TröÔØng ñAÏi hoïC ÑAØ laït khoa ngöÕ vaên thS. Phan thò hoàNG

Vaên hoïc Vieät Nam 1900 – 1930 - 7 – 
ThS. Phan Thò Hoàng Khoa Ngöõ Vaên
CHÖÔNG II: VAÊN HOÏC YEÂU NÖÔÙC BA MÖÔI NAÊM ÑAÀU 
THEÁ KYÛ 
1. Quaù trình beàn bæ phaùt trieån 
Töø ñaàu theá kyû cho ñeán naêm 1930, caùc phong traøo yeâu nöôùc caùch maïng lieân 
tieáp noå ra, thaát baïi cho ñeán ngaøy ngaøy Ñaûng Coäng saûn Ñoâng Döông ra ñôøi. Quaù 
trình ra ñôøi, phaùt trieån cuûa vaên hoïc yeâu nöôùc, caùch maïng töø nhaø chí só yeâu nöôùc 
Phan Boäi Chaâu cho ñeán laõnh tuï Nguyeãn AÙi Quoác gaén lieàn vôùi caùc phong traøo naøy. 
Laø tieáng noùi cuûa nhöõng nhaø yeâu nöôùc, nhaèm phuïc vuï söï nghieäp cöùu quoác, 
vaên hoïc yeâu nöôùc ba möôi naêm tìm ñöôøng naøy ñaõ traûi qua nhöõng böôùc thaêng traàm 
khaùc nhau. Ñoä trong möôøi naêm ñaàu theá kyû, do aûnh höôûng taân thö vaø phong traøo Duy 
Taân töø Trung Quoác, Nhaät Baûn doäi vaøo, moät phong traøo yeâu nöôùc, caùch maïng mang 
maøu saéc môùi ñaõ buøng noå trong nöôùc. Lieân tuïc töø naêm 1904 ñeán 1908 caùc phong traøo 
Ñoâng Du, Ñoâng Kinh Nghóa Thuïc, Duy Taân, phong traøo choáng söu thueá, choáng ñi 
phu ñaõ laøm chaán ñoäng baàu khoâng khí chính trò caû nöôùc. Laõnh tuï caùc phong traøo naøy 
laø caùc nhaø Nho, ñoù laø caùc chí só yeâu nöôùc nhö Phan Boäi Chaâu, Phan Chaâu Trinh, 
Traàn Quí Caùp, Huyønh Thuùc Khaùng v.v... Trong khoaûng 10 naêm ñaàu theá kyû, caùc nhaø 
yeâu nöôùc ñaõ söû duïng vaên thô nhö moät thöù vuõ khí coå ñoäng, tuyeân truyeàn ñaéc löïc 
nhaát. Haøng loaït taùc phaåm chöùa ñöïng tinh thaàn yeâu nöôùc maõnh lieät, tö töôûng, ñöôøng 
loái cöùu nöôùc môùi xuaát hieän laøm nöùc loøng coâng chuùng. Ñoù laø caùc thieân huøng vaên nhö: 
Löu caàu huyeát leä taân thö (1903), Vieät Nam vong quoác söû (1905), Haûi ngoaïi huyeát thö 
(1906) cuûa Phan Boäi Chaâu; Thö göûi chính phuû Ñoâng Döông (1906), Tænh quoác hoàn 
ca cuûa Huyønh Thuùc Khaùng;  Khuyeân ngöôøi nöôùc hoïc chöõ quoác ngöõ (1906) cuûa Traàn 
Quí Caùp v.v... Vaên thô Ñoâng Du vôùi hai caây buùt xuaát saéc laø Phan Boäi Chaâu, 
Nguyeãn Thöôïng Hieàn theå hieän döùt khoaùt tö töôûng baïo ñoäng choáng Phaùp, dieãn taû saâu 
saéc suy nghó, tình caûm cuûa caùc chí só tröôùc thaûm caûnh maát nöôùc, noâ leä. Rieâng vôùi 
Phan Boäi Chaâu, nhöõng naêm phong traøo Ñoâng Du phaùt trieån nhaát (1906-1908) cuõng 
ñoàng thôøi laø nhöõng naêm ngoøi buùt cuûa nhaø chí só haøo huøng, sung söùc nhaát. Vaên thô 
cuûa phong traøo Ñoâng Kinh Nghóa Thuïc, phong traøo Duy Taân noäi dung thieân veà vieäc 
coå ñoäng cho nhöõng ñoåi môùi xaõ hoäi. Ñaây laø dòp thuaän lôïi cho nhöõng caây buùt lôùn nhö 
Phan Chaâu Trinh, Ñaëng Nguyeân Caån, Huyønh Thuùc Khaùng, Ngoâ Ñöùc Keá phaùt huy 
khaû naêng duøng vaên chöông laøm vuõ khí tuyeân truyeàn cöùu nöôùc. 
Caùc taùc phaåm khoâng löu teân taùc giaû xuaát hieän trong thôøi gian naøy nhö: Vaên 
minh taân hoïc saùch, Baøi ca AÙteáaù, Khuyeân nhau hôïp quaàn, Neân duøng ñoà noäi hoùa v.v... 
ñeàu theå hieän nhöõng quan nieäm môùi veà lòch söû, ñaát nöôùc, xaõ hoäi, boäc loä roõ ñöôøng loái 
vaän ñoäng caùch maïng cuûa ngöôøi vieát. Vaên thô phong traøo choáng thueá Trung kyø taäp 
trung vaøo vieäc phaûn aùnh ñôøi soáng cô cöïc cuûa quaàn chuùng nhaân daân cuøng noãi baát 
bình saâu saéc cuûa hoï. 
Möôøi naêm ñaàu theá kyû laø giai ñoaïn soâi noåi, haøo huøng nhaát cuûa vaên hoïc yeâu 
nöôùc caän ñaïi. Caùc taùc giaû lôùn ñoàng thôøi cuõng laø nhöõng só phu caáp tieán, ñaày nhieät 
 

tải về 180.22 Kb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn: