Lâm Ngữ Đường
tải về 1.38 Mb.
|
- Điều hướng trang này:
- Lâm Ngữ Đường
- Đạo bất viễn nhân, nhân chi vi đạo nhi viễn nhân, bất khả dĩ vi đạo. KHỔNG TỬ MỤC LỤC Vài lời thưa trước
- CHƯƠNG XI 1. ĐI CHƠI VÀ NGẮM CẢNH 2. MINH LIÊU TỬ ĐI CHƠI CHƯƠNG XII
- CH ƯƠ NG XIII 1. KHÔI PHỤC TÔN GIÁO 2. TẠI SAO TÔI LÀ MỘT DỊ GIÁO ĐỒ CH ƯƠ NG XIV
- DANH NHÂN và DANH TÁC TRUNG HOA PHỤ LỤC 1 Cái mặt và nền pháp trị PHỤ LỤC 2
- Vài lời thưa trước
- Sinh hoạt đích nghệ thuật
- The Importance of Living
- Kĩ thuật Sống
- Moment in Peking
Một Quan Điểm Về Sống Đẹp Lâm Ngữ Đường Lâm Ngữ Đường Một Quan Điểm Về Sống Đẹp Chào mừng các bạn đón đọc đầu sách từ dự án sách cho thiết bị di động
Một Quan Điểm Về Sống Đẹp Dịch giả: Nguyễn Hiến Lê
Tác giả: Lâm Ngữ Đường (Lin Yutang) 
Đạo bất viễn nhân, nhân chi vi đạo nhi viễn nhân, bất khả dĩ vi đạo. KHỔNG TỬ MỤC LỤC Vài lời thưa trước TỰA CHƯƠNG I 1. MỘT QUAN NIỆM VỀ NHÂN SINH 2. MỘT CÔNG THỨC BÁN KHOA HỌC 3. MỘT LÍ TƯỞNG CHƯƠNG II 1. QUAN NIỆM CỦA HI LẠP VÀ TRUNG HOA 2. KHÔNG THOÁT LI ĐƯỢC CÕI TRẦN 3. TINH THẦN VÀ NHỤC THỂ 4. MỘT QUAN NIỆM CỦA KHOA SINH VẬT HỌC 5. ĐỜI SỐNG LÀ MỘT BÀI THƠ CHƯƠNG III 1. CON KHỈ TRONG TÂY DU KÍ 2. LOÀI NGƯỜI KHÔNG HOÀN TOÀN 3. AI CŨNG PHẢI CHẾT 4. CÓ MỘT CÁI BAO TỬ 5. CÓ NHỮNG BẮP THỊT CƯỜNG TRÁNG 6. CÓ MỘT TÂM TRÍ CHƯƠNG IV 1. SỰ TÔN NGHIÊM CỦA CON NGƯỜI 2. DO TÁNH TÒ MÒ KHÔNG VỊ LỢI MỚI CÓ VĂN MINH. 3. ÓC TƯỞNG TƯỢNG 4. TINH THẦN HÀI HƯỚC 5. TINH THẦN PHÓNG KHOÁNG VÀ ĐỘC LẬP 6. CHỦ NGHĨA CÁ NHÂN CHƯƠNG V 1. TA HÃY TỰ TÌM LẤY TA: TRANG TỬ 2. TÌNH, TRÍ, DŨNG: MẠNH TỬ 3. NGẠO ĐỜI, TỰA NHƯ NGU ĐỘN VÀ ẨN DẬT: LÃO TỬ 4. TRIẾT HỌC TRUNG DUNG: TỬ TƯ 5. MỘT NGƯỜI YÊU ĐỜI: ĐÀO UYÊN MINH CHƯƠNG VI 1. VẤN ĐỀ HẠNH PHÚC 2. HẠNH PHÚC CỦA TA THUỘC VỀ CẢM GIÁC 3. BA MƯƠI BA LÚC VUI CỦA KIM THÁNH THÁN 4. NGƯỜI TA HIỂU LẦM CHỦ NGHĨA DUY VẬT 4. NHỮNG THÚ VUI TINH THẦN LÀ GÌ? CHƯƠNG VII 1. TRONG CÁC LOÀI ĐỘNG VẬT CHỈ DUY CÓ CON NGƯỜI LÀ LÀM VIỆC 2. THUYẾT NHÀN TẢN CỦA TRUNG HOA 3. ĐẠO THANH NHÀN 4. CÕI TRẦN LÀ THIÊN ĐƯỜNG DUY NHẤT 5. VẤN ĐỀ HOẠ PHÚC 6. BA TẬT CỦA NGƯỜI MĨ CHƯƠNG VIII 1. TRONG VÒNG ĐÀO CHÚ 2. CHỦ NGHĨA ĐỘC THÂN: SẢN PHẨM LỐ LĂNG CỦA VĂN MINH 3. VẺ GỢI TÌNH CỦA PHỤ NỮ PHƯƠNG TÂY 4. LÍ TƯỞNG VỀ GIA ĐÌNH CỦA TRUNG HOA 5. HƯỞNG LẠC DƯ NIÊN CHƯƠNG IX 1. NGHỆ THUẬT NẰM NGHỈ Ở GIƯỜNG 2. CÁCH NGỒI CHO THOẢI MÁI 3. THÚ ĐÀM ĐẠO 4. TRÀ VÀ TÌNH BẠN 5. KHÓI THUỐC VÀ HƯƠNG 5. UỐNG RƯỢU VÀ NHỮNG TRÒ CHƠI TRONG TIỆC RƯỢU 7. THỰC PHẨM VÀ DƯỢC PHẨM 8. VÀI TỤC KÌ DỊ CỦA PHƯƠNG TÂY 9. TÂY TRANG KHÔNG HỢP NHÂN TÌNH 10. NHÀ Ở VÀ CÁCH BÀY BIỆN CHƯƠNG X 1. LẠC VIÊN ĐÃ MẤT RỒI Ư? 2. BỆNH TỰ ĐẠI CỦA CON NGƯỜI 3. HAI NGƯỜI ĐÀN BÀ TRUNG HOA 4. ĐÁ VÀ CÂY 5. BÀN VỀ HOA VÀ HÁI HOA 6. THUẬT CẮM HOA VÔ BÌNH CỦA VIÊN TRUNG LANG 7. VÀI CÂU CÁCH NGÔN CỦA