III.3. Ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn NSTP

III.3. Ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn NSTP

LÞch tr×nh gi¶m thuÕ c¸c s¶n phÈm chñ yÕu cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn NSTP giai ®o¹n 2001-2006 ®Ó tham gia AFTA nh­ sau:

Dùa trªn c¬ së c¸c ph©n tÝch vµ tÝnh to¸n ®· nªu ë trªn, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm nh­ sau:

- H¹t ®iÒu nh©n

- Thøc ¨n gia sóc

- Tinh bét

- S÷a c¸c lo¹i

- Cµ phª chÕ biÕn

- Bét Mi lo

- Bét ngät

- Sóp Knoor

1) S¶n phÈm h¹t ®iÒu nh©n: S¶n phÈm h¹t ®iÒu xuÊt khÈu cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh tèt, hÖ sè DRC = 0,2. Nh÷ng n¨m qua, t×nh h×nh xuÊt khÈu h¹t ®iÒu nh×n chung ph¸t triÓn kh¸ æn ®Þnh, lîi nhuËn trªn vèn ®¹t 9%. S¶n phÈm h¹t ®iÒu §ång Nai ®· cã mÆt trªn 18 n­íc trªn thÕ giíi, trong ®ã cã c¸c n­íc trong khu vùc nh­ Singapore, Philippines vµ Th¸i Lan. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thÞ tr­êng xuÊt khÈu s¶n phÈm ngµy cµng më réng, tËp trung vµo mét sè thÞ tr­êng lín nh­ Australia, Hoa Kú, Trung Quèc, NhËt B¶n, Th¸i Lan... nguyªn liÖu trong n­íc kh«ng ®ñ ®¸p øng ph¶i nhËp khÈu.

2) S¶n phÈm thøc ¨n gia sóc: c«ng nghiÖp chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc cña §ång Nai cã qui m« lín so víi c¶ n­íc. Tæng c«ng suÊt chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc cña toµn ngµnh ®¹t 1,4 triÖu tÊn/n¨m, chiÕm trªn 70% tæng c«ng suÊt chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc c«ng nghiÖp cña c¶ n­íc. Lµ ngµnh ®­îc x¸c ®Þnh cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi hÖ sè DRC = 0,99, chiÕm tû träng trªn 12% GTSXCN toµn tØnh vµ chiÕm 51% ngµnh.

Trong thêi gian qua, sù ph¸t triÓn mét lo¹t c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn ¨n gia sóc c«ng nghiÖp ®· t¸c ®éng m¹nh ®Õn tËp qu¸n ch¨n nu«i truyÒn thèng ë n­íc ta. C¸c gièng heo, gia cÇm míi ch¨n nu«i b»ng thøc ¨n c«ng nghiÖp ®· ®­îc nhËp vµo n­íc ta lµm cho n¨ng suÊt ngµnh ch¨n nu«i n­íc ta t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Xu h­íng ch¨n nu«i c¸c gièng heo gµ cò ë trong n­íc cã n¨ng suÊt thÊp ®ang ®­îc thay thÕ dÇn b»ng gièng míi sö dông thøc ¨n gia sóc c«ng nghiÖp. Dù b¸o nhu cÇu thøc ¨n gia sóc c«ng nghiÖp trong 10 n¨m tíi t¨ng kh¸ nhanh, trung b×nh t¨ng 13-15%/n¨m. Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n ®· cã ch­¬ng tr×nh ®Õn 2010 phÊn ®Êu ®¹t 6-7 triÖu tÊn thøc ¨n gia sóc c«ng nghiÖp, chiÕm 40-50% tæng s¶n l­îng thøc ¨n gia sóc yªu cÇu.

ThÞ tr­êng thøc ¨n gia sóc trong n­íc hiÖn nay kho¶ng 8 triÖu tÊn/n¨m nh­ng c«ng suÊt cña tÊt c¶ c¸c nhµ m¸y thøc ¨n gia sóc c«ng nghiÖp chØ ®­îc 2 triÖu tÊn (chiÕm 25% nhu cÇu), phÇn cßn l¹i do c¸c c¬ së s¶n xuÊt thñ c«ng cung cÊp. Nh­ vËy thÞ tr­êng thøc ¨n gia sóc c«ng nghiÖp cßn rÊt lín vµ sÏ ph¸t triÓn nhanh cïng víi ph­¬ng ph¸p ch¨n nu«i c«ng nghiÖp ngµy cµng phæ biÕn.

MÆc dï hiÖn nay ngµnh ®ang cã lîi thÕ ph¸t triÓn, nh­ng mét sè n­íc trong khèi ASEAN còng cã lîi thÕ c¹nh tranh cao ë ngµnh hµng nµy nh­ hÖ sè so s¸nh biÓu hiÖn RCA cña Th¸i Lan lµ 1,6; Malaysia lµ 1,4; Philippines lµ 1,3; Indonesia lµ 1; cßn cña ViÖt Nam lµ 0,1. Do ®ã, s¶n phÈm thøc ¨n gia sóc ph¶i chÞu ¸p lùc c¹nh tranh kh¸ lín khi thùc hiÖn AFTA.

HiÖn nay trªn ®Þa bµn tØnh cã 2 c¬ së chÕ biÕn qui m« kh¸ lín lµ C«ng ty Bét ngät Vedan vµ DNTN Phong Phó, sö dông khoai m× t­¬i ®Ó chÕ biÕn tinh bét khoai mú, ngoµi ra cã kho¶ng 150 c¬ së thñ c«ng kh¸c s¶n xuÊt tinh bét m× kh« vµ ­ít ®Ó cung cÊp cho c¸c c«ng ty lín nh­ C«ng ty Bét ngät Vedan, C«ng ty Bét ngät Ajinomoto, C«ng ty LD Nam ViÖt ®Ó tiÕp tôc chÕ biÕn hoÆc tiªu thô thÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu. §©y lµ s¶n phÈm ®ang cã nhu cÇu lín t¹i thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu. Ngoµi nhu cÇu lµ nguyªn liÖu cho ngµnh s¶n xuÊt bét ngät, s¶n xuÊt b¸nh kÑo trong n­íc kh¸ lín, nhÊt lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu tinh bét khoai m× cao cÊp cã nhu cÇu lín sang c¸c n­íc §µi Loan, Hång K«ng, NhËt B¶n, Trung Quèc.

Trong 5 n¨m qua ngµnh s÷a ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc thµnh tÝch rÊt kh¶ quan, tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n hµng n¨m tõ 10-15%, hiÖn nay ®ang chiÕm lÜnh 70-90% thÞ tr­êng néi ®Þa, s¶n phÈm s÷a ®Òu ®øng ®Çu trong danh s¸ch Top-Ten hµng ViÖt Nam chÊt l­îng cao. §iÒu ®ã chøng tá sù cè g¾ng v­¬n lªn v­ît bËc trong c¬ chÕ thÞ tr­êng cña ngµnh s÷a ViÖt Nam ®Ó ®øng v÷ng trong c¹nh tranh vµ chiÕm ®­îc lßng tin cña ng­êi tiªu dïng trong vµ ngoµi n­íc.

Cïng víi xu thÕ ph¸t triÓn ngµnh s÷a c¶ n­íc, c¸c s¶n phÈm s÷a trªn ®Þa bµn §ång Nai gåm s÷a t­¬i Lothamilk vµ s÷a bét cña Dielac-Vinamilk còng ®· chiÕm ®­îc lßng tin cña ng­êi tiªu dïng trong n­íc. S÷a t­¬i Lothamilk mÆc dï míi s¶n xuÊt tõ n¨m 1998 nh­ng ®· ®­îc ng­êi tiªu dïng chÊp nhËn ngay, doanh thu n¨m 1999 ®¹t 5 tû ®ång, t¨ng h¬n 5 lÇn so víi doanh thu n¨m 1998. S÷a bét cña Dielac-Vinamilk kh«ng chØ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng trong n­íc mµ cßn xuÊt khÈu ®­îc sang thÞ tr­êng Trung §«ng.

HÖ sè DRC = 1,03; so víi c¸c n­íc ASEAN th× ngµnh s÷a cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao v× c¸c n­íc ASEAN phÇn lín còng s¶n xuÊt b¬ s÷a tõ nguyªn liÖu nhËp khÈu vµ ®µn bß cña hä còng kh«ng ph¸t triÓn. HÖ sè RCA cña ViÖt Nam lµ 0,8 trong khi ®ã cña c¸c n­íc ASEAN chØ cã tõ 0,3 trë xuèng. Tuy nhiªn vÒ nguån nguyªn liÖu hiÖn nay cña ViÖt Nam vÉn ph¶i nhËp trªn 80% s÷a bét nguyªn liÖu ®Ó chÕ biÕn. Nguyªn liÖu trong n­íc tuy cã t¨ng nh­ng chñ yÕu dïng s¶n xuÊt s÷a t­¬i tiÖt trïng.

ThÞ hiÕu tiªu thô cµ phª hßa tan trªn thÕ giíi ®· trë nªn phæ biÕn, vµ xu h­íng tiªu thô s¶n phÈm nµy ngµy cµng ®­îc ­a chuéng ë ViÖt Nam do nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng thùc phÈm tiªu dïng ®· chÕ biÕn s½n vµ kh«ng lµm mÊt nhiÒu thêi gian cña ng­êi tiªu dïng. Còng nh­ cµ phª hßa tan, s¶n phÈm bét dinh d­ìng còng cã xu h­íng tiªu thô ngµy cµng m¹nh trªn thÞ tr­êng trong n­íc do ®êi sèng nh©n d©n ngµy cµng n©ng cao, tiÕt kiÖm thêi gian cho ng­êi tiªu dïng. Do ®ã trong 5 n¨m qua ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn nµy cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh. Tuy nhiªn, s¶n phÈm cµ phª chÕ biÕn hiÖn nay ®ang ph¶i c¹nh tranh gay g¾t víi c¸c n­íc trong khu vùc nh­ Th¸i Lan.

Hµng n¨m ngµnh c«ng nghiÖp nµy cã kh¶ n¨ng tiªu thô mét khèi l­îng lín nguyªn liÖu n«ng s¶n nh­ khoai mú t­¬i, mËt rØ ®­êng lµm nguyªn liÖu chÝnh. Nhu cÇu khoai mú t­¬i hµng n¨m lµ trªn 1 triÖu tÊn vµ mËt rØ ®­êng lµ 400.000 tÊn/n¨m. §©y lµ ngµnh c«ng nghiÖp cã liªn quan ®Õn ®êi sèng cña rÊt nhiÒu n«ng d©n, nã ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc tiªu thô n«ng s¶n cña n«ng d©n vµ t¹o ra nhiÒu viÖc lµm cho ®Þa ph­¬ng.

