CHƯƠNG 4. KHUNG PHÁP LÝ (ĐẤT VÀ DÂN TỘC THIỂU SỐ)

CHƯƠNG 4.

KHUNG PHÁP LÝ (ĐẤT VÀ DÂN TỘC THIỂU SỐ)

4.1. Chính sách của Chính phủ Việt Nam

Phần này trình bày khung pháp lý và các chính sách của Chính phủ Việt Nam và các chính sách của Ngân hàng Thế giới liên quan đến việc thu hồi đất, bồi thường và tái định cư và so sánh giữa hai phương pháp tiếp cận. Do có sự khác nhau giữa chính sách của Ngân hàng Thế giới và khung pháp lý của Việt nam, dự án cần được miễn trừ một số điều khoản nhất định của các nghị định và quy định của Chính phủ Việt Nam liên quan đến bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Theo đó, kế hoạch bồi thường, hỗ trợ và tái định cư sẽ được thực hiện theo các chính sách của dự án.

• 
  Luật đất đai năm 2003 do Quốc hội Việt Nam ban hành ngày 26/11/2003, nêu rõ "những người có đất bị thu hồi sẽ được bồi thường bằng đất có cùng mục đích sử dụng; nếu không có đất để bồi thường, sẽ được bồi thường bằng giá trị quyền sử dụng đất tại thời điểm ban hành các quyết định thu hồi đất. Uỷ ban Nhân dân các tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương sẽ soạn thảo và thi hành các dự án tái định cư trước khi thu hồi đất và bồi thường nhà ở, đất ở cho những người có đất ở bị thu hồi và phải di chuyển nơi cư trú. Các điểm tái định cư phải có điều kiện phát triển tương đương hoặc tốt hơn điều kiện ở nơi cũ. Trong các trường hợp không có các khu tái định cư, những người có đất bị thu hồi sẽ được bồi thường bằng tiền và được ưu tiên để mua hay thuê nhà ở thuộc quyền sở hữu của Nhà nước, đối với các khu vực đô thị; được bồi thường bằng đất ở, đối với các khu vực nông thôn. Trong trường hợp thu hồi đất của các hộ gia đình và/hoặc của cá nhân, mà đang trong quá trình trực tiếp sản xuất, nhưng không có đất bồi thường để tiếp tục sản xuất thì ngoài việc bồi thường bằng tiền, những người có đất bị thu hồi sẽ được Nhà nước hỗ trợ để ổn định cuộc sống bằng cách đào tạo để chuyển đổi cách thức sản xuất và/hoặc kinh doanh, bằng cách bố trí các công việc mới" (Điều 42).
  
• 
  Luật về Đơn thư khiếu nại và tố cáo được Quốc hội thông qua ngày 02/12/1998.
  
• 
  Luật sửa đổi bổ sung về khiếu nại và tố cáo được Quốc Hội thông qua ngày 15/06/2004
  
• 
  Nghị định 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ về thi hành Luật đất đai.
  
• 
  Nghị định 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 của Chính phủ quy định bổ sung về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất, thực hiện quyền sử dụng đất, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất.
  
• 
  Nghị định 197/2004/NĐ-CP ngày 03/12/2004 của Chính phủ ban hành, quy định việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Nghị định này hướng dẫn việc thực hiện công tác bồi thường đất, bồi thường tài sản, chính sách hỗ trợ và tái định cư liên quan đến việc thu hồi đất.
  
• 
  Nghị định số 60/CP ngày 05/07/1994 của Chính phủ quy định quyền sở hữu và quyền sử dụng đất ở các khu vực đô thị.
  
• 
  Nghị định 61/CP ngày 15/07/1994 của Chính phủ ban hành quy định việc mua, bán và kinh doanh nhà ở.
  
• 
  Nghị định 188/2004/NĐ-CP ngày 16/11/2004 của Chính phủ ban hành đề ra phương án định giá đất và khung giá đất của các loại đất khác nhau. Nghị định này nêu rõ các mức giá tối đa và tối thiểu của các loại và kiểu đất khác nhau trên toàn quốc. Các giá đất đó được thiết lập phục vụ cho việc thu hồi đất bởi Chính phủ, tiền thuế chuyển đổi quyền sử dụng đất, thuê đất của nhà nước và cho các mục đích quốc gia và công cộng. Nghị định 123/2007/NĐ-CP sửa đổi bổ sung một số điều của nghị định 188/2004/NĐ-CP
  
• 
  Nghị định 69/2009/NĐ-CP ngày 13/08/2009 của Chính phủ, đưa ra các yêu cầu bổ sung về quy hoạch sử dụng đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trong trường hợp thu hồi đất, quy định giá đất, cấp đất và cho thuê đất và các yêu cầu bổ sung liên quan đến quyền sử dụng đất.
  
• 
  Nghị định 106/2005/NĐ-CP ngày 17/08/2005 quy định việc bảo vệ và an toàn các hệ thống đường điện cao áp và xác định hành lang cần thiết để bảo đảm an toàn. Các điều khoản nhất định về nghị định này, chủ yếu là để tăng khoảng cách an toàn từ các đường điện cao áp, đã được sửa đổi bởi Nghị định 81/2009/NĐ-CP ngày 12/10/2009.
  
• 
  Nghị định số 53/2005/NĐ-CP ngày 19/04/2005 của Chính phủ Việt Nam ban hành quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật khiếu nại và tố cáo và Luật sửa đổi bổ sung về khiếu nại và tối cáo.
  
