Vải đặc biệt để lót đường làm bằng chất gì?

Tiệp khắc vừa đưa vào sản xuất một loại vải hoàn toàn mới, thuộc loại vải không dệt. Nguyên liệu của vải này là sợi pôlyprôpilen và pôlyeste, không bị mục bởi nấm mốc và có độ bền hoá học và cơ học rất cao. Công dụng của vải cũng rất "độc đáo": để phủ lên mặt đường xá. Vải có tác dụng không để các lớp đất khác trộn lẫn với nhau, có thể dùng như một tấm lọc loại trừ hỗn hợp cát, đá dăm trong xây dựng đường xá. Một số đường ôtô của Tiệp khắc đã được lót những tấm vải này.

Theo phương pháp cổ điển, để dập tắt các đám cháy trong mỏ than, người ta phải cho khí trơ vào những chỗ nứt nẻ. Nhưng khi đám cháy lớn, lượng khí trơ cần dùng rất nhiều; nếu không đủ thì tai nạn này càng thêm phức tạp. Phương pháp mới thay thế khí trơ bằng một khí đốt phổ biến là mêtan. Khí này có sẵn hơn nhiều và muốn tránh nguy hiểm chỉ cần duy trì nghiêm ngặt một tỷ lệ nhất định với không khí. Bơm mêtan tràn đầy vào chỗ nứt lửa sẽ tắt.

Hai kỹ sư Tiệp khắc đươc giải thưởng quốc gia của Tiệp khắc năm 1978 đã đưa ra sản xuất một loại chất dẻo mới, lấy tên là Resitek. Khi đưa tấm vật liệu này cùng với một tấm sắt vào ngọn lửa đèn khí thì kim loại chảy, Resitek vẫn không hề thay đổi tính chất. Nhờ tính cách nhiệt, vật liệu này đã được làm một số chi tiết trong lò cao. Do khối lượng riêng nhỏ, Resi-stek nổi trên mặt nước. Các nhà khoa học cho rằng Resistek sẽ là một trong các vật liệu của kỹ thuật phức tạp trong tương lai.

Axit ascorbic với cái tên phổ biến là vitamin C vừa được phát hiện là có khả năng chống ăn mòn kim loại. Nếu phủ lên bề mặt kim loại sạch một lớp axit ascorbic cùng với bột môlipđen, thì lập tức nó liên kết với kim loại thành một lớp bảo vệ bền. Một số công ty lớn đã bắt đầu dùng axit ascorbic để "vitamin hoá" các kim loại nhằm mục đích bảo vệ chúng, thay thế cho axit crômic đòi hỏi phải xử lý phức tạp hơn.

Người ta biết rằng nếu chế tạo được gạch xốp thì rất có lợi: gạch đỡ bị vỡ và lại cách nhiệt tốt, một tính năng rất quý khi dùng để xây tường. Nhưng tạo ra những lỗ xốp trong gạch không đơn giản. Ở Đức, người ta đã tìm được cách chế tạo gạch xốp này. Lấy phế liệu của nhà máy giấy, gồm xenlulôzơ và các chất hữu cơ khác thu hồi từ nước thải, thêm vào đất sét trước khi nung. Thế là người ta thu được gạch có độ xốp rất cao mà tính cơ học không hề giảm sút. Ngoài ra, giá thành của gạch còn hạ xuống.

Một nhóm các nhà nghiên cứu ở Henxinki (Phần Lan) đã công bố một thành công mới: dùng hỗn hợp xăng và dầu thông tinh khiết với tỷ lệ cao hơn xăng để chạy ô tô. Tiêu thụ hỗn hợp nhiên liệu này trên cùng quãng đường thấp hơn tiêu thụ xăng nhiều. Tại Phần Lan, một nước có những cánh rừng thông rộng lớn, các xí nghiệp gia công gỗ hàng năm có thể thu hồi được 40 nghìn tấn dầu thông giá rẻ, từ các phế liệu gỗ. Hiện nay, đã có kế hoạch tăng cường thu hồi dầu thông để không những tiết kiệm xăng cho ô tô mà còn dùng để chạy động cơ cho vận tải đường sắt.

Trữ lượng amiăng hầu như đã cạn, trong khi đó yêu cầu vật liệu này để làm chất bảo ôn của công nghiệp lại tăng lên, Các nhà khoa học Mỹ đã tìm ra một quy trình mới để tạo ra sợi từ ôxit nhôm, silic, crôm và zirconi. Vải dệt từ sợi gồm các loại ôxyt này rất bền không những ở nhiệt độ cao mà còn bền với axit và kiềm nữa. người ta đã dùng chúng để bọc lò cao và các ống dẫn hơi nước. Cũng có thể may thành quần áo cho "lính" cứu hoả, tốt hơn quần áo trước đây dệt từ sợi amiăng.

Phòng tiêu chuẩn quốc gia Mỹ đã quyết định cho phép sử dụng rộng rãi một loại nhiên liệu mới do các nhà khoa học bang Oregon chế tạo, Về nhiệt lượng, nhiên liệu mới ngang với than đá nhưng khi cháy không làm thoát ra khí độc là ôxyt của lưu huỳnh và nitơ. Nguyên liệu chính để sản xuất ra loại chất đốt mới này là các vật liệu dạng sợi: vỏ cây, rơm rạ, than bùn loại xấu, bã mía, vỏ lạc, lõi ngô, mùn cưa và nhiều phế liệu khác. Tất cả được nghiền nhỏ, sấy khô, trộn lẫn với một loại dầu và chất kết dính, sau đó đem ép thành hạt, có đường kính 6,6mm, dài 20mm. Chất đốt mới rẻ chỉ bằng nửa khí thiên nhiên.

Trước đây, người ta thường dùng dung dịch đất sét trong công tác khoan thăm dò dầu khí. Hiệu quả của nó đã được thử thách trong thực tế lâu dài. Nhưng các chuyên gia Bungari (tại Học viện hoá kỹ thuật Burgas) đã đề xuất một phương pháp mới; thay dung dịch đất sét bằng một loại polime hoà tan trong nước. Khi thử nghiệm, các nhà địa chất đã nhận thấy dung dịch polime có những tính chất tốt hơn hẳn: độ đàn hồi lớn hơn, giảm được sự dao động của mũi khoan, cho phép tăng nhanh tốc độ khoan. Nhờ vậy đã tăng được năng suất lao động và tuổi thọ của thiết bị khoan.

Làm thế nào phân tích được thành phần nguyên tố chứa trong hạt bụi mà mắt thường không thấy? Máy phân tích mang tên "Lamma - 500" của công ty thiết bị Đức có thể làm được việc này. Máy có kích thước và trọng lượng bằng một chiếc xe du lịch, bao gồm kính hiển vi quang học và laze, bởm siêu chân không, máy khuyếch đại quang điện tử, bộ phận làm lạnh... dùng xung lượng laze làm bốc hơi và ion hoá mẫu cần nghiên cứu. Sau đó, tiến hành phân tích đám mây ion bằng khối điện tử và quang phổ ký. Nó có thể phân tích bất kỳ nguyên tố nào trong bảng tuần hoàn và chỉ 3 giây sau là đã có thể trả lời trên máy tính điện tử.

Từ lâu, người ta đã nói đến một vài kim loại (như niken, titan) có thể "nhớ" lại hình dạng ban đầu của mình nhiều lần thay đổi hình dạng. Ngày nay, người ta đã phát hiện ra ngay cả sứ cũng có trí nhớ như vậy. Các nhà khoa học ở trường Đại học Bristol (Anh) đã bất ngờ tìm ra mọt loại sứ khi đun nóng thì biến dạng, nhưng để nguội, lại trở về hình dạng ban đầu. Quá trình hồi phục lại hình dạng cũ xẩy ra tương đối chậm. Người ta đang tập trung tìm kiếm khả năng sử dụng hiện tượng mới phát hiện ra này.

Đây là tên hai loại sợi tổng hợp được sản xuất để dùng vào những mục đích đặc biệt. Sợi OXALON dùng để dệt thành vải lọc trong ngành luyện kim và chế biến muội than. Nó cũng được dùng làm vải mành trong chế tạo lốp xe hoạt động trong điều kiện nhiệt độ cao. UGLEN giữ được độ bền tới 3000⁰C trong khí trơ và 250⁰C trong môi trường ôxy. Vì có tính dẫn điện rất tốt nên nó được gia công cùng với chất dẻo, sơn, chống hiện tượng tích điện.

