§IÖN MõNG NGµY SINH CHñ TÞCH a.N¤VèTNI

Nh©n dÞp sinh nhËt lÇn thø 55 cña ®ång chÝ, t«i kÝnh göi ®ång chÝ lêi chóc mõng th©n ¸i vµ tèt ®Ñp nhÊt.

KÝnh chóc ®ång chÝ m¹nh khoÎ ®Ó l·nh ®¹o §¶ng, ChÝnh phñ vµ nh©n d©n TiÖp Kh¾c anh em ®¹t ®­îc nhiÒu th¾ng lîi to lín h¬n n÷a trong c«ng cuéc hoµn thµnh x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë TiÖp Kh¾c vµ ®Êu tranh b¶o vÖ hoµ b×nh ë ch©u ¢u vµ thÕ giíi.

Chµo th©n ¸i,

Hå CHÝ MINH

ngµy 11-12-1959.

TI£U CHUÈN CñA NG¦êI §¶NG VI£N

HiÖn nay c¸c chi bé (ë c¸c xÝ nghiÖp, c«ng tr­êng, c¬ quan, bé ®éi, tr­êng häc, nhµ th­¬ng, khu phè, n«ng th«n...) ®Òu ®ang chÊp hµnh chØ thÞ cña Trung ­¬ng vÒ c«ng viÖc ph¸t triÓn §¶ng.

§Ó ®¹t kÕt qu¶ tèt, chóng ta ph¶i n¾m v÷ng vµ lµm ®óng ®iÒu nµy: Khi ph¸t triÓn §¶ng cÇn ph¶i chän läc rÊt cÈn thËn, ph¶i xem träng chÊt l­îng quyÕt kh«ng nªn lµm mét c¸ch å ¹t, kh«ng nªn tham nhiÒu.

Khi kÕt n¹p mçi mét ®¶ng viªn míi, cÇn ph¶i dùa vµo s¸u tiªu chuÈn cña ng­êi ®¶ng viªn.

S¸u tiªu chuÈn Êy lµ:

1- Suèt ®êi kiªn quyÕt phÊn ®Êu cho chñ nghÜa x· héi, chñ nghÜa céng s¶n.

2- RÌn luyÖn t­ t­ëng v« s¶n, söa ch÷a t­ t­ëng sai lÇm. Kiªn quyÕt ®øng h¼n trªn lËp tr­êng giai cÊp c«ng nh©n, kh«ng ®øng ch©n trong ch©n ngoµi.

3- §Æt lîi Ých cña §¶ng lªn trªn hÕt, tr­íc hÕt. BiÕt ®em lîi Ých riªng cña c¸ nh©n phôc tïng lîi Ých chung cña c¸ch m¹ng.

4- TuyÖt ®èi chÊp hµnh nghÞ quyÕt vµ kû luËt cña §¶ng.

5- Liªn hÖ chÆt chÏ víi quÇn chóng.

6- Lu«n lu«n cè g¾ng häc tËp; thËt thµ tù phª b×nh vµ thµnh khÈn phª b×nh ®ång chÝ m×nh.

§ã lµ mÊy tiªu chuÈn rÊt cÇn thiÕt ®Ó xøng ®¸ng lµ ng­êi ®¶ng viªn.

§¶ng viªn tèt th× §¶ng míi m¹nh. §¶ng m¹nh th× míi lµm trän nhiÖm vô nÆng nÒ nh­ng rÊt vÎ vang lµ: L·nh ®¹o nh©n d©n x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë miÒn B¾c lµm nÒn t¶ng v÷ng ch¾c ®Ó thùc hiÖn thèng nhÊt n­íc nhµ, x©y dùng mét n­íc ViÖt Nam hoµ b×nh, thèng nhÊt, ®éc lËp, d©n chñ vµ giµu m¹nh.

ngµy 9-12-1959.

I- BÞ ®Õ quèc, phong kiÕn, t­ s¶n m¹i b¶n vµ c¸c giai cÊp bãc lét kh¸c ¸p bøc, n«ng d©n lao ®éng ViÖt Nam cã nhiÖt t×nh c¸ch m¹ng rÊt cao. Trong c¸ch m¹ng d©n téc - d©n chñ nh©n d©n, n«ng d©n lao ®éng ®· h¨ng h¸i theo §¶ng, theo giai cÊp c«ng nh©n; trong c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, n«ng d©n lao ®éng vÉn lµ b¹n ®ång minh tin cËy nhÊt cña giai cÊp c«ng nh©n. ChØ trong gÇn hai n¨m, ngãt 45% n«ng d©n lao ®éng toµn miÒn B¾c ®· tù gi¸c, tù nguyÖn vµo hîp t¸c x· s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Th¸i ®é ®ã ®èi víi c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ mÆt chñ yÕu cña n«ng d©n lao ®éng miÒn B¾c. §ã còng lµ mÆt chñ yÕu cña n«ng d©n x· viªn. Ng­êi n«ng d©n x· viªn nãi chung lµ ng­êi n«ng d©n tiªn tiÕn, ®i ®Çu c¾m ngän cê hång x· héi chñ nghÜa ë n«ng th«n. Tõ khi vµo hîp t¸c x·, tr×nh ®é gi¸c ngé cña hä ®­îc n©ng lªn thªm mét b­íc. Tuy nhiªn, cÇn nhËn r»ng ng­êi x· viªn h«m nay cßn mang rÊt nhiÒu dÊu vÕt cña ng­êi n«ng d©n c¸ thÓ h«m qua. Mét thêi gian ng¾n s¶n xuÊt theo lèi tËp thÓ ch­a thÓ xo¸ bá ngay ®­îc tËp qu¸n sinh ho¹t, tËp qu¸n canh t¸c, ý thøc t­ h÷u ®· cã tõ hµng ngh×n n¨m. H¬n n÷a, quan hÖ s¶n xuÊt ë hÇu hÕt c¸c hîp t¸c x· n«ng nghiÖp hiÖn nay lµ quan hÖ s¶n xuÊt nöa x· héi chñ nghÜa, thu nhËp cña ng­êi x· viªn gåm mét phÇn lµ hoa lîi ruéng ®Êt, mét phÇn lµ c«ng lao ®éng. Thùc tÕ kh¸ch quan ®ã kh«ng thÓ kh«ng t¸c ®éng

II- ViÖc tiÕp tôc n©ng cao gi¸c ngé x· héi chñ nghÜa lµ rÊt cÇn thiÕt. C«ng t¸c t­ t­ëng, c«ng t¸c chÝnh trÞ trong hîp t¸c x· ph¶i ®­îc coi lµ c«ng t¸c hµng ®Çu, nhÊt lµ khi c¬ së vËt chÊt vµ kü thuËt cña hîp t¸c x· cßn nhá bÐ. NghÞ quyÕt cña Héi nghÞ Trung ­¬ng lÇn thø 16 ghi râ: "Trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn hîp t¸c x· s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, cÇn ph¶i ®Æc biÖt chó träng c«ng t¸c gi¸o dôc chÝnh trÞ vµ t­ t­ëng nh»m n©ng cao kh«ng ngõng tr×nh ®é gi¸c ngé x· héi chñ nghÜa cho x· viªn, n©ng cao ý thøc lao ®éng tËp thÓ vµ tinh thÇn thi ®ua yªu n­íc, n©ng cao tinh thÇn lµm chñ hîp t¸c x·, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ ý thøc kû luËt cña x· viªn, n©ng cao tinh thÇn ®oµn kÕt, gióp ®ì lÉn nhau, kh¾c phôc hiÖn t­îng xÝch mÝch, suy tÞ, thiÕu ®oµn kÕt trong hîp t¸c x·, kh¾c phôc t­ t­ëng c¸ nh©n, b¶o thñ, û l¹i. Ph¶i gi¸o dôc cho c¸n bé hîp t¸c x· tinh thÇn chÝ c«ng v« t­, t¸c phong d©n chñ, ®ång thêi gi¸o dôc cho x· viªn biÕt coi c«ng viÖc cña hîp t¸c x· nh­ c«ng viÖc cña nhµ m×nh vµ ai nÊy ®Òu ph¶i thùc hµnh khÈu hiÖu cÇn kiÖm x©y dùng hîp t¸c x·. Ph¸t huy tinh thÇn tÝch cùc vµ s¸ng t¹o cña c¸c x· viªn, ®éng viªn tinh thÇn d¸m nãi, d¸m nghÜ, d¸m lµm ®èi víi mäi c«ng viÖc

TiÕp tôc n©ng cao gi¸c ngé x· héi chñ nghÜa cho x· viªn lªn mét b­íc lµ cñng cè lßng tin cña x· viªn ë lèi lµm ¨n tËp thÓ, tÝnh h¬n h¼n cña hîp t¸c x·, sù tÊt th¾ng cña chñ nghÜa x· héi. CÇn lµm cho x· viªn thÊy râ phÊn ®Êu cho hîp t¸c x· t¨ng s¶n xuÊt lµ phÊn ®Êu cho chñ nghÜa x· héi. Chñ nghÜa x· héi kh«ng ph¶i lµ c¸i g× cao xa mµ cô thÓ lµ ý thøc lao ®éng tËp thÓ, ý thøc kû luËt, tinh thÇn thi ®ua yªu n­íc, t¨ng s¶n xuÊt cho hîp t¸c x·, t¨ng thu nhËp cho x· viªn, tinh thÇn ®oµn kÕt t­¬ng trî, tinh thÇn d¸m nghÜ, d¸m nãi, d¸m lµm, kh«ng sî khã, ý thøc cÇn kiÖm.

ViÖc n©ng cao tinh thÇn lµm chñ hîp t¸c x· cho x· viªn lµ rÊt cÇn thiÕt v× ng­êi x· viªn míi cßn mang nhiÒu tµn tÝch cña ng­êi n«ng d©n c¸ thÓ, t­ h÷u. NhÊt thiÕt ph¶i lµm cho x· viªn thÊy râ lîi Ých hîp t¸c x· vµ lîi Ých x· viªn lµ nhÊt trÝ. S¶n xuÊt cña hîp t¸c x· gi¶m th× thu nhËp cña x· viªn kh«ng thÓ t¨ng. Hîp t¸c x· phån vinh th× ®êi sèng x· viªn ®­îc c¶i thiÖn. Do ®ã, ra søc ch¨m lo lîi Ých cña hîp t¸c x·, cÇn kiÖm x©y dùng hîp t¸c x·, ph¶n ®èi th¸i ®é "cha chung kh«ng ai khãc" lµ ph¸t huy tinh thÇn lµm cho hîp t¸c x· vµ ®ång thêi lµ tÝch cùc phÊn ®Êu c¶i thiÖn ®êi sèng cho m×nh.

CÇn th«ng qua viÖc b¸n thãc vµ c¸c n«ng s¶n kh¸c cho Nhµ n­íc mµ lµm cho x· viªn thÊy lîi Ých x· viªn, lîi Ých hîp t¸c x· vµ lîi Ých Nhµ n­íc lµ nhÊt trÝ. §iÓm nµy còng lµ mét néi dung cÇn thiÕt cña viÖc n©ng cao gi¸c ngé x· héi chñ nghÜa cho x· viªn.

HiÖn t­îng thiÕu ®oµn kÕt, suy tÞ gi÷a c¸c x· viªn trong hîp t¸c x· lµ mét hiÖn t­îng kh¸ phæ biÕn, v× chÕ ®é c¸ nh©n chiÕm h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt tr­íc ®©y chia rÏ ng­êi víi ng­êi. Hîp t¸c x· lµ chÕ ®é tËp thÓ chiÕm h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt, ®oµn kÕt ng­êi víi ng­êi. Do ®ã cÇn lµm cho x· viªn thÊy râ sù kh¸c nhau gi÷a hai chÕ ®é, thÊy râ lîi Ých cña c¸c x· viªn g¾n bã víi nhau trong hîp t¸c x·. §ång thêi cÇn tiÕp tôc gi¸o dôc x· viªn ®oµn kÕt víi bµ con n«ng d©n lao ®éng ch­a vµo hîp t¸c x· theo ®óng tinh thÇn "ng­êi ®i tr­íc r­íc ng­êi ®i sau".

§èi víi c¸n bé qu¶n trÞ hîp t¸c x·, cÇn nªu cao tinh thÇn xung phong g­¬ng mÉu, chÝ c«ng v« t­, liªm khiÕt, rÌn luyÖn t¸c phong d©n chñ, mäi viÖc ®Òu lµm theo ®­êng lèi quÇn chóng, kh¾c phôc bÖnh quan liªu, mÖnh lÖnh, h¸ch dÞch, ®éc ®o¸n. CÇn gi¸o dôc cho c¸n bé hîp t¸c x· tinh thÇn b×nh ®¼ng ®èi víi x· viªn.

Ph­¬ng ph¸p tiÕn hµnh ®ît cñng cè vÒ t­ t­ëng trong hîp t¸c x· nªn lµm theo c¸ch gi¸o dôc thuyÕt phôc, gióp ®ì lÉn nhau. Nªn th«ng qua viÖc tæng kÕt vô mïa, s¬ kÕt s¶n xuÊt §«ng - Xu©n, rót kinh nghiÖm x©y dùng vµ ph¸t triÓn hîp t¸c x· mµ tiÕn hµnh.
L.T.
S¸ch Hå ChÝ Minh Toµn tËp,

xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt,

Nxb. Sù thËt, Hµ Néi,

1989, t.8, tr.543-547.

Muèn x©y dùng chñ nghÜa x· héi th× ph¶i t¨ng gia s¶n xuÊt.

Muèn t¨ng gia s¶n xuÊt tèt th× ph¶i cã kü thuËt c¶i tiÕn.

Muèn sö dông tèt kü thuËt th× ph¶i cã v¨n hãa.

V× vËy c«ng viÖc bæ tóc v¨n hãa lµ cùc kú cÇn thiÕt.

C«ng viÖc bæ tóc v¨n hãa ®èi víi ng­êi d¹y vµ ng­êi häc ®Òu cã khã kh¨n hoÆc Ýt hoÆc nhiÒu. Nh­ng víi quyÕt t©m vµ tinh thÇn x· héi chñ nghÜa th× khã kh¨n g× còng kh¾c phôc ®­îc vµ bæ tóc v¨n hãa nhÊt ®Þnh sÏ thµnh c«ng.