HÖ sè DRC = 0,99; tuy nhiªn so víi mét sè n­íc ASEAN, nh×n chung gi¸ thµnh s¶n xuÊt trong n­íc cßn cao h¬n nhÊt lµ Indonesia do ®ång b¶n ®Þa cña Indonesia mÊt gi¸ kh¸ nhiÒu do ®ång USD. Nªn ¸p lùc c¹nh tranh víi c¸c n­íc ASEAN nh÷ng n¨m tíi lµ ®¸ng kÓ.

7) S¶n phÈm sóp Knorr: §ång Nai lµ mét tØnh cã ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn thÞt vµ s¶n phÈm tõ thÞt kh«ng ph¸t triÓn, chñ yÕu chÕ biÕn thñ c«ng d¹ng giß, ch¶... S¶n phÈm sóp Knorr thuéc ngµnh chÕ biÕn s¶n phÈm tõ thÞt heo vµ còng lµ s¶n phÈm ®Æc tr­ng cho ngµnh. HÖ sè DRC=1,1 vµ hÖ sè so s¸nh biÓu hiÖn cña ViÖt Nam lµ 0,1; trong khi ®ã Th¸i Lan lµ 1,4; Indonesia lµ 0,1 vµ c¸c n­íc kh¸c lµ 0. §©y lµ s¶n phÈm ph¶i c¹nh tranh tõ Th¸i Lan, ®èi víi c¸c n­íc kh¸c ¸p lùc c¹nh tranh kh«ng lín, c¸c n­íc còng ®· ®­a danh môc s¶n phÈm nµy vµo c¾t gi¶m, do ®ã s¶n phÈm nµy cã thÓ th©m nhËp thÞ tr­êng c¸c n­íc ASEAN khi thùc hiÖn AFTA.

b) S¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cã ®iÒu kiÖn

- B¸nh, kÑo c¸c lo¹i

- N­íc gi¶i kh¸t

1) S¶n phÈm b¸nh kÑo c¸c lo¹i: HÖ sè DRC= 1,32, tû suÊt lîi nhuËn/vèn ®Çu t­ 9,4%. S¶n xuÊt b¸nh kÑo thêi gian qua còng ®· ph¸t triÓn rÊt nhanh, nhiÒu c«ng nghÖ míi ®· nhËp vµo n­íc ta t¹o ra s¶n phÈm ®¹t chÊt l­îng cao. HiÖn nay s¶n phÈm b¸nh kÑo §ång Nai ®· chiÕm lÜnh thÞ phÇn ®¸ng kÓ trong n­íc. ThÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm chñ yÕu néi ®Þa vµ ®· xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng c¸c n­íc Mü, óc, §µi Loan, Trung Quèc vµ M«ng Cæ. Tuy nhiªn, hiÖn nay c¸c s¶n phÈm b¸nh kÑo cña mét sè n­íc trong khu vùc, nhÊt lµ Th¸i Lan còng ®ang th©m nhËp thÞ tr­êng ViÖt Nam, trong thêi gian tíi sù c¹nh tranh theo lÞch tr×nh gi¶m thuÕ sÏ gay g¾t h¬n. Do ®ã lÞch tr×nh gi¶m thuÕ dù kiÕn chËm nhÊt vµo n¨m 2003 ®Ó doanh nghiÖp cã thêi gian ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh.

2) S¶n phÈm n­íc gi¶i kh¸t: HÖ sè DRC= 1,71; tû suÊt lîi nhuËn/vèn ®Çu t­ lµ 11,5%. So víi c¸c n­íc trong khu vùc, s¶n phÈm n­íc gi¶i kh¸t cña ViÖt Nam ph¶i c¹nh tranh kh¸ gay g¾t, nhÊt lµ n­íc gi¶i kh¸t ®ãng hép cña Th¸i Lan. Nh×n chung, s¶n phÈm n­íc gi¶i kh¸t cña §ång Nai chiÕm tû träng kh«ng lín, tËp trung khèi ®Çu t­ n­íc ngoµi, hµng n¨m s¶n xuÊt kho¶ng trªn 15 ngµn tÊn s¶n phÈm.