Trong những năm 60, các nhà bác học Tiệp Khắc đã phát minh ra một loại polyme đặc biệt, gọi là hyđrôn, dùng làm lăng kính dẻo áp sát vào nhãn cầu, thay thế kính thông thường cho những người cận thị và viễn thị. Mới đây, các nhà bác học Mỹ dùng loại pôlyme không độc hại này để hàn răng rất nhanh. Hyđrôn hoàn toàn không kích thích các mô xương và lợi. Do dãn nở khi đóng rắn, nó sẽ trám kín được cả những lỗ nhỏ nhất trong kẽ răng. Nhờ nhựa này, có thể hàn răng trong vòng một phút.

Ở Anh, người ta vừa đưa ra sản xuất một chất thay thế mới cho aspirin, một loại thuốc thông dụng nhất hiện nay. Chất này có tác dụng giảm đau nhiều hơn aspirin và không gây những hiện tượng phụ không mong muốn của aspirin thông thường. Tên thương mại của thứ thuốc đó là dôlôbit. Hợp chất này có bản chất hoá học giống như aspirin (axit axêtylsalixilic) chỉ khác ở chỗ trong phân tử, gốc axêtyl được thay thế bằng nhóm đifluophênyl. Danh pháp đầy đủ của Dôlôbit là 2,4 - Đifluophênyl - salixilic axit. Loại aspirin cải tiến này rất được hoan nghênh và bắt đầu được sử dụng rộng rãi.

Màng pôlyêtylen khi bảo quản thường bị dính với nhau, nhiều khi chặt đến nỗi không thể bóc rời ra. Các nhà khoa học Pháp đã tìm được cách khắc phục hiện tượng này. Khi gia công, họ thêm vào thành phần pha chế một côpôlyme khối hoặc côpôlyme nhánh của êtylen và styrol, mêtylstyrôl hoặc clostyrôl. Hàm lượng chất thêm vào không quá 5%. Độ trong suốt của màng không bị xấu đi.

Nhà máy dệt liên hợp ở Nga đã sản xuất một loại vải để may quần áo bảo hộ lao động cho công nhân ngành hoá chất. Trong một thời gian dài, nó không để cho axit sunfuric và clohyđric đậm đặc, kiềm 10%, amôniăc 25%, clorua vôi 10% thấm qua. Sau khi giặt sạch trong pecloêtylen, tính chất bảo vệ của vải không thay đổi. Axit sunfuric 93% không thấm ướt lên bề mặt của vải. Một trong các thành phần chính của vải là sợi pôlyprôpylen, và sau khi dệt, tẩm thêm một lớp hợp chất hữu cơ chứa flo.

Nhà máy hoá dầu Linđen (Đức) đã đưa vào hoạt động một thiết bị mới có công suất cao để sản xuất hyđrô có độ tinh khiết 99,999%. Nguyên liệu để sản xuất là sản phẩm reforming hơi, chứa 70 - 75% H₂, còn lại là CO, CO₂ và CH₄. Việc hấp phụ được tiến hành qua nhiều tháp hấp phụ chứa zêôlit và than hoạt tính ở áp suất 20 - 25 atmôphe. Sau khi tinh chế, hyđrô chứa dưới 10^-3% CO và hầu như không còn vết CO₂. Chất hấp phụ được tái sinh hoàn toàn.

Từ một tấn hạt bông, có thể chiết ra 60 kg đạm dùng làm thực phẩm, 4kg gôsipol, trên 12kg phitin, 3kg đường cũng như một lượng đáng kể dung môi, rượu kỹ thuật, linhin. Trong hạt còn có một số chất dùng làm dược phẩm là tôkôphêrol, stêrin.

Các nhà máy và Viện nghiên cứu giấy ở Nga đã bắt đầu sản xuất giấy tổng hợp từ chất dẻo. So với các giấy tổng hợp thông thường, giấy này bền cơ học hơn, đàn hồi hơn, chịu được nước và nhiệt độ khá cao, không bị nấm và vi khuẩn phá hoại. Trong bề ngoài, nó giống như giấy can, nhưng có thể viết bằng tất cả các loại bút. Do giá thành còn cao, nên mới chỉ được dùng trong một vài lĩnh vực như in bản đồ, bản vẽ và các sơ đồ.