Chóc c¸c b¹n cè g¾ng thi ®ua vµ thu ®­îc nhiÒu th¾ng lîi.
Chµo th©n ¸i

Ngµy 17 th¸ng 12 n¨m 1959

Hå CHÝ MINH

l­u t¹i ViÖn Hå ChÝ Minh.

T«i xin thay mÆt Trung ­¬ng §¶ng vµ ChÝnh phñ nhiÖt liÖt chµo mõng c¸c vÞ.

Trong lóc nµy, toµn d©n ta ë miÒn B¾c, tõ thµnh thÞ ®Õn n«ng th«n, c¸c nhµ m¸y, c¸c c«ng tr­êng, c¸c hîp t¸c x·, c¸c ®¬n vÞ bé ®éi, c¸c c¬ quan, c¸c tr­êng häc... ®ang h¨ng h¸i ®Èy m¹nh phong trµo thi ®ua yªu n­íc vµ ®· cã kÕt qu¶ tèt.

T«i xin thay mÆt Quèc héi göi lêi th©n ¸i khen ngîi ®ång bµo ta.

§ång bµo ta ë miÒn Nam ®ang ®oµn kÕt chÆt chÏ, ®Êu tranh anh dòng chèng chÕ ®é ®éc tµi ph¸t xÝt. T«i xin thay mÆt Quèc héi göi lêi chµo th©n ¸i ®Õn toµn thÓ ®ång bµo miÒn Nam.
§äc ngµy 18-12-1959.

B¸o Nh©n d©n, sè 2103,

ngµy 19-12-1959.

Trong Kú häp lÇn thø 6, Quèc héi ®· quyÕt ®Þnh söa ®æi HiÕn ph¸p n¨m 1946⁴² vµ thµnh lËp mét Ban dù th¶o HiÕn ph¸p söa ®æi ®Ó tr×nh Quèc héi.

C«ng viÖc dù th¶o b¶n HiÕn ph¸p söa ®æi lµ mét qu¸ tr×nh lµm viÖc l©u dµi, chuÈn bÞ vµ nghiªn cøu kü l­ìng. Sau khi lµm xong b¶n dù th¶o ®Çu tiªn, th¸ng 7 n¨m 1958, chóng t«i ®· ®­a b¶n ®ã ra th¶o luËn trong c¸c c¸n bé trung cÊp vµ cao cÊp thuéc c¸c c¬ quan qu©n, d©n, chÝnh, §¶ng. Sau ®ît th¶o luËn nµy, b¶n dù th¶o ®· ®­îc chØnh lý l¹i vµ ngµy 1 th¸ng 4 n¨m 1959 ®em c«ng bè ®Ó toµn d©n th¶o luËn vµ gãp ý kiÕn x©y dùng. Cuéc th¶o luËn nµy lµm trong 4 th¸ng liÒn. T¹i kh¾p c¸c n¬i, trong c¸c c¬ quan, xÝ nghiÖp, tr­êng häc vµ c¸c tæ chøc kh¸c cña nh©n d©n, ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n, viÖc nghiªn cøu vµ th¶o luËn dù th¶o HiÕn ph¸p tiÕn hµnh s«i næi vµ ®· trë thµnh mét phong trµo quÇn chóng réng r·i cã ®ñ c¸c tÇng líp nh©n d©n tham gia. Trªn c¸c b¸o chÝ, viÖc th¶o luËn còng s«i næi vµ phong phó. Ban söa ®æi HiÕn ph¸p ®· nhËn ®­îc nhiÒu th­ ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸ nh©n vµ tËp thÓ, trong ®ã cã nh÷ng th­ cña ®ång bµo miÒn Nam th©n mÕn vµ cña kiÒu bµo ë n­íc ngoµi.

Nh÷ng ý kiÕn cña nh©n d©n ®ãng gãp ®· ®­îc Ban söa ®æi HiÕn ph¸p nghiªn cøu vµ th¶o luËn kü cµng vµ trªn c¬ së cña viÖc nghiªn cøu vµ th¶o luËn Êy, chóng t«i ®· chØnh lý l¹i b¶n dù th¶o mét lÇn n÷a.

Thay mÆt Ban söa ®æi HiÕn ph¸p, t«i xin tr×nh bµy tr­íc Quèc héi b¶n b¸o c¸o vÒ dù th¶o HiÕn ph¸p nh­ sau:

I
ý NGHÜA QUAN TRäNG CñA
B¶N HIÕN PH¸P SöA §æI

Tæ quèc ViÖt Nam cña chóng ta ®· ®­îc x©y dùng tr¶i qua hµng ngµn n¨m lao ®éng cÇn cï vµ ®Êu tranh anh dòng cña nh©n d©n ta.

Gi÷a thÕ kû thø XIX, ®Õ quèc Ph¸p b¾t ®Çu x©m l­îc n­íc ta. Bän vua quan phong kiÕn ®· ®Çu hµng giÆc ngo¹i x©m vµ b¸n n­íc ta cho ®Õ quèc Ph¸p. Trong gÇn mét thÕ kû, ®Õ quèc Ph¸p ®· c©u kÕt víi giai cÊp phong kiÕn ®Ó thèng trÞ n­íc ta mét c¸ch v« cïng tµn b¹o. Ngay tõ lóc ®Çu, nh©n d©n ta ®· ®øng lªn chèng ®Õ quèc Ph¸p, ®Ó giµnh l¹i ®éc lËp d©n téc. Nhê tinh thÇn hy sinh chiÕn ®Êu cña nh©n d©n ta mµ phong trµo gi¶i phãng d©n téc ®· ph¸t triÓn kh«ng ngõng. Nh­ng sau gÇn nöa thÕ kû, ¸ch thèng trÞ cña ®Õ quèc vµ phong kiÕn vÉn ch­a bÞ ®¸nh ®æ, n­íc ta ch­a giµnh ®­îc ®éc lËp.

Trong t×nh h×nh ®ã, C¸ch m¹ng Th¸ng M­êi Nga bïng næ vµ th¾ng lîi vÎ vang. Liªn bang X«viÕt ®­îc thµnh lËp. HÖ thèng thuéc ®Þa cña chñ nghÜa ®Õ quèc b¾t ®Çu sôp ®æ. Liªn X« ®em l¹i cho c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc mét kiÓu mÉu cña mèi quan hÖ b×nh ®¼ng gi÷a c¸c d©n téc. C¸c d©n téc bÞ ¸p bøc trªn thÕ giíi thÊy r»ng chØ cã dùa vµo phong trµo c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, ®i theo ®­êng lèi cña giai cÊp c«ng nh©n th× míi ®¸nh ®æ ®­îc bän ®Õ quèc ®Ó giµnh l¹i ®éc lËp d©n téc hoµn toµn vµ b×nh ®¼ng thËt sù gi÷a c¸c d©n téc. C¸ch m¹ng Th¸ng M­êi Nga ®· g¾n liÒn phong trµo c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa víi phong trµo c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc trong mét mÆt trËn chung chèng chñ nghÜa ®Õ quèc.

ë ViÖt Nam ta, tõ sau cuéc ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, giai cÊp t­ s¶n d©n téc vµ tiÓu t­ s¶n ®· kh«ng ®­a ®­îc phong trµo gi¶i phãng d©n téc ®Õn th¾ng lîi. Giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam ®· ®em ¸nh s¸ng C¸ch m¹ng Th¸ng M­êi soi tá cho con ®­êng c¸ch m¹ng ViÖt Nam. N¨m 1930, §¶ng Céng s¶n §«ng D­¬ng, chÝnh ®¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n thµnh lËp, ®· v¹ch râ c¸ch m¹ng ViÖt Nam tr¶i qua hai giai ®o¹n: c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ vµ c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. LÇn ®Çu tiªn c¸ch m¹ng ViÖt Nam cã mét C­¬ng lÜnh chÝnh trÞ toµn diÖn do §¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n ®Ò ra. C¸ch m¹ng ViÖt Nam tõ ®ã ®­îc giai cÊp c«ng nh©n vµ chÝnh ®¶ng cña nã thèng nhÊt l·nh ®¹o, ®· ph¸t triÓn nhanh chãng vµ v÷ng ch¾c.

X«viÕt NghÖ - TÜnh n¨m 1930 vµ cuéc vËn ®éng d©n chñ n¨m 1936-1939 ®· ®­a phong trµo c¸ch m¹ng ViÖt Nam ngµy cµng lªn cao vµ ngµy cµng th¾t chÆt quan hÖ gi÷a giai cÊp c«ng nh©n vµ §¶ng cña nã víi n«ng d©n vµ c¸c tÇng líp nh©n d©n kh¸c trong n­íc.

N¨m 1939, ChiÕn tranh thÕ giíi thø hai bïng næ. §Õ quèc Ph¸p vµ qu©n phiÖt NhËt c©u kÕt víi nhau ®Ó thèng trÞ n­íc ta. D­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng, nh©n d©n ta ®· næi dËy chèng ®Õ quèc x©m l­îc mét c¸ch rÊt anh dòng. B¾c S¬n khëi nghÜa vµ Nam Kú khëi nghÜa lµ nh÷ng tiÕng b¸o hiÖu ®Çu tiªn cho mét phong trµo c¸ch m¹ng réng lín. N¨m 1941, §¶ng lËp MÆt trËn ViÖt Minh vµ ®Ò ra nhiÖm vô "®¸nh ®uæi NhËt, Ph¸p, lµm cho ViÖt Nam hoµn toµn ®éc lËp, dùng lªn mét n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ".

N¨m 1945, Liªn X« vµ c¸c lùc l­îng d©n chñ trªn thÕ giíi ®· ®¸nh th¾ng bän ph¸t xÝt, ChiÕn tranh thÕ giíi thø hai kÕt thóc.

N¾m v÷ng c¬ héi ®ã, §¶ng ®· l·nh ®¹o C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m th¾ng lîi. ¸ch thèng trÞ cña ®Õ quèc vµ cña bän vua quan phong kiÕn bÞ lËt ®æ. ChÝnh quyÒn nh©n d©n ®­îc thµnh lËp trong c¶ n­íc. Ngµy 2 th¸ng 9 n¨m 1945, n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ thµnh lËp. NÒn ®éc lËp cña n­íc ViÖt Nam ta ®­îc trÞnh träng tuyªn bè tr­íc nh©n d©n toµn thÕ giíi. Sau gÇn mét thÕ kû lµm n« lÖ, Tæ quèc
ta ®­îc gi¶i phãng, nh©n d©n ta ®­îc tù do. Mét trang lÞch sö cùc kú vÎ vang cña d©n téc ta b¾t ®Çu.

Sau khi C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m thµnh c«ng, nh©n d©n ta b¾t ®Çu x©y dùng n­íc nhµ ®Ó cñng cè vµ ph¸t triÓn thµnh qu¶ cña c¸ch m¹ng. Ngµy 6 th¸ng 1 n¨m 1946, trong cuéc Tæng tuyÓn cö tù do trong c¶ n­íc, nh©n d©n ta bÇu ra Quèc héi ®Çu tiªn cña n­íc ta. Ngµy 9 th¸ng 11 n¨m 1946, Quèc héi ®· th«ng qua b¶n HiÕn ph¸p ®Çu tiªn cña n­íc ta.

Lêi nãi ®Çu cña b¶n HiÕn ph¸p n¨m 1946 ®· nªu:

NhiÖm vô cña d©n téc ta trong giai ®o¹n nµy lµ b¶o toµn l·nh thæ, giµnh ®éc lËp hoµn toµn vµ x©y dùng n­íc nhµ trªn nÒn t¶ng d©n chñ. HiÕn ph¸p ViÖt Nam ph¶i ghi râ nh÷ng thµnh tÝch vÎ vang cña c¸ch m¹ng vµ ph¶i x©y dùng trªn nguyªn t¾c ®oµn kÕt toµn d©n, ®¶m b¶o c¸c quyÒn tù do d©n chñ, thùc hiÖn chÝnh quyÒn m¹nh mÏ cña nh©n d©n.

ChÕ ®é do HiÕn ph¸p n¨m 1946 x¸c nhËn ®· ®¶m b¶o ®éc lËp d©n téc vµ mét nÒn d©n chñ réng r·i cña nh©n d©n. Ngay tõ khi míi thµnh lËp, d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng, chÝnh quyÒn nh©n d©n ®· ban bè luËt lao ®éng, thi hµnh gi¶m t«, tÞch thu ruéng ®Êt cña thùc d©n Ph¸p vµ bän ViÖt gian ®em chia cho d©n cµy. QuyÒn bÇu cö vµ øng cö, quyÒn tham gia c«ng viÖc Nhµ n­íc vµ cña nh©n d©n ®­îc ®¶m b¶o; quyÒn tù do d©n chñ ®­îc thùc hiÖn. §ã lµ mét chÕ ®é d©n chñ míi.

Nh­ng ®Õ quèc Ph¸p l¹i g©y ra chiÕn tranh ®Ó x©m l­îc n­íc ta mét lÇn n÷a. Nh©n d©n ta ®· ®oµn kÕt chÆt chÏ chung quanh §¶ng vµ chÝnh quyÒn ta, tiÕn hµnh cuéc kh¸ng chiÕn tr­êng kú vµ gian khæ, kiªn quyÕt ®Ëp tan ©m m­u n« dÞch cña ®Õ quèc vµ bÌ lò tay sai b¸n n­íc. N¨m 1953, trong khi nh©n d©n ta ®ang kh¸ng chiÕn, Quèc héi ®· th«ng qua LuËt c¶i c¸ch ruéng ®Êt, thùc hiÖn triÖt ®Ó chñ tr­¬ng ng­êi cµy cã ruéng.

ChiÕn th¾ng §iÖn Biªn Phñ vµ Héi nghÞ Gi¬nev¬ th¾ng lîi ®· kÕt thóc vÎ vang cuéc kh¸ng chiÕn v« cïng anh dòng cña nh©n d©n ta, miÒn B¾c n­íc ta ®­îc hoµn toµn gi¶i phãng.

LÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö, mét d©n téc bÞ ¸p bøc ®· ®¸nh b¹i cuéc x©m l­îc cña mét ®Õ quèc hïng m¹nh, ®· giµnh l¹i ®éc lËp cho d©n téc, ®em l¹i ruéng ®Êt cho d©n cµy, ®­a l¹i quyÒn d©n chñ thùc sù cho nh©n d©n. Th¾ng lîi ®ã lµ do lßng yªu n­íc nång nµn vµ tinh thÇn ®Êu tranh anh dòng cña qu©n vµ d©n ta, do toµn d©n ta ®oµn kÕt chÆt chÏ trong MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt vµ chÝnh quyÒn nh©n d©n ta dùa trªn nÒn t¶ng liªn minh c«ng n«ng d­íi sù l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n vµ cña §¶ng, do sù ñng hé cña c¸c n­íc anh em trong phe x· héi chñ nghÜa vµ c¸c lùc l­îng hoµ b×nh d©n chñ trªn thÕ giíi.

Th¾ng lîi cña C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m vµ cña cuéc kh¸ng chiÕn vÜ ®¹i chøng tá r»ng mét d©n téc dï nhá yÕu, nh­ng ®oµn kÕt chÆt chÏ d­íi sù l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n vµ §¶ng cña nã, ®i ®óng ®­êng lèi cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin, th× nhÊt ®Þnh ®¸nh th¾ng ®­îc ®Õ quèc x©m l­îc.

*

* *

ë miÒn B¾c, sau khi hoµn toµn gi¶i phãng, mäi mÆt ®Òu tiÕn bé nhanh chãng.

Trong 3 n¨m (1955-1957), chóng ta ®· hµn g¾n vÕt th­¬ng chiÕn tranh, kh«i phôc kinh tÕ.

N¨m 1958, chóng ta b¾t ®Çu thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh tÕ ba n¨m nh»m ph¸t triÓn vµ c¶i t¹o nÒn kinh tÕ quèc d©n theo chñ nghÜa x· héi.

Héi nghÞ Trung ­¬ng lÇn thø 14 cña §¶ng Lao ®éng ViÖt Nam ®· nhËn ®Þnh r»ng: "Lùc l­îng x· héi chñ nghÜa ë miÒn B¾c hiÖn nay ®· m¹nh h¬n h¼n lùc l­îng t­ b¶n chñ nghÜa".

VÒ mÆt kinh tÕ vµ v¨n ho¸, chóng ta ®· cã nh÷ng tiÕn bé lín, vÝ dô:

Tõ n¨m 1955 ®Õn n¨m 1959, vÒ n«ng nghiÖp, s¶n l­îng thãc ®· t¨ng tõ 3 triÖu 60 v¹n tÊn ®Õn 5 triÖu 20 v¹n tÊn. VÒ c«ng nghiÖp, n¨m 1955 chóng ta chØ cã 17 xÝ nghiÖp quèc doanh, n¨m 1959 ®· cã 107 xÝ nghiÖp quèc doanh.

Sè hîp t¸c x· s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cÊp thÊp chiÕm 43,9% tæng sè n«ng hé; ®a sè n«ng hé ch­a vµo hîp t¸c x· ®· vµo tæ ®æi c«ng.

53% tæng sè thî thñ c«ng vµo c¸c tæ chøc hîp t¸c x·.

VÒ v¨n ho¸, chóng ta ®· c¨n b¶n xo¸ xong n¹n mï ch÷. So víi n¨m 1955, sè häc sinh tr­êng phæ th«ng t¨ng lªn gÊp 2 lÇn; sè häc sinh tr­êng chuyªn nghiÖp trung cÊp t¨ng lªn gÊp 6 lÇn; sè sinh viªn ®¹i häc t¨ng lªn gÊp 7 lÇn; sè b¸c sÜ y khoa t¨ng 80%, v.v..

Chóng ta ®ang tiÕn lªn mét nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa. §i ®«i víi nh÷ng th¾ng lîi Êy, quan hÖ giai cÊp trong x· héi miÒn B¾c ®· thay ®æi. Giai cÊp ®Þa chñ phong kiÕn ®· bÞ ®¸nh ®æ. Giai cÊp c«ng nh©n ngµy cµng lín m¹nh vµ t¨ng c­êng l·nh ®¹o ®èi víi Nhµ n­íc. Giai cÊp n«ng d©n ®ang ®i vµo con ®­êng hîp t¸c ho¸. Liªn minh c«ng n«ng cµng ®­îc th¾t chÆt. Nh÷ng ng­êi trÝ thøc c¸ch m¹ng ®ang gãp phÇn tÝch cùc vµo c«ng cuéc x©y dùng n­íc nhµ. C¸c nhµ t­ s¶n d©n téc nãi chung ®Òu tiÕp thu c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa. C¸c tÇng líp nh©n d©n cµng ®oµn kÕt chÆt chÏ trong MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt. So víi 1946, khi b¶n HiÕn ph¸p ®Çu tiªn cña n­íc ta ®­îc th«ng qua, t×nh h×nh miÒn B¾c n­íc ta hiÖn nay ®· cã nh÷ng biÕn ®æi rÊt lín vµ rÊt tèt.

Trong lóc miÒn B¾c n­íc ta tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi, th× ë miÒn Nam, ®Õ quèc Mü vµ bÌ lò tay sai ph¸ ho¹i HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬, tõ chèi hiÖp th­¬ng tæng tuyÓn cö ®Ó thèng nhÊt n­íc ta. Chóng thi hµnh mét chÝnh s¸ch ®éc tµi v« cïng tµn b¹o, v¬ vÐt tµi s¶n cña nh©n d©n, ®µn ¸p vµ khñng bè nh©n d©n mét c¸ch rÊt d· man. Chóng ©m m­u chia c¾t l©u dµi ®Êt n­íc ta, biÕn miÒn Nam n­íc ta thµnh mét thuéc ®Þa vµ c¨n cø qu©n sù cña ®Õ quèc Mü, hßng g©y chiÕn tranh míi ë §«ng D­¬ng.

Nh­ng ®ång bµo ta ë miÒn Nam rÊt anh dòng, cho nªn phong trµo ®Êu tranh ë miÒn Nam ®­îc gi÷ v÷ng vµ ph¸t triÓn. §ång bµo miÒn Nam ®ßi c¶i thiÖn ®êi sèng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ d©n téc, ®ßi tù do d©n chñ, ®ßi hoµ b×nh vµ thèng nhÊt n­íc nhµ, chèng ¸p bøc bãc lét, chèng viÖn trî Mü, chèng khñng bè vµ tµn s¸t, chèng t¨ng c­êng qu©n sù, chuÈn bÞ chiÕn tranh.

MiÒn B¾c tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi ®ang khuyÕn khÝch m¹nh mÏ phong trµo yªu n­íc ë miÒn Nam. §ång bµo miÒn Nam lu«n lu«n h­íng vÒ miÒn B¾c, h­íng vÒ ChÝnh phñ ta vµ cµng tin t­ëng vµo sù nghiÖp thèng nhÊt Tæ quèc.

Tãm l¹i, c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®· chuyÓn sang giai ®o¹n míi. Chóng ta cã nhiÖm vô míi. §iÒu kiÖn trong n­íc vµ trªn thÕ giíi ®Òu thuËn lîi cho ta.

HiÕn ph¸p n¨m 1946, HiÕn ph¸p d©n chñ ®Çu tiªn cña n­íc ta, thÝch hîp víi t×nh h×nh vµ nhiÖm vô c¸ch m¹ng trong thêi kú ®ã. Nã ®· hoµn thµnh sø mÖnh cña nã. Nh­ng so víi t×nh h×nh míi vµ nhiÖm vô c¸ch m¹ng míi hiÖn nay th× nã kh«ng thÝch hîp n÷a. V× vËy mµ chóng ta ph¶i söa ®æi HiÕn ph¸p Êy.

Dù th¶o HiÕn ph¸p söa ®æi ghi râ nh÷ng th¾ng lîi to lín cña nh©n d©n ta trong nh÷ng n¨m qua vµ nªu râ nhiÖm vô c¸ch m¹ng míi trong giai ®o¹n lÞch sö míi.

II
MÊY §IÓM LíN TRONG NéI DUNG
Dù TH¶O HIÕN PH¸P SöA §æI

Sau ®©y t«i xin tr×nh bµy tãm t¾t mÊy ®iÓm lín trong néi dung b¶n dù th¶o HiÕn ph¸p söa ®æi.

TÝnh chÊt Nhµ n­íc lµ vÊn ®Ò c¬ b¶n cña HiÕn ph¸p. §ã lµ vÊn ®Ò néi dung giai cÊp cña chÝnh quyÒn. ChÝnh quyÒn vÒ tay ai vµ phôc vô quyÒn lîi cña ai? §iÒu ®ã quyÕt ®Þnh toµn bé néi dung cña HiÕn ph¸p.

Nhµ n­íc cña ta thµnh lËp sau C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m ®· lµ Nhµ n­íc d©n chñ nh©n d©n do giai cÊp c«ng nh©n l·nh ®¹o. Nay "Lêi nãi ®Çu" cña dù th¶o HiÕn ph¸p söa ®æi l¹i ghi râ:

"Nhµ n­íc cña ta lµ Nhµ n­íc d©n chñ nh©n d©n dùa trªn nÒn t¶ng liªn minh c«ng n«ng, do giai cÊp c«ng nh©n l·nh ®¹o".

§Ó x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ ®Êu tranh thùc hiÖn thèng nhÊt n­íc nhµ, chóng ta cÇn ph¶i t¨ng c­êng kh«ng ngõng sù l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n ®èi víi Nhµ n­íc d©n chñ nh©n d©n.

Liªn minh c«ng n«ng lµ nÒn t¶ng cña Nhµ n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ. N«ng d©n ta lµ mét lùc l­îng s¶n xuÊt rÊt to lín, ®ång thêi lµ mét lùc l­îng c¸ch m¹ng rÊt to lín. Trong c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ nh©n d©n, n«ng d©n ta ®· h¨ng h¸i theo §¶ng ®øng lªn cïng giai cÊp c«ng nh©n ®¸nh ®æ ®Õ quèc vµ phong kiÕn. HiÖn nay n«ng d©n ta h¨ng h¸i ®i vµo con ®­êng hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp. §ã lµ do tinh thÇn tÝch cùc c¸ch m¹ng cña n«ng d©n ta, do sù gi¸o dôc kiªn tr× vµ liªn tôc cña §¶ng vµ cña giai cÊp c«ng nh©n. Cho nªn trong c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi, Nhµ n­íc ta ra søc gióp ®ì n«ng d©n, cñng cè liªn minh c«ng n«ng.

Giai cÊp c«ng nh©n ®oµn kÕt víi nh÷ng ng­êi thñ c«ng vµ nh÷ng ng­êi bu«n b¸n nhá v× hä lµ ng­êi lao ®éng vµ hä vui lßng ®i vµo con ®­êng hîp t¸c ho¸, hä t¸n thµnh vµ ñng hé c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa.

C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn khoa häc vµ kü thuËt, víi sù ph¸t triÓn v¨n ho¸ cña nh©n d©n. Nh÷ng ng­êi trÝ thøc cña chóng ta ®· gãp mét phÇn xøng ®¸ng trong kh¸ng chiÕn. Hä ®· ®­îc §¶ng lu«n lu«n gióp ®ì ®Ó tiÕn bé. Cho nªn hä ®i theo chñ nghÜa x· héi. Giai cÊp c«ng nh©n ®oµn kÕt chÆt chÏ víi giíi trÝ thøc ®Ó gióp hä phôc vô c¸ch m¹ng, phôc vô chñ nghÜa x· héi.

D­íi sù l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n, giai cÊp t­ s¶n d©n téc ViÖt Nam ®· ñng hé c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ nh©n d©n. Tõ ngµy hoµ b×nh lËp l¹i, hä cã ®ãng gãp mét phÇn trong c«ng cuéc kh«i phôc kinh tÕ. HiÖn nay, chóng ta cã ®iÒu kiÖn ®Ó c¶i t¹o hä theo con ®­êng x· héi chñ nghÜa. Trªn miÒn B¾c n­íc ta, lùc l­îng kinh tÕ x· héi chñ nghÜa ®· h¬n h¼n lùc l­îng kinh tÕ t­ b¶n chñ nghÜa. Chóng ta cã chÝnh quyÒn nh©n d©n. Phong trµo ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña quÇn chóng lao ®éng ngµy cµng m¹nh mÏ. Giai cÊp t­ s¶n d©n téc s½n sµng tiÕp thu c¶i t¹o ®Ó gãp phÇn vµo c«ng cuéc x©y dùng n­íc nhµ, x©y dùng chñ nghÜa x· héi.

N­íc ta lµ mét n­íc thèng nhÊt gåm nhiÒu d©n téc. C¸c d©n téc sèng trªn ®Êt n­íc ViÖt Nam ®Òu b×nh ®¼ng vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô.

C¸c d©n téc anh em trong n­íc ta g¾n bã ruét thÞt víi nhau trªn mét l·nh thæ chung vµ tr¶i qua mét lÞch sö l©u ®êi cïng nhau lao ®éng vµ ®Êu tranh ®Ó x©y dùng Tæ quèc t­¬i ®Ñp.

§Õ quèc vµ phong kiÕn cè t×nh ph¸ ho¹i t×nh ®oµn kÕt vµ sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c d©n téc, g©y thï h»n gi÷a c¸c d©n téc, thi hµnh chÝnh s¸ch "chia ®Ó trÞ". §¶ng vµ ChÝnh phñ ta lu«n lu«n kªu gäi c¸c d©n téc xo¸ bá xÝch mÝch do ®Õ quèc vµ phong kiÕn g©y ra, cïng nhau ®oµn kÕt chÆt chÏ trªn c¬ së b×nh ®¼ng vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô. C¸c d©n téc thiÓu sè ®· s¸t c¸nh víi anh em ®a sè chiÕn ®Êu chèng kÎ thï chung, ®­a C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m vµ kh¸ng chiÕn ®Õn th¾ng lîi. Tõ ngµy hoµ b×nh lËp l¹i, Nhµ n­íc ta ®· gióp ®ì c¸c d©n téc anh em tiÕn bé thªm vÒ mÆt kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ x· héi. C¸c d©n téc ®oµn kÕt chÆt chÏ d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®ang h¨ng h¸i thi ®ua x©y dùng n­íc nhµ. ChÝnh s¸ch d©n téc cña chóng ta lµ nh»m thùc hiÖn sù b×nh ®¼ng gióp nhau gi÷a c¸c d©n téc ®Ó cïng nhau tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi.

Trong gÇn mét tr¨m n¨m qua, ViÖt Nam ta lµ mét n­íc thuéc ®Þa vµ nöa phong kiÕn. Kinh tÕ rÊt l¹c hËu vµ gåm cã nhiÒu thµnh phÇn phøc t¹p, søc s¶n xuÊt ch­a ®­îc ph¸t triÓn, ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña nh©n d©n thÊp kÐm. Muèn biÕn ®æi t×nh h×nh nghÌo nµn Êy th× miÒn B¾c ph¶i tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi.

§iÒu 9 dù th¶o HiÕn ph¸p söa ®æi ®· ghi r»ng ®­êng lèi tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi lµ: N­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ tiÕn dÇn tõ chÕ ®é d©n chñ nh©n d©n lªn chñ nghÜa x· héi b»ng c¸ch ph¸t triÓn vµ c¶i t¹o nÒn kinh tÕ quèc d©n theo chñ nghÜa x· héi, biÕn nÒn kinh tÕ l¹c hËu thµnh mét nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa víi c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, khoa häc vµ kü thuËt tiªn tiÕn. ChÝnh s¸ch kinh tÕ cña n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ lµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®Ó n©ng cao m·i ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña nh©n d©n.

Trong n­íc ta hiÖn nay cã nh÷ng h×nh thøc së h÷u chÝnh vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt nh­ sau:

- Së h÷u cña Nhµ n­íc tøc lµ cña toµn d©n.

- Së h÷u cña hîp t¸c x· tøc lµ së h÷u tËp thÓ cña nh©n d©n lao ®éng.

- Së h÷u cña ng­êi lao ®éng riªng lÎ.

- Mét Ýt t­ liÖu s¶n xuÊt thuéc së h÷u cña nhµ t­ b¶n.

Môc ®Ých cña chÕ ®é ta lµ xo¸ bá c¸c h×nh thøc së h÷u kh«ng x· héi chñ nghÜa, lµm cho nÒn kinh tÕ gåm nhiÒu thµnh phÇn phøc t¹p trë nªn mét nÒn kinh tÕ thuÇn nhÊt, dùa trªn chÕ ®é së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ.

Theo ®iÒu 12 trong dù th¶o HiÕn ph¸p söa ®æi, kinh tÕ quèc doanh lµ h×nh thøc së h÷u cña toµn d©n, nã l·nh ®¹o nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ Nhµ n­íc ph¶i ®¶m b¶o cho nã ph¸t triÓn ­u tiªn.

Theo ®iÒu 13, kinh tÕ hîp t¸c x· lµ h×nh thøc së h÷u tËp thÓ cña nh©n d©n lao ®éng; Nhµ n­íc ®Æc biÖt khuyÕn khÝch, h­íng dÉn vµ gióp ®ì cho nã ph¸t triÓn.

Chóng ta ph¶i ph¸t triÓn thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh ®Ó t¹o nÒn t¶ng vËt chÊt cho chñ nghÜa x· héi vµ thóc ®Èy viÖc c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa.

- Hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp lµ kh©u chÝnh thóc ®Èy c«ng cuéc c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ë miÒn B¾c. Kinh nghiÖm qua chøng tá r»ng hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp ë n­íc ta, cÇn ph¶i tr¶i qua h×nh thøc tæ ®æi c«ng vµ hîp t¸c x· s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. §ã lµ viÖc rÊt cÇn thiÕt. Chóng ta ph¸t triÓn tõng b­íc v÷ng ch¾c tæ ®æi c«ng vµ hîp t¸c x· th× hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp nhÊt ®Þnh thµnh c«ng.

- §èi víi ng­êi lµm nghÒ thñ c«ng vµ lao ®éng riªng lÎ kh¸c, Nhµ n­íc b¶o hé quyÒn së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt cña hä, ra søc h­íng dÉn vµ gióp ®ì hä c¶i tiÕn c¸ch lµm ¨n, khuyÕn khÝch hä tæ chøc hîp t¸c x· s¶n xuÊt theo nguyªn t¾c tù nguyÖn.

- §èi víi nh÷ng nhµ t­ s¶n c«ng th­¬ng, Nhµ n­íc kh«ng xo¸ bá quyÒn së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ cña c¶i kh¸c cña hä; mµ ra søc h­íng dÉn hä ho¹t ®éng nh»m lµm lîi cho quèc kÕ d©n sinh, phï hîp víi kÕ ho¹ch kinh tÕ cña Nhµ n­íc. §ång thêi Nhµ n­íc khuyÕn khÝch vµ gióp ®ì hä c¶i t¹o theo chñ nghÜa x· héi b»ng h×nh thøc c«ng t­ hîp doanh vµ nh÷ng h×nh thøc c¶i t¹o kh¸c.

Theo ®iÒu 10 dù th¶o HiÕn ph¸p söa ®æi, Nhµ n­íc l·nh ®¹o ho¹t ®éng kinh tÕ theo mét kÕ ho¹ch thèng nhÊt. Nhµ n­íc dïng c¬ quan cña m×nh vµ dùa vµo c«ng ®oµn, hîp t¸c x· vµ c¸c tæ chøc kh¸c cña nh©n d©n lao ®éng ®Ó x©y dùng vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh tÕ.

Tõ ngµy hoµ b×nh lËp l¹i, trong lóc b¾t ®Çu kh«i phôc kinh tÕ, chóng ta ®· ®­a dÇn kinh tÕ miÒn B¾c vµo con ®­êng ph¸t triÓn cã kÕ ho¹ch. Chóng ta ®· cã ch­¬ng tr×nh ba n¨m kh«i phôc kinh tÕ (1955-1957). HiÖn nay chóng ta ®ang thùc hiÖn kÕ ho¹ch 3 n¨m b­íc ®Çu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ v¨n ho¸ vµ chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn cho kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø nhÊt cña chóng ta. KÕ ho¹ch 3 n¨m ®Æc biÖt nh»m ®Èy m¹nh cuéc c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ cña n«ng d©n, thî thñ c«ng, nh÷ng ng­êi lao ®éng riªng lÎ kh¸c vµ ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n t­ doanh, ®ång thêi nã më mang vµ t¨ng c­êng lùc l­îng cña thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh, thóc ®Èy viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ theo chñ nghÜa x· héi.