TRƯƠNG TRÀO Thế nào là thích hợp? Bàn về hoa và mĩ nhân Sơn thuỷ Xuân thu Thanh âm Mưa Gió trăng Thú nhàn và bạn bè Sách và đọc sách Bàn chung về đời sống CHƯƠNG XI 1. ĐI CHƠI VÀ NGẮM CẢNH 2. MINH LIÊU TỬ ĐI CHƠI CHƯƠNG XII 1. GIÁM THỨC 2. NGHỆ THUẬT LÀ MỘT DU HÍ PHÁT BIỂU CÁ TÍNH CỦA TA 3. NGHỆ THUẬT ĐỌC SÁCH 4. NGHỆ THUẬT VIẾT VĂN A. Kĩ thuật và cá tính B. Thưởng thức văn học C. Văn thể và tư tưởng D. Học phái Tính linh Văn thể bình tục E. Thế nào là đẹp? CHƯƠNG XIII 1. KHÔI PHỤC TÔN GIÁO 2. TẠI SAO TÔI LÀ MỘT DỊ GIÁO ĐỒ CHƯƠNG XIV 1. CẦN CÓ NHỮNG TƯ TƯỞNG CẬN NHÂN TÌNH 2. TRỞ VỀ LƯƠNG TRI 3. CẬN NHÂN TÌNH DANH NHÂN và DANH TÁC TRUNG HOA PHỤ LỤC 1 Cái mặt và nền pháp trị PHỤ LỤC 2 1. Bài Dong Am của Bạch Ngọc Thiềm 2. Bài thơ của Chu Đỗ 3. Bài từ khúc của Quản phu nhân 4. Bài Phóng thuyền của Đỗ Phủ * * * Vài lời thưa trước Trong Hồi kí (Nxb Văn học – 1993), cụ Nguyễn Hiến Lê nói về cuốn Một quan niệm vềSống Đẹp như sau: “Lâm Ngữ Đường viết cuốn Sống đẹp bằng tiếng Anh, nhan đề là The Importance of living từ 1937. Khoảng 1957 tôi được đọc bản dịch ra tiếng Pháp L’Importance de vivre của nhà Corrêa, thấy tác phẩm rất hay mà bản dịch kém. Mấy năm sau tôi thấy ở nhà xuất bản Á Châu một bản Việt dịch hình như của Vũ Bằng1[1] cũng tầm thường mà lại cắt bỏ nhiều quá, chỉ còn độ một phần ba, như vậy ý nghĩa của tác phẩm không còn gì cả. Từ đó tôi có ý dịch lại, muốn vậy phải có nguyên bản tiếng Anh và phải tra được những nhân danh, địa danh bằng chữ Hán. Năm 1964 tôi viết thư hỏi thẳng tác giả ở Mĩ. Ông hồi âm liền từ Thuỵ Sĩ, nơi ông đang du lịch, vui vẻ cho phép tôi dịch, và cho biết nguyên bản tiếng Anh không còn, nhưng có bản Hoa dịch nhan đề là Sinh hoạt đích nghệ thuật. May sao ông Giản Chi có bản này (do Việt Duệ dịch – nhà Thế giới Văn hoá xuất bản – 1940) và cho tôi mượn. Bản đó đầy đủ, chép hết những cổ văn, cổ thi Trung Hoa mà Lâm Ngữ Đường dẫn trong tác phẩm và nhiều khi chép thêm bản dịch những bài đó của Lâm nữa. Thế là tôi có được hai bản của Hoa và Pháp. Tôi so sánh rồi khởi công dịch liền, cuối năm 1964 xong. Trong khi dịch, luôn ba hay bốn tháng, tôi thấy vui gần như hồi trước dịch cuốn Quẳng gánh lo đi, vì nhân sinh quan nhà tản của Lâm – mà chính là của Trung Hoa – vì tinh thần nghệ sĩ và hài hước của ông, vì giọng tự nhiên, thân mật, đôi khi như cười cợt, đùa bỡn nữa, không khác một cuộc đàm thoại chung quanh một bình rượu hay một ấm trà giữa những người bạn đồng điệu. Nhờ có những văn thơ bằng chữ Hán, khỏi phải dịch theo bản tiếng Anh hay Pháp, nên tôi biết chắc rằng bản dịch của tôi sẽ được hoan nghênh, độc giả sẽ thích hơn là đọc nguyên tác của Lâm. Cuốn Sống đẹp bán chạy. Nhà Tao Đàn in hai ba lần mỗi lần ít nhất 3.000 bản, lần đầu vào tháng 3 năm 1965. Nhiều độc giả khen là dịch khéo, trong số đó có Đông Hồ. Một độc giả tôi chưa hề quen, bác sĩ Trần Văn Bảng (học trường Bưởi trước tôi vài năm) thích quá, làm một bài thơ nhan đề là Sống đẹp gởi tặng tôi. Bài gồm 5 đoạn, tôi chép lại đây đoạn giữa: --- Đây tư tưởng chín tầng mây siêu việt Sang sảng nghe tiếng nói của thánh hiền Ngọc chuốt, châu gieo, lời vàng, ý thép Khiến tâm linh hoan lạc cõi vô biên --- Từ đó chúng tôi thành bạn thân”.(Hồi kí, trang 466-467). Ngô Văn Long, trong bài giới thiệu cuốn Sống đẹp đăng trên trang http://www.sachhay.com/book/20080328519/song-dep.aspx, viết như sau: “Đọc quyển này rồi thì có thể sau đó các bạn sẽ nghĩ khác đi, thậm chí sẽ sống hơi khác đi một chút. Lâm Ngữ Đường là học giả Trung Hoa từng học ở Harvard, Leipzig, sống cùng thời với những tên tuổi như Hồ Thích, Lỗ Tấn, sau qua sống ở Mỹ, viết nhiều sách bằng tiếng Anh giới thiệu Trung Hoa với phương tây. Một trong mấy cuốn đó rất nổi tiếng là The Importance of Living, bàn về cách sống, triết lý sống, tác giả thường so sánh hai nếp sống Mỹ và Trung quốc, tôi nghĩ các bạn, đặc biệt các bạn sống ở nước ngoài, có dịp nên đọc thử (…). Nguyễn Hiến Lê dịch cuốn này năm 1964, còn Lâm tiên sinh thì viết từ 1937, ở New York lận. Nguyễn Hiến Lê không có bản tiếng Anh, ông dịch theo bản tiếng Hoa và bản tiếng Pháp. Nhưng nhờ vậy bản tiếng Việt rất hay vì văn phong cổ kính theo kiểu phương Đông, không có “tây” quá, đặc biệt các nhân danh địa danh đều là từ ngữ Hán Việt quen thuộc, không có mấy ông Confucius, Laot’su, hay Pekin với Beijin mà chỉ có Khổng tử, Lão tử, Bắc Kinh thôi”. Về các nhân danh, địa danh, có lẽ ông Ngô Văn Long muốn nói rằng trong Sống đẹp không có những tên bị “Tây hoá” như ngày nay ta vẫn thỉnh thoảng thấy trên báo chí tiếng Việt vì tôi tin rằng ông Long cũng biết rõ cụ Nguyễn Hiến Lê đâu có chịu giữ nguyên các tên Confucius, Laot’su, Peking, Beijing trong nguyên tác mà không chuyển ra “từ ngữ Hán Việt quen thuộc”. Hơn nữa, nếu như trong Đắc nhâm tâm, cụ Nguyễn Hiến Lê cho bà Druckenbroad và ông Webb như người Việt, một người nuôi gà tàu, một người nuôi gà ta2[2]; thì trong Sống đẹp, cụ cho ta cái cảm tưởng rằng Lâm Ngữ Đường là người Việt, trong nhà cũng thích mặc bộ đồ “bà ba”3[3] như cụ vậy. Tôi cho rằng lời cụ tự nhận định về hai cuốn Đắc nhâm tâm và Quảng gánh lo đi cũng đúng với cuốn Sống đẹp này: “Chủ trương của tôi là dịch loại sách “Học làm người” như hai cuốn đó thì chỉ nên dịch thoát, có thể cắt bớt, tóm tắt, sửa đổi một chút cho thích hợp với người mình miễn là không phản ý tác giả; nhờ vậy mà bản dịch của chúng tôi rất lưu loát, không có “dấu vết dịch”, độc giả rất thích” (Hồi kí, trang 303). Tuy nhiên, vì cuốn Sống đẹp được cụ dịch từ năm 1964, và vì dịch theo cách hiểu của Lâm Ngữ Đường nên có vài chỗ ta thấy lời của Khổng Tử, Lão Tử, Trang Tử hoặc những truyện liên quan đến các triết gia đó không giống hẳn với những lời và những truyện mà của cụ Nguyễn Hiến Lê chép trong các cuốn Khổng Tử, Lão Tử, Trang Tử. Ngô Văn Long còn cho biết: “Tôi rất… ghiền quyển Sống đẹp của Lâm, sau 75 một lần ra chợ sách cũ, lúc đó còn dễ dãi, cho bán búa xua, tình cờ thấy quyển The Importance of Living, bản tiếng Anh đàng hoàng (ngay Nguyễn Hiến Lê cũng không có) bày dưới hè đường, cầm lên đặt xuống, thèm… chảy nước miếng mà không có tiền mua (lúc đó còn đem sách nhà đi bán lấy tiền xài, tiền đâu mà mua vô)”. Ngày nay, chắc Ngô Văn Long và nhiều bạn đã mua được cuốn The Importance of Living, còn nếu bạn nào chưa “sách giấy” thì có thể vào trang sau đây để đọc trực tuyến hoặc tải ebook về đọc: http://www.archive.org/details/linyutangtheimpo008763mbp. Nhờ có bản PDF cuốn The Importance of Living mà trong khi gõ cũng như khi đọc lại các phần do hai bạn Luvasi và Lilypham gõ4[4], khi gặp những chỗ ngờ sai, tôi tìm chỗ tương ứng trong bản tiếng Anh đó để chỉnh sửa và nếu thấy cần thì thêm chú thích. Tôi cũng dùng bản chữ Hán Sinh hoạt đích nghệ thuật (生活的藝術) đăng trên website Sina (http://vip.book.sina.com.cn/book/index_40185.html) để đối chiếu những chỗ ngờ sai5[5]. Trong ebook này, tôi cũng tham khảo thêm vài trang web chữ Hán khác để chép thêm vào Phụ lục 2 vài bài thơ chữ Hán mà Lâm Ngữ Đường hoặc đã dịch cả bài sang tiếng Anh hoặc có bài chỉ dịch hai câu. Xin chân thành cảm ơn bạn Luvasi và đặc biệt là bạn Lilypham vì bạn giúp tôi rất nhiều trong việc chép và phiên âm chữ Hán. Tôi cũng xin cảm ơn các vị trích đăng khá nhiều đoạn cuốn Sống đẹp này trên nhiều trang web khác nhau, nhờ các vị mà tôi đỡ tốn công gõ rất nhiều. Goldfish Tháng 03 năm 2010
6 [1] Trong “Đời viết văn của tôi” chép là: của Trình Xuyên với tên sách Lạc thú ở đời. (Goldfish). 7 [2] Xem Đắc nhân tâm, chương 6: Xả hơi. (Goldfish). 8 [3] Bộ pyjama được cụ Nguyễn Hiến Lê dịch thoát thành: bộ bà ba. Bản chữ Hán dịch là thuỵ y ( 睡衣 ). Goldfish). 9 [4] Luvasi gõ từ đầu sách đến hết chương II, Lilypham gõ chương III và từ chương XI đến cuối sách. Phần tôi chỉ gõ từ chương IV đến hết chương X. (Goldfish) 10 [5] Rất tiếc là bản này không chép chương IX và chương X. (Goldfish). Lâm Ngữ Đường Một Quan Điểm Về Sống Đẹp Dịch giả: Nguyễn Hiến Lê