Thông thường, người ta vẫn pha têtraêtyl chì vào xăng để chống hiện tượng nổ sớm, nhưng chất này rất độc và gây ô nhiễm môi trường. Việc tìm kiếm các chất mới có tính năng tương tự được tiến hành ở nhiều nước. Hàng loạt hợp chất cơ kim đã được tìm ra và tỏ ra có nhiều triển vọng, như xyclôpentađienitricacbônyl măngan, tributyl thiếc, trimêtyl chì, pentacacboonyl mangan. Các chất chống kích nổ tốt nhất là các hợp chất của mangan trong đó đồng thời chứa một nguyên tử silic và chì.

Viện pôlyme mang tên Cargin (Nga) vừa tìm ra một chất siêu dẻo (superplastifiant) cho bê tông. Chỉ cần thêm một lượng rất nhỏ (1 - 2%) chất siêu dẻo này (tính theo lượng xi măng) đã có thể làm cho độ bền cơ học của sản phẩm tăng lên 20 - 40%. Bề mặt bêtông lại nhẵn hơn và dễ trang trí hơn. Hiệu quả kinh tế rất lớn: thêm chất siêu dẻo làm cho mỗi mét khối bêtông tiết kiệm được 50kg ximăng mà không bị giảm độ bền. Chất siêu dẻo này không chứa iôn clo gây ăn mòn bêtông và được sản xuất từ phế liệu của nhà máy chế tạo chất dẻo acrylic.

Một kỹ sư Nhật vừa chế tạo thành công van an toàn kiểu mới cho các ống dẫn. Chi tiết cơ bản của van này là một vòng chất dẻo. Ở nhiệt độ thường, vòng không hề ảnh hưởng đến dòng chảy của chất lỏng hoặc chất khí, nhưng nếu có sự cố là cháy hoặc nổ, nhiệt độ tăng lên, vòng sẽ bị chảy ra, tạo thành bọt bịt kín ngay đường ống. Chỉ cần thay đổi cơ cấu, có thể dùng van vào mục đích ngược lại: tự động mở một ống dẫn đang bị đóng khi gặp sự cố.

Viện công nghiệp chế biến dầu khí Mascơva nghiên cứu thành công một chất xúc tác crăcking mới cho các phân đoạn nặng và nhẹ của dầu mỏ. Chất xúc tác này cho hiệu suất olêfin và xăng có chỉ số ôctan cao hơn hẳn các chất xúc tác thường. Thành phần chính của nó là muối silic và zircôn trên chất mang là zêôlit. Chất xúc tác này được sản xuất dưới dạng hình cầu, có độ bền nhiệt cao và rất dễ dàng tái sinh.

Thuốc trừ sâu thiên nhiên quen thuộc nhất là piretrum, chiết từ cây cúc trừ sâu, các nhà hoá học Mỹ tìm ra một loại thuốc trừ sâu thiên nhiên mới, gọi là 2 - triđêcalon, lấy từ lá của một loại cà chua dại. Trong cà chua thường trồng cũng có, nhưng hàm lượng nhỏ hơn 10 lần. Người ta cho rằng nếu ghép cà chua thường trồng với cà chua dại thì sẽ có nguyên liệu để điều chế một loại thuốc trừ sâu thiên nhiên có hiệu lực.

Viện Hoá lý thuộc Viện Hàn lâm khoa học Biêlôrut đã sản xuất thử một loại mát - tít gắn sàn nhà, gọi là "Spungi". Sản phẩm này không những có tính chất kết dính rất tốt mà còn có một tác dụng phụ nữa là khử trùng cho sàn và bầu không khí trong phòng. Trong thành phần của Spungi có một chất sát trùng không độc đối với người và gia súc.

Nhu cầu về stronti rất lớn, nên người ta phải đi tìm những nguồn cung cấp mới. Một trong những nguồn mới được tận dụng là quặng apatit, chứa khoảng 2,5% nguyên tố này. Một quy trình công nghệ mới được áp dụng: dùng axit chuyển hoá quặng để điều chế H₃PO₄ sản xuất phân lân, stronti sunfat sẽ kết tủa. Nhưng nếu dùng HNO₃ để phân huỷ quặng, stronti natrat hoà tan và được tách ra bằng cách chuyển hoá thành cacbônat. Từ 1 tấn apatit có thể lấy được 20kg SrCO₃.