c) S¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh thÊp

- §­êng

S¶n phÈm ®­êng mÝa: §­êng cña ViÖt Nam ®­îc x¸c ®Þnh lµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh thÊp, do ®ã ®­îc xÕp vµo danh môc s¶n phÈm chÕ biÕn nh¹y c¶m ®Ó thùc hiÖn lÞch tr×nh gi¶m thuÕ vµo sau giai ®o¹n 2006. HÖ sè DRC cña s¶n phÈm ®­êng lµ 1,45 (chi phÝ néi ®Þa lµ 370 USD/tÊn trong khi ®ã gi¸ FOB xuÊt khÈu chØ cã 254 USD/tÊn). So víi c¸c n­íc ASEAN th× hÖ sè so s¸nh biÓu hiÖn RCA cña ViÖt Nam lµ 0,8; Indonesia vµ Malaysia lµ 0,5; Singapore lµ 0,1; Philippines lµ 3,3 vµ Th¸i Lan lµ 7,0. §ång Nai cã 3 nhµ m¸y ®­êng, s¶n l­îng s¶n xuÊt suÊt hµng n¨m chiÕm 15% toµn quèc, gi¸ trÞ s¶n phÈm ®­êng chiÕm 13,2% ngµnh CNCB NSTP. Trong nh÷ng n¨m qua, ngµnh c«ng nghiÖp mÝa ®­êng chñ yÕu tiªu thô thÞ tr­êng trong n­íc, trong khi ®ã s¶n xuÊt trong n­íc ®· v­ît nhu cÇu, gi¸ thµnh s¶n xuÊt cao nªn khã kh¨n trong xuÊt khÈu, t×nh h×nh ®ã ®· lµm cho nhiÒu nhµ m¸y ®­êng gÆp nhiÒu khã kh¨n.

III.3.3. T¸c ®éng cña AFTA

Qua lÞch tr×nh gi¶m thuÕ vµ ph©n tÝch kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm, t¸c ®éng cña viÖc tham gia AFTA ®èi víi c¸c s¶n phÈm nh­ sau:

Trong lÜnh vùc s¶n xuÊt cµ phª chÕ biÕn ë §ång Nai cã C«ng ty cµ phª Biªn Hßa (QDTW) vµ C«ng ty NestlÐ ViÖt Nam (§TNN), s¶n phÈm cña C«ng ty cµ phª Biªn Hßa ®· ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng néi ®Þa do phï hîp víi thÞ hiÕu tiªu dïng ng­êi ViÖt Nam, hiÖn nay c«ng ty ®· nghiªn cøu vµ xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng khu vùc ASEAN. Tham gia vµo AFTA, s¶n phÈm cµ phª cña C«ng ty võa cã th¸ch thøc nh­ng còng cã nhiÒu c¬ héi ®Ó cã thÓ tiÕp tôc më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu.

Riªng s¶n phÈm thøc ¨n gia sóc hiÖn nay thuÕ suÊt 10% nh­ng c¸c n­íc trong khu vùc cã søc c¹nh tranh cao vÒ s¶n phÈm nµy (RAC c¸c n­íc ®Òu lín h¬n ViÖt Nam), tuy nhiªn do thÞ hiÕu tiªu dïng trong n­íc, tËp qu¸n ch¨n nu«i còng nh­ c«ng t¸c dÞch vô phôc vô kh¸ch hµng trong lÜnh vùc nµy lµ rÊt quan träng nªn ¸p lùc c¹nh tranh víi c¸c n­íc ASEAN phÇn nµo cã gi¶m.

§èi víi s¶n phÈm sóp Knorr, do chØ cã 1 c«ng ty §TNN s¶n xuÊt vµ tiªu thô chñ yÕu néi ®Þa, sù t¸c ®éng chñ yÕu tõ Th¸i Lan. Tuy nhiªn, do tËp qu¸n tiªu dïng tõng n­íc nªn nh×n chung sÏ chÞu sù t¸c ®éng kh«ng ®¸ng kÓ.

Qua ph©n tÝch nh÷ng t¸c ®éng AFTA ®Õn c¸c s¶n phÈm chñ yÕu cña ngµnh, ®Ó chñ ®éng tham gia AFTA, tr¸nh g©y t¸c ®éng m¹nh, c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p:

- §Èy m¹nh viÖc t×m kiÕm, më réng thÞ tr­êng, quan t©m ®Õn thÞ tr­êng ASEAN ®Ó gia t¨ng xuÊt khÈu.

- Kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm th«ng qua viÖc tõng b­íc ®æi míi c«ng nghÖ phï hîp, nghiªn cøu thªm s¶n phÈm míi nh»m tËn dông triÖt ®Ó phô liÖu. §­a vµo øng dông c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu chÕ biÕn ®iÒu, tËn dông c¸c phô phÈm tõ qu¶ ®iÒu, vá ®iÒu ®Ó n©ng cao gi¸ trÞ vµ hiÖu qu¶ chÕ biÕn:

+ HiÖn ®¹i hãa thiÕt bÞ chÕ biÕn nh©n ®iÒu, nhËp khÈu mét sè thiÕt bÞ hiÖn ®¹i kh©u ph©n lo¹i s¶n phÈm, bãc vá lôa nh©n ®iÒu, thiÕt bÞ thanh trïng ®ãng gãi s¶n phÈm vµ hÖ thèng kho l¹nh ®Ó b¶o qu¶n s¶n phÈm xuÊt khÈu. §ång thêi ®Çu t­ më réng 2 nhµ m¸y t¹i §Þnh Qu¸n vµ Nh¬n Tr¹ch n©ng c«ng suÊt chÕ biÕn nh©n ®iÒu tõ 3.500 tÊn lªn 5.000tÊn/n¨m vµ dÇu ®iÒu ®¹t c«ng suÊt 5.000 tÊn/n¨m. Song song víi viÖc ®Çu t­ thiÕt bÞ c«ng nghÖ, x©y dùng v­ên ®iÒu ®Çu dßng 10 ha ®Ó cung cÊp chåi ghÐp cao s¶n phôc vô s¶n xuÊt c©y gièng cao s¶n 400.000-500.000 c©y gièng/n¨m, phôc vô cho chiÕn l­îc vïng nguyªn liÖu trªn ®Þa bµn, chñ ®éng nguyªn liÖu.

+ S¶n phÈm cao cÊp tõ nh©n ®iÒu c«ng suÊt 1.000 tÊn/n¨m; s¶n phÈm rau qu¶ xuÊt khÈu c«ng suÊt 1.000 tÊn/n¨m, xuÊt khÈu 70% s¶n l­îng sang B¾c Mü vµ Ch©u ¢u, thiÕt bÞ §µi Loan vµ c¸c lo¹i h¹t kh¸c t¨ng 2.000 tÊn.

- §­a c¸c s¶n phÈm ®¹t c«ng suÊt thiÕt kÕ nh­ dÇu vá h¹t ®iÒu 5.000tÊn/n¨m, s¬n phñ cao cÊp 2.000 tÊn/n¨m vµ n©ng c«ng suÊt c¸c lo¹i h¹t kh¸c.

- Më réng thªm c¬ së chÕ biÕn gÇn vïng nguyªn liÖu nh­ Xu©n Léc, ®¶m b¶o cho c«ng t¸c thu mua vµ chÕ biÕn kÞp thêi, t¹o viÖc lµm cho ng­êi n«ng d©n.

- Thùc hiÖn c¸c tiªu chuÈn vÒ vÖ sinh an toµn thùc phÈm, c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ vÒ s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn thùc phÈm nh­ c¶i t¹o, n©ng cÊp nhµ x­ëng, kho tµng theo tiªu chuÈn GMP, ¸p dông tiªu chuÈn ISO 9001:2000, HACCP trong s¶n xuÊt.

- Quan t©m ®Õn viÖc ®µo t¹o nguån nh©n lùc, nhÊt lµ ®éi ngò KHKT ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm, ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc vµ xuÊt khÈu. §éi ngò c¸n bé n¨ng ®éng trong viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng, xóc tiÕn th­¬ng m¹i, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu.

Tuy nhiªn, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, më réng thÞ tr­êng th× mét trong nh÷ng vÇn ®Ò hÕt søc quan trong trong s¶n kinh doanh cña c«ng ty ®ã lµ nguyªn liÖu ®Çu vµo. HiÖn nay c«ng ty Donafood ®· cã chiÕn l­îc x©y dùng vïng nguyªn liÖu kh¸ tèt, tuy nhiªn cÇn ®Èy nhanh viÖc quy ho¹ch vµ ®Çu t­ cho vïng nguyªn liÖu, g¾n vïng nguyªn liÖu víi viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®Ó ®¸p øng ®ñ nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt, gi¶m viÖc nhËp khÈu, gi¶i ph¸p cho ph¸t triÓn nguyªn liÖu tËp trung:

- Cã chÝnh s¸ch ®éng viªn n«ng d©n æn ®Þnh v­ên ®iÒu tr¸nh t×nh tr¹ng chÆt ®iÒu trång c©y kh¸c tr­íc m¾t cã hiÖu qu¶ kinh tÕ h¬n.

- Hç trî n«ng d©n ®Ó c¶i t¹o vµ ph¸t triÓn v­ên ®iÒu gièng míi, thêi gian vay vèn ph¶i ®¶m b¶o cho ®Õn khi v­ên ®iÒu cho thu ho¹ch.

- TiÕp tôc ph¸t huy tèt mèi quan hÖ gi÷a C«ng ty víi ng©n hµng vµ hé n«ng d©n trong viÖc vay vèn ph¸t triÓn v­ên ®iÒu.

- C«ng ty Donafood lµ c«ng ty nhµ n­íc ®ång thêi lµ ®Çu mèi tiÕp nhËn c¸c gièng míi, kü thuËt trång vµ ch¨m sãc míi tõ c¸c c¬ quan nghiªn cøu vµ lµ ®¬n vÞ trùc tiÕp s¶n xuÊt gièng cÇn phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng cã biÖn ph¸p ®Èy m¹nh viÖc thay thÕ dÇn c¸c v­ên ®iÒu tho¸i hãa b»ng v­ên ®iÒu gièng míi cã n¨ng suÊt cao. §ång thêi phæ biÕn réng r·i gièng míi, kü thuËt canh t¸c míi tõ lµm ®Êt, ®µo hè, mËt ®é trång, ch¨m sãc bãn ph©n, b¶o vÖ thùc vËt, phßng trõ s©u bÖnh ®Õn n«ng d©n mét c¸ch nhanh nhÊt ®Ó c¸c v­ên ®iÒu ph¸t triÓn theo ®óng ®Þnh h­íng vµ cã n¨ng suÊt cao.

- Ph¸t huy thÞ tr­êng trong n­íc, tiÕp tôc nghiªn cøu s¶n phÈm míi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña thÞ tr­êng trong n­íc, ph¸t huy c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ ®Çu t­.

- Bªn c¹nh thÞ tr­êng néi ®Þa, nhµ m¸y cÇn tiÕp tôc më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, víi ­u thÕ vÒ c«ng nghÖ hiÖn nay, ngoµi viÖc tiÕp tôc ph¸t triÓn nhanh thÞ tr­êng ngoµi ASEAN, nhµ m¸y cÇn nghiªn thÞ hiÕu tiªu dïng c¸c n­íc trong khu vùc ®Ó tËn dông lÞch tr×nh gi¶m thuÕ ­u ®·i, ®­a s¶n phÈm cña m×nh vµo khu vùc ASEAN, mét thÞ tr­êng ®­îc ®¸nh gi¸ nhiÒu tiÒm n¨ng víi trªn 500 triÖu ng­êi sinh sèng.

- HiÖn nay nguyªn liÖu cµ phª trong n­íc s½n cã, tuy nhiªn do chÊt l­îng kh«ng ®¶m b¶o nªn nhµ m¸y ph¶i nhËp nguyªn liÖu tõ n­íc ngoµi, trong khi ®ã cµ phª cña chóng ta ph¶i xuÊt khÈu th« ra n­íc ngoµi víi gi¸ qu¸ thÊp. §Ó cã thÓ sö dông nguån nguyªn liÖu trong n­íc, gi¶m viÖc nhËp khÈu, tiÕt kiÖm chi phÝ, nhµ m¸y cÇn nghiªn cøu vïng nguyªn liÖu, cã thÓ vËn dông c¸c c«ng t¸c khuyÕn n«ng, g¾n víi ng­êi trång cµ phª... ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt ra nh÷ng lo¹i cµ phª ®¶m b¶o chÊt l­îng, cung cÊp nguån nguyªn liÖu æn ®Þnh víi chi phÝ thÊp cho chÕ biÕn cña nhµ m¸y.

XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ trªn, ®Ó c¹nh tranh vµ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng c«ng ty cÇn nghiªn cøu ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm còng nh­ ho¹t ®éng dÞch vô phôc vô kh¸ch hµng, më réng thÞ tr­êng, nghiªn cøu thªm m« h×nh s¶n xuÊt thøc ¨n gia sóc g¾n víi ph¸t triÓn ch¨n nu«i ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­. §Çu t­ hÖ thèng s¶n xuÊt thøc ¨n nu«i t«m, hÖ thèng Ðp viªn, ®Çu t­ t¨ng hÖ thèng kho chøa nguyªn liÖu vµ thµnh phÈm, ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9000. Hç trî c«ng t¸c khuyÕn n«ng cho c¸c vïng trång b¾p, ®Ó n©ng n¨ng suÊt vµ ph¸t triÓn v÷ng ch¾c nguån nguyªn liÖu.

- X¸c ®Þnh thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm ph¶i tiÕp tôc chiÕm lÜnh thÞ phÇn trong n­íc, bªn c¹nh ®ã t×m kiÕm më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu ch©u ¢u vµ B¾c Mü, tranh thñ c¬ héi héi nhËp vµ ­u ®·i ®Ó th©m nhËp thÞ tr­êng ASEAN.

- TiÕp tôc ph¸t triÓn ®a d¹ng hãa s¶n phÈm, nhÊt lµ c¸c s¶n phÈm mang h­¬ng vÞ ®Æc tr­ng tõ nguyªn liÖu hoa qu¶ phÝa Nam, liªn tôc c¶i tiÕn mÉu m·, bao b× víi nhiÒu kÝch cì kh¸c nhau ®¸p øng nhu cÇu, së thÝch cña nhiÒu løa tuæi.

- TiÕp tôc ®Çu t­ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cã träng ®iÓm ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao trong c¹nh tranh vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm còng nh­ vÖ sinh an toµn thùc phÈm, më réng liªn kÕt víi nhµ cung cÊp nguyªn liÖu, tiÕt kiÖm chi phÝ ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n xuÊt.

- Hoµn thiÖn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ hÖ thèng m¹ng l­íi tiÕp thÞ, ®¹i lý nhÊt lµ nghiªn cøu thÞ tr­êng xuÊt khÈu.

5) S¶n phÈm tinh bét, bét ngät: S¶n xuÊt bét ngät hiÖn nay víi t¸c ®éng cña møc thuÕ suÊt gi¶m nhanh trong n¨m 2001, ®©y lµ mét t¸c ®éng ®¸ng kÓ ®Õn s¶n xuÊt bét ngät trong n­íc. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt bét ngät ®ang gÆp ph¶i khã kh¨n vÒ nguyªn liÖu nhÊt lµ khoai m× cho s¶n xuÊt tinh bét vµ mËt rØ ®­êng. Khoai m× cho d©y chuyÒn ho¹t ®éng chØ ®¸p øng 30-40% c«ng suÊt, cßn l¹i ph¶i nhËp khÈu víi chi phÝ cao. §èi víi mËt rØ ®­êng, nhu cÇu hiÖn nay tõ 450.000 –500.000 tÊn/n¨m, trong khi ®ã tæng c¶ n­íc míi ®¹t 350.000 tÊn/n¨m. N¨m 2001 l­îng mÝa gi¶m sÏ kÐo theo l­îng mËt rØ gi¶m theo vµ nh­ vËy c«ng ty l¹i ph¶i nhËp khÈu víi khèi l­îng chiÕm ®Õn 50% nhu cÇu cho s¶n xuÊt, t×nh h×nh ®ã lµm cho gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp cao, kh«ng ph¸t huy hÕt c«ng suÊt thiÕt bÞ ®Çu t­ (hiÖn t¹i Vedan míi ®¹t 80% c«ng xuÊt bét ngät). Bªn c¹nh ®ã cßn ph¶i nãi ®Õn n¹n hµng gi¶, nhËp lËu còng t¸c ®éng khã kh¨n vÒ uy tÝn s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp.

XuÊt ph¸t tõ nh÷ng khã kh¨n trªn, ®Ó héi nhËp AFTA chñ ®éng, doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn tèt mét sè biÖn ph¸p sau:

- Gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò nguyªn liÖu khoai m× th«ng qua viÖc tiÕp tôc n©ng cao mèi quan hÖ g¾n kÕt gi÷a ng­êi trång khoai m× vµ nhµ m¸y, trªn c¬ së ®Çu t­ vèn tho¶ ®¸ng cho vïng nguyªn liÖu ®Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh.

- Nghiªn cøu c«ng t¸c khuyÕn n«ng, nhÊt lµ kh©u nh©n gièng, cÊp gièng tèt vµ h­íng dÉn kü thuËt canh t¸c ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cho bµ con n«ng d©n yªn t©m s¶n xuÊt.

- Tæ chøc tèt m¹ng l­íi thu mua khoai m× vµ mËt rØ ®­êng trªn ®Þa bµn tØnh víi viÖc thu mua tõ c¸c vïng l©n cËn. TËn dông nguån nguyªn liÖu trong n­íc ®Ó gi¶m bít viÖc nhËp khÈu nguyªn liÖu. Hç trî tÝch cùc ng­êi n«ng d©n trong c«ng t¸c s¬ chÕ tinh bét ­ít ®Ó gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn, n©ng cao hiÖu qu¶ trång m×.

- Phèi hîp chÆt chÏ víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, c¸c c¬ quan chøc n¨ng trong viÖc gi¶i quyÕt vïng nguyªn liÖu, chèng hµng gi¶, nhËp lËu ®Ó gi¶i quyÕt vÒ nguyªn liÖu cho l©u dµi vµ gi÷ v÷ng uy tÝn trªn th­¬ng tr­êng.

- §Èy m¹nh c«ng t¸c khuyÕn n«ng, nhÊt lµ c«ng t¸c nh©n gièng ®Ó t¹o ra nh÷ng gièng mÝa n¨ng suÊt cao, gi¶m gi¸ thµnh ®Çu vµo cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®­êng. T¨ng c­êng c«ng t¸c tuyªn truyÒn khoa häc kü thuËt trång vµ ch¨m sãc mÝa, ­u tiªn ®Çu t­ cho vïng mÝa. Hç trî c¸c ®iÒu kiÖn vÒ h¹ tÇng giao th«ng vïng nguyªn liÖu ®Ó gi¶i phãng nhanh nguån nguyªn liÖu, tr¸nh l·ng phÝ cho n«ng d©n.

- Nghiªn cøu ®Çu t­ chiÒu s©u ®Ó n©ng cao chÊt l­îng ®­êng vµ h¹ gÝa thµnh s¶n phÈm. Nghiªn cøu chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm sau ®­êng nh­ r­îu, cån, b¸nh kÑo, n­íc gi¶i kh¸t, ph©n vi sinh, v¸n Ðp...®Ó tËn dông nguån phô liÖu chÕ biÕn, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt.

- Nhanh chãng chuyÓn ®æi lo¹i h×nh doanh nghiÖp sang h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt doanh nghiÖp nh­ C«ng ty cæ phÇn mµ cæ ®«ng tham gia ­u tiªn cho ng­êi trång mÝa, ng­êi s¶n xuÊt vµ tiªu thô ®­êng ®Ó viÖc s¶n xuÊt mÝa nguyªn liÖu thùc sù trë thµnh mét kh©u quan träng, tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña nhµ m¸y.

- §i ®«i víi viÖc n©ng cao chÊt l­îng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, cÇn nghiªn cøu thÞ tr­êng xuÊt khÈu sang mét sè n­íc ASEAN nh­ Campuchia, Lµo, Philippines... (hiÖn nay mét sè doanh nghiÖp trong n­íc nh­ c«ng ty MÝa ®­êng CÇn Th¬ ®· xuÊt khÈu 3.600 tÊn ®­êng RS sang Philippines vµ Campuchia, C«ng ty mÝa ®­êng Sãc Tr¨ng (SOSUCO) ký hîp ®ång xuÊt khÈu hµng n¨m æn ®Þnh 10.000 tÊn ®­êng RS/n¨m víi gi¸ tõ 282-300 USD/tÊn ®i thÞ tr­êng Singapore, Indonesia vµ Campuchia).

