World Bank Document
Nâng cao năng lực thực hiện để áp dụng phương pháp dạy và học dựa
tải về 4.7 Mb. Chế độ xem pdf
|
| 47
Nâng cao năng lực thực hiện để áp dụng phương pháp dạy và học dựa trên năng lực Bộ GD&ĐT đã xác định việc thay đổi nội dung câu hỏi là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến kết quả xếp hạng môn Toán và Đọc hiểu giảm đi tại PISA 2015 so với PISA 2012, cụ thể bài kiểm tra năm 2015 đã thêm các đơn vị mới với các câu hỏi liên quan đến bối cảnh thực tế hiện đại, mà học sinh Việt Nam vốn không quen thuộc. Chứng kiến lịch sử hơn nửa thế kỷ cải cách suốt thời gian công tác trong ngành giáo dục, PGS. TS. Trần Kiều, Nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, đã nhận thấy chiều hướng thay đổi trong phương châm và mục tiêu giáo dục của đất nước. Giống như ở nhiều quốc gia Đông Á khác, áp lực từ các kỳ thi, đặc biệt là ở cấp trung học phổ thông, dẫn đến việc giáo viên tập trung vào việc học thuộc lòng và truyền đạt kiến thức một cách rập khuôn, máy móc thay vì nâng cao năng lực của học sinh. Cho đến giữa những năm 1990, ngành giáo dục vẫn chưa thực sự xác định rõ những mục đích và mục tiêu đào tạo cụ thể. Mô tả về kết quả giáo dục chỉ được đề cập trong các văn kiện của Đảng với những số liệu và đặc điểm tròn trịa quá chung chung để có thể định lượng và đánh giá cụ thể. Mãi đến khi Nghị quyết số 29-NQ/TW được ban hành năm 2013, kết quả giáo dục mới được đề ra một cách cụ thể và thực tế hơn, tập trung vào năng lực của người học. “Mỗi lần sửa đổi các kế hoạch chiến lược cho ngành giáo dục, các kết quả, mục tiêu này sẽ được điều chỉnh phù hợp với những thay đổi trong bối cảnh kinh tế xã hội của đất nước và trào lưu toàn cầu. Phương pháp tiếp cận lấy người học làm trung tâm và nhấn mạnh vào phát triển năng lực là xu hướng cốt lõi của giáo dục hiện đại trên toàn thế giới,” PGS. TS. Trần Kiều (phỏng vấn, ngày 19/9/2019). Với những điểm yếu này, chính phủ cam kết cải thiện chất lượng giáo dục bằng cách tăng cường phương pháp giảng dạy dựa trên năng lực bên cạnh cải cách chương trình và sách giáo khoa. Tuy nhiên, chất lượng đào tạo và mức độ năng lực thực hiện không đồng đều. Chẳng hạn, Việt Nam đã thực hiện cải cách theo phương pháp “toàn trường” về dạy và học trong khuôn khổ chương trình Mô hình trường học mới và cho thấy những tác động tích cực đối với năng lực nhận thức và phi nhận thức của học sinh, nhưng chênh lệch về kết quả học tập của học sinh có liên quan tới mức độ hiểu biết và sự tham gia của hiệu trưởng và giáo viên (Parandekar và cộng sự, 2017). Vẫn cần có những hướng dẫn rõ ràng và tạo điều kiện thuận lợi cho việc giảng dạy dựa trên năng lực. Để giải quyết vấn đề này, Việt Nam đã phát triển nhiều chương trình đào tạo giáo viên bằng phương pháp đào tạo tại chức và trực tuyến. Bên cạnh đó, nhiều khu vực còn thiếu kinh phí để cải tạo, nâng cấp phòng học cũng như đầu tư trang thiết bị và tài liệu học tập cần thiết. Nhiều trường phải dạy hai ca do thiếu cơ sở vật chất và giáo viên, khiến việc dạy và học dựa trên năng lực trở nên khó khăn hơn (Bộ Giáo dục và Đào tạo 2016). Do đó, chính sách đầu tư công bằng hơn cho cơ sở vật chất và tài liệu học tập sẽ đóng vai trò thiết yếu trong việc cải thiện chất lượng tổng thể trên toàn quốc. Nhìn chung, chính phủ cần thực hiện hiệu quả hơn các chính sách và chương trình hiện tại, như Dự án Hỗ trợ Đổi mới Giáo dục Phổ thông (RGEP) và Chương trình dựa trên kết quả đầu ra Nâng cao Năng lực Đội ngũ Giáo viên và Cán bộ Quản lý Giáo dục (ETEP) trong khuôn khổ Chiến lược Đổi mới Căn bản, Toàn diện Giáo dục và Đào tạo năm 2013. Chính phủ cũng có thể xem xét thí điểm các mô hình phù hợp dựa trên công nghệ đột phá như học tập thích ứng và hệ thống quản lý học tập công nghệ cao. 48 Vốn Nhân lực Việt Nam: Thành tựu Giáo dục và Thách thức trong Tương lai |