Ba Lan là một trong những nước đầu tiên ở châu Âu đã thêm rượu do chưng khô gỗ vào nhiên liệu để tiết kiệm xăng. Tại xí nghiệp liên hiệp, hoá dầu Plock, đã sản xuất nhiên liệu hỗn hợp chứa 20% metanol. Nhiên liệu này không làm giảm công suất của động cơ mà lại xả ít khí độc hơn.

Ở Thuỵ Điển, trong trồng rau, người ta sử dụng phổ biến một loại giấy, gọi là Agroprox, tẩm bitum, sáp, chất đạm và thuốc diệt nấm để phủ những luống rau. Agroprox chẳng những giữ cho cây khỏi bị mất nhiệt mà còn trừ các bệnh nấm cho rau. Đến vụ trồng trọt tiếp theo, người ta cày lẫn Agroprox với đất, và nó vẫn phát huy tác dụng phân huỷ thành phân bón và cải tạo đất, giữ cho đất khỏi bị khô hạn và chống xói mòn.

Hợp kim đồng chì làm việc trong điều kiện có tải được đến 600⁰C. Nhưng trong kỹ thuật đòi hỏi những vật liệu vừa dẫn nhiệt tốt nhưng như đồng, vừa chịu tải và làm việc ở trên dưới 1000⁰C. Các nhà khoa học Mỹ mới tìm ra được một hợp kim đồng thoả mãn các yêu cầu ấy. Bí mật của kỹ thuật là ở lượng ôxyt nhôm, beri và ziriconi thêm vào.

Đức đã công bố một bằng phát minh mới: ăcquy dùng nước biển làm chất điện ly. Dung lượng của nó còn lớn hơn ăcquy chì. Một điện cực là lõi nhôm, còn điện cực thứ hai là một khối xốp bằng một hợp chất của nhôm. Acquy đơn giản, tiết kiệm, nhưng có một nhược điểm: ngừng làm việc khi bị dao động. Loại acquy này bắt đầu được dùng cho tàu biển.

Viện Hoá học vô cơ ở Nga đã nghiên cứu thành công một loại men thuỷ tinh để bảo vệ kim loại, dùng làm các cấu kiện xây dựng, đồ dùng gia đình, đồ trang sức và bất kỳ sản phẩm nào bằng kim loại. Men thuỷ tinh này không những chống ăn mòn rất tốt mà còn có màu sắc đẹp, bền và óng ánh, tiết kiệm được năng lượng và không bị nứt vỡ.

Người ta cho rằng loại sợi tổng hợp Armid - T được nghiên cứu tại Nga quả là đối thủ của amiăng. Nó rất thuật tiện để may quần áo cho lính cứu hỏa, thợ hàn, làm vật liệu bảo ôn cho các ống dẫn và vải lọc khí nóng và chất lỏng ăn mòn. Đặc tính quan trọng của loại sợi này là chịu được lâu dài nhiệt độ cao (300⁰C) và không bị biến dạng. Nó còn được dùng làm chất độn cho chất dẻo có công dụng đặc biệt trong kỹ thuật điện tử.

Nếu làm lạnh kim loại từ hàng nghìn độ xuống nhiệt độ thường trong khoảng một phần của giây thì nó sẽ có cấu tạo giống như thuỷ tinh. Người ta đã thực hiện được trên những sợi dây bằng sắt có pha bo, phôtpho và crôm. Đặc điểm của dây này là không có cấu tạo hạt, do đó có độ bền chống ăn mòn rất cao. Trong tương lai, những sợi dây này có thể thay thế được thép không gỉ trong những thiết bị làm việc thường xuyên ở 300⁰C.

Keo giêlatin cổ điển dùng để dán đồ gỗ dưới dạng tấm không phải là chuyện lạ, nhưng keo êpôxy dưới dạng tấm thì chỉ được sản xuất gần dây, và được dùng trong công nghiệp máy bay. Tấm keo êpoxy được đặt giữa 2 chi tiết cần gắn với nhau, sau đó đưa vào nồi hấp ở nhiệt độ 120⁰C. Keo sẽ rắn lại và nối rất chắc các chi tiết đó. Người ta đã kết luận máy bay dán bằng keo thay cho hàn và tán đinh sẽ nhẹ hơn 15% và rẻ hơn 20% so với máy bay trước đây.

Phôtphamit là loại thuốc trừ sâu đặc hiệu nhất đối với các loại sâu cam, chanh, quýt, bưởi. Thiếu chất này, sản lượng hàng năm các loại quả ấy giảm đi 30%. Nhưng người ta vừa đưa ra một báo động: sâu bọ phá hoại các loại quả ấy đã bắt đầu quen thuốc, và đề nghị sử dụng luân phiên phôtphamit với các loại thuốc khác, dù kém hiệu lực hơn, nhưng "lạ" đối với loại sâu ấy. Bằng cách đó mới có thể duy trì tính đặc hiệu của phôtphamit.

Để hạn chế đến mức tối thiểu sự tiếp xúc của người với thuốc trừ sâu, một công ty Mỹ đã đề nghị đưa thuốc vào đất trong những túi chất dẻo. Tất nhiên túi này phải bằng chất dẻo hoà tan, để dần dần dưới tác dụng của nước mưa và nước ngầm, sẽ giải phóng thuốc trừ sâu. Để bảo vệ thuốc khi chuyên chở và bảo quản, phải bọc những túi đó bằng màng pôlyme, thường bền với nước.

Giấy ngày càng được dùng nhiều làm bao bì (hộp) đựng các loại thực phẩm. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng nếu phủ bên trong hộp giấy một lớp mỏng dung dịch axit sorbic thì thời gian bảo quản tăng lên rất nhiều. Thí dụ; nếu sữa chua đựng trong hộp này và giữ trong tủ lạnh thì sau 40 ngày vẫn không thấy men phát triển đáng kể.

Hãng Zoecon đã sản xuất viên trừ muỗi có chứa chất mêtôpren dưới tên thương phẩm Altosid, hoà tan được trong nước và đã thử thuốc này trong mùa hè từ năm 1976. Trong năm 1977, hãng này tiến hành thí nghiệm mở rộng để nhanh chóng đưa vào sản xuất trên quy mô công nghiệp. Viên Altosid được dùng ở những nơi muỗi sinh sản như cống rãnh, nước thối, mà ở đó không thể diệt muỗi bằng phương pháp phun thông thường.

Hãng Tetead Lyle (Anh) đang nghiên cứu sản xuất một loại đường hoá học mới gọi là Talin. Loại đường này là dịch tinh chế của hợp chất Taumatin, lấy từ quả của một loài cây tương tự như cây cao su Thaumatococcus danielli mọc ở vùng Tây Phi. Độ ngọt của đường hoá học mới này gấp 4000 lần đường mía, nghĩa là ngọt hơn saccarin.

Hành và tỏi là những gia vị cho nhiều món ăn nhưng từ lâu cũng đã được biết đến như là những vị thuốc. Tỏi đã từng dùng làm thuốc chữa chứng phát ban, viêm bạch cầu, viêm phổi và rối loạn đường ruột trước khi có những biệt dược đặc hiệu.

Ngày nay người ta đã hiểu biết khá chi tiết về thành phần hoá học trong hành, tỏi. Hàng trăm hợp chất đã được phân lập và phân tích cấu trúc cũng như nghiên cứu về dược lý. Những hợp chất quan trọng nhất lấy từ hành, tỏi thường chứa từ một hoặc nhiều nguyên tử lưu huỳnh (S) trong cấu trúc. Đó là các hợp chất thiosunfua, polisunfua. Chúng có mùi và hoạt tính sinh học cao. Tuy vậy, cho đến gần đây những bí hiểm về cơ chế tác dụng sinh học của nhiều hoạt chất mới được tìm ra. Chẳng hạn như phát hiện ra chất etyletan disunfinat có tác dụng ngăn ngừa bệnh ung thư. Y học đã khẳng định hàm lượng nitrit cao trong dạ dày là một độc tố liên quan đến sự xuất hiện ung thư dạ dày. Thế mà xét nghiệm đã cho thấy người có thói quên ăn tỏi sống, sau khi ăn xong, hàm lượng nitrit trong dạ dày giảm hẳn. Người ta cũng đã chứng minh được tác dụng ức chế phát triển ung thư của các hợp chất polisunfua không no. Chẳng hạn như chất ajoen là một hợp chất chứa 3 nhân chiết tách từ tỏi có tác dụng diệt tế bào ung thư lympho. Chất diallyl diunfua còn có khả năng làm gia tăng sinh trưởng các enzym khử độc.

