Chương 1 CƠ SỞ LÝ luận về du lịch và MÔi trưỜng lý luận chung 1 Du lịch

3.3. Tai biến môi trường và du lịch

Theo Luật Bảo vệ Môi trường của Việt Nam, tai biến môi trường là "là các sự cố hoặc do rủi ro xảy ra trong quá trình hoạt động của con người, hoặc do biến đổi bất thường của thiên nhiên, gây suy thoái môi trường nghiêm trọng". Tai biến môi trường có thể xảy ra trên phạm vi toàn cầu (sự biến đổi khí hậu toàn cầu, sự suy thoái tầng ôzôn...) hay ở từng khu vực (cháy rừng, lốc, lũ lụt ...). Tai biến môi trường thường gây nên nhiều tác động tiêu cực đến toàn bộ nền kinh tế xã hội của các quốc gia bị ảnh hưởng, trong đó có du lịch. Theo Lê Văn Khoa (2001), các tai biến môi trường thường do ba nguyên nhân sau đây gây ra:

• 
  Quá trình tự nhiên như hạn hán, lũ lụt, động đất,
  
• 
  Hoạt động của con người như khai thác quá mức, xả thải chất ô nhiễm, can thiệp một cách thô bạo vào các hệ sinh thái,
  
• 
  Hỗn hợp của các hoạt động của con người và quá trình tự nhiên.
  

Tai biến môi trường gây ra những thiệt hại nghiêm trọng được gọi là thảm hoạ môi trường. Ví dụ như sự cố nhà máy điện hạt nhân ở Trecnôbưn, Ucraina vào năm 1986, lốc lớn kèm theo lũ lụt ở Bănglađét năm 1991, trận động đất ở Kôbê Nhật Bản vào năm 1995 đều được coi là những thảm hoạ môi trường do những hậu quả rất nghiêm trọng chúng gây ra đối với con người và môi trường.

Tai biến môi trường được gọi là sự cố môi trường nếu do hoạt động con người gây ra, ví dụ như rò rỉ chất độc nhà máy hoá chất công nghiệp ở Bhopal, Ấn Độ, các sự cố cháy nổ do sơ ý, các tác động lâu dài của biến nạp di truyền...

Ngoài những loại tai biến môi trường trên đây, Hiệp hội Địa lý Mỹ còn đưa ra khái niệm tai biến môi trường xã hội và tai biến môi trường mang tính chất thường xuyên hay toàn cầu. Tai biến môi trường xã hội bắt nguồn từ các xung đột trong xã hội như xung đột giữa các sắc tộc, chiến tranh giữa các quốc gia, các tôn giáo… Những xung đột này cũng gây ra nhiều tác động nghiêm trọng đến du lịch do ảnh hưởng đến an ninh và trật tự xã hội. Tai biến môi trường mang tính chất thường xuyên hay toàn cầu là những tai biến bắt nguồn từ những vấn nạn mang tính toàn cầu như sự biến đổi khí hậu, hay từ những vấn nạn mang tính chất kinh niên như nghèo đói, suy thoái môi trường…