• 
  Quyết định số 52/2012/QĐ-TTg ngày16/11/2012 về chính sách hỗ trợ giải quyết việc làm và đào tạo nghề cho người lao động bị thu hồi đất nông nghiệp.
  
• 
  Thông tư số 114/2004/TT-BTC ngày 26/11/2004 của Bộ Tài Chính ban hành hướng dẫn thực hiện Nghị định 188. Thông tư này soạn thảo chi tiết các phương án (tức là phương pháp so sánh trực tiếp và phương pháp thu nhập) đối việc thẩm định giá đất các loại và kiểu khác nhau ở trong các vùng/khu vực khác nhau để đảm bảo giá thay thế.
  
• 
  Thông tư số 14/2009/TT-BTNMT ngày 01/10/2009 của Bộ Tài Nguyên và Môi trường quy định chi tiết về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và trình tự, thủ tục thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất.
  

• 
  Quyết định 2192/QĐ-NLDK ngày 30/6/2005 của Bộ Công Nghiệp về việc phê duyệt khung chính sách đền bù tái định cư, khung chính sách kế hoạch phát triển dân tộc thiểu số và khung hướng dân về đánh giá môi trường của dự án truyền tải và phân phối 2.
  
• 
  Khung chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư và phục hồi cuộc sống cho người bị ảnh hưởng, dư án thủy điện Trung Sơn.
  

Đối với người Dân tộc thiểu số, chính sách của Chính phủ Việt Nam được xây dựng theo định hướng tôn trọng, bình đẳng giữa các dân tộc, đoàn kết giữa các dân tộc và tương trợ giúp đỡ lẫn nhau giữa các dân tộc. Việc áp dụng các chính sách kinh tế xã hội cho từng vùng miền, từng dân tộc có tính tới các nhu cầu của đồng bào dân tộc thiểu số là một yêu cầu. Kế hoạch Phát triển kinh tế xã hội và Chiến lược Phát triển Kinh tế xã hội ở Việt Nam đặc biệt quan tâm tới các dân tộc thiểu số.Các chương trình lớn cho người dân tộc như Chương trình 135 (Cơ sở hạ tầng ở những vùng nghèo, vùng sâu, vùng xa), Chương trình 134 (Xóa nhà tạm).Ngoài ra còn có các chính sách về giáo dục và chăm sóc sức khỏe cho đồng bào dân tộc.

• 
  Nghị quyết số 30a/2008/NQ-CP ngày 27/12/2008 của Chính phủ về việc Chương trình hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững đối với 61 huyện nghèo;
  
• 
  Nghị định số 70/2001/NĐ-CP của Chính phủ về việc tất cả hồ sơ đăng ký tài sản của gia đình và quyền sử dụng đất phải được ghi tên của cả vợ và chồng;
  
• 
  Nghị định số 82/2010/NĐ-CP của Chính phủ ngày 20/7/2010 về việc quy định việc dạy và học tiếng nói, chữ viết của dân tộc thiểu số trong các cơ sở giáo dục phổ thông và trung tâm giáo dục thường xuyên;
  
• 
  Quyết định số 42/2012/QĐ-TTg ngày 08/10/2012 của Thủ tướng Chính phủ về việc hỗ trợ tổ chức, đơn vị sử dụng lao động là người dân tộc thiểu số tại khu vực miền núi, vùng đặc biệt khó khăn;
  
• 
  Quyết định số 52/2010/QĐ-TTg ngày 18 tháng 08 năm 2010 của thủ tướng Chính phủ về việc chính sách hỗ trợ pháp lý nhằm nâng cao nhận thức, hiểu biết pháp luật cho người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số tại các huyện nghèo giai đoạn 2011 – 2020;
  
• 
  Quyết định số 112/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 20/7/2007 về việc chính sách hỗ trợ các dịch vụ, cải thiện và nâng cao đời sống nhân dân, trợ giúp pháp lý để nâng cao nhận thức pháp luật thuộc chương trình 135 giai đoạn II;
  
• 
  Quyết định số 33/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 05/3/2007 về việc thực hiện chính sách hỗ trợ di dân thực hiện định canh, định cư cho đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2007 – 2010;
  
• 
  Quyết định số 01/2007/QĐ-UBDT của Ủy ban Dân tộc ngày 31/5/2007 về việc công nhận các xã, huyện là miền núi, vùng cao do điều chỉnh địa giới hành chính;
  
• 
  Quyết định số 05/2007/QĐ-UBDT của Ủy ban Dân tộc ngày 6/9/2007 về việc công nhận 3 khu vực vùng dân tộc thiểu số và miền núi theo trình độ phát triển;
  
• 
  Quyết định sô 18/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 18 tháng 03 năm 2011 về việc chính sách đối với người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số do Thủ tướng Chính phủ ban hành;
  
• 
  Quyết định số 06/2007/QĐ-UBDT của Uỷ ban Dân tộc ngày 12/10/2007 về việc ban hành Chiến lược truyền thông Chương trình 135 giai đoạn II;
  
• 
  Thông tư liên tịch số 05/2011/TTLT-UBDT-BTC của Ủy ban Dân tộc ngày 16 tháng 12 năm 2011 về việc hướng dẫn thực hiện Quyết định 18/2011/QĐ-TTg về chính sách đối với người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số;
  
• 
  Thông tư số 06/2007/TT-UBDT của Ủy ban Dân tộc ngày 20/9/2007 về việc hướng dẫn thực hiện mức Hỗ trợ các dịch vụ, cải thiện và nâng cao đời sống nhân dân, trợ giúp pháp lý, để nâng cao nhận thức pháp luật theo Quyết định 112/2007/QĐ-TTg.