Tỏi còn tác dụng hạ hàm lượng mỡ và cholesterol trong máu. Những người có bệnh tim nếu thường xuyên sử dụng tinh dầu tỏi sẽ làm giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim hay nghẽn mạch bởi chất ajoen và dithin có trong tinh dầu tỏi. Tác dụng ức chế kết tụ tiểu cầu là do các chất adenosin, allixin, ajoen và các polysunfua khác có trong tỏi.

Sau khi ăn tỏi, hơi thở có mùi khó chịu, đó là mùi của các hợp chất allylmetyl sunfua, disunfua, diallylsunfua; 2-poropen thiol.

Xoa tỏi dưới gan bàn chân thì sau vài giờ có thể phát hiện mùi tỏi trong hơn thở, lí do là chất allixin sau khi thấm qua da có thể tan trong mỡ và hấp thụ trong hệ lympha, không bị phân huỷ trong môi trường không chứa cistein và protein và thoát ra theo đường bài tiết. Còn ăn tỏi thì allixin sẽ phản ứng lập tức với các nhóm cistein chuyển thành những chất ức chế sinh hoá quan trọng.

Như vậy, tỏi vừa là gia vị, vừa là một vị thuốc quý.

376. Tóc có thành phần hoá học và cấu tạo như thế nào?

Tóc, sừng, móng chứa một loại protein khá bền gọi là kêratin.Trong kêratin có các liên kết đisunfua nối các mạch dài peptit lại với nhau, ngoài ra còn có các liên kết hiđro, liên kết các cầu muối, liên kết vander walls... để tạo thành các vòng xoắn. Có hai loại kêratin anpha () và beta (). Tóc quăn tự nhiên là tóc có nhiều  kêratin. Màu của tóc do hai sắc tố quyết định: sắc tố lumelanin làm cho tóc có màu từ hung nhạt đến đen tuyền, sắc tố phêomelamin làm cho tóc có màu từ hoe vàng, vàng óng, đến đỏ, kêratin trong tóc người chứa đến 12% xistin. Nếu làm giảm số liên kết đisunfua của tóc bằng cách khử bằng hoá chất thì độ tan của kêratin tăng đáng kể, tóc sẽ mềm ra có thể uốn theo bất kì kiểu gì cũng dễ. Việc xử lí các sản phẩm khử bằng các chất oxi hoá sẽ đưa về trạng thái ban đầu là kêratin. Đó là cách xử lí tóc để uốn tóc.

Plasma thường được gọi là trạng thái thứ tư của vật chất vì nó không phải là chất rắn, không phải là chất lỏng và cũng không phải là một chất khí bình thường. Plasma là một khí ion hoá, từ một tổng thể nguyên tử được biến thành các ion mang điện tích dương hoặc âm. Tuy không thường gặp trên trái đất, nhưng trong vũ trụ nó chiếm tới 99%. Mặt trời là một quả cầu lửa plasma.

Do có thành phần phức tạp nên plasma rất khó chế ngự, plasma được phân ra làm plasma "nóng" hình thành ở nhiệt độ cao và plasma "lạnh" tạo ra bởi các điện trường. Người ta dự báo plasma "lạnh" sẽ trở thành một trong những kĩ thuật chủ chốt trong thế kỉ 21.

Plasma được dùng để tẩy sạch bề mặt có chứa vết dầu, mỡ, sáp hoặc các tạp chất khác. Plasma còn dùng để tẩy các lá nhôm và bình lọ bằng chất dẻo dùng để đựng thực phẩm trong công nghiệp chế biến, để khử trùng các dụng cụ giải phẫu hoặc cấy trồng trong y học, sinh học...

Tẩy rửa sạch bằng plasma dễ cho tế bào sống bám dính và phát triển, giúp dễ dàng cấy các tế bào.

378. Các nguyên tố hoá học hình thành trong vũ trụ như thế nào?

Ở khoảng không gian giữa các vì sao từ hàng tỷ năm trước có các mây khí hiđro và bụi. Một lượng lớn vật chất này tạo nên một trường hấp dẫn khổng lồ, khi bị nén thành một khối. Tại tâm của khối này nhiệt độ lên tới hàng triệu độ. Trong điều kiện này xảy ra các phản ứng tổng hợp hạt nhân, dẫn đến sự hình thành các nguyên tố hoá học khác nhau. Thí dụ như các phản ứng sau: