Vaên hoïc Vieät Nam 1900 – 1930 - 9 –
ThS. Phan Thò Hoàng Khoa Ngöõ Vaên
2. Moät soá noäi dung trong vaên thô yeâu nöôùc cuûa caùc só phu caáp tieán
ñaàu theá kyû
a) Taâm tö tröôùc thôøi ñaïi môùi cuûa caùc nhaø yeâu nöôùc
Laø nhöõng só phu caáp tieán, caùc nhaø yeâu nöôùc ñeàu haêng haùi, yeâu ñôøi, yeâu
nöôùc, ñaày chí khí, nghò löïc. ÔÛ buoåi giao thôøi cuûa ñaát nöôùc, taàng lôùp só phu caáp tieán
laø keát tinh tình caûm vaø tinh thaàn vì nöôùc. Laø nhöõng “söù giaû cuûa daân toäc ñoùn tieáp tö
traøo môùi”, vaên thô laø nôi ñeå hoï göûi gaém noãi lo ñôøi, lo nöôùc cao caû. Chí só Phan Boäi
Chaâu boäc loä huøng taâm traùng khí cuûa mình tröôùc vaän nöôùc coøn muoân truøng khoù khaên,
oâng vieát nhö taïc chaân dung mình tröôùc thôøi ñaïi:
Nöôùc non Hoàng Laïc coøn ñaây maõi,
Maët muõi anh huøng haù chòu ri.
Giang sôn coøn toâ veõ maët nam nhi,
Sinh thôøi theá phaûi xoay neân thôøi theá.
(Chôi xuaân)
Baøi
Löu bieät khi xuaát döông theå hieän oâng laø con ngöôøi hoaït ñoäng, naêng noå,
nhaø yeâu nöôùc vaø nhaø thô trong oâng hoøa quyeän laøm moät, phôi phôùi laïc quan tröôùc
giôø löu bieät ñaát nöôùc ñeå tìm ñöôøng cöùu nöôùc. OÂng vieát thaät huøng hoàn:
Laøm trai phaûi laï ôû treân ñôøi,
Haù ñeå caøn khoân töï chuyeån dôøi.
Trong khoaûng traêm naêm coøn coù tôù,
Sau naøy muoân thuôû haù khoâng ai.
Non soâng ñaõ cheát soáng theâm nhuïc,
Hieàn thaùnh coøn ñaâu hoïc cuõng hoaøi.
Muoán vöôït beå ñoâng theo caùnh gioù,
Muoân truøng soùng baïc tieãn ra khôi.
Taâm tö nhaø chí só tróu naëng noãi lo cho vaän nöôùc, ñoàng thôøi cuõng chaát chöùa
nhöõng moäng nöôùc cöùu nöôùc lôùn, ñaày haøo höùng.
Neáu ôû caùc nhaø Nho Caàn Vöông ta khoâng thaáy söï nheï nhoõm cuûa hoï trong taâm
tö thì vôùi caùc chí só ñaàu theá kyû XX, hoï ñaõ nhö nhöõng caùnh eùn baùo tröôùc vaän hoäi môùi
cuûa ñaát nöôùc. Tuy theá, cuõng coù nhöõng giaây phuùt hoï thaät söï öu tö tröôùc thaûm caûnh noâ
leä cuûa daân toäc. Phan Chaâu Trinh giaõi baøy noãi lo buoàn khi nhìn vaøo hieän thöïc, oâng
vieát nhö than raèng:
Vieäc ñôøi ngoaûnh laïi coøn chi,
Anh huøng heát nöôùc maát vì giang san.
Muoân daân noâ leä moät ñaøn,
Vaên chöông baùt coå noàng naøn giaác say.
Traêm naêm cam chòu ñoïa ñaøy,
Thì bao giôø môùi heát ngaøy lao lung.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |
