I.3. Giới thiệu về Zeolit

• 
  Khái niệm và cấu trúc tinh thể của Zeolit
  

Thành phần hoá học của Zeolit được biểu diễn nh­ sau:

Trong đó: M : Cation hoá trị n có khả năng trao đổi

x : Tỷ số SiO₂/Al₂O₃

y : Số phân tử nước kết tinh

Giá trị x và y thay đổi trong khoảng rộng tuỳ thuộc vào thành phần và cấu trúc của Zeolit.

Đơn vị cấu trúc cơ bản của Zeolit là tứ diện TO₄ (T = Al , Si) bao gồm cation được bao quanh bởi 4 ion O^2-. Nếu T là Si⁴⁺ thì tứ diện SiO₄ trung hoà về điện tích, nếu T là các cation hoá trị 3, thường là Al³⁺ thì tứ diện AlO₄^- mang một điện tích âm. Đơn vị cấu trúc của Zeolit được mô tả như hình 5.

a. Tứ diện SiO₄ b. Tứ diện AlO₄^-

Sù thay thế đồng hình Si⁴⁺ bằng Al³⁺ trong tứ diện SiO­₄ làm xuất hiện một điện tích âm ở AlO^-₄. Điện tích dư được cân bằng bởi sự có mặt của cation Mⁿ⁺ (Na⁺, Ca²⁺, H⁺...), gọi là cation bù trừ điện tích khung, nó có thể trao đổi với các cation khác. Các tứ diện SiO₄, AlO₄ liên kết với nhau qua cầu oxy tạo thành mạng lưới tinh thể của Zeolit. Các tứ diện này được sắp xếp theo các trật tự khác nhau sẽ hình thành các đơn vị thứ cấp khác nhau. Mỗi loại cấu trúc được đặc trưng bởi hình dạng và kích thước mao quản , thành phần hoá học...

• 
  Cấu tróc mao quản của Zeolit.
  

Theo một số tác giả , trong Zeolit có 3 loại hệ thống mao quản:

• 
  Hệ thống mao quản một chiều: các mao quản không giao nhau, thuộc loại này có analcime (H6a).
  
• 
  Hệ thống mao quản hai chiều:
  

• 
  Hệ thống mao quản 3 chiều: Các mao quản giao nhau.