7) S¶n phÈm s÷a: T×nh h×nh s¶n xuÊt ngµnh s÷a ViÖt Nam hiÖn nay ph¸t triÓn cã nhiÒu thuËn lîi vÒ thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. C¸c doanh nghiÖp trong Tæng C«ng ty s÷a ViÖt Nam (Vinamill) hiÖn nay s¶n xuÊt hÕt c«ng suÊt. Trong thêi gian qua, ngµnh s÷a ViÖt Nam ®· liªn tôc ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ vµ m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, giµnh tÝn nhiÖm trªn thÞ tr­êng trong n­íc mµ cßn ®· xuÊt khÈu ®­îc ra thÞ tr­êng thÕ giíi. S÷a ViÖt Nam cã nh÷ng lîi thÕ c¹nh tranh lµ gi¸ thµnh thÊp, chÊt l­îng kh«ng thua kÐm hµng cña c¸c n­íc kh¸c nhê lu«n ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ, mÉu m· bao b× s¹ch ®Ñp... HiÖn nay s¶n phÈm s÷a ®ang ®­îc b¶o hé ®Õn phót chãt ®Ó cã ®iÒu kiÖn tiÕp tôc ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ ch¨n nu«i bß s÷a. Trªn ph¹m vi c¶ n­íc, ®µn bß s÷a ®· ph¸t triÓn nhanh tõ 6.500 con lªn tõ n¨m 1991 lªn ®Õn 29.000 con n¨m 1999, trong ®ã ®µn bß t¹i §ång Nai chØ ®¹t 1.720 con bß s÷a n¨m 1999 víi s¶n l­îng lµ 1.773 tÊn s÷a t­¬i, chiÕm 6% ®µn bß s÷a c¶ n­íc. Do ®ã ®Ó ®¶m b¶o nhu cÇu nguyªn liÖu ngµy cµng cao cung cÊp cho ngµnh s÷a trong c¸c n¨m tíi t¹i §ång Nai, cÇn ph¸t triÓn ®µn bß s÷a trªn ®Þa bµn tØnh, ®Çu t­ thiÕt bÞ c«ng nghÖ chÕ biÕn s÷a ®Ó s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm tõ s÷a t­¬i cã chÊt l­îng cao. Bªn c¹nh ®ã ®Çu t­ ®Ó n©ng c«ng suÊt s÷a bét nhµ m¸y s÷a Dealac lªn 13.000 tÊn, tiÕp tôc ®Çu t­ ph¸t triÓn n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®a d¹ng hãa c¸c s¶n phÈm tõ s÷a nh­ s÷a chua, s÷a yaourt...

III.3.5. KiÕn nghÞ vÒ lÞch tr×nh gi¶m thuÕ

Trªn c¬ së x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña viÖc tham gia AFTA, kiÕn nghÞ lÞch tr×nh gi¶m thuÕ ®èi víi 1 sè s¶n phÈm nh­ sau:

1) C¸c s¶n phÈm nh­ b¸nh kÑo vµ n­íc gi¶i kh¸t ®ãng hép ®­îc Bé Tµi chÝnh ®­a vµo danh môc lo¹i trõ t¹m thêi (T) lµ phï hîp, do kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh khã kh¨n nªn lÞch tr×nh ®­a vµo gi¶m thuÕ chËm nhÊt ®Ó cho c¸c doanh nghiÖp cã thêi gian chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn héi nhËp chñ ®éng. Tuy nhiªn riªng s¶n phÈm n­íc gi¶i kh¸t, hiÖn nay t×nh h×nh s¶n xuÊt n­íc gi¶i kh¸t tõ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp nh­ tr¸i c©y, rau qu¶... c¹nh tranh cã ®iÒu kiÖn, do ®ã ®Ó cã thêi gian cho ngµnh nµy ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn, gãp phÇn ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, ®Ò nghÞ lÞch tr×nh gi¶m thuÕ s¶n phÈm nµy chËm nhÊt vµo n¨m 2003 thay v× hiÖn nay dù kiÕn n¨m 2002.

2) §èi víi s¶n phÈm s÷a vµ bét milo, hiÖn t¹i thuÕ suÊt lµ 30%, ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ ch¨n nu«i bß s÷a ph¸t triÓn, do vËy Bé Tµi chÝnh ®­a c¸c s¶n phÈm nµy vµo danh môc lo¹i trõ t¹m thêi (T) víi thêi gian ®­a vµo c¾t gi¶m chËm nhÊt (2003) lµ phï hîp.

3) C¸c s¶n phÈm thuéc danh môc c¾t gi¶m thuÕ (I) nh­ cµ phª chÕ biÕn, thøc ¨n gia sóc, bét ngät, tinh bét, sóp Knorr víi lÞch tr×nh vµ b­íc c¾t gi¶m tõ n¨m 2001 trë ®i lµ phï hîp. Riªng s¶n phÈm h¹t ®iÒu nh©n do cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao nªn kiÕn nghÞ møc thuÕ suÊt ®­a vµo c¾t gi¶m tõ 15% xuèng ngay cßn 5% tõ 2002 – 2006 ®Ó tèi ®a dßng thuÕ 0-5% vµo n¨m 2003.

4) S¶n phÈm ®­êng chÞu t¸c ®éng m¹nh cña viÖc tham gia AFTA, trong khi ®ã ngµnh ®­êng cßn ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn n«ng nghiÖp, n«ng th«n... do ®ã s¶n phÈm ®­êng xÕp vµo danh môc chÕ biÕn nh¹y c¶m (S) ®Ó cã thêi gian t­¬ng cho ngµnh ®­êng chuÈn bÞ tèt c¸c ®iÒu kiÖn héi nhËp AFTA lµ phï hîp.