Báo cáo tổng kết đề tài Hậu Giang

Kết quả khảo nghiệm về hiệu lực sinh học của 2 chế phẩm nấm trắng và nấm xanh mới là B.b (TG₇-R) và M.a (TG₄-RMCQ) đối với rệp sáp giả hại cam được thể hiện trong bảng 16 và cho thấy hiệu lực của B.b (TG₇-R) và M.a (TG₄-RMCQ) đối với rệp sáp giả hại cam không cao lắm. Hiệu lực của M.a (TG₄-RMCQ) đối với rệp sáp giả hại cam đạt 50,1% ở 7NSP và không khác biệt về mặt thống kê so với hiệu lực của chế phẩm nấm trắng B.b (TG₇-R) đối với rệp sáp giả hại cam. Vào 10 NSP thì hiệu lực của M.a (TG₄-RMCQ) đối với rệp sáp giả hại cam đạt 61,7% và cao hơn một cách có ý nghĩa so với hiệu lực của B.b (TG₇-R) đối với rệp sáp giả hại cam. Kết quả khảo nghiệm cho thấy là nước rửa chén Mỹ Hảo đã có hiệu lực tương đối khá trong việc phòng trừ rệp sáp giả hại cam, hiệu lực của nước rửa chén đối với rệp sáp giả hại cam đạt 64,8%; 76,9% và 78,8% tương ứng với 5 NSP, 7 NSP và 10 NSP. Hiệu lực của nước rửa chén cao hơn một cách có ý nghĩa so với các nghiệm thức khác ở 3 lần quan sát, ngoại trừ lần quan sát vào 10 NSP đối với nghiệm thức M.a (TG₄-RMCQ) phối hợp với 0,1% Mỹ Hảo. Khi phối hợp chế phẩm M.a (TG₄-RMCQ) / B.b (TG₇-R) với 0,1% nước rửa chén thì hiệu lực của của 2 nghiệm thức phối trộn đối với rệp sáp giả hại cam có tăng lên so với phun M.a (TG₄-RMCQ) / B.b (TG₇-R) đơn độc, tuy nhiên, hầu như không có sự khác biệt về mặt thống kê về hiệu lực sinh học giữa 2 nghiệm thức phun nấm M.a (TG₄-RMCQ) / B.b (TG₇-R) đơn độc và phối hợp với nước rửa chén (0,1%) ở các lần quan sát.

Hiệu lực sinh học của chế phẩm nấm xanh Ometar đối với rệp sáp giả hại khóm trên đồng ruộng vẫn tỏ ra khá tốt khi chúng tôi lặp lại thí nghiệm thứ 2 tại Hỏa Tiến - Vị Thanh. Kết quả ghi nhận trên bảng 18 cho thấy hiệu lực của Ometar đối với rệp sáp giả hại khóm đạt 53,1% và 71,6% tương ứng với 5 NSP và 10 NSP. Ở cả 2 lần quan sát đều cho thấy hiệu lực của Ometar đối rệp sáp giả hại khóm là không khác biệt về mặt thống kê so với hiệu lực của thuốc hóa học Supracide và nước rủa chén phun ở nồng độ 1% đối với rệp sáp giả hại khóm. Nước rửa chén Mỹ Hảo nếu phun ở nồng độ 0,5% thì có hiệu lực thấp đối với rệp sáp giả hại khóm và chỉ đạt 32,6% và 39,7% tương ứng với 5 NSP và 10 NSP, hiệu lực này là thấp hơn một cách có ý nghĩa so với nước rửa chén phun ở nồng độ 1%. Tuy nhiên, qua quan sát ngoài thực địa chúng tôi thấy vào 10 NSP thì các cây khóm của nghiệm thức có phun nước rửa chén mỹ hảo 1% thì lá có màu vàng hơn so với lá khóm của các nghiệm thức khác. Chính vì vậy mà chúng tôi không khuyến cáo sử dụng nước rửa chén 1% để trừ rệp sáp. Nên chăng thì có thể sử dụng nước rửa chén 0,1% hỗn hợp với chế phẩm vi nấm để phát huy sự thấm nhanh của dung dịch nước rửa chén vào cơ thể rệp sáp nhằm tăng hiệu lực của chế phẩm vi nấm. Vì vậy mà chúng tôi đã thực hiện thí nghiệm tiếp theo.

Thí nghiệm thứ ba được tiến hành tại Hỏa Tiến - Hậu Giang để đánh giá hiệu lực sinh học của chế phẩm vi nấm Ometar, Biovip và phối hợp của chúng với 0,1% nước rửa chén đối với rệp sáp giả hại khóm. Kết quả thí nghiệm được thể hiện trên bảng 19 cho thấy Ometar vẫn có hiệu lực tương đối khá đối với rệp sáp giả hại khóm và đạt 61,1% vào 10 NSP. Hiệu lực của Ometar đối với rệp sáp giả hại khóm đạt được trong thí nghiệm này có thấp hơn so với kết quả đạt được của 2 thí nghiệm trước khoảng trên 10% là do thí nghiêm thứ ba này được tiến hành vào những ngày thời tiết khá nắng nóng cho nên hiệu lực của Ometar có giảm. Tuy nhiên, đây là chế phẩm sinh học mà đạt hiệu lực 61,1% đối với rệp sáp giả hại khóm là một đối tượng khó phòng trị thì vẫn được chấp nhận. Kết quả thí nghiệm này lại một lần nữa khẳng định Biovip không có khả năng phòng trừ đối với rệp sáp giả hại khóm , hiệu lực chỉ đạt 23,7% và 43% tương ứng với 5 NSP và 10 NSP và thấp hơn một cách có ý nghĩa so với hiệu lực của Ometar ở cả 2 lần quan sát.

Qua kết quả thí nghiệm thực hiện trong nhà lưới và 3 thí nghiệm thực hiện ngoài đồng tại Hỏa Tiến- Vị Thanh, chúng tôi có thể kết luận là chế phẩm nấm trắng Biovip và hỗn hợp Biovip với 0,1% Mỹ Hảo đều không có hiệu quả trong việc phòng trừ rệp sáp giả hại khóm. Chế phẩm nấm xanh Ometar có hiệu quả khá cao trong việc phòng trừ rệp sáp giả hại khóm. Hỗn hợp Ometar với 0,1% nước rửa chén có làm tăng hiệu quả của chế phẩm Ometar đối với rệp sáp giả hại khóm, tuy không tăng cao một cách có ý nghĩa so với hiệu lực của Ometar đơn độc. Nước rửa chén Mỹ Hảo với nồng độ 1% có hiệu quả tương đối khá đối với rệp sáp giả hại khóm, nhưng lại gây ảnh hưởng xấu tới cây khóm nên chúng tôi không khuyến cáo sử dụng.

Chúng tôi cũng đã thực hiện 3 thí nghiệm ngoài đồng để đánh giá hiệu lực sinh học của chế phẩm sinh học Ometar, Biovip, M.a (TG₄-RMCQ), B.b (TG₇-R), phối hợp của các chế phẩm này với nước rửa chén Mỹ hảo và nước rửa chén Mỹ Hảo đơn độc đối với rệp sáp giả hại cây có múi.

Thí nghiệm thứ hai chúng tôi đã thực hiện trên bưởi tại Phú Hữu – Châu Thành để khảo sát hiệu lực của hai chế phẩm vi nấm Biovip, Ometar và phối hợp của Ometar với 0,1 % nước rửa chén đối với rệp sáp giả hại bưởi. Kết quả thí nghiệm thể hiện trên bảng 21 cho thấy chế phẩm nấm trắng Biovip không có khả năng trừ rệp sáp giả hại bưởi, hiệu lực chỉ đạt có 31,2% và 36,6% tương ứng với 5 NSP và 10 NSP. Chế phẩm sinh học Ometar cũng vẫn chỉ đạt hiệu lực trung bình đối với rệp sáp giả hại bưởi đạt 42,2% và 53,7% tương ứng với 5 NSP và 10 NSP. Khi phối hợp Ometar với 0,1% nước rửa chén Mỹ Hảo thì hiệu lực của hỗn hợp này đối với rệp sáp giả hại bưởi có khá lên, nhưng không khác biệt về mặt thống kê so với hiệu lực của Ometar phun đơn độc, cũng như hiệu lực của nước rửa chén phun ở nồng độ 1% vào cả 2 lần quan sát. Kết quả của thí nghiệm này cũng phù hợp với kết quả của thí nghiệm thứ nhất tại Phú Hữu và các thí nghiệm trong nhà lưới. Thuốc hóa học Supracide 40EC với nồng độ 0,3% vẫn đạt hiệu lực cao nhất đối với rệp sáp giả hại bưởi, đạt 96,8% và 93,8% tương ứng với 5 NSP và 10 NSP và cao hơn một cách có ý nghĩa so với hiệu lực của các nghiệm thức khác.

Quan sát ở cả 3 thí nghiệm ngoài vườn cây có múi cho thấy là nếu pha nước rửa chén ở nồng độ 1% dùng để phun trừ rệp sáp thì 10 NSP lá của cây có múi không phát triển xanh tốt bình thường như lá cây có múi ở các nghiệm thức khác. Có lẽ nước rửa chén pha ở nồng độ cao có ảnh hưởng tới lá của cây trồng.

Từ kết quả thí nghiệm trong nhà lưới và ba thí nghiệm trên ruộng vườn tại Phú Hữu – Châu Thành chúng tôi có thể kết luận là cả 2 chế phẩm nấm trắng Biovip và B.b (TG₇-R) và phối hợp của chúng ới 0,1% Mỹ Hảo đều không có hiệu quả trong việc phòng trừ rệp sáp giả hại cây có múi. Hai chế phẩm nấm xanh Ometar và M.a (TG₄-RMCQ) và phối hợp của chúng với 0,1% Mỹ Hảo cũng chỉ có hiệu lực trung bình đối với rệp sáp giả hại cây có múi. Nước rửa chén Mỹ Hảo với nồng độ 1% có hiệu quả khá tốt đối với rệp sáp giả hại cây có múi, nhưng có ảnh hưởng tới cây trồng nên chúng tôi không khuyến cáo sử dụng.

Cán bộ kỹ thuật của Viện Lúa đã phối hợp với cán bộ Khuyến Nông Châu Thành và Châu Thành A xây dựng được 30 mô hình trình diễn sử dụng chế phẩm sinh học M.a và B.b trong hệ thống IPM trên cây cam, quýt, bưởi tại các xã: Phú Hữu, Phú Hữu A (huyện Châu Thành), Nhân Nghĩa A, Tân Phú Thạnh và Thạnh Xuân (huyện Châu Thành A) tỉnh Hậu Giang với diện tích là 12,16 ha.

Trong số mô hình đã xây dựng thì đã chọn ra một số mô hình điểm về cây bưởi tại xã Phú Hữu và cây cam tại xã Thạnh Xuân để điều tra theo dõi tình hình sâu hại ở vườn mô hình và đối chứng. Kết quả điều tra theo dõi từ cuối năm 2005 tới giữa năm 2007 được ghi nhận như sau:

Đối với mô hình bưởi tại Phú Hữu trong 17 tháng chúng tôi đã sử dụng chế phẩm Ometar phun 4 lần vào 16/04/2006, 17/06/2006, 16/11/2006 và 17/04/2007. Ở vườn đối chứng thì nông dân đã phun thuốc hóa học tới 7 lần để phòng trừ các loài sâu hại. Kết quả theo dõi sự biến động của rầy mềm trên cây bưởi tại Phú Hữu, Châu Thành trong 17 tháng được thể hiện trên biểu đồ 1 và cho thấy là rầy mềm xuất hiện vào các đợt cây bưởi ra chồi non. Ở cả vườn đối chứng và mô hình, trong thời gian theo dõi có 3 cao điểm rầy mềm là giữa tháng Tư năm 2006, giữa tháng 11 năm 2006 và giữa tháng Tư năm 2007. Như vậy trong 1 năm có 2 đỉnh rầy mềm vào tháng Tư và tháng 11. Kết quả ghi nhận trên biểu đồ cũng cho thấy là rầy mềm thường có mật số cao vào mùa khô, còn mùa mưa thì rầy mềm trên bưởi có xuất hiện nhưng mật số không cao lắm. Mật số rầy mềm ở vườn mô hình luôn thấp hơn vườn đối chứng (trừ khi ở đối chứng được điều tra sau đợt phun thuốc), do chế phẩm sinh học M.a có hiệu lực trừ rầy mềm rất tốt, ngòai ra rầy mềm còn bị khống chế bởi hệ thiên địch trong vườn mô hình là đa dạng và có mật số cao. Ở vườn đối chứng, nông dân phun thuốc hóa học thường xuyên thì cũng khống chế được rầy mềm, nhưng do thuốc hóa học đã tiêu diệt cả thiên địch nên đã làm cho mật số rầy mềm bộc phát nên thời kỳ cao điểm ở vườn đối chứng thì mật số rầy mềm có khi cao gấp 2 lần ở vườn mô hình. Trong thời gian mưa nhiều từ giữa tháng 5 tới giữa tháng 10 thì mật số rầy mềm khá thấp ở cả vườn mô hình và đối chứng (biều đồ 1).