3. Tæ chøc Nhµ n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ

§Ó thùc hiÖn tèt nhiÖm vô c¸ch m¹ng, Nhµ n­íc ta ph¶i ph¸t triÓn quyÒn d©n chñ vµ sinh ho¹t chÝnh trÞ cña toµn d©n, ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc vµ søc s¸ng t¹o cña nh©n d©n, lµm cho mäi ng­êi c«ng d©n ViÖt Nam thùc sù tham gia qu¶n lý c«ng viÖc Nhµ n­íc, ra søc x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ ®Êu tranh thùc hiÖn thèng nhÊt n­íc nhµ.

ChÝnh quyÒn c¸ch m¹ng cña chóng ta ®­îc x©y dùng gÇn 15 n¨m nay. HiÕn ph¸p n¨m 1946 ®· thµnh lËp "NghÞ viÖn nh©n d©n" vµ "Héi ®ång nh©n d©n" c¸c cÊp. Quèc héi lµ Héi ®ång nh©n d©n toµn quèc. ë ®Þa ph­¬ng th× cã Héi ®ång nh©n d©n ®Þa ph­¬ng. Quèc héi vµ Héi ®ång nh©n d©n gåm c¸c ®¹i biÓu do nh©n d©n bÇu ra theo chÕ ®é phæ th«ng ®Çu phiÕu. Quèc héi quyÕt ®Þnh nh÷ng c«ng viÖc quan träng nhÊt cña Nhµ n­íc. Héi ®ång nh©n d©n quyÕt ®Þnh nh÷ng c«ng viÖc quan träng nhÊt ë ®Þa ph­¬ng.

Trong thêi kú kh¸ng chiÕn, Quèc héi ta ®· cïng víi ChÝnh phñ, ®oµn kÕt vµ d×u d¾t nh©n d©n ta ®­a cuéc chiÕn tranh yªu n­íc vµ chèng ®Õ quèc ®Õn th¾ng lîi vÎ vang. Quèc héi ta ®· th«ng qua LuËt c¶i c¸ch ruéng ®Êt nh»m hoµn thµnh cuéc c¸ch m¹ng chèng phong kiÕn. ë ®Þa ph­¬ng, Héi ®ång nh©n d©n ®· cã c«ng ®éng viªn nh©n d©n tÝch cùc tham gia cuéc c¸ch m¹ng chèng ®Õ quèc vµ chèng phong kiÕn.

Tõ ngµy hoµ b×nh lËp l¹i, Quèc héi ®· th«ng qua ch­¬ng tr×nh ba n¨m kh«i phôc kinh tÕ, kÕ ho¹ch 3 n¨m b­íc ®Çu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ v¨n ho¸ vµ c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn vµ c¶i t¹o kinh tÕ theo chñ nghÜa x· héi, c¸c ®¹o luËt vÒ tù do d©n chñ, v.v.; ®ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò rÊt quan träng vÒ quèc kÕ d©n sinh.

Theo ®iÒu 4 dù th¶o HiÕn ph¸p söa ®æi, tÊt c¶ quyÒn lùc trong n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ ®Òu thuéc vÒ nh©n d©n. Nh©n d©n sö dông quyÒn lùc cña m×nh th«ng qua Quèc héi vµ Héi ®ång nh©n d©n c¸c cÊp do nh©n d©n bÇu ra vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc nh©n d©n.

ChÕ ®é tuyÓn cö cña chóng ta thùc hiÖn d©n chñ ®ång thêi thùc hiÖn sù ®oµn kÕt toµn d©n. Mäi ng­êi c«ng d©n tõ 18 tuæi trë lªn ®Òu cã quyÒn bÇu cö, tõ 21 tuæi trë lªn ®Òu cã quyÒn øng cö.

ViÖc tuyÓn cö tiÕn hµnh theo nguyªn t¾c phæ th«ng, b×nh ®¼ng, trùc tiÕp vµ bá phiÕu kÝn.

Nh©n d©n cã quyÒn b·i miÔn ®¹i biÓu Quèc héi vµ ®¹i biÓu Héi ®ång nh©n d©n nÕu nh÷ng ®¹i biÓu Êy tá ra kh«ng xøng ®¸ng víi sù tÝn nhiÖm cña nh©n d©n.

Nguyªn t¾c Êy b¶o ®¶m quyÒn kiÓm so¸t cña nh©n d©n ®èi víi ®¹i biÓu cña m×nh.

§iÒu 6 dù th¶o HiÕn ph¸p söa ®æi quy ®Þnh nhiÖm vô cho tÊt c¶ c¸c c¬ quan Nhµ n­íc lµ ph¶i dùa vµo nh©n d©n, liªn hÖ chÆt chÏ víi nh©n d©n, l¾ng nghe ý kiÕn vµ chÞu sù kiÓm so¸t cña nh©n d©n.

Quèc héi lµ c¬ quan quyÒn lùc cao nhÊt cña Nhµ n­íc. Héi ®ång nh©n d©n lµ c¬ quan quyÒn lùc cña Nhµ n­íc ë ®Þa ph­¬ng.

Quèc héi bÇu ra Chñ tÞch n­íc, Uû ban Th­êng vô Quèc héi vµ Héi ®ång ChÝnh phñ. Héi ®ång ChÝnh phñ lµ c¬ quan chÊp hµnh ph¸p luËt vµ nghÞ quyÕt cña Quèc héi, lµ c¬ quan hµnh chÝnh cao nhÊt cña Nhµ n­íc, chÞu tr¸ch nhiÖm vµ b¸o c¸o c«ng t¸c tr­íc Quèc héi. Trong thêi gian Quèc héi kh«ng häp th× Héi ®ång ChÝnh phñ chÞu tr¸ch nhiÖm vµ b¸o c¸o c«ng t¸c tr­íc Uû ban Th­êng vô Quèc héi.

Quèc héi lµ c¬ quan duy nhÊt cã quyÒn lËp ph¸p. Nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña Nhµ n­íc trong ph¹m vi toµn quèc ®Òu do Quèc héi quyÕt ®Þnh.

Héi ®ång nh©n d©n bÇu ra Uû ban hµnh chÝnh c¸c cÊp. Uû ban hµnh chÝnh c¸c cÊp lµ c¬ quan chÊp hµnh cña Héi ®ång nh©n d©n, chÞu tr¸ch nhiÖm vµ b¸o c¸o c«ng t¸c tr­íc Héi ®ång nh©n d©n, ®ång thêi chÞu sù l·nh ®¹o trùc tiÕp cña Uû ban hµnh chÝnh cÊp trªn vµ sù l·nh ®¹o thèng nhÊt cña Héi ®ång ChÝnh phñ.

Nh÷ng viÖc quan träng nhÊt ë ®Þa ph­¬ng do Héi ®ång nh©n d©n quyÕt ®Þnh.

ChÕ ®é kinh tÕ vµ x· héi cña chóng ta nh»m thùc hiÖn ®Çy ®ñ quyÒn d©n chñ cña nh©n d©n, trªn c¬ së kinh tÕ x· héi chñ nghÜa ngµy cµng ph¸t triÓn, c¸ch bãc lét theo chñ nghÜa t­ b¶n ®­îc xo¸ bá dÇn, ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña nh©n d©n ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn. Do ®ã, nh©n d©n ta cã ®ñ ®iÒu kiÖn thËt sù tham gia qu¶n lý Nhµ n­íc.

*

* *