còng nghi vµ theo dâi. C¸c chÞ em mçi ng­êi ®i chî mua n¨m, m­êi tê, nãi dèi lµ mua cho con ch¸u häc, råi gãp l¹i ®Ó in b¸o.

In b¶n ®¸, muèn söa ch÷ th× ph¶i dïng axÝt. Mµ axÝt th× mua ®©u ®­îc? Cã ®ång chÝ nghÜ ra c¸ch dïng chanh thay cho axÝt, chÞ em l¹i gióp mua chanh ®Ó ñng hé b¸o.

Cßn viÖc ph¸t hµnh: ®Ó b¸o ë c¸c hang ®¸ bÝ mËt. C¸c ®ång chÝ phô tr¸ch c¬ së ViÖt Minh cø ®Õn ®ã mµ lÊy. B¸o b¸n h¼n hoi, chø kh«ng biÕu.

ThÕ lµ mäi viÖc ®Òu dùa vµo quyÕt t©m cña m×nh, dùa vµo lùc l­îng vµ s¸ng kiÕn cña quÇn chóng.

§ång bµo ®Þa ph­¬ng rÊt thÝch ®äc b¸o, v× b¸o viÕt ®iÒu g× còng thÊm thÝa víi hä. §ång bµo cßn tù ®éng tæ chøc nh÷ng tæ ®äc b¸o vµ bÝ mËt ®­a tin tøc cho b¸o. §ång bµo l¹i t×m mäi c¸ch tuyªn truyÒn cho lÝnh dâng ®äc b¸o ®Ó lµm "binh vËn".

*

* *

KÕt luËn: kinh nghiÖm cña 40 n¨m lµ kh«ng sî khã, cã quyÕt t©m. Kh«ng biÕt th× ph¶i cè g¾ng häc, mµ cè g¾ng häc th× nhÊt ®Þnh häc ®­îc. B©y giê c¸c c«, c¸c chó cã ®iÒu kiÖn häc tËp dÔ dµng h¬n B¸c tr­íc kia. Mong c¸c c«, c¸c chó cè g¾ng vµ tiÕn bé!

S¸ch Hå ChÝ Minh: VÒ c«ng t¸c

Hµ Néi, 1971, tr.40-49.

Thay mÆt Trung ­¬ng §¶ng vµ nh©n danh lµ mét ®¶ng viªn ë Hµ Néi, t«i ph¸t biÓu mét sè ý kiÕn víi Héi nghÞ:

Thñ ®« Hµ Néi ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó trë thµnh mét Thñ ®« x· héi chñ nghÜa. Muèn nh­ thÕ th× mçi mét xÝ nghiÖp, mçi mét ®¬n vÞ bé ®éi, mçi mét tr­êng häc, mçi mét ®­êng phè, mçi mét c¬ quan vµ mçi mét n«ng th«n ë ngo¹i thµnh ph¶i thµnh mét ph¸o ®µi cña chñ nghÜa x· héi.

Hµ Néi cÇn ph¶i cñng cè vµ ph¸t triÓn §¶ng, §oµn Thanh niªn Lao ®éng vµ c«ng ®oµn. §¶ng bé Hµ Néi cÇn ph¸t triÓn thªm thµnh phÇn c«ng nh©n, n«ng d©n, lao ®éng trÝ ãc vµ phô n÷ vµo §¶ng.

Sè ®¶ng viªn c«ng nh©n cßn Ýt, trong khi ®ã Hµ Néi ph¶i trë thµnh Thñ ®« mét n­íc x· héi chñ nghÜa, n¬i cã nhiÒu xÝ nghiÖp tËp trung c«ng nh©n.

C¸c xÝ nghiÖp ë Hµ Néi cã gÇn 6.500 anh hïng, chiÕn sÜ thi ®ua vµ lao ®éng xuÊt s¾c. NÕu §¶ng bé Hµ Néi chó ý gÇn gòi, gi¸o dôc vµ gióp ®ì anh chÞ em ®ã th× ch¾c ch¾n cã thÓ ph¸t triÓn ®­îc mét bé phËn kh«ng ph¶i lµ nhá vµo §¶ng.

Sè phô n÷ lµ ®¶ng viªn còng cßn rÊt Ýt, cÇn ph¸t triÓn thªm. Tãm l¹i, cÇn cñng cè vµ ph¸t triÓn §¶ng - cè nhiªn lµ thËn träng - thµnh phÇn c«ng nh©n, n«ng d©n, phô n÷, ®ång thêi còng chó ý ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kh¸c nh­ lao ®éng trÝ ãc.

Muèn ®Èy m¹nh mäi mÆt c«ng t¸c: c¶i tiÕn qu¶n lý xÝ nghiÖp, x©y dùng c¸c tæ ®æi c«ng vµ hîp t¸c x· ë ngo¹i thµnh, ch¨m sãc gi¸o dôc thiÕu nhi, vÖ sinh yªu n­íc, v.v., th× mçi c¸n bé, ®¶ng viªn, ®oµn viªn thanh niªn lao ®éng ph¶i cã ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, ph¶i thùc hiÖn cÇn kiÖm liªm chÝnh, chÝ c«ng v« t­, ph¶i lÊy phª b×nh vµ tù phª b×nh mµ tiªu diÖt chñ nghÜa c¸ nh©n vµ båi d­ìng chñ nghÜa tËp thÓ. §¶ng viªn, ®oµn viªn bÊt cø ë ®©u, bÊt cø lµm c«ng viÖc g×, ph¶i thËt g­¬ng mÉu. §¶ng bé Hµ Néi ph¶i lµm g­¬ng mÉu cho c¸c ®¶ng bé kh¸c. §¶ng bé Hµ Néi g­¬ng mÉu sÏ gãp phÇn ®­a miÒn B¾c tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi, lµm c¬ së v÷ng m¹nh ®Êu tranh giµnh thèng nhÊt n­íc nhµ.

