Vaên hoïc Vieät Nam 1900 – 1930 - 5 –
ThS. Phan Thò Hoàng Khoa Ngöõ Vaên
Thuùc Khaùng vôùi buùt löïc vöõng vaøng veà thô, phuù, vaên luaän ñaõ keá thöøa vaø phaùt trieån
xuaát saéc moät trong nhöõng doøng chuû löu cuûa vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam ñoù laø doøng
vaên hoïc yeâu nöôùc. Laáy vaên chöông laøm vuõ khí tuyeân truyeàn, giaùc ngoä, ñaáu tranh laø
ñieåm chung trong saùng taùc cuûa caùc nhaø Nho yeâu nöôùc luùc aáy. Quan ñieåm “Vaên dó
taûi ñaïo” voán quen thuoäc vôùi caùc nhaø Nho trong lòch söû nay laïi ñöôïc caùc chí só yeâu
nöôùc vaän duïng, phaùt huy trong söï nghieäp cöùu quoác. Trong tay caùc nhaø Nho yeâu
nöôùc, ñoàng thôøi laø nhöõng ngöôøi ñoã ñaït cao, caùc theå loaïi vaên, thô, phuù, luïc ñeàu coù
thaønh töïu. Maët khaùc, thôøi ñaïi môùi thuùc ñaåy neàn kinh teá haøng hoùa phaùt trieån nhanh,
caùc ñoâ thò lôùn, ñoâng ñuùc xuaát hieän, loái soáng ñoâ thò hình thaønh roõ reät. Caùc taàng lôùp
ngöôøi môùi ôû ñoâ thò vôùi nhu caàu tinh thaàn, vaên hoùa, giaûi trí khaùc tröôùc chính laø moät
trong nhöõng ñoäng löïc thuùc ñaåy söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa vaên hoïc môùi theo kieåu
phöông Taây. Bôûi vaäy, luùc baáy giôø, cuøng vôùi vaên hoïc yeâu nöôùc cuûa caùc nhaø Nho laø
söï xuaát hieän tuy coøn deø daët nhöng ñaày höùa heïn cuûa vaên hoïc môùi ôû caùc ñoâ thò.
Nhö vaäy, trong ñôøi soáng vaên hoïc ñaàu theá kyû, do coù söï toàn taïi, ñan xen giöõa
vaên hoïc trung ñaïi (bieåu hieän roõ ôû vaên hoïc yeâu nöôùc) vaø vaên hoïc môùi (saùng taùc cuûa
caùc trí thöùc Taây hoïc) neân coù theå goïi ñaây laø giai ñoaïn coù tính chuyeån tieáp, giao thôøi
giöõa hai neàn vaên hoïc, hai thôøi kyø vaên hoïc. ÔÛ giai ñoaïn sau 1932-1945, vaên hoïc môùi
coù theå xem laø ñaõ chieám lónh troïn dieãn ñaøn vaên hoïc daân toäc.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: 