CỦA DỊCH GIẢ Tôi đã đọc nhiều cuốn viết về Nghệ Thuật Sống nhưng không cuốn nào có một tầm quan trọng và làm cho tôi suy nghĩ nhiều bằng cuốn này. Những cuốn khác do người Âu hay Mỹ viết đều chú trọng đến sự thành công, đưa ra những qui tắt thực tế về cách luyện trí, luyện tinh thần, xử thế và làm việc, cho nên tuy hữu ích thật nhưng không để lại nhiều dư âm trong hồn ta. Chúng ta có cảm tưởng tác giả là những kĩ thuật gia – ngay cả André Maurois trong cuốn “Un Art de Vivre” cũng vậy – và kĩ thuật của họ rất hợp lí, rất có hiệu quả, ta tin họ như ta tin một kiến trúc sư trong việc xây nhà, tin một kĩ sư trong việc luyện thép, và ta tự hứa sẽ rán theo họ, thế thôi. Họ không gợi cho ta một thắc mắc, một suy tư nào cả, mà giá trị của một tác phẩm là ở chỗ phải gợi cho ta được những thắc mắc và suy tư. Cuốn này khác hẳn. Tác giả, Lâm Ngữ Đường, vượt lên trên tất cả kĩ thuật đó mà cơ hồ ông cho chỉ là những chi tiết; ông muốn nhìn bao quát cả vấn đề SỐNG, đặt một cơ sở cho vấn đề đó, mà hễ cơ sở đã vững rồi thì chi tiết chẳng cần vạch rõ cũng thấy. Vì chỉ có Sống mới là quan trọng, mà nhiều người ngày nay quên hẳn điều đó đi, quên rằng dù mình làm việc hay tiêu khiển, dù mình trau dồi tâm trí, dựng nên những học thuyết triết lí, xã hội, kinh tế hay chính trị... cũng chỉ để phục vụ sự Sống, để duy trì đời Sống, cải thiện nó, làm cho nó phong phú lên, dễ chịu hơn, cao đẹp hơn; tóm lại là chúng ta tìm cái Chân, cái Thiện, cái Mĩ không phải vì cái Chân, cái Thiện, cái Mĩ mà vì sự SỐNG. Do đó nhan đề cuốn này trong nguyên văn là The Importance of Living: Sự quan trọng của sinh hoạt. Mỗi loại sinh vật có một cách sinh hoạt: thảo mộc có cách sinh hoạt của thảo mộc, cầm thú có cách sinh hoạt của cầm thú, loài người cũng vậy. Cách sinh hoạt phải hợp với bản chất của mỗi loại. Mà bản chất của con người không phải là cầm thú, cũng không phải là thánh thần. Đành rằng trong lịch trình tiến hóa thời nào loài người cũng muốn vươn lên cao hơn, muốn chế ngự được lòng mình, chế ngự được thiên nhiên, muốn mọc cánh bay lên mà kết bạn với thiên thần, như Tôn Ngộ Không trong truyện Tây Du kí; nhưng còn một thể xác sớm muộn gì cũng bị hủy diệt, còn những nhu cầu vật chất như ăn uống, tình dục... thì con người không thể nào là Thánh được và nhất định phải có ích nhiều khuyết điểm, nhu nhược, mâu thuẫn… Nhận chân được điều đó – người không phải là cầm thú cũng không phải là thần thánh – thì mới có thể tìm một lối sống, dựng nên những học thuyết thích hợp với con người được; như vậy mới là hợp tình hợp lí, nghĩa là hợp với tâm tình con người và hợp với luật lệ thiên nhiên, chứ không phải hợp với những phép diễn dịch, qui nạp… của các luận lí gia. Vì “lòng người vẫn có những lí lẽ mà lí trí không sao hiểu nổi”. Bốn chữ “hợp tình, hợp lí” tóm tắc được tất cả triết lí của họ Lâm. Bất kì cái gì, dù cao đẹp tới mấy, dù đúng phép luận lí tới mấy mà không hợp tình hợp lí cũng là xấu. Làm việc vốn là một hành động tôn nghiêm, nhưng nếu cặm cụi làm việc mà quên ăn, quên ngủ, hóa quạu quọ, khắc nghiệt với người khác thì là quên mình, quên người, là không hợp tình, hợp lí, là xấu. Đề cao một lí tưởng để kiến thiết quốc gia, mưu hạnh phúc cho đồng bào là một hành động rất cao đẹp, nhưng nếu vì mục đích đó mà gây ra những cuộc tàn sát như Hitler đối với dân tộc Do Thái thì lại là không hợp tình hợp lí, là xấu. Lâm Ngữ Đường bảo triết lí đó không phải là của ông mà của dân tộc Trung Hoa vì nó tổng hợp, dung hòa được hai triết thuyết quan trọng nhất, có ảnh hưởng lớn nhất của Trung Hoa, tức Khổng giáo và Lão giáo. Nó bàn bạc trong thơ văn Trung Hoa, thấm nhuần đời sống Trung Hoa và ông dẫn ra rất nhiều cố sự cùng danh ngôn để làm chứng cứ. Do đó, ngoài giá trị về phương diện mà người Pháp gọi là Culture humaine (ta thường dịch ra là Học làm người), tác phẩm còn có một giá trị lớn hơn nhiều về phương diện nghệ thuật, văn hóa. Đọc nó ta nhìn được tổng quát cả nhân sinh quan của người Trung Hoa – và của người Việt ta nữa – và những bạn trẻ thiếu căn bản về cổ học có thể có một nhận thức đại cương đúng và gần đủ về triết học, nghệ thuật phương Đông. Cho nên theo tôi, những cuốn khác chỉ bàn về Kĩ thuật Sống, riêng cuốn này mới xét về Nghệ thuật Sống. Về nguyên tắc “hợp tình hợp lí” thì tôi hoàn toàn đồng ý với tác giả 11 [1] , nhưng về chi tiết thì tôi thấy có nhiều chỗ tác giả đi quá xa và tôi đoán rằng nhiều độc giả cũng như tôi, mười điều trong sách chỉ tin được bốn năm điều. Nhưng chính nhờ chỗ đó mà tác phẩm mới có nhiều thú vị. Tác giả đã có lần hô hào phục hưng thuyết Tính linh (expressionnisme) 12 [2] trong văn học, chủ trương rằng “viết chỉ là để phát huy tính tình hoặc biểu diễn tâm linh” của mình, cho nên phải cực kì thành thực, tự nhiên, rất ghét sự giả dối, tô điểm, phải nghĩ sao viết vậy, không được giấu giếm, không sợ người cười chê, không sợ trái với lời thánh hiền thời xưa. Vì vậy, ông coi ta như bạn thân, đôi khi cười cợt, đùa bỡn ta nữa. Ta cần nhận ra được những chỗ đó, để nở một nụ cười đáp lại. Ngay cả những khi ông nghiêm trang, hăng hái đả đảo một quan niệm mà từ xưa ta vẫn tin là đúng, thì ta cũng nên tìm hiểu ông. Vì chúng ta không nên hẹp hòi mà nghĩ rằng chỉ có ta mới hoàn toàn nắm được chân lí. Vả lại xét cho cùng, đọc một tác giả đồng thanh đồng khí với mình, thú tuy thú đấy nhưng không lợi ích gì mấy; chính những tác giả chủ trương ngược với ta mới bắt ta phải suy nghĩ, đặt lại vấn đề, mới mở mang kiến thức của ta. Suy nghĩ kĩ rồi mà thấy chủ trương của ta vẫn đúng thì ta càng vững tin ở mình hơn; ngược lại nếu thấy chủ trương của ta cần phải bổ khuyết thì cái lợi càng lớn hơn nữa. Nếu trong số độc giả có vị nào theo học thuyết Mặc Tử, nguyện “mòn trán long gót” vì nhân loại, thì tất nhiên là tôi rất kính phục và tôi càng mong rằng những vị đó có dịp đọc qua một vài chương trong cuốn này, chẳng hạn chương VI hay X. Tôi nhớ có một lần sau hai năm chuyên tâm vào một công việc rất mệt trí đến nỗi bệnh cũ của tôi trở nên nặng, tôi đành bỏ dỡ công việc, đem theo bản tiếng Pháp (L’importance de vivre) của cuốn này về Long Xuyên dưỡng bệnh. Trong cảnh nghỉ ngơi nhàn nhã như vậy tôi mới thưởng thức hết cái hóm hỉnh, sâu sắc của Lâm và một chương tả nền trời xanh cùng tiếng chim hót đã làm cho tôi thấy vũ trụ đẹp thêm lên bội phần: một dây mướp rũ từ cành xoài xuống đã gần tàn chỉ còn mỗi một bông vàng rực đong đưa dưới gió, cảnh thực là bình thường, quê mùa mà sao hôm đó tôi thấy vui lạ, rực rỡ lạ. Nhờ nó một phần mà trí óc tôi dịu xuống và khi trở về Sài Gòn, tôi làm việc lại được. Vậy, dù bạn không ưa triết lí hợp tình hợp lí của Lâm thì bạn cũng nên cất cuốn này vào tủ, lúc nào có ra Vũng Tàu hay lên Đà Lạt nghỉ mát ít hôm thì mang nó theo, biết đâu nó chẳng làm cho bạn thấy vũ trụ đẹp hơn mà cuộc du lịch của bạn sẽ có hứng thú hơn, vì sách giúp ta hiểu đời mà đời cũng giúp ta hiểu sách. Tinh thần phân tích, phê bình tuy là cần thiết trong việc đọc sách nhưng thiếu sự cảm thông thì khó nhận được cái hay, cái đẹp mà tâm hồn ta chỉ khô khan lần đi thôi. Ai cũng có thể viết một cuốn sách một trăm trang để phê bình một cuốn ba trăm trang được; nhưng suy tư để nhận thấy dụng ý, nhân sinh quan của tác giả là việc ít thấy, không phải vì nó khó mà ít ai chịu làm, ít ai chịu quên cái “ bản ngã” của mình để tìm hiểu cái “bản ngã” của người. Đa số đau khổ của nhân loại do đó mà ra cả. Lâm không ưa đạo Phật vì ông cho là nó “ bi thảm” quá, nhưng về chủ trương “vô ngã” của đạo Phật thì chắc Lâm không phản đối. Đọc chương XIV, tôi có cảm tưởng như vậy. Mà ông đã đem tinh thần “vô ngã” ra nói chuyện với ta thì ta cũng nên đem tinh thần “vô ngã” ra nghe ông. Tôi không cần giới thiệu nhiều về tác giả vì danh tiếng ông, người đọc sách nào mà không biết. Lâm Ngữ Đường (Lin Yutang), tên là Ngọc Đường, sanh năm 1895 ở Phước Kiến, xuất thân trường đại học Thánh Ước Hàn rồi du học Âu Mĩ tại các trường đại học Harvard, Iéna, Leipzig, chuyên về ngôn ngữ học, về nước làm giáo sư đại học Bắc Kinh và làm chủ nhiệm, hoặc chủ biên ba tạp chí văn học, nổi danh nhất là tạp chí Luận ngữ. Ông có hồi làm ngoại giao bí thư, sau thế chiến vừa rồi làm Trưởng ban Văn Nghệ của Cơ quan Văn Hóa Liên Hiệp Quốc. Tư tưởng của ông nhiều khi sâu sắc và văn lại rất dí dỏm (người Trung Hoa gọi ông là U mặc đại vương: ông vua hài hước) cho nên rất nhiều người ưa đọc. Ông ưa viết bằng tiếng Anh để giới thiệu văn hóa Trung Hoa với thế giới, đã soạn trên mười lăm cuốn hoặc thuộc loại tiểu thuyết như bộ Moment in Peking, A leaf in the storm, hoặc thuộc loại biên khảo như Lady Wu (về đời Vũ Tắc Thiên), The Gay Genius (về đời Tô Đông Pha), hoặc thuộc loại nghị luận như My Country and my People (bản dịch ra tiếng Hán nhan đề là Ngô thổ dữ ngô dân), The importance of living… Vài tác phẩm của ông đã được dịch ra mười bốn thứ tiếng, và cuốn The importance of living, đã đứng đầu trong số những sách bán chạy nhất ở Mỹ luôn mười một tháng. Chúng tôi tiết rằng không kiếm được nguyên văn bằng tiếng Anh của cuốn The importance of living, đành phải dùng bản tiếng Pháp L’importance de vivre của nhà Correa (1948) và bản tiếng Trung Hoa Sinh hoạt đích nghệ thuật do Việt Duệ dịch, của nhà Thế giới Văn Hóa (1940). Bản tiếng Hoa đầy đủ, chép hết những cổ văn, cổ thi Trung Hoa mà Lâm Ngữ Đường dẫn trong tác phẩm và nhiều khi lại chép thêm bản dịch những bài đó của Lâm nữa. Bản tiếng Pháp có cắt bớt nhiều đoạn và bỏ hẳn vài tiết. Chúng tôi châm chước cả hai bản, cũng cắt bớt hoặc tóm tắt vì những lẽ dưới đây: tác phẩm viết vào khoảng 1937, nên có đoạn nay không còn hợp thời; tác giả chú ý viết cho người phương Tây đọc, nên đối với chúng ta, người phương Đông, nhiều đoạn không cần thiết; sau cùng, như chúng tôi đã nói, tác giả theo thuyết Tính Linh, cứ thuận tay mà viết, cốt tự nhiên, thân mật như trong cuộc nhàn đàm giữa bạn bè, nên nhiều chỗ chúng tôi cho là rườm. Vì vậy, bản này chỉ là một bản lược dịch. Nếu dịch trọn thì phải thêm khoảng trăm trang nữa. Mới đầu chúng tôi đã có ý chép thêm vào cuối sách những văn thơ chữ Hán để một số độc giả có thể thưởng thức nguyên văn của cổ nhân; nhưng sau tính lại nếu chép hết rồi phiên âm nữa thì sách này sẽ dày thêm ít nhất là trăm rưỡi trang, giá sách sẽ khó mà phổ thông được. Cho nên chúng tôi chỉ lập một bảng ghi bằng chữ Hán những tên người và tên tác phẩm Trung Hoa đã dẫn trong sách. Địa danh, xét ra không quan trọng lắm, nên chúng tôi bỏ. Những chú thích ở cuối trang đều là của chúng tôi. Sài gòn, ngày 30-12-64 Каталог: file file -> Sạt-đe rằng: Nầy là lời phán của Đấng có bảy vì thần Đức Chúa Trời và bảy ngôi sao file -> TÀi liệu hưỚng dẫn sử DỤng dịch vụ HỘi nghị truyền hình trực tuyếN file -> HƯỚng dẫn càI ĐẶt và SỬ DỤng phần mềm tạo bài giảng e-learning file -> CỘng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam độc lập Tự do Hạnh phúc file -> CỘng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam độc lập Tự do Hạnh phúc file -> TIÊu chuẩn quốc gia tcvn 7790-5 : 2008 iso 2859-5 : 2005 file -> Qcvn 81: 2014/bgtvt file -> UỶ ban nhân dân cộng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam file -> VIỆn chăn nuôi trịnh hồng sơn khả NĂng sản xuất và giá trị giống của dòng lợN ĐỰc vcn03 luậN Án tiến sĩ NÔng nghiệp hà NỘI 2014 tải về 1.38 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|