S¸ch B¸c Hå víi nh©n d©n

Hµ Néi, 1970, tr.81-82.

§­îc tin §¹i héi lÇn thø ba cña Nh©n d©n chÝnh trÞ hiÖp th­¬ng Trung Quèc ®· cö ®ång chÝ lµm Chñ tÞch danh dù, t«i rÊt sung s­íng thay mÆt ChÝnh phñ n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ, MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam, §¶ng Lao ®éng vµ nh©n d©n ViÖt Nam vµ nh©n danh c¸ nh©n t«i, kÝnh göi ®Õn ®ång chÝ lêi chµo mõng th©n ¸i vµ nhiÖt liÖt nhÊt.

KÝnh chóc ®ång chÝ lu«n lu«n m¹nh khoÎ ®Ó l·nh ®¹o nh©n d©n Trung Quèc anh em thu nhiÒu th¾ng lîi to lín vµ rùc rì trong sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi.
Hµ Néi, ngµy 29 th¸ng 4 n¨m 1959

Chñ tÞch

n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ

Hå CHÝ MINH

ngµy 30-4-1959.

Nh©n dÞp ®ång chÝ ®­îc cö lµm Chñ tÞch n­íc Céng hoµ Nh©n d©n Trung Hoa, thay mÆt ChÝnh phñ n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ, §¶ng Lao ®éng, nh©n d©n ViÖt Nam vµ nh©n danh c¸ nh©n t«i, t«i rÊt sung s­íng göi ®Õn ®ång chÝ Chñ tÞch lêi chµo mõng th©n thiÕt vµ nhiÖt liÖt nhÊt.

Trªn thÕ giíi ngµy nay, n­íc Céng hoµ Nh©n d©n Trung Hoa lµ mét lùc l­îng vÜ ®¹i, mét nguån cæ vò to lín, mét tÊm g­¬ng s¸ng chãi cho c¶ loµi ng­êi tiÕn bé. Trong mÆt trËn x· héi chñ nghÜa hïng m¹nh, ®øng ®Çu lµ Liªn X« vÜ ®¹i, n­íc Céng hoµ Nh©n d©n Trung Hoa ®ang tiÕn m¹nh trong cao trµo nh¶y vät x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ ®· gãp phÇn to lín trong sù nghiÖp b¶o vÖ hoµ b×nh thÕ giíi.

Chóng t«i rÊt biÕt ¬n §¶ng Céng s¶n, ChÝnh phñ vµ nh©n d©n Trung Quèc lu«n lu«n lµ ng­êi b¹n chiÕn ®Êu chÝ t×nh trong cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña nh©n d©n ViÖt Nam. Sù gióp ®ì kh¶ng kh¸i cña ChÝnh phñ vµ nh©n d©n n­íc Céng hoµ Nh©n d©n Trung Hoa ®èi víi n­íc chóng t«i, biÓu hiÖn mét tinh thÇn quèc tÕ v« s¶n cao quý, mét t×nh h÷u nghÞ th¾m thiÕt gi÷a nh©n d©n hai n­íc chóng ta.

Nh©n d©n ViÖt Nam chóng t«i ®Òu hiÓu r»ng ®ång chÝ lµ mét vÞ l·nh tô ®­îc nh©n d©n Trung Quèc yªu quý vµ còng lµ mét ng­êi b¹n kÝnh mÕn cña nh©n d©n ViÖt Nam.

T«i tin ch¾c r»ng n­íc Céng hoµ Nh©n d©n Trung Hoa d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n Trung Quèc, cña ®ång chÝ Mao Tr¹ch §«ng vµ cña ®ång chÝ nhÊt ®Þnh sÏ thu ®­îc nh÷ng th¾ng lîi míi trong c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ tin ch¾c r»ng t×nh h÷u nghÞ hîp t¸c gi÷a hai n­íc chóng ta sÏ ngµy cµng ®­îc cñng cè vµ ph¸t triÓn.

Xin chóc ®ång chÝ lu«n lu«n m¹nh khoÎ.
Hµ Néi, ngµy 29 th¸ng 4 n¨m 1959

Chñ tÞch

n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ

Hå CHÝ MINH

ngµy 30-4-1959.

Nh©n dÞp Bµ ®­îc cö nhËn chøc Phã Chñ tÞch n­íc Céng hoµ Nh©n d©n Trung Hoa, t«i xin göi tíi Bµ lêi chóc mõng nhiÖt liÖt.

Xin chóc Bµ lu«n lu«n m¹nh khoÎ vµ thu ®­îc nhiÒu th¾ng lîi trong c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë Trung Quèc vµ b¶o vÖ hoµ b×nh thÕ giíi.
Hµ Néi, ngµy 29 th¸ng 4 n¨m 1959

Hå CHÝ MINH

ngµy 30-4-1959.